Zmiany w VAT obowiązujące od 1.10.2013r. ODWROTNE OBCIĄŻENIE Ustawą z dnia 26 lipca 2013r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013r., poz.1027) od 1 października 2013r. poszerzony został katalog towarów, do których zastosowanie ma mechanizm odwrotnego obciążenia. Lista towarów, dla których ma zastosowanie mechanizm odwrotnego obciążenia została wyszczególniona w załączniku 11 WYKAZ TOWARÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 17 UST. 1 PKT 7 USTAWY. Poz. Symbol PKWiU Nazwa towaru (grupy towarów) 1 2 3 1 24.10.12.0 Żelazostopy 2 24.10.14.0 Granulki i proszek z surówki, surówki zwierciadlistej lub stali 3 24.10.31.0 4 24.10.32.0 5 24.10.35.0 6 24.10.36.0 7 24.10.41.0 8 24.10.43.0 9 24.10.51.0 10 24.10.52.0 Wyroby płaskie walcowane na gorąco, o szerokości >= 600 mm, ze stali Wyroby płaskie walcowane na gorąco, o szerokości < 600 mm, ze stali Wyroby płaskie walcowane na gorąco, o szerokości >= 600 mm, z pozostałej stali stopowej, z wyłączeniem wyrobów ze stali krzemowej Wyroby płaskie walcowane na gorąco, o szerokości < 600 mm, z pozostałej stali stopowej z wyłączeniem wyrobów ze stali krzemowej Wyroby płaskie walcowane na zimno, o szerokości >= 600 mm, ze stali Wyroby płaskie walcowane na zimno, o szerokości >= 600 mm, z pozostałej stali stopowej, z wyłączeniem wyrobów ze stali krzemowej Wyroby płaskie walcowane, o szerokości >= 600 mm, ze stali, platerowane, powlekane lub pokrywane Wyroby płaskie walcowane, o szerokości >= 600 mm, z pozostałej stali stopowej, platerowane, powlekane lub pokrywane 11 24.10.61.0 Pręty walcowane na gorąco, w nieregularnie zwijanych kręgach, ze stali
12 24.10.62.0 13 24.10.65.0 14 24.10.66.0 15 24.10.71.0 16 24.10.73.0 17 24.31.10.0 18 24.31.20.0 19 24.32.10.0 20 24.32.20.0 21 24.33.11.0 Pozostałe pręty ze stali, nieobrobione więcej niż kute, na gorąco walcowane, ciągnione lub wyciskane, włączając te, które po walcowaniu zostały skręcone Pręty walcowane na gorąco, w nieregularnie zwijanych kręgach, z pozostałej stali stopowej Pozostałe pręty z pozostałej stali stopowej, nieobrobione więcej niż kute, na gorąco walcowane, ciągnione lub wyciskane, włączając te, które po walcowaniu zostały skręcone Kształtowniki otwarte, nieobrobione więcej niż walcowane na gorąco, ciągnione na gorąco lub wyciskane, ze stali Kształtowniki otwarte, nieobrobione więcej niż walcowane na gorąco, ciągnione na gorąco lub wyciskane, z pozostałej stali stopowej Pręty ciągnione na zimno oraz kątowniki, kształtowniki i profile, ze stali Pręty ciągnione na zimno oraz kątowniki, kształtowniki i profile, z pozostałej stali stopowej Wyroby płaskie walcowane na zimno, ze stali, o szerokości < 600 mm, niepokrywane Wyroby płaskie walcowane na zimno, ze stali, o szerokości < 600 mm, platerowane, powlekane lub pokrywane Kształtowniki otwarte, formowane lub profilowane na zimno, ze stali 22 24.34.11.0 Drut ciągniony na zimno, ze stali 23 24.44.12.0 Miedź nierafinowana; anody miedziane do rafinacji elektrolitycznej 24 24.44.13.0 Miedź rafinowana i stopy miedzi, nieobrobione plastycznie; stopy wstępne miedzi 25 24.44.21.0 Proszki i płatki z miedzi i jej stopów 26 24.44.22.0 Płaskowniki, pręty, kształtowniki i walcówka, z miedzi i jej stopów 27 24.44.23.0 Druty z miedzi i jej stopów
28 ex 24.45.30.0 29 38.11.49.0 Pozostałe metale nieżelazne i wyroby z nich; cermetale; popiół i pozostałości zawierające metale i związki metali - wyłącznie odpady i złom metali nieszlachetnych Wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające 30 38.11.51.0 Odpady szklane 31 38.11.52.0 Odpady z papieru i tektury 32 38.11.54.0 Pozostałe odpady gumowe 33 38.11.55.0 Odpady z tworzyw sztucznych 34 38.11.58.0 Odpady inne niż niebezpieczne zawierające metal 35 38.12.26.0 Niebezpieczne odpady zawierające metal 36 38.12.27 Odpady i braki ogniw i akumulatorów elektrycznych; zużyte ogniwa i baterie galwaniczne oraz akumulatory elektryczne 37 38.32.2 Surowce wtórne metalowe 38 38.32.31.0 Surowce wtórne ze szkła 39 38.32.32.0 Surowce wtórne z papieru i tektury 40 38.32.33.0 Surowce wtórne z tworzyw sztucznych 41 38.32.34.0 Surowce wtórne z gumy Wobec powyższego w sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży są towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, m.in. złom i odpady oraz wyroby stalowe, zasadą jest, że podatek należny VAT rozlicza nabywca, a nie sprzedawca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Tym samym sprzedawca jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku VAT należnego do urzędu skarbowego. Jest to tzw. mechanizm odwrotnego obciążenia. Podatnikami (osobami obowiązanymi do rozliczenia podatku VAT) są osoby prawne,jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą nabywające towary wymienione w zał. nr 11 do ustawy o VAT, jeżeli spełnione są łącznie trzy warunki: 1. dokonującym dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (czyli dostawcą jest podatnik VAT czynny, nie korzystający ze zwolnienia podmiotowego ze względu na wysokość sprzedaży);
2. nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT (niekoniecznie podatnik VAT czynny, np. fundacja, stowarzyszenie, szkoła, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą niezarejestrowana na potrzeby VAT (np. lekarz,rolnik ryczałtowy); 3. dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (czyli zwolnieniem przedmiotowym z VAT z tytułu dostawy towarów używanych). Faktura wystawiona przez sprzedawcę (czynnego podatnika VAT) potwierdzająca dostawę towarów wymienionych w załączniku nr 11 powinna zawierać adnotację odwrotne obciążenie, nie zawierając tym samym ani stawki ani kwoty podatku VAT (sprzedawca wykazuje na fakturze jedynie kwotę netto transakcji). Jeżeli nabywca zakupił towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT i otrzyma fakturę z adnotacją odwrotne obciążenie i spełnieni wszystkie trzy powyższe warunki musi rozliczyć podatek VAT z tej transakcji. Kwotę podatku musi obliczyć nabywca według właściwej dla danego towaru stawki VAT. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest kwota, którą nabywca jest obowiązany zapłacić dostawcy za zakupiony towar. U podatnika nabywcy, który stosuje mechanizm odwrotnego obciążenia, kwota podatku należnego może stanowić jednocześnie kwotę podatku naliczonego, jeżeli zakupione towary są wykorzystywane przez niego do wykonywania czynności opodatkowanych. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w takim przypadku w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy z tytułu dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca. Wówczas nabywca wykazuje naliczoną kwotę podatku w ewidencji VAT, zarówno w części dotyczącej podatku należnego, jak i w części dotyczącej podatku naliczonego. W praktyce nabywca oblicza kwotę podatku należnego i równocześnie kwotę tę uznaje jako kwotę podatku naliczonego. Samo naliczenie nabywca może udokumentować fakturą wewnętrzną. Jednak od 1 stycznia 2013r. wystawianie takich faktur jest fakultatywne. Transakcję tę można rozliczyć również na podstawie innych dokumentów, np. dowodu wewnętrznego czy też odpowiedniej adnotacji bezpośrednio na fakturze zakupu. W jakiej deklaracji wykazać taką transakcję? W zależności od tego czy nabywca jest podatnikiem VAT czynnym czy zwolnionym wykazuje VAT w deklaracji. W przypadku, gdy nabywca jest podatnikiem VAT czynnym VAT należny i naliczony wykazuje w deklaracji VAT-7, VAT-7K lub VAT-7D w zależności od sposobu rozliczania podatku. Gdy nabywca jest podatnikiem innym niż podatnikiem VAT czynnym, VAT należny wykazuje w deklaracji VAT-9M składanej w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Podatnik niebędący podatnikiem VAT czynnym nie ma prawa do odliczenia naliczonego VAT-u.
Przykład 1 Podatnik VAT czynny sprzedał złom innemu podatnikowi czynnemu. Wartość sprzedaży wyniosła 10.000 zł. Sprzedaż opodatkowana jest na zasadzie odwrotnego obciążenia. Sprzedawca powinien wystawić fakturę bez stawki i kwoty podatku i zamieścić oznaczenie odwrotne obciążenie. Transakcję tę podatnik (sprzedawca) powinien wykazać w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D w poz. 31. Przykład 2 W dniu 15 listopada 2013 r. firma X nabyła na potrzeby działalności opodatkowanej stalowe (wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT). Otrzymała fakturę odwrotne obciążenie na wartość netto 10.000 zł. pręty Firma X winna ująć ww. transakcję w deklaracji VAT-7,VAT-7K, VAT-7D : podatek należny w poz. 31 i 32; podatek naliczony w poz. 41 i 42 Przykład 3 W dniu 15 listopada 2013 r. Podatnik Y będący podatnikiem korzystającym ze zwolnienia podmiotowego z VAT nabył od czynnego podatnika VAT odpady szklane (wymienione w poz. 30 załącznika nr 11 do ustawy o VAT). Otrzymał fakturę odwrotne obciążenie na wartość netto 5.000 zł. W związku z ww. transakcją Podatnik Y (nabywca) powinien złożyć deklarację VAT-9M i wykazać tą transakcję w poz. 14 i 15. UWAGA!!!!!! Podatnik dokonujący sprzedaży i wystawiający fakturę jest zobowiązany wykazać się należytą starannością przy sprawdzeniu kto jest nabywcą towarów będących przedmiotem transakcji (w szczególności gdy status nabywcy decyduje o tym, kto rozlicza podatek należny od tej transakcji). Kwestia ta jest przy tym szczególnie istotna w przypadku obrotu towarami objętymi mechanizmem odwróconego obciążenia VAT, ponieważ w związku z nabyciem tych towarów podatnikiem z tego tytułu staje się ich nabywca. Wytworzyły: Barbara Białecka i Barbara Kicior Zatwierdziła: Beata Bagińska Na oryginale podpis: Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Katowicach Beata Bagińska