Prowadnica liniowa GSR Szyna Wózek P yta koƒcowa Uszczelnienie koƒcowe (opcjonalnie) Kulki Klatka Budowa, cechy szczególne Uszczelnienie boczne (opcjonalnie) Rys. 1. Przekrój typu GSR Specjalna geometria prowadnic typu GSR oparta jest na ukowych zarysach kana ów prowadzàcych kulki noêne. Dzi ki nim osiàgni to mo liwoêç kompensacji ró nic wysokoêci oraz b dów p askoêci powierzchni, na których umieszczane sà prowadnice, przy zachowaniu niskich oporów ruchu praktycznie te bez wp ywu na ywotnoêç prowadnic. Typ GSR jest zatem szczególnie polecany do stosowania w sytuacjach, gdy dok adne wykonanie powierzchni monta owych mog oby byç osiàgni te tylko z du ym trudem. Górna p aszczyzna wózka prowadnicy jest lekko skoêna tak, e przy monta u p yty noênej do wózka wystarczy dociàgnàç Êruby monta owe aby skasowaç luzy. Je eli wymagana jest wi ksza sztywnoêç uk adu pomi dzy wózkiem a p ytà noênà przed dociàgni ciem Êrub mocujàcych nale y umieêciç podk adk dystansowà, by w ten sposób uzyskaç potrzebne napr enie wst pne. WymiennoÊç Wózki i szyny GSR sà bardzo atwe do wymiany. Dzi ki ofercie d ugich szyn oraz mo liwoêci samodzielnego ich przycinania istniejà warunki do stosowania szyn o dowolnych àdanych d ugoêciach. RównomiernoÊç ruchu P yty czo owe z tworzyw sztucznych ze specjalnymi elementami prowadzàcymi w obszarach zmian kierunku ruchu zapewniajà równomiernà i cichà cyrkulacj kulek noênych wewnàtrz wózka. Jednakowa noênoêç we wszystkich kierunkach Prowadnice GSR dzi ki swej konstrukcji sà w stanie przenosiç obcià enia we wszystkich p aszczyznach. Mogà byç zatem stosowane w przypadkach obcià eƒ si ami odrywajàcymi i bocznymi (poprzecznymi) oraz momentami si skr cajàcymi wózek wzgl dem szyny. ZwartoÊç konstrukcji Prowadnice typu GSR charakteryzujà si niewielkimi wymiarami zewn trznymi, dzi ki czemu przy ich zastosowaniu mo liwe jest zachowanie stabilnego ruchu liniowego przy zwartej konstrukcji ca ej maszyny. 239
Przeglàd typów Wózek GSR-T Szyna prowadnic GSR Wózek podstawowy. Szyna standardowa do monta u od góry. GSR-V Szyna prowadnic GSR-K Skrócona forma wózka GSR-T. Szyna z otworami gwintowanymi do monta u od do u. Szyna prowadnic GSR-R Szyna i listwa z bata wykonane w jednym elemencie metalowym dla umo liwienia zwartej konstrukcji. Razem z nap dem (patrz roz. dot. Prowadnic GSR-R). 240
NoÊnoÊç Dopuszczalny moment statyczny Odrywajàce Radialne Ciàg Docisk Rys. 2 Prowadnica GSR mo e przenosiç obcià enia zarówno w kierunku osiowym, odrywajàcym jak i w p aszczyênie poprzecznej. W tabelach wymiarowych podano dopuszczalne obcià enia w kierunku osiowym. Dopuszczalne obcià enia odrywajàce i boczne wyznacza si na podstawie wspó czynników zawartych w tabeli 1. Tabela 1. Stosunek noênoêci dla typ GSR Kierunek obcià enia Osiowe Odrywajàce Boczne odrywajàce Boczne dociskajàce NoÊnoÊç dynamiczna C C L = 0,93C C Tt = 0,84C C Tc = 0,93C NoÊnoÊç statyczna C 0 C 0L = 0,90C 0 C 0Tt = 0,78C 0 C 0Tc = 0,90C 0 Rys. 3 Na wózek mogà dzia aç momenty w kierunku M A im B. Poza tym na dwie równolegle zamontowane szyny mo- e dzia aç moment M B. W tabeli 3 podano dopuszczalne momenty M A im B. Dopuszczalnego momentu M C nie podano jako, e zale y on od odleg oêci pomi dzy zamontowanymi szynami. Tab. 3 Dopuszczalny moment statyczny 1) Jednostki: knm Symbol Typ 1 wózek [knm] M A 2 wózki [knm] 1 wózek [knm] M B 2 wózki [knm] Obcià enie wypadkowe W przypadku równoczesnego dzia ania na wózek obcià eƒ w ró nych kierunkach obcià enie wypadkowe okreêla si wed ug poni szej regu y: P E = X P R + Y P Tt P E = P L + P Tc P E obcià enie wypadkowe (osiowe, odrywajàce lub boczne odrywajàce albo dociskajàce) [N] P R obcià enie osiowe [N] P L obcià enie odrywajàce [N] P Tt obcià enie boczne odrywajàce [N] P Tc obcià enie boczne dociskajàce [N] X, Y wspó czynniki ekwiwalencji wg tabeli 2. GSR15T GSR15V GSR20T GSR20V GSR25T GSR25V GSR30T GSR35T 0,0525 0,0252 0,102 0,0498 0,17 0,0858 0,282 0,421 0,292 0,158 0,564 0,307 0,956 0,522 1,54 2,28 0,0452 0,0218 0,0885 0,0431 0,152 0,0742 0,243 0,362 0,252 0,136 0,486 0,265 0,831 0,451 1,32 1,96 1) 1 wózek: dopuszcz. moment statyczny dla jednego wózka 2 wózki: dopuszcz. moment statyczny dla dwóch blisko siebie osadzonych wózków Tabela 2. Wspó czynniki ekwiwalencji P E X Y P R /P T Wypadkowe obcià enie osiowe 1 1,280 P R /P T Wypadkowe obcià enie boczne (docisk) 0,781 1 241
Klasy dok adnoêci Prowadnice typu GSR mogà byç wykonane w klasie normalnej, dok adnej albo precyzyjnej (patrz tabela 4.). Tolerancja wysokoêci M podana w tabeli jest wystarczajàca dla wszystkich klas dok adnoêci. Tabela 4. Klasy dok adnoêci prowadnic GSR Jednostki: [mm] WielkoÊç Klasa dok adnoêci Normalna Wysoka Precyzyjna Oznaczenie H P Tolerancja pomiarowa wys. M 0,02 GSR 15 Równoleg oêç ruchu powierz. C C (wg rys. 5) 20 wzgl dem pow. A Równoleg oêç ruchu powierz. D D (wg rys. 5) wzgl dem pow. B Rys. 4 Tolerancja GSR 25 pomiarowa wys. M Równoleg oêç 30 ruchu powierz. C 35 wzgl dem pow. A Równoleg oêç ruchu powierz. D wzgl dem pow. B 0,03 C (wg rys. 5) D (wg rys. 5) Klasa normalna Klasa dok adna (H) Rys. 5. D ugoêç szyny i równoleg oêç ruchowa Klasa precyzyjna (P) Budowa symbolu zamówieniowego Dla wózka i szyny Dla wózka bez szyny GSR25T 2 SS + 1540L H K GSR25T SS Symbol uszczelnienia Typ/wielkoÊç Oznaczenie szyny z otworami od spodu Oznaczenie klasy dok adnoêci D ugoêç szyny (mm) Symbol uszczelnienia Dla szyny bez wózków GSR25-1540L H K IloÊç wózków na szynie Typ/ wielkoêç Oznaczenie szyny z otworami od spodu Oznaczenie klasy dok adnoêci D ugoêç szyny Typ/wielkoÊç 242
Uszczelnienia Dla prowadnic liniowych GSR do wyboru sà ró ne typy uszczelnieƒ, stosownie do warunków otoczenia. Oznaczenie uszczelnienia W symbolu zamówieniowym nale y podaç àdane uszczelnienie wózka wed ug tabeli 5. D ugoêç ca kowita wózka mo e si zmieniaç w zale no- Êci od zastosowanego uszczelnienia. Nale y uwzgl dniç dane z tabeli 6. Tabela 5. Oznakowanie uszczelnieƒ Symbol UU SS ZZ DD KK Rodzaj uszczelnienia z obustronnym uszczelnieniem koƒcowym z uszczelnieniami koƒcowymi i bocznymi z uszczelnieniami koƒcowymi i bocznymi wraz ze zgarniaczem metalowym podwójne uszczelnienie koƒcowe i boczne podwójne uszczelnienie koƒcowe i boczne wraz ze zgarniaczem metalowym Tabela 6. Mo liwe kombinacje uszczelnieƒ i wynikajàce stàd zmiany d ugoêci wózka Jednostki: [mm] Oznaczenie (brak) UU SS DD ZZ KK GSR15-4,8 5,0 6,8 11,8 GSR20-6,0 6,6 3,6 10,2 GSR25-7,0 7,0 3,6 10,6 GSR30-7,0 7,6 4,2 11,8 GSR35-7,0 7,6 4,2 11,8 Opór ruchowy uszczelnieƒ WartoÊci maksymalne oporu ruchowego nasmarowanego wózka z uszczelnieniem UU sà podane w tabeli 7. Tabela 7. WielkoÊci oporu uszczelnieƒ Jednostki:[N] WielkoÊç Opór ruchu GSR15 2,5 GSR20 3,1 GSR25 4,4 GSR30 6,3 GSR35 7,6 243
Instrukcja monta u 1. Nale y przy o yç, po czym ÊciÊle przykr ciç Êrubami p yt noênà do odpowiednich powierzchni wózków (dociàgaç nale y najpierw Êruby zewn trzne!). 4. Kilkakrotnie przejechaç wózkami z p ytà noênà po uk adzie szyn, kontrolujàc opór ruchu i odpowiednio dokr ciç kluczem dynamometrycznym Êruby mocujàce szyn A. Szyna A Stó Klucz dynamometryczny Powierzchnia oporowa Powierzchnia oporowa Szyna B 2. Szyn B prowadnicy nale y umieêciç na pod o u, wypozycjonowaç za pomocà precyzyjnego linia u stalowego i dokr ciç do pod o a Êrubami, stosujàc klucz dynamometryczny. Linia Szyna Przy monta u wi kszej iloêci jednakowych prowadnic GSR wskazane jest wykonanie przyrzàdu monta owego wg poni szego rysunku i ustalanie po o enia szyn w p aszczyênie poziomej za jego pomocà. o e Pomoc monta owa Szyna o e 3. Prowizorycznie zamontowaç na pod o u szyn A prowadnicy i za o yç na szyny uprzednio zmontowanà p yt noênà z wózkami. Szyn A docisnàç do wózków i w tej pozycji prowizorycznie przyêrubowaç do pod o a. Szyna A Szyna B 244
Uwagi monta owe WysokoÊç wyst pów i zaokràglenia Dla prawid owego i bardzo precyzyjnego monta u powierzchnie konstrukcji przeciwleg e do szyny i wózka powinny mieç wyst py, wed ug których mo na bazowaç wózki i szyny. W tabeli 8. podano odpowiednie wysokoêci wyst pów. Zaokràglenia wyst pów muszà przy tym byç wykonane w taki sposób, by nie dosz o do styku kraw dzi wózka lub szyny z powierzchniami monta owymi muszà byç mniejsze ni podane w tabeli 8. maksymalne promienie zaokràgleƒ. Tabela 8. WysokoÊç wyst pów i zaokràgleƒ WielkoÊç prowadnicy Promieƒ zaokràglenia r max. WysokoÊç wspornika szyny H 1 WysokoÊç wspornika wózka H 2 [mm] GSR15 0,6 7 7 8 GSR20 0,8 9 8 10,4 GSR25 0,8 11 11 13,2 GSR30 1,2 11 13 15 GSR35 1,2 13 14 17,5 E Ustawianie napr enia wst pnego Rys. 6. WysokoÊci wyst pów i zaokràglenia. SztywnoÊç uk adu prowadnic podwy sza si wprowadzajàc napr enia wst pne. Regulowaç je mo na za pomocà Êruby wywierajàcej nacisk na wózki, przechodzàcej poprzez wyst p p yty noênej. Âruba nastawcza Rys. 7. Ustawianie napr eƒ wst pnych Êrubà regulacyjnà. 245
Szyny mocowane od spodu typ GSR-K Âlepe otwory gwintowane w szynach GSR-K wykonano od spodu. Umo liwia to atwy monta szyn na dwuteownikach i innych profilach. Dzi ki brakowi otworów monta owych od góry szyny mo na ponadto atwo wyeliminowaç ewentualne oddzia ywanie wiórów czy innych cia obcych. P ytka klinowa 1. Dobierajàc Êruby mocujàce nale y tak ustaliç ich d ugoêç, by nad Êrubà pozostawa o po monta u ok. 2 3 mm niewykorzystanego gwintu. 2. Do monta u szyn prowadnic na kszta townikach nale y stosowaç podk adki klinowe. 3. Przy zamawianiu nale y pami taç o zaznaczeniu odpowiedniego symbolu szyny. D ugoêci standardowe i maksymalne szyn Tabela 9. Po o enie i g bokoêç otworów gwintowanych Jednostka: [mm] WielkoÊç W 1 B 2 M 1 S x GSR 15 15 7,5 11,5 M 4 x 7 GSR 20 20 10 13 M 5 x 8 GSR 25 23 11,5 16,5 M 6 x 10 GSR 30 28 14 19 M 8 x 12 GSR 35 34 17 22 M 10 x 14 D ugoêci standardowe i maksymalne szyn prowadnic GSR podane sà w tabeli 10. W razie potrzeby u ycia szyn o innych d ugoêciach mo na tak e odpowiednio przycinaç odcinki z szyny o maksymalnej oferowanej d ugoêci. Tabela 10. D ugoêci standardowe i maksymalne szyn typu GSR Jednostka: [mm] GSR15 GSR20 GSR25 GSR30 GSR35 460 460 460 1240 1240 Standardowe 820 820 820 1720 1720 d ugoêci szyn 1060 1060 1060 2200 2200 (L 0 ) 1600 1600 1600 3000 3000 F 60 60 60 80 80 G 20 20 20 20 20 D ugoêç maks. 2000 3000 3000 3000 3000 246
GSR-T Wózek d ugi GSR-V Wózek krótki Typ 1) Wymiary zewn trzne Wys. Szer. D. M W L Wymiary wózka N-S B B 1 C K 1 K 2 L 1 N 1 N 2 E GSR 15 T 60 26 4-M4 7 40,2 20 32 15 5 15 17,5 GSR 15 V 47,1 2-M4 7 27,5 4,5 3 5,5 GSR 20 T 74 30 4-M5 8 50,2 24 43 20 7 13,6 20,6 GSR 20 V 58,1 2-M5 8 34,3 5 12 GSR 25 T 88 40 4-M6 10 60,2 30 50 23 7 16,8 25,5 GSR 25 V 69 2-M6 10 41,2 7 12 GSR 30 T 33 57 103 26 8 45 4-M8 12 18 28,5 70,3 7 12 GSR 35 T 38 68 117 32 9 50 4-M8 15 20,5 32,5 80,3 8 12 1) Zestawienie numeru zamówieniowego patrz str. 242. 2) Dopuszczalne momenty M A, M B i M C podano na str. 241. 247
Smarowniczka Szer. W 1 0-0,05 W 2 B 2 Wymiar szyny NoÊnoÊç 2) Ci ar Wys. C C 0 wózek szyna F d 1 d 2 h [kn] [kn] [kg] [kg/m] M 1 Jednostki: mm PB-107 15 25 7,5 11,5 60 4,5 7,5 5,3 5,69 4,31 8,43 5,59 0,13 0,08 1,2 B-M6F 20 33 10 13 60 6 9,5 8,3 9,22 7,01 13,2 8,82 0,25 0,17 1,8 B-M6F 23 38 11,5 16,5 60 7 11 9 13,5 10,29 19,0 12,65 0,5 0,29 2,6 B-M6F 28 44,5 14 19 80 9 14 12 18,8 25,9 0,6 3,6 B-M6F 34 54 17 22 80 11 17,5 14 25,1 25,1 1,0 5,0 248