W roku szkolnym 2012/2013 nasza szkoła przystąpiła do realizacji zadań w ramach Projektu: "INDYWIDUALIZACJA PROCESU NAUCZANIA I WYCHOWANIA UCZNIÓW KLAS I-III SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ramach Projektu uczniowie klas I-III mają możliwość uczęszczania na zajęcia, w tym na zajęcia logopedyczne dla dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy. W ramach tych zajęć prezentuję przykładowe ćwiczenia do pracy z dziećmi w domu. Ćwiczenia te, w formie wesołej zabawy, przyczyniają się do zwiększenia sprawności narządów artykulacyjnych, a w konsekwencji do poprawy płynności i wyrazistości mowy. Propozycje ćwiczeń wspomagających rozwój mowy dziecka ĆWICZENIA ODDECHOWE Ćwiczenia oddechowe mają na celu pogłębienie oddechu, rozruszanie przepony, wydłużenie fazy wydechowej, a także zapobieganie takim zjawiskom, jak arytmia oddechowa, mówienie na wdechu, kolizja między rytmem oddychania, a strukturą wypowiedzi. Rodzaj ćwiczeń oddechowych musi być dostosowany do wieku dziecka i jego możliwości fizjologicznych. 1
Przykładowe ćwiczenia oddechowe: Karmimy kurki - przenoszenie słomką ziarenek (papierowych) na kartkę z rysunkiem kury; Chuchamy na zmarznięte ręce: chuuuuu, chuuuuu... Naśladujemy uciekające powietrze z balona: ssssssssssss... Naśladujemy szum wiatru: szszszsz...-raz ciszej, raz głośniej Kosimy trawę: wdech i...ciach!, wdech i...ciach! Rąbiemy drewno: wdech i...trrrach!, wdech i...trrrach! Naśladujemy lokomotywę: wypuszcza parę: pssss, szszszsz,ffff; jedzie: czczczc, szszszs; pędzi: tuf,tuf, tuf, to-tak, to-to-tak; hamuje: psssss; Bawimy się ze słomką i wodą w szklance: słomkę wkładamy do szklanki z woda lub sokiem i nie dotykając powierzchni płynu wydmuchujemy w wodzie dołek; zanurzamy słomkę w wodzie dmuchamy, wywołując bąbelki. Dmuchamy na wiatraczki, skrawki papieru, listki Dmuchamy na piórko czyje piórko poleci wyżej; Puszczamy bańki mydlane; Nadmuchujemy baloniki; Wprowadzamy w ruch zabawki na powierzchni wody za pomocą wydechu; Gramy na różnych instrumentach takich jak: flet, harmonijka, trąbka itp. 2
ĆWICZENIA SŁUCHOWE Słuch fonematyczny i fonetyczny w znacznym stopniu warunkuje osiągnięcie prawidłowego rozwoju mowy (nadawania i odbioru) oraz opanowanie umiejętności czytania i pisania. Przykładowe ćwiczenia słuchowe: Rozpoznawanie odgłosów z otoczenia wszelkich możliwych słyszanych w danej chwili Rozpoznawanie głosów zwierząt, pojazdów lub sprzętów gospodarstwa domowego Zabawa Kto to? rozpoznawanie głosu wołającej osoby, Wyodrębnianie wyrazów w zdaniu ilość wyrazów można zaznaczać ilością odkładanych przedmiotów, np. klocków Zabawa w odnajdywanie ukrytego grającego przedmiotu, Liczenie sylab w wyrazach Wyodrębnianie wyrazu rozpoczynającego się daną, umówioną głoską z ciągu różnych wyrazów wypowiadanych przez prowadzącego, Rozpoznawanie początkowej lub końcowej głoski w wyrazach Zabawa w szukanie rymów do danego wyrazu np. Tomek - domek ĆWICZENIA RYTMIZUJĄCE Klaskanie tyle razy, ile jest przedmiotów (np. klocków, piłek, cukierków) Układanie ilości klocków odpowiadającej ilości usłyszanych klaśnięć 3
Marsz wokół pokoju w rytm podany przez osobę dorosłą na tamburynie, bębenku itp., może być z zatrzymaniem na umówiony sygnał Układanie klocków według usłyszanego wyklaskanego lub wystukanego na bębenku rytmu Różnicowanie tempa słuchanych melodii Rozpoznawanie tonów wysokich i niskich ĆWICZENIA DYKCYJNE Wymawianie poszczególnych głosek najpierw staccato (każdą z osobna), potem legato (płynnie). a o u e i y a e i o u y e i o u y a i o u y a e o u y a e i u y a e i o y a e i o u Rzucanie piłeczką i przy każdym rzucie staranne wymawianie krótkich imion: Ada, Ala, Ewa, Ela, Ola, Ula, Iza Staranne wymawianie: o Ali, o Eli, o Oli, o Uli, o Izie, u Ali, u Eli, u Oli, u Uli, u Izy, a Ala, a Ela, a Ola, a Ula, a Iza, za Alą i za Elą, za Olą i za Ulą, itp. dla Ali, dla Oli, dla Uli itd 4
Zabawa w mówienie dziwnym językiem staranna wymowa sylab: ba, pa, wa, fa, ma,be, pe, we, fe, me, bo, po, wo, fo, mo, bu, pu, wu, fu, mu, by, py, wy, fy, my, Układanie i wymawianie zabawnych wierszyków, np.: ocz ocz ocz - ty tam skocz! ecz ecz ecz będzie mecz! acz acz acz dalej skacz! ucz ucz ucz tu jest klucz! es es es dobry pies! osz osz osz tam jest kosz! ic ic ic zając kic! as as as piękny las! Życzę przyjemnej zabawy podczas wykonywania ćwiczeń Opracowała: mgr Jolanta Mrochen Logopeda szkolny 5
6