Nazwa modułu: Udostępnianie wód Rok akademicki: 2016/2017 Kod: WGG-2-108-ZO-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Wiertnictwa, Nafty i Gazu Kierunek: Górnictwo i Geologia Specjalność: Zagospodarowanie i Ochrona Wód Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 1 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr hab. inż. Macuda Jan (macuda@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr hab. inż. Macuda Jan (macuda@agh.edu.pl) mgr inż. Łukańko Łukasz (lukanko@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Zna podstawy prawa geologicznego i górniczego, wodnego i budowlanego w zakresie projektowania i realizacji otworów hydrogeologicznych GG2A_W11, GG2A_W13, GG2A_W06, GG2A_W04 M_W002 Ma szczegółową wiedzę w zakresie metod oraz technik i technologii wiercenia studni GG2A_W07, GG2A_W05, GG2A_W06, GG2A_W04 M_W003 Ma szczegółową wiedzę o doborze płuczek wiertniczych do wiercenia otworów hydrogeologicznych oraz ich wpływu na uszkodzenie przepuszczalności skał w strefie przyotworowej. GG2A_W05, GG2A_W06, GG2A_W04 M_W004 Ma szczegółową wiedzę w zakresie projektowania otworów hydrogeologicznych i nowoczesnych filtrów studziennych GG2A_W05, GG2A_W08, GG2A_W15, GG2A_W06, GG2A_W04 1 / 6
M_W005 Ma wiedzę na temat doboru i instalacji w otworze obsypki żwirowej. Zna szczegółowo metody uaktywnienia otworów hydrogeologicznych. GG2A_W13, GG2A_W08, GG2A_W06 Umiejętności M_U001 Zna dostępne źródła informacji prawnej i geologicznej, w tym bazy danych geologicznych. Potrafi wyszukiwać i interpretować informacje z zakresu geologii, hydrogeologii i hydrochemii. GG2A_U02, GG2A_U09, GG2A_U11, GG2A_U03, GG2A_U01 M_U002 Potrafi projektować konstrukcje otworów hydrogeologicznych normalno i wielkośrednicowych. Zna zasady obliczania ciśnień górotworu, kolumn rur okładzinowych i filtrów studziennych. GG2A_U07, GG2A_U16, GG2A_U03 M_U003 Zna zasady projektowania mechanicznych parametrów technologii wiercenia. Potrafi projektować hydrauliczne parametry technologii wiercenia otworów z prawym i odwrotnym obiegiem płuczki wiertniczej. GG2A_U16, GG2A_U18, GG2A_U12 M_U004 Potrafi zaprojektować konstrukcję filtra studziennego do warunków złożowych, dobrać obsypkę żwirową i obliczyć wymagany strumień objętości jej wprowadzania do otworu. GG2A_U16, GG2A_U11, GG2A_U12 Kompetencje społeczne M_K001 Ma świadomość odpowiedzialności za decyzje związane z projektowaniem i wykonaniem otworów hydrogeologicznych. GG2A_K05, GG2A_K03 M_K002 Rozumie skutki działalności inżynierskiej w środowisku naturalnym. GG2A_K01, GG2A_K03, GG2A_K04 M_K003 Rozumie zasady pracy w grupie oraz potrafi ją współorganizować. GG2A_K05, GG2A_K04 Projekt M_K004 Ma świadomość zakresu swojej aktualnej wiedzy i rozumie potrzebę jej ciągłego poszerzania. GG2A_K01, GG2A_K07 Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza 2 / 6
M_W001 M_W002 M_W003 M_W004 M_W005 Umiejętności M_U001 M_U002 Zna podstawy prawa geologicznego i górniczego, wodnego i budowlanego w zakresie projektowania i realizacji otworów hydrogeologicznych Ma szczegółową wiedzę w zakresie metod oraz technik i technologii wiercenia studni Ma szczegółową wiedzę o doborze płuczek wiertniczych do wiercenia otworów hydrogeologicznych oraz ich wpływu na uszkodzenie przepuszczalności skał w strefie przyotworowej. Ma szczegółową wiedzę w zakresie projektowania otworów hydrogeologicznych i nowoczesnych filtrów studziennych Ma wiedzę na temat doboru i instalacji w otworze obsypki żwirowej. Zna szczegółowo metody uaktywnienia otworów hydrogeologicznych. Zna dostępne źródła informacji prawnej i geologicznej, w tym bazy danych geologicznych. Potrafi wyszukiwać i interpretować informacje z zakresu geologii, hydrogeologii i hydrochemii. Potrafi projektować konstrukcje otworów hydrogeologicznych normalno i wielkośrednicowych. Zna zasady obliczania ciśnień górotworu, kolumn rur okładzinowych i filtrów studziennych. + + - - - - - - - - - + + - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - + + - - - - - - - - - 3 / 6
M_U003 M_U004 Zna zasady projektowania mechanicznych parametrów technologii wiercenia. Potrafi projektować hydrauliczne parametry technologii wiercenia otworów z prawym i odwrotnym obiegiem płuczki wiertniczej. Potrafi zaprojektować konstrukcję filtra studziennego do warunków złożowych, dobrać obsypkę żwirową i obliczyć wymagany strumień objętości jej wprowadzania do otworu. Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 M_K003 M_K004 Ma świadomość odpowiedzialności za decyzje związane z projektowaniem i wykonaniem otworów hydrogeologicznych. Rozumie skutki działalności inżynierskiej w środowisku naturalnym. Rozumie zasady pracy w grupie oraz potrafi ją współorganizować. Ma świadomość zakresu swojej aktualnej wiedzy i rozumie potrzebę jej ciągłego poszerzania. + - - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Podstawy prawa: geologicznego i górniczego, wodnego i budowlanego. Rodzaje ujęć wód podziemnych. Technika i technologia wiercenia otworów hydrogeologicznych metodą: udarową, obrotową z prawym i odwrotnym obiegiem płuczki, metodą obrotowo-udarową przy wykorzystaniu młotków wgłębnych, metodą wibracyjną (sonic drilling method) oraz metodami niekonwencjonalnymi. Płuczki do wiercenia otworów hydrogeologicznych. Kolmatacja filtra i strefy przyfiltrowej warstwy wodonośnej. Zasady projektowania konstrukcji otworów hydrogeologicznych. Zasady doboru filtrów studziennych do warunków geologicznych i hydrogeologicznych. Projektowanie nowoczesnych filtrów studziennych. Zasady doboru obsypki żwirowej. Technika i technologia instalacji obsypki żwirowej w otworze. Metody uaktywniania otworów hydrogeologicznych. Odkażanie otworów hydrogeologicznych. Uzbrojenie techniczne otworu i wykonanie obudowy studni. Ćwiczenia audytoryjne 4 / 6
1. Obliczanie ciśnień gotworu metodą Coulomba-Mohra, 2. Obliczanie wytrzymałości stalowych kolumn rur okładzinowych. 3. Obliczanie hydraulicznych parametrów odwrotnego obiegu płuczki. 4. Dobór rodzaju filtra, obliczanie parametrów konstrukcyjnych filtrów studziennych. 5. Dobór obsypki żwirowej. 6. Obliczanie strumienia objętości obsypki żwirowej wprowadzanej do otworu. 7. Obliczanie sprawności hydraulicznej studni. Ćwiczenia projektowe Projekt wykonania studni ujęciowej metodą wiertniczą Sposób obliczania oceny końcowej Średnia arytmetyczna ocen z ćwiczeń audytoryjnych, projektowych i egzaminu Wymagania wstępne i dodatkowe Znajomość podstawowej wiedzy z zakresu wiertnictwa, geologii i hydrogeologii. Zalecana literatura i pomoce naukowe 1. Bisson R., A., Lehr J., H., Modern Groundwater Exploration, Wyd. Wiley-Interscience 2004, 2. Gonet A., Macuda J.: Wiertnictwo hydrogeologiczne. Wyd. AGH. Kraków 2004. 3. Gonet A., Macuda J., Zawisza L., Duda R., Porwisz J.: Instrukcja wierceń hydrogeologicznych, Wyd. AGH, Kraków 2011, 4. Kapuściński J. i in.: Zasady i metodyka dokumentowania zasobów wód termalnych i energii geotermalnej oraz sposoby odprowadzania wód zużytych. Wyd. MOŚZNiL. Warszawa 1997. 5. Dąbrowski i in.: Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych, Wyd. Borgis. Warszawa 2004, 6. Dąbrowski S., Przybyłek J.: Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych, Wyd. Naukowe Bogucki. Poznań 2005, Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu 1. Macuda J., Macuda M.: Drilling large diameter intake wells with cutter bits in loose and weakly consolidated rocks. AGH Drilling, Oil, Gas. 2016 vol. 33 no. 1, s. 23 30. 2. Macuda J., Boroń M.: Przegląd wybranych metod mechanicznych renowacji studni. Aktualne rozwiązania ujmowania i eksploatacji wód podziemnych: monografia. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych w Częstochowie. Częstochowa, 2016. 3. Macuda J., Styrkowiec E.: Techniczno-ekonomiczne aspekty odbioru studni nowoodwierconych. Aktualne rozwiązania ujmowania i eksploatacji wód podziemnych: monografia. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych w Częstochowie. Częstochowa, 2016. 4. Macuda J.: Efficiency of drilling large diameter wells with cutter bits on Szczerców opencast. AGH Drilling, Oil, Gas. 2015 vol. 32 no. 2, s. 405 413. 5. Duda R., Macuda J.: Feasibility analysis of groundwater abstraction for gas shale fracturing in the Lublin basin (Eastern Poland). Archives of Mining Sciences. 2015 vol. 60 no. 1, s. 303 312. 6. Macuda J.: Analysis of efficiency of drilling of large-diameter wells with a profiled wing bit. Archives of Mining Sciences. 2012 vol. 57 no. 2, s. 363 373. 7. Macuda J., Zawisza L.: Metodyka wyznaczania parametrów hydrogeologicznych warstw chłonnych. Wiertnictwo, Nafta, Gaz. 2011 t. 28 z. 1 2, s. 273 281. Informacje dodatkowe Wykłady obecność zgodnie z Regulaminem Studiów AGH. Ćwiczenia projektowe warunkiem niezbędnym do zaliczenia ćwiczeń projektowych jest oddanie i zaliczenie projektu. Nieobecność na więcej niż 1/3 zajęciach (ćwiczenia audytoryjne i projektowe) wymaga powtarzania całego przedmiotu 5 / 6
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Wykonanie projektu Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 28 godz 14 godz 10 godz 15 godz 15 godz 5 godz 87 godz 3 ECTS 6 / 6