ANALIZA SWOT Opracowanie: Piotr Pawliszcze (tvo@hot.pl) dla Regionalnego Centrum Wolontariatu w Gdańsku. Analizę SWOT przeprowadzono w październiku 2012 roku na potrzeby planowania projektu Wolontariat metropolitalny. Zbadano wzajemne oddziaływania Regionalnego Centrum Wolontariatu w Gdańsku (RCWG) na otoczenie zawierające sektory: pozarządowy, publiczny, biznesu w Gdańskim Obszarze Metropolitalnym (GOM). Potencjał RCWG rozpatrywano, jako element sieci centrów wolontariatu działających na terenie GOM (Gdańsk, Sopot, Starogard, Kościerzyna, Tczew). Kluczową kwestią analizy SWOT było badanie wpływu wolontariatu metropolitalnego na społeczeństwo GOM. 1. ZDEFINIOWANIE SWOT Tabela 1. Analiza potencjału RCWG (RCWG i centra wolontariatu w GOM) SIŁY (POTENCJAŁ +) SŁABOŚCI (POTENCJAŁ -) P(+)1. Centra Wolontariatu (CW) w GOM działają na podobnych/zbliżonych standardach; P(-)1. Brak pracownika biurowego (szczególnie w Starogard, Tczew, Kościerzyna) do obsługi NGOs (lokalny animator wolontariatu); P(+)2. Mamy już wieloletnie doświadczenie w dużych imprezach, (EURO 2012); P(-)2. Brak specjalisty/ów księgowego do rozliczania dużych projektów oraz prawnika; P(+)3. Mamy (w CW) dobre zaplecze lokalowe, sprzęt komputerowy, płynność finansową; P(-)3. Brak ofert dla wolontariuszy od NGOs-ów i instytucji (zbyt mała ilość); P(+)4. CW mają tożsamość, są rozpoznawalne. CW mają potrzebę funkcjonowania; P(-)5. Brak sprofilowanych ofert dla grup wolontariuszy (np. oferty dla fanów mody lub filmu), wolontariusz odpowiada na istniejące oferty, nie wymusza nowych; P(+)5. RCWG posiada: kadrę specjalistów, ludzi doświadczonych w projektach wolontariackich. Mamy wiedzę specjalistyczną w zakresie obsługi dużych imprez (EURO); P(-)6. Brak ujednoliconego standardu: zasad współpracy (procedur, zarządzania, monitoringu) pomiędzy 6 centrami wolontariatu w GOM; P(+)6. Rozpoznajemy środowisko NGOs i potrzeby wolontariuszy (dobrze znamy potrzeby), P(-)7. Brak bazy NGOs na poziomie gmin; Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 1
P(+)7. Mamy wyrobione kontakty z mediami i innymi instytucjami; P(-)8. Brak drukarki kolorowej, laptopów (praca poza biurem) oprogramowania (graficzne); P(+)8. Dobre relacje RCWG z samorządami lokalnymi; P(-)9. Brak systemu ustawicznego kształcenia kadr CW. Brak umiejętności zarządzania dużymi projektami; P(-)10. Brak wspólnej identyfikacji wizualnej, brak kampanii promocyjnej (w metropolii); P(-)11. Zbyt wąski zakres szkoleń dla wolontariuszy; P(-)12. Niski poziom znajomości języków obcych (angielski, niemiecki); P(-)13. Słaba integracja organizacji CW w metropolii, brak wspólnych projektów; Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 2
Tabela 2 Analiza otoczenia RCWG (sieć RCWG i centra wolontariatu w GOM) SZANSE (OTOCZENIE +) ZAGROŻENIA (OTOCZENIE -) O(+)1. Wolontariat akcyjny. Duża akcja (impreza) generuje wolontariuszy. Duże wydarzenia w metropolii potrzebują wolontariuszy (mecze, koncerty, imprezy w Gdańsku, Gdyni); O(-)1. Niezrozumienie idei wolontariatu wśród ludzi (wolontariat to wyłącznie pomoc biednym); O(+)2. Dobry, pozytywny wizerunek wolontariusza w społeczeństwie; O(-)2. NGOs nie są samodzielne w zakresie wolontariatu (NGOs są "ciemne i ograniczone" w korzystaniu z wolontariuszy). NGOs uważają wolontariuszy za kłopot, boją się kosztów ubezpieczenia; O(+)3. Metropolia potrzebuje wolontariuszy (duża liczba ludzi potrzebuje wielu wolontariuszy); O(-)3. Wolontariat jest elitarny, zamyka się na wielu, różnorodnych ludzi (ciągle ci sami wolontariusze, stała gwardia ); O(+)4. Samorządy i mieszkańcy pozytywnie przeżyli EURO 2012. Mają dobre wspomnienie o wolontariacie; O(-)4. Tylko akcje (duże) tworzą wolontariuszy (mistrzostwa EURO 2012); O(+)5. Wolontariat daje człowiekowi korzyści: doświadczenie, przeżycie, sprawdzenie, konieczne w dojrzewaniu zawodowym i społecznym; O(-)5. Ludzie postrzegają wolontariuszy w sposób "ograniczony", jako bezpłatnych wykonawców zadań (tania siła robocza); O(+)6. Wolontariat umożliwia człowiekowi rozwój inteligencji emocjonalnej (kontakt z drugim człowiekiem, relacje międzyludzkie); O(-)6. W metropolii jest duża konkurencja o wolontariusza (różne punkty widzenia, różne potrzeby, konkurencja); O(+)7. Internet, jako środek komunikacji pomiędzy ludźmi, można wykorzystać do rozwoju wolontariatu; O(-)7. Komercjalizacja wypchnie wolontariat na margines życia; O(+)8. Firmy chcą CSRu; O(-)8. Kryzys gospodarczy; O(+)9. Kryzys gospodarczy; Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 3
2. ODDZIAŁYWANIE POTENCJAŁU RCWG NA OTOCZENIE - WYNIKI SYNERGII Do wyliczenie siłę oddziaływania (synergii) potencjału RCWG na otoczenie zastosowano macierz konfrontacji. Synergię rozumiemy, jako kooperacje (oddziaływanie) czynników, której wynik jest większy niż suma ich oddzielnego działania. W naszym przypadku jest to oddziaływanie elementów potencjału RCWG (silnych/słabych stron) na elementy w otoczeniu (szanse i zagrożenia). Do wyznaczenia wartości synergii wykorzystano system ocen w przedziale liczb całkowitych <-2,+2>, tzn. synergia może przyjmować następujące wartości: -2,-1,0,+1,+2. synergia dodatnia: +2,+1 sytuacja korzystna dla RCWG; synergia ujemna: -2,-1 sytuacja niekorzystna dla RCWG; 0 sytuacja neutralna dla RCWG. Przed wyliczeniem synergii oddziaływań zredukowano elementy SWOT (siły, słabości, szanse i zagrożenia) do liczby 5, w każdej grupie potencjału i otoczenia. Redukcję przeprowadzono wykorzystując grupowanie, łączenie adekwatnych elementów, pominięcie elementów niemających wpływu. Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 4
SIŁY (POTENCJAŁ+) O(+)1. Wolontariat akcyjny. Duża akcja (impreza) generuje wolontariuszy. Duże wydarzenia w metropolii potrzebują wolontariuszy (mecze, koncerty, imprezy w Gdańsku, Gdyni); O(+)3. Metropolia potrzebuje wolontariuszy (duża liczba ludzi potrzebuje wielu wolontariuszy); O(+)4. Samorządy i mieszkańcy pozytywnie przeżyli EURO 2012. Mają dobre wspomnienie o wolontariacie,; O(+)5. Wolontariat daje człowiekowi korzyści: doświadczenie, przeżycie, sprawdzenie. Konieczne w dojrzewaniu zawodowym i społecznym; O(+)7. Internet, jako środek komunikacji pomiędzy ludźmi, można wykorzystać do rozwoju wolontariatu; Tabela 3. SZANSE (OTOCZENIE+) Synergia oddziaływania sił (potencjał +) na szanse (otoczenie +) [schemat P(+)/O(-)] P(+)4. CW mają tożsamość, są rozpoznawalne. CW mają potrzebę funkcjonowania; 1 0 0 0 0 P(+)5. RCWG posiada: kadrę specjalistów, ludzi doświadczonych w projektach wolontariackich. Mamy wiedzę specjalistyczną w zakresie obsługi dużych imprez (EURO); 2 0 1 0 0 P(+)6. Rozpoznajemy środowisko NGOs i potrzeby wolontariuszy (dobrze znamy potrzeby); 0 0 0 1 1 P(+)7. Mamy wyrobione kontakty z mediami i innymi instytucjami; 1 1 1 1 1 P(+)8. Dobre relacje RCWG z samorządami lokalnymi; 1 1 1 0 1 Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 5
SIŁY (POTENCJAŁ+) O(-)1. Niezrozumienie idei wolontariatu wśród ludzi (wolontariat to pomoc biednym) O(-)2. NGOs nie są samodzielne w zakresie wolontariatu (NGOs są "ciemne" w W.) NGOs uważają wolontariuszy za kłopot, boją się kosztów ubezpieczenia O(-)5. Ludzie postrzegają wolontariuszy w sposób "ograniczony", jako bezpłatnych wykonawców zadań (tania siła robocza) O(-)6. W metropolii jest duża konkurencja o wolontaraiusza (różne punkty widzenia, konkurencja) O(-)9. Zdaniem ludzi, wolontariusz traci czas, nie pracuje na rzecz swojego sukcesu, tylko bezpłatnie pomaga. Społeczeństwo nie widzi korzyści z działania jako wolontariusz. Pożytek ma ten, co uzyskuje pomoc, a nie ten co niesie pomoc. Tabela 4. ZAGROŻENIA (OTOCZENIE-) Synergia oddziaływania sił (potencjał +) na zagrożenia (otoczenie -) [schemat P(+)/O(-)] P(+) 4. CW mają tożsamość, są rozpoznawalne. Mają potrzebę funkcjonowania P(+)5. CW posiada: kadrę specjalistów, ludzi doświadczonych w projektach wolontariackich. Mamy wiedzę specjalistyczną w zakresie obsługi dużych imprez (EURO) -1 1-1 0 0 1 1 1 0 1 P(+)6. Rozpoznajemy środowisko NGOs i potrzeby wolontariuszy (dobrze znamy potrzeby) P(+)7. Mamy wyrobione kontakty z mediami i innymi instytucjami P(+)8. Dobre relacje z samorządami lokalnymi 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0-1 0-1 Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 6
SŁABOŚCI (POTENCJAŁ-) O(+)1. Wolontariat akcyjny. Duża akcja (impreza) generuje wolontariuszy. Duże wydarzenia w metropolii potrzebują wolontariuszy (mecze, koncerty, imprezy w Gdańsku, Gdyni); O(+)3. Metropolia potrzebuje wolontariuszy (duża liczba ludzi potrzebuje wielu wolontariuszy); O(+)4. Samorządy i mieszkańcy pozytywnie przeżyli EURO 2012. Mają dobre wspomnienie o wolontariacie,; O(+)5. Wolontariat daje człowiekowi korzyści: doświadczenie, przeżycie, sprawdzenie. Konieczne w dojrzewaniu zawodowym i społecznym; O(+)7. Internet, jako środek komunikacji pomiędzy ludźmi, można wykorzystać do rozwoju wolontariatu; Tabela 5. SZANSE (OTOCZENIE+) Synergia oddziaływania słabości (potencjał -) na szanse (otoczenie +) [schemat P(-)/O(+)] P(-)3. Brak ofert dla wolontariuszy od NGOs-ów i instytucji (zbyt mała ilość); 0-1 0-2 0 P(-)6. Brak ujednoliconego standardu: zasad współpracy (procedur, zarządzania, monitoringu) pomiędzy 6 "mocnymi" CW; 0-1 0-1 -1 P(-)9. Brak systemu ustawicznego kształcenia kadr CW. Brak umiejętności zarządzania dużymi projektami; 0 0 0-1 -1 P(-)10. Brak wspólnej identyfikacji wizualnej, brak kampanii promocyjnej (w metropolii); -1-1 0-1 -1 P(-)13. Słaba integracja organizacji CW w metropolii, brak wspólnych projektów; -1-1 0-1 -1 Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 7
SŁABOŚCI (POTENCJAŁ-) O(-)1. Niezrozumienie idei wolontariatu wśród ludzi (wolontariat to pomoc biednym) O(-)2. NGOs nie są samodzielne w zakresie wolontariatu (NGOs są "ciemne" w W.) NGOs uważają wolontariuszy za kłopot, boją się kosztów ubezpieczenia O(-)5. Ludzie postrzegają wolontariuszy w sposób "ograniczony", jako bezpłatnych wykonawców zadań (tania siła robocza) O(-)6. W metropolii jest duża konkurencja o wolontaraiusza (różne punkty widzenia, konkurencja) O(-)9. Zdaniem ludzi, wolontariusz traci czas, nie pracuje na rzecz swojego sukcesu, tylko bezpłatnie pomaga. Społeczeństwo nie widzi korzyści z działania jako wolontariusz. Pożytek ma ten, co uzyskuje pomoc, a nie ten co niesie pomoc. Tabela 6. ZAGROŻENIA (OTOCZENIE-) Synergia oddziaływania słabości (potencjał -) na zagrożenia (otoczenie -) [schemat P(-)/O(-)] P(-)3. Brak ofert dla wolontariuszy od NGOs-ów i instytucji (zbyt mała ilość); -1 0-1 -1-1 P(-)6. Brak ujednoliconego standardu: zasad współpracy (procedur, zarządzania, monitoringu) pomiędzy 6 "mocnymi" CW; 0 0 0 0 0 P(-)9. Brak systemu ustawicznego kształcenia kadr CW. Brak umiejętności zarządzania dużymi projektami; -1-1 -1 0-1 P(-)10. Brak wspólnej identyfikacji wizualnej, brak kampanii promocyjnej (w metropolii); -1-1 -1-1 -1 P(-)13. Słaba integracja organizacji CW w metropolii, brak wspólnych projektów; -1 0-1 -1-1 Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 8
SŁABOŚCI (POTENCJAŁ -) SIŁY (POTENCJAŁ +) O(+)1 O(+)3 O(+)4 O(+)5 O(+)7 O(-)1 O(-)2 O(-)5 O(-)6 O(-)9 Tabela 7. Sumaryczne wyliczenie synergii odziaływania potencjału RCWG na otoczenie rozkłady brzegowe MATRYCA SWOT SZANSE (OTOCZENIE +) SŁABOŚCI (OTOCZENIE -) POTENCJAŁ KONFRONTOWANY Z OTOCZENIEM P(+) 4 1 0 0 0 0-1 1-1 0 0 0 0,0% P(+)5 2 0 1 0 0 1 1 1 0 1 P(+)6 0 0 0 1 1 0 0 0 0 1 P(+)7 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 P(+)8 1 1 1 0 1 0 0-1 0-1 P(-)3 0-1 0-2 0-1 0-1 -1-1 P(-)6 0-1 0-1 -1 0 0 0 0 0 7 77,8% 3 33,3% 5 55,6% 2 22,2% -7-77,8% -3-33,3% P(-)9 0 0 0-1 -1-1 -1-1 0-1 P(-)10-1 -1 0-1 -1-1 -1-1 -1-1 P(-)13-1 -1 0-1 -1-1 0-1 -1-1 3-2 3-4 -1-4 0-5 -3-3 -6-66,7% -9-100,0% -8-88,9% - 16 60% -40% 60% -80% -20% -80% 0,0% -100% -60% -60% Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 9
Analiz pola sił wyznaczona na podstawie wyników synergii oddziaływania potencjału RCWG na otoczenie Elementy SWOT (-) Elementy SWOT (+) -100% -80% -60% -40% -20% +20% +40% +60 +80 +100 P(-)6. Brak ujednoliconego standardu: zasad współpracy (procedur, zarządzania, monitoringu) pomiędzy CW[33%] P(+)5. CW posiada: kadrę specjalistów, ludzi doświadczonych w projektach wolontariackich. Mamy wiedzę specjalistyczną w zakresie obsługi dużych imprez (EURO) [77%] O(+)3. Metropolia potrzebuje wolontariuszy (duża liczba ludzi potrzebuje wielu wolontariuszy)[-40%] O(+)1. Wolontariat akcyjny. Duża akcja (impreza) generuje wolontariuszy. Duże wydarzenia w metropolii potrzebują wolontariuszy (mecze, koncerty, imprezy w Gdańsku, Gdyni)[60%] P(-)3. Brak ofert dla wolontariuszy od NGOs-ów i instytucji (zbyt mała ilość)[-77%] O(+)5. Wolontariat daje człowiekowi korzyści: doświadczenie, przeżycie, sprawdzenie. Konieczne w dojrzewaniu zawodowym i społecznym[-80%] P(+)6. Rozpoznajemy środowisko NGOs i potrzeby wolontariuszy (dobrze znamy potrzeby)[33%] O(+)4. Samorządy i mieszkańcy pozytywnie przeżyli EURO 2012. Mają dobre wspomnienie o wolontariacie,[60%] P(-)10. Brak wspólnej identyfikacji wizualnej, brak kampanii promocyjnej (w metropolii)[-100%] P(+)7. Mamy wyrobione kontakty z mediami i innymi instytucjami[55%] O(+)7. Internet, jako środek komunikacji pomiędzy ludźmi, można wykorzystać do rozwoju wolontariatu[-20%] P(+)8. Dobre relacje z samorządami lokalnymi[22%] P(-)13. Słaba integracja organizacji CW w metropolii, ]brak wspólnych projektów [-88%] O(-)1. Niezrozumienie idei wolontariatu wśród ludzi (wolontariat to pomoc biednym)[-80%] P(-)9. Brak systemu ustawicznego kształcenia kadr CW. Brak umiejętności zarządzania dużymi projektami[-66%] O(-)5. Ludzie postrzegają wolontariuszy w sposób "ograniczony", jako bezpłatnych wykonawców zadań (tania siła robocza); [-100%] O(-)6. W metropolii jest duża konkurencja o wolontariusza (różne punkty widzenia, konkurencja)[-60%] O(-)9. Zdaniem ludzi, wolontariusz traci czas, nie pracuje na rzecz swojego sukcesu, tylko bezpłatnie pomaga. Społeczeństwo nie widzi korzyści z działania jako wolontariusz. Pożytek ma ten, co uzyskuje pomoc, a nie ten co niesie pomoc.[-60%] Projekt WOLONTARIAT METROPOLITALNY analiza SWOT (Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku, październik 2012r) str. 10