Rogowacenie obturacyjne przewodu słuchowego zewnętrznego

Podobne dokumenty
Zapalenie ucha środkowego

Zapalenie kości skroniowej jako powikłanie wysiękowego zapalenia ucha środkowego

uszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego.

Przemysław Kotyla. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Ślaski Uniwersytet Medyczny Katowice

Imię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie. Nazwa operacji:..

Prawidłowe zasady podawania leków donosowo

PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS. Clinical and pathological features of cholesteatoma in young children SUMMARY

Postępowanie w zakażeniach układu oddechowego

Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

przewlek³ego stanu zapalnego ucha œrodkowego

Paweł Szwedowicz. Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych

Zespół S u d e cka /

środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności

KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej

Otinum 0,2 g/g, krople do uszu Cholini salicylas

Operacje tympanoplastyczne w leczeniu przewlek³ego zapalenia ucha œrodkowego cz. II

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Otolaryngologia

Prawo gazów doskonałych

Torbiele przymiedniczkowe nie mogą być mylone z wodonerczem i torbielami okołomiedniczkowymi.

Opieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych

Otolaryngologia - opis przedmiotu

JAKIEGO LEKARZA POWINNAM WYBRAĆ?

TRĄDZIK POSPOLITY PATOGENEZA, LECZENIE, PIELĘGNACJA

Jakie są przyczyny uszkodzenia słuchu?

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia

Radioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym. Dr n. med. Katarzyna Pudełek

Mężczyzna, 60 lat Bóle w lewej okolicy lędźwiowej z promieniowaniem do pachwiny. W wywiadzie kamica nerkowa.

3. BADANIE OGÓLNE STANU ZDROWIA

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJACEJ SIĘ O UPRAWNIENIA DO KIEROWANIA POJAZDAMI I KIEROWCÓW

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Czym jest funkcjonalna (czynnościowa) chirurgia zatok przynosowych (FESS)

Astma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.

ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. I stopnia II stopnia. Rok 4, semestr VII

OD POSTACI ŁUSZCZYCY I LOKALIZACJI ZMIAN. Łuszczyca zwyczajna

Skóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała

Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu RAPORT. z realizacji

Mnogie powikłania wewnątrz- i zewnątrzskroniowe oraz wewnątrzczaszkowe perlaka wrodzonego ucha środkowego u 10-letniego dziecka

Dźwięk i słuch. Percepcja dźwięku oraz funkcjonowanie narządu słuchu

1. Protezowanie aparatami (przewodnictwo powietrzne i kostne). 2. Ćwiczenia logopedyczne.

Układ moczowy. Przypadki kliniczne

Nowotwory złośliwe ucha środkowego i zewnętrznego u chorych powyżej 60 roku życia

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

GRUŹLICZE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO TUBERCULOUS OTITIS MEDIA

PRZEROST MIGDAŁKA GARDŁOWEGO TO PROBLEM NIE TYLKO ZDROWOTNY ALE I LOGOPEDYCZNY

Zespoły bólowe kręgosłupa

SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia.

Im szybciej poprawimy drożność nosa tym większa szansa na pełne wyleczenie i brak ryzyka związanego z wystąpieniem powikłań omówionych powyżej.

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania. Data urodzenia. Płeć 1) Rok uzyskania uprawnienia do. kierowania pojazdami kod pocztowy.

Implanty słuchowe jako nowoczesna metoda leczenia niedosłuchu

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne

WZÓR KARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJĄCEJ SIĘ O UPRAWNIENIA DO KIEROWANIA POJAZDAMI I KIEROWCÓW

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus)

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

CZY ZAWSZE POTRAFIMY ZAPEWNIĆ CHORYM SKUTECZNE POSTĘPOWANIE PRZECIWBÓLOWE. Wojciech Leppert

NON-HODGKIN S LYMPHOMA

OBJAWY USZNE U OSÓB NURKUJĄCYCH SPOWODOWANE PRZEZ CHOROBY I DYSFUNKCJE NARZĄDU ŻUCIA

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJĄCEJ SIĘ LUB POSIADAJĄCEJ POZWOLENIE NA BROŃ

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

EKSPERT OD JAKOŚCI SKÓRY

FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii

PETROSEKTOMIA BOCZNA JAKO METODA LECZENIA RAKA PŁASKONABŁONKOWEGO, ROZWIJAJĄCEGO SIĘ W PRZEWLEKŁYM ZAPALENIU UCHA ŚRODKOWEGO.

Tyreologia opis przypadku 2

3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński

Wznowa raka gardła. Możliwości rekonstrukcji.

JOANNA NARBUTT KLINIKA DERMATOLOGII, DERMATOLOGII DZIECIĘCEJ I ONKOLOGICZNEJ I WENEROLOGII UM W ŁODZI NAJCZĘSTSZE DERMATOZY U DOROSŁYCH

Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa

Lek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Protezowanie niedosłuchów przewodzeniowych aparatami zakotwiczonymi w kości skroniowej BAHA (doniesienie wstępne)

Otolaryngologia. Zwróć uwagę, że numery WV 1-39 przydzielone są otorynolaryngologii, rynologii i laryngologii traktowanych zarówno razem jak i osobno.

Myringoplastyka u dzieci czynniki wpływające na wynik leczenia chirurgicznego

Pasożyty skóry u kotów, czyli czym można się zarazić od swojego kota.

Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych

Aspekt logopedyczny. przerośniętego migdałka gardłowego u dziecka


ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII

WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii

TERAPIA ZABURZEŃ CZYNNOŚCI SYSTEMU ŻUCHWOWO-GNYKOWO-CZASZKOWEGO PROGRAM KURSU

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO. 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok. Płeć 1)

Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci

Kręgozmyk, choroba Bechterowa, reumatyzm stawów, osteoporoza

Choroby peroksysomalne

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego

Pharyngitis, Tonsillitis

Cement i implanty szkło-jonomerowe do stosowania w otochirurgii

Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego

i uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.

USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.

Transkrypt:

Rogowacenie obturacyjne przewodu słuchowego zewnętrznego Keratosis obturans of the external auditory canal Rogowacenie obturacyjne (keratosis obturans KO) jest chorobą powstającą w wyniku nadmiernej kumulacji złuszczonego nabłonka płaskiego rogowaciejącego w części kostnej przewodu słuchowego zewnętrznego [1 3]. W 1850 r. J. Toynbee przedstawił przypadek choroby obturacyjnej przewodu słuchowego, którą określił molluscum contagiosum, będącą w rzeczywistości perlakiem ucha zewnętrznego [4]. Wreden w 1874 roku przedstawił 12 przypadków osobliwej formy obturacji przewodu słuchowego, różniącej się od zwykłego korka woszczynowego, którą jako pierwszy nazwał keratosis obturans [5]. KO występuje częściej u ludzi młodych, objawia się rozpierającym bólem uszu oraz niedosłuchem. Otoskopowo stwierdza się w części kostnej przewodu szary lub brunatny trudny do usunięcia twardy korek naskórkowy. Po mechanicznym usunięciu KO z przewodu stwierdza się zgrubienie i odczyn zapalny błony bębenkowej oraz skóry części kostnej przewodu. W przebiegu KO nigdy nie stwierdza się ubytków skóry oraz Jerzy Kuczkowski¹, Ewa Iżycka-Świeszewska² ¹Katedra i Klinika Chorób Uszu, Nosa, Gardła i Krtani AM w Gdańsku Kierownik: prof. dr hab. med. C. Stankiewicz ²Katedra i Zakład Patomorfologii AM w Gdańsku Kierownik: prof. dr hab. med. K. Jaśkiewicz Summary Keratosis obturans is a rare condition of the bony part of external ear canal cased by hyperkeratosis of epiderm and disorders of migration process. Hyper-cumulation of desquamated epiderm in the external ear canal leads to hearing loss, earache and inflammation of ear canal skin. We present 2 cases of keratosis obturans as examples of epiderm migration disorders and difficulties in diagnosis and treatment of this disease. Keratosis obturans was diagnosed in both cases in histopathological and immunohistochemical examinations. Histopathological and molecular structure of keratosis obturans was discussed. In presented cases surgical, anti-inflammatory and keratinolytic treatment was applyied. Hasła indeksowe: rogowacenie obturacyjne, badania immunohistochemiczne, leczenie Key words: keratosis obturans, immunohistochemistry, treatment Otolaryngol Pol 2007; LXI (5): 675 679 2007 by Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi uszkodzenia kości przewodu słuchowego [1, 6 8]. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić czop woszczynowy ucha, korek naskórkowy po radioterapii, łuszczycę, perlaka przewodu słuchowego zewnętrznego [2, 7, 9]. Keratosis obturans wielokrotnie mylono z perlakiem ucha zewnętrznego. Perlak ucha zewnętrznego jest guzem naskórkowym, zlokalizowanym w dolnej części przewodu, charakteryzującym się wyciekiem ropnym, niewielkim bólem bez upośledzenia słuchu, niezmienioną błoną bębenkową oraz obecnością ognisk erozji kostnej [2, 10, 11]. Leczenie KO polega na miejscowym usuwaniu złogów keratyny, podawaniu miejscowo antybiotyków, steroidów, spirytusu salicylowego [7]. W przypadkach nawracających przebiegających z powstaniem zwężeń, wskazana jest plastyka przewodu słuchowego z położeniem przeszczepu skórnego [2, 10]. Celem pracy była ocena kliniczna, histopatologiczna oraz molekularna rogowacenia obturacyjnego u chorych leczonych z tego powodu. Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. 675

J. Kuczkowski, E. Iżycka-Świeszewska Ryc. 1. Obecność masy tkankowej o gęstości skóry w obu przewodach słuchowych zewnętrznych, prawidłowa pneumatyzacja kości skroniowych, brak ubytków w przewodzie kostnym. Badanie TK kości skroniowych u chorego z keratosis obturans OPIS PRZYPADKÓW W okresie od 1999 do 2006 r. w Klinice Otolaryngologii AM w Gdańsku leczono 2 chorych z obustronnym rogowaceniem obturacyjnym. Rozpoznanie kliniczne KO oparto na kryteriach podanych przez Piepergerdesa i wsp. [7]. Ostateczne rozpoznanie ustalono na podstawie wyników badań histopatologicznych oraz immunohistochemicznych antygenu Ki67, białka S100, EGFR i cytokeratyny. Przypadek 1 Chory lat 26 przyjęty do Kliniki z powodu obustronnego niedosłuchu, rozpierającego bólu w uszach oraz zaburzeń smaku. Otoskopowo stwierdzono obustronne korki naskórkowe, z poszerzeniem przewodu słuchowego oraz odczynem zapalnym skóry i błony bębenkowej. Stwierdzono obustronny niedosłuch przewodzeniowy na poziomie 25 db. W badaniu TK kości skroniowej uwidoczniono obustronne wypełnienie przewodów słuchowych przez masy o gęstości podobnej do skóry, bez cech destrukcji kości i struktur ucha środkowego. Wobec faktu, że chory nie wyraził zgody na leczenie chirurgiczne, zastosowano leczenie polegające na mechanicznym usuwaniu korków z miejscową aplikacją kropli steroidowych i antybiotyków i środków keratolitycznych. Badanie histopatologiczne usuniętego materiału wykazało: keratosis obturans. Systematyczne leczenie z powodu nawrotów choroby doprowadziło do zmniejszenia dolegliwości bólowych ze strony uszu oraz spowolnienia procesu zwężania przewodów słuchowych. Chory nadal wymaga okresowego usuwania korków naskórkowych z uszu bez widocznego odczynu zapalnego skóry (ryc. 1). Przypadek 2 Chora lat 34 przyjęta do Kliniki z powodu niedosłuchu, zatykania i bólów obu uszu. Wykazano obustronne zwężenie części kostnej przewodu do średnicy 2 3 mm z obecnością korków naskórkowych. Stwierdzono obustronny niedosłuch przewodzeniowy, dla ucha prawego średnio 25 db, dla ucha lewego 20 db. W badaniu TK: prawidłowa pneumatyzacja kości skroniowych, obustronne zwężenie części kostnej przewodów słuchowych, bez osteolizy. Próby mechanicznego usunięcia korków naskórkowych były nieudane. Z dojścia zausznego otwarto przewody słuchowe, w których stwierdzono szarobrunatne korki naskórkowe oraz zmiany zapalne skóry przewodu. Usunięto korki naskórkowe wraz ze zmienioną zapalnie skórą w części kostnej przewodów. Zabieg zakończono poszerzeniem części kostnej przewodów z wykonaniem plastyki wolnymi płatami skórnymi z okolicy zausznej. Badanie histopatologiczne usuniętego materiału wykazało: odczyn zapalny skóry przewodu oraz obecność rogowacenia obturacyjnego. Na skutek leczenia uzyskano poszerzenie obu przewodów słuchowych bez nawrotu choroby z poprawą słuchu. 676

Rogowacenie obturacyjne przewodu słuchowego zewnętrznego Ryc. 2. Perlak nabyty (A) i rogowacenie obturacyjne ucha. (B). W rogowaceniu obturacyjnym stwierdza się powierzchowne warstwy rogowe i warstwę pośrednią nabłonka płaskiego z zachowanymi jądrami komórkowymi (badanie histopatologiczne, HE x400) Ryc. 3. Komórki Ki67 pozytywne w perlaku nabytym (A) i w rogowaceniu obturacyjnym (B). W rogowaceniu obturacyjnym występuje dodatnia reakcja w jądrach komórkowych warstwy podstawnej i przypodstawnej wskazująca na wysoką aktywność proliferacyjną (do 30 % komórek). Badanie immunohistochemiczne metodą immunoperoksydazową (x400) Wyniki badań histopatologicznych oraz immunohistochemicznych W badaniu histopatologicznym keratosis obturans dominuje obecność złogów keratyny, pojedynczych komórek płaskich, bez tkanki łącznej podścieliska (ryc. 2) (tab. I). W badaniu immunohistochemicznym wykazano w keratosis obturans obecność rozproszonych komórek Ki67 pozytywnych oraz cytokeratyny, wzrost aktywności epidermalnego czynnika wzrostu (EGFR). Wzór barwienia Ki67 w keratosis obturans różni się od perlaka nabytego oraz skóry (ryc. 3) (tab. II, tab. III). 677

J. Kuczkowski, E. Iżycka-Świeszewska Tabela I. Wyniki badań histopatologicznych keratosis obturans skóry oraz perlaka nabytego Badana tkanka KO Perlak nabyty Skóra Keratyna +++ ++ + Nabłonek rogowaciejący + +++ ++ Tkanka łączna - + +++ Oznaczenie:- brak; + obecność Tabela II. Wyniki badań immunohistochemicznych perlaka, keratosis obturans i skóry przewodu słuchowego Przeciwciało KO Perlak Skóra Ki67 ++ +++ + S 100 - + ++ EGFR ++ ++ + Cytokeratyna ++ +++ +++ Oznaczenie intensywność reakcji: - brak; + zaznaczona, ++obecna, +++ b. silna obecność Tabela III. Charakterystyka kliniczna keratosis obturans i perlaka przewodu słuchowego zewnętrznego Objaw Keratosis obturans Perlak przewodu słuchowego wiek chorych 20-40 lat >30 lat choroby współistniejące zapalenie zatok nieobecne ból ucha ból rozpierający nieobecny zaburzenia smaku obecne brak niedosłuch umiarkowany niewielki lub brak wycieki z ucha brak często obecne stronność obustronne jednostronne niszczenie kości brak obecne, zapalenie miejscowe organizacja keratyny cebulowo-warstwowa występuje rzadko skóra przewodu pogrubiała, bez ziarniny obecna ziarnina, ubytki skóry odczyn zapalny skóry obecny, znaczny niewielki błona bębenkowa zgrubiała prawidłowa DYSKUSJA Rogowacenie obturacyjne ucha jest rzadką chorobą skóry przewodu słuchowego zewnętrznego [7, 11]. Obraz kliniczny KO jest dość dobrze znany, niekiedy mylony z czopem naskórkowym, korkiem naskórkowym po radioterapii, łuszczycą lub perlakiem ucha zewnętrznego [7, 12]. Podłoże molekularne KO jest nieznane. Objawy kliniczne KO są inne aniżeli w perlaku ucha. W KO nigdy nie występują wycieki ropne z ucha oraz nie dochodzi do niszczenia skóry i kości przewodu słuchowego. Charakterystycznym objawem KO jest rozpierający ból uszu, a w niektórych przypadkach zaburzenia smaku [1, 7]. Zaburzenia smaku mają prawdopodobnie związek z pośrednim uciskiem korka naskórkowego na strunę bębenkową. Skóra w części kostnej przewodu słuchowego oraz błona bębenkowa w KO jest pogrubiała i zmieniona zapalnie. Choroba może mieć związek z wypryskiem i zapaleniem łojotokowym skóry, czyracznością, wyroślami kostnymi, zapaleniem zatok, z rozstrzeniami oskrzeli. Odruchowa stymulacja gruczołów woszczynowych w uchu zewnętrznym może doprowadzać do wzmożonego gromadzenie się złuszczonego naskórka, jak u chorych z rozstrzeniami oskrzeli. U naszych chorych z KO nie stwierdzano chorób zatok lub obecności rozstrzeni oskrzeli. U podłoża molekularnego tej choroby leży prawdopodobnie wrodzony lub nabyty deficyt niezidentyfikowanego enzymu odpowiedzialnego za oddzielanie się powierzchownych warstw keratyny od naskórka oraz zaburzenia mechanizmu migracyjnego błony bębenkowej i przewodu słuchowego [11, 13]. Michaels i wsp. [cyt. wg 1] oraz Corbridge i wsp. [13] wykazali w niektórych przypadkach KO zwolniony, a w innych całkowity brak migracji naskórka, co przyczyniało się do kumulacji złuszczonego naskórka w przewodzie słuchowym. Ponadto wykazano, że migracja złuszczonego naskórka jest zwolniona i odbywa się zupełnie innymi drogami aniżeli w uszach zdrowych [13, 14]. W badaniu histopatologicznym skóry przewodu słuchowego w KO stwierdzono przerost warstwy naskórkowej z odczynem zapalnym pod- 678

Rogowacenie obturacyjne przewodu słuchowego zewnętrznego ścieliska. Nasze obserwacje potwierdzają badania. Hawke i Shanker wykazali stan zapalny podścieliska, hiperplazję warstwy naskórkowej z kumulacją mas keratynowych na powierzchni [12]. W badaniu histopatologicznym korek keratynowy składa się z ściśle przylegających, ułożonych cebulowato łusek keratynowych, bez obecności błony podstawnej oraz podścieliska łącznotkankowego [3, 7, 8]. W warstwach dolnych KO stwierdza się pojedyncze, rozproszone komórki nabłonkowe z obecnością jąder komórkowych. Badania immunohistochemiczne KO wykazują obecność cytokeratyny, epidermalnego czynnika wzrostu (EGFR), oraz rozproszonych komórek Ki67. Wzór barwienia komórek Ki67 w KO wykazuje znaczne różnice w porównaniu z perlakiem lub skórą przewodu słuchowego. Ta obserwacja może być dowodem na wzmożony proces proliferacji w keratosis obturans. Leczenie KO jest trudne, wielokrotnie nie pozwala na osiągnięcie pełnego wyleczenia. W pierwszym prezentowanym przypadku chory nie wyraził zgody na leczenie chirurgiczne. Zastosowano usuwanie mechaniczne korków KO oraz leczenie miejscowe steroidami, antybiotykami i lekami keratolitycznymi, które pozwoliło na spowolnienie procesu nadmiernego złuszczania i kumulacji naskórka w uszach. W drugim przypadku wykonanie metaloplastyki doprowadziło do poprawy słuchu oraz trwałego wyleczenia chorej. WNIOSKI 1. Rogowacenie obturacyjne jest nabytą chorobą ucha zewnętrznego, inną aniżeli czop woszczynowy lub perlak ucha zewnętrznego. 2. Rogowacenie obturacyjne ucha jest wywołane defektem procesu migracyjnego naskórka przewodu słuchowego. 3. W rogowaceniu obturacyjnym nabłonek płaski wykazuje wzmożoną proliferację wyrażającą się wzrostem liczby komórek Ki67 pozytywnych oraz wysoką aktywnością epidermalnego czynnika wzrostu (EGFR). 4. Leczenie rogowacenia obturacyjnego polega na mechanicznym usuwaniu korków z ucha, stosowaniu leków przeciwzapalnych i keratolitycznych lub wykonaniu metaloplastyki. PIŚMIENNICTWO 01. Persaud RAP, Hajioff D, Thevasagayam MS, Wereing MJ, Wright A. Keratosis obturans and external canal cholesteatoma: how and why we should distinguish between these conditions. Clin Otolaryngol. 2004; 29: 577-81. 02. Vrabec JT, Chaljub G. External canal cholesteatoma. Am J Otol. 2000; 21: 608-614. 03. Persaud R, Singh A, Georgalas C, Kirch C, Wereing M. A new case of synchronous primary external ear canal cholesteatoma. Otolaryngol Head Neck Surg. 2006; 134: 1055-6. 04. Toynbee J. Specimens of molluscum contagiosum developed in the external auditory meatus. London Med Gaz. 1850; 46: 11. 05. Wreden RA. peculiar form of obstruction of the auditory meatus. Arch Ophthalmol Otolaryngol. 1874-1875; 4: 261-266. 06. Persaud R, Chatatrath P, Cheeesman A. Atypical keratosis obturans. J Laryngol Otol. 2003; 117: 725-727. 07. Piepergerdes JC. Kramer BC. Behnke EE. Keratosis obturans and external auditory canal cholesteatoma. Laryngoscope 1980; 90: 383-391. 08. Soucek S. Micheals L. Keratosis of the tympanic membrane and deep external auditory canal. Eur Arch Otorhinolaryngo. 1993; 250: 140-142. 09. Morison AW. Keratosis obturans. J Laryngol Otol. 1956; 70: 317-321. 10. Farior J. Cholesteatoma of the external ear canal. Am J Otol. 1990; 11: 113-116. 11. Naiberg J, Berger G, Hawke M. The pathologic features of keratosis obturans and cholesteatoma of the external auditory canal. Arch Otolaryngol. 1984; 110: 690-693. 12. Hawke M, Shanker L. Automastoidectomy caused by keratosis obturanss: a case report. J Otolaryngol. 1986; 15: 348-350. 13. Corbridge RJ, Michaels L, Wright T. Epithelial migration in keratosis obturans. Am J Otolaryngol. 1996; 17: 411-414. 14. Alberti P. Epithelial migration on the tympanic membrane. J Laryngol Otol. 1964; 78: 808-830. Adres autora: Jerzy Kuczkowski 80-211 Gdańsk ul. Dębinki 7, bud.16 e-mail: jerzyk@amg.gda.pl Pracę nadesłano: 08.05.2007 r. 679