Organizacja opieki udarowej w Województwie Pomorskim

Organizacja opieki udarowej w Województwie Pomorskim prof. Walenty W M. Nyka,, dr med. Grzegorz Kozera Katedra Neurologii, Klinika Neurologii Dorosłych GUMed

Województwo Pomorskie 2200 000 mieszkańców, obszar 18300 km 2, Sieć 10 oddziałów udarowych, Leczenie rt-pa od 2000 r.

Działania kompleksowe/systemowe Analiza danych epidemiologicznych Ocena grup ryzyka Analiza Danych GUS Pomorski Rejestr Udarów Mózgu Organizacja oddziałów udarowych / rehabiltacji poudarowej, Szkolenie personelu: Oddziałów udarowych Pomocy doraźnej Lekarzy rodzinnych Edukacja pacjenta Porównanie z innymi obszarami kraju

Programy badańnad udarem w Polsce: Główny cel: 2003-2005 2006-2008 2009-2012 30% redukcja umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych u osób < 65 r. Ŝ. w ciągu 10 lat.

Program badań nad udarem w woj. Pomorskim: Potrzeby oddziałów udarowych Uzupełnienie wyposaŝenie oddziałów udarowych: w kardiomonitory, pompy dyfuzyjne, łóŝka rehabilitacyjne sprzęt t do wczesnej rehabilitacji udarowej e-health Władze samorządowe + Urząd d Marszałkowski 2003-2008 Sponsorzy

Programy badań nad udarem w Polsce: Narodowy Programu Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu M od 1977 r. (zgodnie zaleceniami WHO i EUSI) Dane epidemiologiczne dotyczące ce udaru mózgum Analizy medyczno ekonomiczne następstw udaru mózgum

Pomorski Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo Naczyniowego i Chorób Nowotworowych ZDROWIE DLA POMORZAN 2005-2013 Główne cele: Redukcja o 32% umieralności przedwczesnej, Zmniejszenie o 24% ryzyka zachorowa o 24% ryzyka zachorowań na choroby układu sercowo- naczyniowego

Pacjenci po udarze mózgum zgu- ocena profilaktyki 1076 osób Średnia wieku K 66,86; M 63,3; p<0,001 Dane dotyczące ce udaru uzyskano z kwestionariusza ( wywiad). ASCAPE 244 osób Średnia wieku K 68,9; 9;M 66,6; ns; Udar niedokrwienny potwierdzony klinicznie TK+bad.. lekarskie 159 osób średnia wieku K 62,7; 7;M 60,8; ns; Dane dotyczące ce udaru uzyskano z kwestionariusza ( wywiad).

Kontrola ciśnienia tętniczegot tniczego ( chorzy z nadciśnieniem nieniem tętniczym t tniczym ) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 25% 14% 20% 75% 86% 80% 86% NIEDOSTATECZNA 75% KONTROLA CIŚNIENIA 80% 4 x P PP400M WOBASZ NT - niedostateczna kontrola RR>=140/90mmHg NT - dobra kontrola RR<140/90mmHg

Województwo Pomorskie Udar mózgum zgu- współczynnik zgonów w 2000r. PUCK LĘBORK SOPOT UDAR L.Zaborski,, P. Zagożdżon on,, 2000 B Y T Ó W BYTÓW STAROGARD TCZEW MALBORK

Województwo Pomorskie Udary mózgu m 2004 r.-standaryzowane współczynniki zgonu / 100 000 Województwo Pomorskie udary mózgu m w 2004 roku a czynniki ryzyka standaryzowany współczynniki zgonu/100000 J. Siebert 2005

Województwo Pomorskie Udary mózgu m / stopa bezrobocia J. Siebert 2005

Rejestry udarowe EUROPA Rejestr SITS-MOST: www.acutestroke.org POLSKA Rejestr TUN: tun.amwaw.edu.pl Rejestr POLKARD Krakowski Rejestr Udarów WOJEWÓDZTWO POMORSKIE Pomorski Rejestr Udarów Mózgu PRUM: www.udary.pl

Klinika Neurologii Dorosłych Akademii Medycznej w Gdańsku Firma Boehringer - Ingelheim Firma Pro - internet

PRUM 2006 2008 Zebranie i ocena danych logistycznych Oszacowanie liczby potencjalnych kandydatów w do leczenia specyficznego Ujednolicenie form archiwizacji danych w oddziałach ach udarowych Uzyskanie danych aktywnego kontraktowania usług ug medycznych???

Ujednolicenie archiwizacji

2006 CENTRUM ACK AMG Szp.. KOŚCIERZYNA

WEJHEROWO 2007 GDYNIA SZPITAL ZASPA CENTRUM ACK AMG ELBLĄG CHOJNICE KOŚCIERZYNA STAROGARD GDAŃSKI SZTUM

PRUM 2006-2007 1865 chorych z udarem hospitalizowani w okresie 01.06.2006-11. 12.2007-1670 (90%) chorych z udarem niedokrwiennym lub TIA: 4,1 % leczonych trombolitycznie 6,5 % (wielkomiejski) vs 1,9 % (małomiejski/wiejski) - 62% chorych w sali IN w pierwszej dobie 46 % (wielkomiejski) vs 74 % (małomiejski/wiejski) - Śmiertelność szpitalna 8,1 % (30 % krwotoczny) 5,6 % (wielkomiejski) vs 9,7 % (małomiejski/wiejski)

Logistyka Obszar wielkomiejski Obszar małomiejski i wiejski P Odroczenie wezwania pomocy [%] 64,7 62,8 0,54 Chorzy z udarem niedokrwiennym hospitalizowani do 3 godzin OR [%] 24,2 30,0 0,046 Chorzy z udarem niedokrwiennym hospitalizowani < 3 godzin oddział [%] 15,3 22,6 0,04 Chorzy z udarem niedokrwiennym leczeni trombolitycznie [%] 6,5 1,9 <0,001

Wnioski Znaczna liczba chorych u których stwierdzano odroczenie wezwania pomocy medycznej (>60%): niskaświadomość społeczna dotycząca udaru mózgu. Niski odsetek chorych hospitalizowanych w oddziałach udarowych mniejszych szpitali, u których zastosowano terapię trombolityczną: konieczność usprawnienia rekrutacji do leczenia trombolitycznego udaru mózgu w oddziałach obejmujących opieką obszar małomiejski i wiejski.

SZKOLENIA Szkolenie personelu: oddziałów udarowych pomocy doraźnej lekarzy rodzinnych pielęgniarek Szkolenie pacjentów w oddziale udarowym pacjentów z grup ryzyka

Łańcuch przeŝycia w udarze mózgu Pierwsza pomoc u pacjentów z udarem mózgu G. Kozera, E. Raniszewska, D.Gąsecki, WM.Nyka: Forum Medycyny Rodzinnej 2007, tom 1, nr 1, 15 16

Pierwsza pomoc w udarze mózgu ABCD. Pierwsza pomoc u pacjentów z udarem mózgu G. Kozera, E. Raniszewska, D.Gąsecki, WM.Nyka: Forum Medycyny Rodzinnej 2007, tom 1, nr 1, 15 16

POMOC PRZED-SZPITALNA 33 x W Pacjent z podejrzeniem udaru mózgu Właściwy chory Właściwy szpital Właściwy czas

PRUM audyt Poprawa profilaktyki wtórnej udaru : Niepełne rozpoznanie i leczenie - hiperlipidemii - zaburzeń glikemii konieczność ujednolicenia kryteriów i poprawa rozpoznawalności!!!

PRUM 2009-2010 Pomorski Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo Naczyniowego i Chorób Nowotworowych Zdrowie dla Pomorzan 2005 2013 w zakresie MONITOROWANIE ( cel nr 3 Opracowania IIIa)

2009

PRUM cele projektu 2009/2010 Uzyskanie kompletnych danych epidemiologicznych dotyczących udaru mózgu w Woj. Pomorskim, w szczególności rozpowszechnienia typów i czynników ryzyka udaru mózgu w poszczególnych obszarach Województwa Pomorskiego (ocenę porównawczą lokalnej zachorowalności), Zgromadzenie danych na temat metod leczenia chorych z udarem mózgu w poszczególnych obszarach Województwa Pomorskiego, w szczególności oceny ich zgodności z obecnymi standardami terapii oraz częstości stosowania najskuteczniejszych form terapii, w tym leczenia trombolitycznego udaru niedokrwiennego mózgu, Ocene skuteczności terapii udaru mózgu (stanu funkcjonalnego chorych oraz śmiertelności) w odniesieniu do stosowanych metod leczenia oraz form nadzoru nad chorym (oddział udarowy vs. inne jednostki leczące, np. oddziały internistyczne), Porównanie sytuacji epidemiologicznej w innych regionach Polski poprzez współpracę z innymi ośrodkami w kraju prowadzącymi rejestry udarów mózgu.

PRUM 2009 - rekrutacja Analiza danych pacjentów z: - Województwa Pomorskiego - Regionu Świętokrzysko-Sandomierskiego hospitalizowanych w okresie 01.01.2009-31.10.2009

PRUM 2009 - wyniki Województwo Pomorskie Pomeranian Province Region Świętokrzysko Sandomierski Świętokrzyskie Province P Intensywny nadzór (w 1 dobie) [%] Intensive care (within first day) 70,9 76 <0,01 Leki przeciwpłytkowe* [%] Antiplatelet treatment 83,6 80,5 0,02 Statyna* [%] Statin treatment 58,7 75,3 <0,001 Fizjoterapia [%] Early Rehabilitation 57,8 57,5 0,08 Leczenie trombolityczne** [%] Cerebral thrombolysis 2,9 8,8 <0,001 * wartości dla udarów niedokrwiennych i TIA ** wartości dla udarów niedokrwiennych Kozera G, ChwojnickiK, SobolewskiP P i wsp. Udar Mózgu 2010

Liczba wykonanych procedur i aktywnych ośrodko rodków w Woj. Pomorskim 112 do X 48 59 61 60 70 60 50 40 procedury ośrodki 4 1 17 2003 1 23 2004 6 6 3 2005 2006 2007 8 9 2008 2009 dovi 30 20 10 0

Aktywność poszczególnych ośrodko rodków w / lata 100% 90% 80% 70% 3 3 3 6 3 6 3 4 4 5 3 3 4 4 6 2 3 6 7 2 3 Chojnice Gdynia 60% 50% 40% 30% 20% 10% 4 17 17 10 20 21 22 22 17 17 22 Elbląg Kościerzyna Wejherowo Szp. Zaspa Szp. Wojewódzki AMG 0% 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 dovi

SZKOLENIE LEKARZY RODZINNYCH Katedra Medycyny Rodzinnej GUMed, Polskie Towarzystwo Lekarskie, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej CYKL WYKŁADÓW: Standard postępowania w ostrej fazie udaru rozpoznawanie objawów zasady udzielania pierwszej pomocy /LOGISTYKA! Standardy leczenia udaru. Sytuacja epidemiologiczna w Województwie Pomorskim Profilaktyka pierwotna / wtórna PREZENTACJA PRZYPADKÓW

SZKOLENIE LEKARZY RODZINNYCH

WIELO-OŚRODKOWY PROGRAM WSPARCIA INFORMACYJNEGO (EDUKACJI ZDROWOTNEJ) CZYNNIKI RYZYKA UDARU, OBAJAWY UDARU MÓZGU, M ZASADY POSTĘPOWANIA POWANIA PO WYSTĄPIENIU OBJAWÓW, W, SPOSOBY I ZASADY PREWENCJI WTÓRNEJ: nadciśnienie tętnicze - samokontrola, cukrzyca - samokontrola poziomu glikemii, redukcja masy ciała, dieta znaczenie aktywności fizycznej, aktywny udział w farmakoterapii, znaczenie rehabilitacji. Skrzypek -CzerkoM,Kozera G, G SzyndlerA A i wsp.

Działania: PODSUMOWANIE systemowe/wieloetapowe wieloośrodkowe długotrwałe kosztowne oparte na współpracy => efekt odroczony

Piśmiennictwo: Udar mózgu : postępowanie diagnostyczne i terapia w ostrym okresie udaru Wyd. 2 pod red. Siebert J. i Nyka W.M Gdańsk, Via Medica, 2007: 1-7 Pierwsza pomoc u pacjentów z udarem mózgu. Kozera G, Raniszewska E, Gąsecki D, Nyka W.M. Forum Medycyny Rodzinnej 2007 (1); 1: 11 16 Wieloośrodkowy program edukacji zdrowotnej w zakresie czynników ryzyka, objawów i terapii chorób naczyniowych układu nerwowego. Skrzypek-Czerko M, Kozera G, Szyndler A, Szczęch R, Nyka WM, Narkiewicz K. W: Pielęgniartswo w neurologii i neurochirurgii : wybrane zagadnienia / pod red. M. Skrzypek-Czerko i R. Ślusarza: Bydgoszcz : Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu; Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, 2009 Epidemiologia i leczenie udaru mózgu w Województwie Pomorskim oraz regionie Świętokrzysko- Sandomierskim w świetle danych Pomorskiego Rejestru Udarów Mózgu. Kozera G, Chwojnicki K, Sobolewski P, Stoiński J, Brola W, Zdrojewski T, Nyka WM- w imieniu współpracowników Pomorskiego Rejestru Udarów Mózgu. Udar Mózgu. Gdańsk, Via Medica 2010 (w druku) Choroby serca i naczyń - jak rozpoznać i leczyć?: Praktyczne informacje o nadciśnieniu tętniczym, zaburzeniach lipidowych i cukrzycy oraz ich powikłaniach Wyd. 2 popr.uzup. Szczęch R, Kozera G, Nyka WM, Narkiewicz K. Gdańsk : Via Medica, 2009 Leczenie udaru niedokrwiennego mózgu na obszarach wiejskich i miejskich województwa pomorskiego: analiza wstępna danych Pomorskiego Rejestru Udarów Mózgu. Kozera G, Chwojnicki K, Gąsecki D, Nyka WM. Neurol. Neurochir. Polska 2008; t. 42, nr 4, supl. 4, s. 451 Ocena opieki przedszpitalnej u pacjentów z udarem mózgu w aspekcie zastosowania leczenia trombolitycznego w Województwie Pomorskim. Kozera G, Gąsecki D, Wiśniewska M, Szczyrba S, Chwojnicki K, Nyka WM W: Szesnasta Zima Medycyny Ratunkowej w Polsce / [red.] J. Jakubaszko: Wrocław: Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej, 2007