Edukacja dla bezpieczeństwa - rozkład materiału III. Materiał nauczania uwzgl dniaj cy tre ci okre lone w Podstawie Programowej i opis zało onych osi gni ucznia. Plan wynikowy Plan wynikowy stanowi nieocenion pomoc w pracy nauczyciela, pozwala zaplanowa zaj cia oraz przygotowa dodatkowe materiały i wiczenia. W ten sposób przyczynia si do lepiej zorganizowanego procesu dydaktycznego. Jest równie przydatny przy opracowywaniu testów i kartkówek, gdy pomaga wyznaczy wła ciwe kryteria oceny. Dzi ki temu mo e si równie okaza pomocny w kontaktach nauczyciela z rodzicami, dla których jasno sformułowane w planie wynikowym umiej tno ci i wiedza daje wizj tego, jak pracowa z dzieckiem w domu czy jakie materiały mu dostarczy, by wspomóc prac nauczyciela. Sami uczniowie, zwłaszcza na wy szych poziomach edukacyjnych, mog doceni plan wynikowy przy wytyczaniu i realizowaniu swoich celów. Plany wynikowe zostały podzielone na dwa poziomy podstawowy (P) i ponadpodstawowy (PP), które zawieraj poszczególne cele operacyjne (czyli to, co ucze musi opanowa ). Ucze spełniaj cy standardy poziomu podstawowego mo e otrzyma najwy ej ocen dostateczn, a standardy poziomu ponadpodstawowego od oceny dobrej wzwy. Lp. Temat jednostki Liczba Realizowane tre ci Wymagania edukacyjne lekcyjnej godzin podstawowe ponadpodstawowe. Zaj cia wst pne Zaj cia po wi cone poznaniu uczniów, poziomu ich znajomo ci zagro e we współczesnym wiecie wynikaj cych z praw przyrody oraz zagro e Ucze wie, jakie tre ci b dzie poznawał i jakimi metodami b dzie si uczył w ramach przedmiotu w gimnazjum. Ucze zna sposób organizacji nauki edukacji dla bezpiecze stwa w gimnazjum, kryteria oceniania. 9
wynikaj cych z ingerencji w rodowisko naturalne. 2. we 2 współczesnym wiecie Typowe zagro enia Ucze zna typowe Ucze potrafi opisa wynikaj ce z praw zdrowia i ycia zagro enia zdrowia i wła ciwe zachowanie w przyrody. podczas powodzi ycia podczas powodzi wyst pienia oraz innych kl sk oraz innych kl sk zagro e, zna zagro enia, ywiołowych. ywiołowych. które miały miejsce w wynikaj ce z ingerencji w rodowisko ycia podczas po aru, wypadku samochodowego, Ucze zna ródła promieniowania j drowego i jego skutki, zna wpływ regionie i potrafi przedstawi propozycje sposobów zapobiegania im w przyszło ci. naturalne oraz z awarii rodków działalno ci energetycznej, promieniotwórczych na gospodarczej chemicznej, ludzi, zwierz ta, człowieka. radiacyjnej. ywno i wod. chorobami zaka nymi. ródła ska enia chemicznego, biologicznego i radiacyjnego. Wpływ promieniowania j drowego i jego skutki dla ludzi, zwierz t, ywno ci i wody. 0
3. w 2 domu, szkole, w najbli szej okolicy w Ucze zna zagro enia Ucze potrafi domu, szkole oraz zwi zane z po arowe w domu, scharakteryzowa w najbli szej eksploatacj sieci szkole i najbli szej zagro enia w górach i okolicy. oraz urz dze okolicy. nad wod ( ródl dowo i elektrycznych i nad morzem). gazowych, pieców, maszyn gospodarczych i rodków ochrony ro lin (na wsi). wynikaj ce ze stosowania u ywek (alkohol, narkotyki). na szlakach i w jaskiniach (na terenach górskich). zwi zane z wod ródl dowo i nad morzem. zwi zane z chorobami przenoszonymi przez zwierz ta (tereny le ne itp.)
w Najcz stsze Ucze zna zasady Ucze zna zasady transporcie oraz w przyczyny poruszania si po zachowania si podczas obiektach wypadków w ruchu drodze poza terenem wypadków i katastrof u yteczno ci drogowym. zabudowanym. komunikacyjnych, publicznej. Ucze wie, jakie technicznych i innych. przemysłowe na zjawiska patologiczne przykładzie firm i wyst puj w ród dzieci szlaków i młodzie y. komunikacyjnych znajduj cych si w pobli u miejsca zamieszkania uczniów. w obiektach u yteczno ci publicznej (centra handlowe, wydarzenia kulturalne, sportowe itp. z du liczb widzów). 4. Ochrona przeciwpo arowa 2 Po ar, telefony Poj cie i rodzaje Ucze wie, jakie Ucze potrafi opisa alarmowe. Sposób po arów, zagro e warunki musz by rodki ga nicze i sprz t informowania o miejscowych. spełnione, aby nast pił ga niczy oraz powstaniu rodki ga nicze i proces spalania. przedstawi zasady ich zdarzenia. sprz t ga niczy. Ucze zna najcz stsze stosowania podczas Telefony przyczyny powstawania po aru. alarmowe. Sposoby po arów. informowania o powstaniu zdarzenia. 2
Zakres zada Wypalanie traw. Ucze zna ró nice Ucze zna sposoby ochrony Zakres zada pomi dzy po arem, ratowania ludzi i zwierz t przeciwpo arowej ochrony kl sk ywiołow oraz z po aru. oraz jej przeciwpo arowej innym miejscowym Ucze potrafi organizacja. oraz jej zagro eniem; umie zaproponowa działania organizacja. okre li, czym zajmuje zmierzaj ce do si ochrona zapobiegania powstania po arowe w domu, przeciwpo arowa; zna po arów. szkole i w numery telefonów najbli szej okolicy alarmowych oraz (centra sposób przekazania mieszkaniowe, informacji o powstaniu komunikacyjne, zdarzenia. obiekty zabytkowe, Ucze zna podstawowe domy pomocy znaki ewakuacyjne. społecznej, szkoły, szpitale, lasy, gazoci gi). 5. Sposoby 2 powstania zdarzenia Sposób Post powanie w Ucze zna zasady Ucze potrafi uzasadni zachowania si potrzeb przeciwdziałania powstania po aru. ludno ci po ogłoszeniu panice; wie, jak powstania po aru i Alarmowanie i alarmu. przeciwdziała panice. innych ewakuacja. Ucze potrafi wyja ni, miejscowych Zasady zarz dzania jak nale y gasi zagro e. tłumem i zarzewie ognia, przeciwdziałania wyja nia, jak nale y panice. Korzystanie gasi odzie pal c si z podr cznego i na człowieku. improwizowanego sprz tu ga niczego. 3
Gaszenie zarzewia ognia, odzie y pal cej si na człowieku. Sposób Post powanie w Ucze potrafi Ucze omawia zasady zdefiniowa i zachowania si podczas powstania innego rozpozna rodzaje wypadków i katastrof powstania innego miejscowego alarmów i sygnałów komunikacyjnych, miejscowego zagro enia alarmowych. technicznych i innych. zagro enia. (wypadków i Ucze umie zachowa katastrof si w szkole po komunikacyjnych, ogłoszeniu alarmu. technicznych). Zasady wyst pienia kl ski ywiołowej. Post powanie po ogłoszeniu alarmu w szkole. 6. Materiały 2 niebezpieczne Rodzaje Rodzaje Ucze zna rodzaje Ucze potrafi materiałów materiałów znaków substancji wykorzysta ró ne niebezpiecznych niebezpiecznych, toksycznych i miejsca materiały na zast pcze oraz ich miejsca ich ich eksponowania, rodki ochrony dróg oznakowanie. składowania oraz rozpoznaje znaki oddechowych i skóry. ich oznakowanie. substancji toksycznych na pojazdach i budowlach. 4
Transport Oznakowanie Ucze zna zasady Ucze potrafi materiałów materiałów zaproponowa sposoby niebezpiecznych. niebezpiecznych w awarii zapobiegania ska eniom transporcie. instalacji chemicznej, chemicznym. Zasady rodka transportu lub rozszczelnienia awarii zbiorników z instalacji substancjami chemicznej, rodka toksycznymi. transportu lub rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi. Zasady przygotowania zast pczych rodków ochrony dróg oddechowych i skóry. 7. Ochrona ludno ci 2 i obrona cywilna Obrona cywilna Podstawy prawne Ucze zna podstawy Ucze zna podstawowe oraz powszechna funkcjonowania prawne funkcjonowania dokumenty ONZ samoobrona ochrony ludno ci i ochrony ludno ci i reguluj ce ludno ci. System obrony cywilnej w obrony cywilnej w funkcjonowanie obrony zarz dzania Rzeczypospolitej Rzeczypospolitej cywilnej na wiecie. kryzysowego. Polskiej. Polskiej. Podstawowe dokumenty ONZ reguluj ce funkcjonowanie obrony cywilnej na wiecie. Obrona cywilna oraz powszechna 5
samoobrona ludno ci. System zarz dzania kryzysowego. Systemy Systemy Ucze definiuje i Ucze zna zasady alarmowania i alarmowania i rozpoznaje rodzaje ewakuacji ludno ci i informowania informowania alarmów i sygnałów zwierz t z terenów ludno ci. ludno ci. Rodzaje alarmowych, zagro onych, potrafi Zasady alarmów i charakteryzuje zasady wyja ni sposoby przeprowadzania sygnałów zachowania si zaopatrzenia ludno ci ewakuacji planowej alarmowych. ludno ci po ogłoszeniu ewakuowanej w wod i i dora nej ludno ci. Zasady zachowania alarmu, wymienia ywno. si po ogłoszeniu sposoby zabezpieczenia Ucze zna obowi zki poszczególnych ywno ci i wody przed osób podlegaj cych alarmów. ska eniami, wyja nia ewakuacji. Zasady znaczenie poj : przeprowadzania odka anie, ewakuacji planowej dezaktywacja, i dora nej ludno ci. dezynfekcja, Zabezpieczenie deratyzacja; wyja nia, potrzeb socjalno- na czym polegaj bytowych zabiegi sanitarne i ewakuowanej specjalne. ludno ci w wod i ywno. 8. Pierwsza pomoc w 8 nagłych wypadkach Ła cuch pierwszej Poj cie i zakres Ucze zna podstawowe Ucze umie ustali i pomocy. pierwszej pomocy. zasady udzielania eliminowa realne i Ła cuch pierwszej pierwszej pomocy. potencjalne zagro enia pomocy jako Ucze potrafi ustali, dla ratownika i abecadło co stało si w miejscu poszkodowanego w ratownicze. wypadku. miejscu wypadku. Ucze umie dokona najcz ciej kontroli podstawowych 6
spotykane podczas czynno ci yciowych udzielania poszkodowanego. pierwszej pomocy. Ogólne zasady Ogólne zasady Ucze umie wezwa Ucze zna zasady udzielania udzielania odpowiedni pomoc; post powania pierwszej pomocy. pierwszej pomocy rozpoznaje stopie aseptycznego i ze szczególnym zagro enia osoby bezpiecze stwa dla uwzgl dnieniem poszkodowanej i ratownika, omawia aspektów wyja nia zasady sposób wynoszenia bezpiecze stwa bezpiecznego poszkodowanego ze ratownika, miejsca rejonie strefy zagro enia. zdarzenia, wypadku; omawia poszkodowanego i zasady zabezpieczenia osób postronnych miejsca wypadku; oraz skutecznego wyja nia, jak nale y alarmowania słu b udziela pomocy w ratunkowych. wypadku drogowym, Sposoby ewakuacji podczas k pieli, poszkodowanego załamania lodu. ze strefy zagro enia. Zasady działania ratowniczego podczas wypadku drogowego, wypadku podczas k pieli, załamania lodu. Osoba Poj cie Ucze rozpoznaje stan Ucze zna zagro enia dla nieprzytomna. przytomno ci. przytomno ci, bada osoby nieprzytomnej. oddech i t tno. Ucze zna przyczyny nieprzytomno ci. Ucze zna zasady zaburze oddechu i Ocena obecno ci post powania przy kr enia. oddechu. omdleniu. 7
zwi zane z utrat przytomno ci. Wst pna ocena stanu poszkodowanego. Udzielanie pomocy Układanie osoby Ucze zna Ucze wie, jak oceni osobom nieprzytomnej w najwa niejsze zadania stan poszkodowanego nieprzytomnym. pozycji ratownicze do czasu le cego na brzuchu, bezpiecznej. przyjazdu pogotowia. siedz cego w Opieka nad Ucze wie, kiedy i jak samochodzie i wie, kiedy nieprzytomnym w uło y osob mo na zmieni t pozycj sytuacjach nieprzytomn w na pozycj bezpieczn. nietypowych pozycji bezpiecznej z złamania, pozycji zastanej. hipotermii, wstrz su, ci y. Resuscytacja. Poj cia resuscytacji Ucze rozpoznaje Ucze potrafi kr eniowo- oznaki zatrzymania przedstawi schemat oddechowej (RKO) oddechu i kr enia. post powania i podstawowego Ucze zna objawy ratowniczego z podtrzymywania mierci klinicznej i niezb dnym wykonaniem ycia (PP ). biologicznej. zabiegów Poj cie bezdechu. Ucze wie, jak uło y resuscytacyjnych. poszkodowanego, zna Ucze wie, jakie bezdechu. miejsce ucisku, jego zagro enia dla ycia cz stotliwo i poszkodowanego stanowi gł boko. bezdech i brak kr enia. Resuscytacja w Ucze potrafi udro ni Ucze wie, jakie warunki sytuacjach wykonania drogi oddechowe i musz by zachowane szczególnych. procedury przeprowadzi przy RKO i PP u resuscytacji resuscytacj pora onych pr dem, przy kr eniowo- kr eniowo-oddechow podtopieniu/utoni ciu i u 8
oddechowej u osób u poszkodowanego. kobiety ci arnej. dorosłych i dzieci; Ucze wie, jak pora enia pr dem, wykona czynno ci podtopienia/utoni c RKO i PP u małych ia, hipotermii, dzieci i niemowl t. kobiety ci arnej. Pora enie pr dem. ródła, przyczyny i Ucze wyja nia, jak Ucze wie, jakie s ródła, przyczyny i charakterystyka. nale y udziela objawy pora enia charakterystyka Pora enie pr dem z pomocy w wypadku piorunem i jak nale y pora enia pr dem zerwanej linii pora enia pr dem ze udziela pomocy. zmiennym i stałym. wysokiego szczególnym napi cia. zwróceniem uwagi na bezpiecze stwo pora enia pr dem. ratownika. Post powanie w ratowania ofiary pora enia pr dem. Pierwsza pomoc w Utrwalenie Ucze wie, jakie s Ucze potrafi udzieli umiej tno ci objawy pora enia pierwszej pomocy ratowania ofiary wykonania pr dem elektrycznym. zgodnie ze schematem pora enia pr dem. resuscytacji Ucze umie wykona ratowniczym. kr eniowo- resuscytacj kr oddechowej. eniowooddechow. Krwotok. Poj cie rany, Ucze zna rodzaje ran. Ucze potrafi udzieli zasady Ucze potrafi pomocy post powania rozpozna objawy poszkodowanemu z aseptycznego. krwotoku t tniczego i krwotokiem zewn trznym ylnego; potrafi i wewn trznym. wykonania zatamowa krwotok za Ucze umie tamowa opatrunku pomoc opatrunku krwotok z ciałem obcym. osłaniaj cego za uciskowego. Ucze potrafi dowie, e 9
pomoc banda a, pomoc przedlekarska ma przylepca, siatki istotny wpływ na sposób opatrunkowej. gojenia si ran i stan poszkodowanego. wykonania opatrunku uciskowego. Zasady post powania z ran z ciałem obcym. Poj cie i rodzaje krwotoków. krwotoków. Niebezpiecze stwa Post powanie w Ucze umie Ucze potrafi rozpozna zwi zane z zabezpieczy si przed objawy wstrz su krwotokiem i ratowania ofiary bezpo rednim pourazowego. wstrz sem krwotoku. Poj cie i kontaktem z krwi. Ucze umie wyja ni pourazowym. rodzaje wstrz sów. Ucze wie, co przyczyny zaka enia ran. nazywamy zaka eniem Ucze potrafi uło y wstrz sów. rany i jakie s jego poszkodowanego w Pozycja objawy. pozycji przeciwwstrz sowa. przeciwwstrz sowej. Niebezpiecze stwa zwi zane z krwotokiem i wstrz sem pourazowym. Złamanie i Poj cie i rodzaje Ucze rozpoznaje Ucze umie na podstawie zwichni cie. złama, zwichni i złamanie i zwichni cie; objawów okre li skr ce. zna reguły Potta zwichni cie i skr cenie. dotycz ce Ucze potrafi udzieli podejrzenia unieruchamiania pierwszej pomocy w złamania. złamanych ko ci i uszkodzenia 20
Post powanie w zwichni tych stawów; stawu barkowego, potrafi unieruchomi łokciowego, kolanowego ratowania ofiary uszkodzone ko czyny. i skokowego. podejrzenia Ucze wie, jakie s złamania ko czyny objawy złama ko ci. i urazu kr gosłupa. Ucze zna sposoby unieruchamiania ko ci stabilizowania ko czyn. ko czyny górnej, ko czyny dolnej. podejrzeniu urazu kr gosłupa. Niebezpiecze stwa Ucze wie, jakie mog Ucze zna metody zwi zane ze by przyczyny urazów unieruchomienia głowy i złamaniami ko ci i podejrzeniu urazu głowy i kr gosłupa i szyi poszkodowanego urazami stawów. kr gosłupa. krwotoków przy u yciu swoich r k i Odmienno ci wewn trznych. Ucze kolan. wie, jak nale y Ucze umie post powa traktowa odłamki zgodnie ze schematem złamania kostne w ranie przy post powania otwartego. złamaniu otwartym. ratowniczego. Niebezpiecze stwa Ucze zna ró nic zwi zane ze pomi dzy złamaniami, zwichni ciem i zwichni ciami i skr ceniem. skr ceniami. Zatrucie. Rodzaje zatru. Ucze rozpoznaje Ucze wie, jakimi Specyfika zatru objawy zatrucia; drogami mo e nast pi pokarmowych, udziela pomocy przy zatrucie organizmu i lekami, gazami, zatruciach: potrafi udzieli pierwszej rodkami pokarmowych, lekami, pomocy przy zatruciach chemicznymi. gazami, rodkami przez układ pokarmowy i 2
chemicznymi. skór. zatrucia. Post powanie w ratowania ofiary zatrucia. Niebezpiecze stwa Niebezpiecze stwa Ucze potrafi oceni Ucze zna zagro enia zwi zane z zwi zane z niebezpiecze stwo wynikaj ce z oparze zatruciami. zatruciami. gro ce zatrutemu. chemicznych. Ewakuacja Ucze wie, co mo e Ucze potrafi udzieli poszkodowanego spowodowa zatrucie pierwszej pomocy przy ze strefy zatrutej. organizmu. zatruciach i oparzeniach, zasady, chemicznych zgodnie ze wskazania i schematem post powania przeciwwskazania ratowniczego. do prowokowania wymiotów. oparze chemicznych. Oparzenie i Poj cia oraz Ucze zna skutki Ucze potrafi okre li na odmro enie. rodzaje oparze i działania niskiej i podstawie objawów odmro e. wysokiej temperatury stopnie oparzenia i na organizm ludzki; odmro enia. oparze i udziela pomocy osobie Ucze wie, jakie s odmro e. poszkodowanej przy objawy udaru cieplnego i Post powanie w oparzeniu termicznym i pora enia słonecznego chemicznym. oraz pora enia pr dem ratowania ofiary elektrycznym. oparzenia lub odmro enia. chłodzenia oparze i ocieplania 22
odmro e. Niebezpiecze stwa Niebezpiecze stwa Ucze zna mechanizm Ucze potrafi udzieli zwi zane z zwi zane z oraz objawy pierwszej pomocy ofierze oparzeniami i oparzeniami i przegrzania i w wypadku przegrzania odmro eniami. odmro eniami. wychłodzenia. lub wychłodzenia Mechanizm oraz Ucze wie, co mo e zgodnie ze schematem objawy przegrzania spowodowa oparzenie. ratowniczym. i wychłodzenia organizmu. Post powanie w ratowania ofiary przegrzania lub wychłodzenia organizmu. post powania z ofiar udaru termicznego i hipotermii. Kiedy kto nagle Poj cie zawału Ucze potrafi Ucze umie ustali, co si zachoruje. serca, duszno ci, rozpozna oznaki stało w miejscu wypadku. epilepsji, omdlenia, zawału serca, udaru mózgu. duszno ci, epilepsji; omdlenia potrafi nie napadu duszno ci, pomoc osobom, które napadu doznaj zawału serca, drgawkowego, ataku duszno ci lub podejrzenia zawału epilepsji. serca, omdlenia, udaru mózgu. Pierwsza pomoc w Post powanie z Ucze potrafi udzieli Ucze wie, jakie s nagłych ofiar : napadu pomocy zagro enia zwi zane z 23
zachorowa. 9. Kontrola nad przebiegiem i wynikami kształcenia. duszno ci, napadu drgawkowego, podejrzenia zawału serca, omdlenia, udaru mózgu. zabezpieczenia osoby z napadem drgawkowym, napadem duszno ci, podejrzeniem zawału serca, udarem mózgu, omdleniem. zwi zane z brakiem udzielenia pomocy w takich przypadkach. 2 Sprawdzenie wymaga weryfikacja praktyczna i teoretyczna. poszkodowanemu z nieudzieleniem pomocy napadem duszno ci, osobie z napadem napadu drgawkowego, drgawkowym, napadem zawałem serca, udarem duszno ci, zawałem mózgu i przy omdleniu. serca, udarem mózgu. Ucze wie, jak zabezpieczy osob z napadem drgawkowym. Zadanie testowe kontrolno-oceniaj ce w I i II półroczu. IV. Przedmiotowy system oceniania osi gni ucznia. Kontrola i ocena osi gni uczniów Systematycznej, planowej kontroli i ocenie podlegaj wszystkie formy aktywno ci uczniów przy u yciu ró nych narz dzi pomiaru dydaktycznego tj. wypowiedzi, czynno ci polecone przez nauczyciela, wytwory pracy (albumy, mapy, schematy, wykresy, katalogi itp.), odpowiedzi, rozwi zywanie krzy ówek, kartkówki, sprawdziany, testy a tak e aktywno na zaj ciach (uczestnictwo w wiczeniach, 24