POWIATOWY URZĄD PRACY

POWIATOWY URZĄD PRACY 5 9-7 0 0 B O L E S Ł A W I E C U L. O B R OŃCÓW H E L U 1 0 T E L. / F A X ( 0 7 5 ) 7 3 2-6 6-0 1 D O 0 4 e - m a i l : w r b o @ p r a c a. g o v. p l http://pup.boleslawiec.ibip.pl Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie bolesławieckim w I półroczu 2013 roku Raport opisowy za I półrocze 2013 r. Akceptuję: Zastępca Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Bolesławcu mgr inż. Jolanta Witek Bolesławiec 2013

SPIS TREŚCI WSTĘP...3 ROZDZIAŁ I Analiza bezrobotnych według zawodów....5 1.1. Zawody dominujące wśród bezrobotnych....6 1.2. Zawody o największym napływie bezrobotnych....8 1.3. Zawody generujące długotrwałe bezrobocie.....10 ROZDZIAŁ II Analiza ofert pracy według zawodów.....14 ROZDZIAŁ III Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych.. 18 3.1. Analiza zawodów nadwyżkowych.....19 3.2. Analiza zawodów deficytowych... 21 3.3. Analiza zawodów zrównoważonych.......22 Wnioski.....24 2

Wstęp Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej opracowano raport z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za I półrocze 2013 r. Raport ten poświęcony został diagnozie dopasowania strukturalnego rynku pracy w odniesieniu do populacji osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Bolesławcu. Celem poniższego raportu jest poznanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, a więc tych o większym zapotrzebowaniu niż liczba potencjalnych pracowników jak i tych, na które popyt jest duży lub w ogóle nie występuje, tak aby skoordynować kierunki kształcenia i szkolenia bezrobotnych z potrzebami rynku pracy. Raport z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest pomocny w: określaniu odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych przez Urzędy Pracy; ułatwianiu władzom oświatowym w dostosowaniu kierunków kształcenia zawodowego do zmieniających się potrzeb rynku pracy; przygotowaniu programów w celu aktywizacji osób bez kwalifikacji zawodowych, długotrwale bezrobotnych, w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Głównymi odbiorcami prowadzonej analizy będą: powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy, centra edukacji i kształcenia kadr, dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych, instytucje szkoleniowe, władze oświatowe wszystkich szczebli, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych została opracowana zgodnie z Zaleceniami metodycznymi do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, opracowanymi przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Natomiast źródłami zawartych informacji były dane statystyczne zgromadzone przez tutejszy Urząd w I półroczu 2013 roku. Raport Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie bolesławieckim w I półroczu 2013 roku składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym z nich zawarto analizę zawodów dominujących wśród bezrobotnych, zawody o największym napływie wśród bezrobotnych i zawody generujące długotrwałe bezrobocie. W rozdziale drugim zawarto analizę najczęściej występujących ofert pracy według zawodów i analizę zawodów zgłoszonych w ofertach pracy ze 3

względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty. Natomiast rozdział trzeci zawiera analizę zawodów nadwyżkowych, deficytowych i zrównoważonych jakie wystąpiły w I półroczu 2013r. W poniższym raporcie wykorzystano metody opisowe, statystyczne i graficzne. Źródłem informacji były dane zgromadzone na dzień 30.06.2013 r. w oparciu o załącznik I do sprawozdania MPIPS, dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy według zawodów i specjalności. Pełne tablice, które były podstawą do analizy są dostępne na stronie https://mz.praca.gov.pl 4

Rozdział I Analiza bezrobotnych według zawodów. W powiecie bolesławieckim na dzień 30.06.2013 r. liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w tutejszym Urzędzie wynosiła 4122 osoby. Tabela nr 1: Bezrobotni zarejestrowani w Powiatowym Urzędzie Pracy na dzień 30.06.2013 r. Liczba Wyszczególnienie bezrobotnych Bezrobotni ogółem w tym 4122 bezrobotni z zawodem 2617 bez zawodu 1505 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Bolesławcu Według stanu na dzień 30.06.2013 roku ponad 63,49 % osób bezrobotnych posiadało zawód. Grupa osób bez zawodu stanowiła 36,51 % ogółu bezrobotnych. W grupie tej ponad 25,45 % stanowiły osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, pozostali posiadali wykształcenie gimnazjalne i poniżej. Tabela 2: Bezrobotni zarejestrowani w Powiatowym Urzędzie Pracy ze względu na wykształcenie dzień 30.06.2013 roku. Wykształcenie Liczba bezrobotnych Wyższe 364 Policealne i średnie zawodowe 886 Średnie ogólnokształcące 383 Zasadnicze zawodowe 1367 Gimnazjalne i poniżej 1122 ogółem 4122 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Bolesławcu 5

Pod względem poziomu wykształcenia najliczniejszą grupę stanowili bezrobotni posiadający wykształcenie zasadnicze zawodowe. Sytuacja podobnie wyglądała w poprzednim roku. Osoby z wyższym wykształceniem stanowiły zaledwie 8,8 % ogółu bezrobotnych. 1.1. Zawody dominujące wśród bezrobotnych Analizując ranking zawodów dominujących wśród bezrobotnych z 638 zawodów wybrano 20, które posiada największa liczba osób bezrobotnych. Tabela nr 3: Ranking zawodów dominujących wśród bezrobotnych w I półroczu 2013 roku. Lp. Kod Nazwa zawodu Bezrobotni W tym W tym zawodu ogółem kobiety absolwenci 1. 522301 Sprzedawca 440 398 5 2. 000000 Bez zawodu 439 226 31 3. 331403 Technik ekonomista 143 117 2 4. 722204 Ślusarz 136 4 1 5. 711202 Murarz 124 0 0 6. 512001 Kucharz 94 80 2 7. 753303 Szwaczka 75 70 2 8. 931301 Robotnik budowlany 65 0 0 9. 512002 Kucharz małej 53 36 1 gastronomii 10. 311504 Technik mechanik 50 1 0 11. 753105 Krawiec 49 49 1 12. 522305 Technik handlowiec 46 40 1 13. 515303 Robotnik gospodarczy 42 18 0 14. 7413102 Malarz budowlany 40 5 0 15. 753202 Krojczy 40 27 0 16. 411004 Technik prac biurowych 38 34 0 17. 514101 Fryzjer 38 36 1 18. 712601 Hydraulik 36 0 0 19. 833203 Kierowca samochodu 36 0 0 ciężarowego 20. 723103 Mechanik pojazdów 34 0 0 6

samochodowych Ogółem 1980 1141 47 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPIPS T-I/P-1 Bezrobotni wg zawodów w powiecie bolesławieckim w końcu I-półrocza 2013 r.. Porównując strukturę bezrobotnych wg grup zawodowych, należy zauważyć, że w I półroczu 2013 r. sytuacja zawodów dominujących wśród bezrobotnych wyglądała bardzo podobnie jak w poprzednim roku. Na pierwszym miejscu wśród zarejestrowanych osób posiadających zawód znajduje się grupa zawodowa 52 sprzedawcy i pokrewni. Grupa ta stanowiła 10,67 % zarejestrowanych bezrobotnych. W grupie tej dominowali sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 14,85 %. Kolejne pozycje grup to: grupa 72 robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 9,93 % grupa 71 robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 9,91% grupa 75 robotnicy w przetwórstwie spożywczym ( ) 7,95 % grupa 51 pracownicy usług osobistych 7,28 % grupa 31 średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 5,57 % grupa 33 średni personel do spraw biznesu i administracji 5,00 %. W pozostałych grupach zawodowych liczba bezrobotnych wynosi zdecydowanie poniżej 4% ogółu bezrobotnych z zawodem. Wykres nr 1: Struktura bezrobotnych według grup zawodowych. grupa 33 grupa 31 5,00% 5,57% grupa 51 grupa 75 7,28% 7,95% grupa 71 grupa 72 9,91% 9,93% grupa 52 14,85% 0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% 10,00% 12,00% 14,00% 16,00% Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPIPS T-I/P-1a Struktura bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie bolesławieckim stan w końcu I-półrocza 2013 roku. 7

1.2. Zawody o największym napływie bezrobotnych. Największy napływ bezrobotnych zanotowano w grupie bez zawodu. Zawody dominujące pod względem napływu były porównywalne jak w przypadku populacji bezrobotnych ogółem. Przodowali sprzedawcy, następnie: technicy ekonomiści, ślusarze, murarze, robotnicy budowlani, kucharze są to zawody, w których występuje największa liczba bezrobotnych. Tabela nr 4: Ranking zawodów o największym napływie bezrobotnych wg zawodów w I półroczu 2013 roku. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem W tym kobiety W tym absolwenci 1. 000000 Bez zawodu 373 169 64 2. 522301 Sprzedawca 295 257 24 3. 331403 Technik ekonomista 113 89 6 4. 722204 Ślusarz 92 1 2 5. 711202 Murarz 86 0 1 6. 931301 Robotnik budowlany 68 0 0 7. 512001 Kucharz 58 44 1 8. 753303 Szwaczka 57 55 0 9. 311504 Technik mechanik 44 2 1 10. 962990 Pozostali pracownicy 44 22 2 przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani 11. 522305 Technik handlowiec 39 31 2 12. 512002 Kucharz małej 39 24 1 gastronomii 13. 723103 Mechanik pojazdów 39 0 3 samochodowych 14. 833203 Kierowca samochodu 36 0 1 ciężarowego 15. 514101 Fryzjer 34 29 8 16. 515303 Robotnik 33 14 0 8

gospodarczy 17. 753202 Krojczy 33 17 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPIPS T-I/P-2 Napływ bezrobotnych wg zawodów w powiecie bolesławieckim I półroczu 2013 roku. Analizując strukturę napływu bezrobotnych według 40 dużych grup zawodowych zauważamy, że największy napływ nastąpił w grupie 52 Sprzedawcy i pokrewni 13,56 %, w której dominowali: sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 12,83 %. Na drugiej pozycji pod względem wielkości napływu bezrobotnych jest grupa 72 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 10,21 %, tutaj dominowali: ślusarze 3,32 % oraz mechanicy pojazdów samochodowych 2,80 %. Kolejne pozycje grup to: grupa 71 robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 9,54 % grupa 75 - robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna ( )- 7,73 % grupa 51 pracownicy usług osobistych 7,06 % grupa 31- średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych- 6,01 % grupa 33- średni personel do spraw biznesu i administracji 5,17 % grupa 93 robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 5,17 % W pozostałych grupach zawodowych napływ bezrobotnych wyniósł poniżej 4% ogółu bezrobotnych z zawodem. Wykres nr 2: Struktura napływu bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r. grupa 52 grupa 72 grupa 71 grupa 75 grupa 51 grupa 31 grupa 33 grupa 93 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MPIPS T-I/P-2a Struktura napływu bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r.. 9

1.3. Analiza zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. Na dzień 30.06.2013 r. w ewidencji bezrobotnych odnotowaliśmy 1659 osób długotrwale bezrobotnych, co stanowi 42 % ogółu zarejestrowanych. Na podstawie wielkości wskaźnika długotrwałego bezrobocia oszacowano liczebności grup zawodowych implikujących długotrwałe bezrobocie. Analiza ta pozwoliła ustalić ranking wg grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. Przy konstruowaniu rankingu wzięto pod uwagę liczbę osób bezrobotnych w danej grupie zawodów, mającą wpływ na strukturę bezrobocia w powiecie bolesławieckim. Tabela nr 5: Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie wg grup zawodów w I połowie 2013 roku. Lp. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1. 62 Leśnicy i rybacy 0,4828 2. 94 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 0,4500 3. 91 Pomoce domowe i sprzątaczki 0,3077 4. 54 Pracownicy usług ochrony 0,3043 5. 43 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 6. 81 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 0,3023 0,2966 7. 52 Sprzedawcy i pokrewni 0,2687 Źródło: opracowanie na podstawie załącznika MPIPS T-I/P-7 Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie bolesławieckim w I półroczu 2013 r. Analizując informacje z załącznika T-I/P-8 można sklasyfikować osoby długotrwale bezrobotne w 280 różnych grupach zawodowych. Na podstawie danych skonstruowano ranking zawodów według wskaźnika długotrwałego bezrobocia w 4-cyfrowych grupach elementarnych. Tabela nr 6: Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w ujęciu grup elementarnych w I połowie 2013 roku. Lp. Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1. 9412 Pomoce kuchenne 0,4737 2. 7212 Spawacze i pokrewni 0,3333 3. 5131 Kelnerzy 0,3158 10

4. 7222 Ślusarze i pokrewni 0,2837 5. 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 0,2700 6. 4321 Magazynierzy i pokrewni 0,2581 7. 3313 Księgowi 0,2500 8. 5120 Kucharze 0,2449 9. 7112 Murarze i pokrewni 0,2000 Źródło: opracowanie na podstawie załącznika MPIPS T-I/P-8 Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 roku. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia równy 1 oznacza, że wszystkie osoby zarejestrowane w tej grupie zawodowej to osoby długotrwale bezrobotne. Analizując dane zawarte w załączniku T-I/P-8 można wyodrębnić 7 zawodów o wskaźniku równym 1. Są to: 2352- Nauczyciele szkół specjalnych 5311- Opiekunowie dziecięcy 3359- Urzędnicy państwowi do spraw nadzoru gdzie indziej niesklasyfikowani 3439 Średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej gdzie indziej niesklasyfikowany 8350 Marynarze i pokrewni 9212 Robotnicy pomocniczy przy hodowli zwierząt 8159 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów włókienniczych, futrzarskich i skórzanych gdzie indziej niesklasyfikowani Wskaźnik niższy od 1 a wyższy od 0,5 oznacza, że osoby z tego przedziału należy zaliczyć do zagrożonych długotrwałym bezrobociem. Na koniec I półrocza 2013 r. odnotowaliśmy 5 zawodów posiadających wskaźnik z przedziału 1-0,5, są to: 3323 Zaopatrzeniowcy 9333 Robotnicy pracujący przy przeładunku towarów 3259 Średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowani 7311 Mechanicy precyzyjni 8121 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 8182 Maszyniści silników, kotłów parowych i pokrewni W I połowie 2013 r. odnotowaliśmy 19 zawodów o wskaźniku długotrwałego bezrobocia równym 0,5. Wskaźnik ten oznacza, że liczba zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie 11

elementarnej, pozostającej bez pracy powyżej 12 miesięcy jest o połowę niższa od liczby bezrobotnych ogółem zarejestrowanych w danej grupie elementarnej. Są to: 3256 Ratownicy medyczni 2413 Analitycy finansowi 2144 Inżynierowie mechanicy 2145 Inżynierowie chemicy i pokrewni 3423 Instruktorzy fitness i rekreacji ruchowej 3431 Fotografowie 3139 Kontrolerzy ( sterowniczy)procesów przemysłowych gdzie indziej niesklasyfikowani 7127 Monterzy instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych 6114 Rolnicy upraw mieszanych 4223 Operatorzy centrali telefonicznych 2432 Specjaliści do spraw public relations 2433 Specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem technologii informacyjnokomunikacyjnych) 4323 Pracownicy do spraw transportu 4312 Pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń 2634 Psycholodzy i pokrewni 8311 Maszyniści kolejowi i metra 8342 Operatorzy sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych 8114 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów cementowych, kamiennych i pokrewni 7317 Rękodzielnicy wyrobów z drewna i pokrewnych materiałów Wskaźnikiem długotrwałego bezrobocia o wartości poniżej 0,5 charakteryzowało się 118 zawodów, natomiast dla 130 zawodów wskaźnik ten przybrał wartość równą 0, co oznacza, że zawody z tej grupy nie generują długotrwałego bezrobocia. 12

Rozdział II Analiza ofert pracy według zawodów. W I połowie 2013 r. w powiecie bolesławieckim zostało zgłoszonych 1324 ofert pracy. Do analizy ofert pracy wybrano zawody, w których zgłoszono powyżej 16 ofert pracy. Tabela nr 7: Ranking ofert pracy według zawodów zgłoszonych w I połowie 2013 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba ofert pracy 1. 515303 Robotnik gospodarczy 107 2. 962990 Pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani 3. 522301 Sprzedawca 104 4. 731609 Zdobnik ceramiki 94 5. 411004 Technik prac biurowych 61 6. 332203 Przedstawiciel handlowy 54 7. 541307 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 40 8. 753303 Szwaczka 40 9. 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 32 10. 341202 Opiekun osoby starszej 32 11. 412401 Monter izolacji budowlanych 28 12. 911207 Sprzątaczka biurowa 27 13. 931301 Robotnik budowlany 21 14. 512001 Kucharz 19 15. 711402 Betoniarz- zbrojarz 17 Ogółem 782 Źródło: opracowanie na podstawie załącznika MPIPS T-I/P-3 Oferty pracy wg zawodów w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 roku. 106 Analizując powyższą tabelę zauważamy, że największa liczba ofert została zgłoszona w zawodach: robotnik gospodarczy, pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani oraz sprzedawca. 13

Duża a właściwie dominująca liczba ofert pracy na stanowisko robotnik gospodarczy wynika z zaangażowania Gmin w aktywizację klientów OPS-ów, w ramach prac społecznie użytecznych. Forma ta nie jest zbyt kosztowna ani dla Gmin ani dla PUP a pozwala aktywizować klientów urzędu. Następne miejsca rankingowe wśród najbardziej poszukiwanych zawodów przypadły dla: Zdobnik ceramiki Technik prac biurowych Przedstawiciel handlowy Pracownik ochrony fizycznej bez licencji Szwaczka. W badanym okresie zostało zgłoszonych dość sporo ofert w zawodach dla osób o niskich kwalifikacjach a nawet bez kwalifikacji. Są to m.in.: robotnik gospodarczy, pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle, sprzątaczka biurowa. Analizując strukturę ofert pracy według zawodów można zauważyć, że pracodawcy najczęściej poszukiwali osób z grup zawodowych tj.: grupa 51 pracownicy usług osobistych 12,61 % grupa 52 sprzedawcy i pokrewni 11,56 % grupa 96 ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 8,16 % grupa 71 robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 7,63% grupa 73 rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni- 7,55 % grupa 33 średni personel do spraw biznesu i administracji 6,57 % grupa 75 robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 5,21 % grupa 83 kierowcy i operatorzy pojazdów 4,53 % grupa 41 sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 4,49 % 14

Wykres nr 3: Struktura ofert pracy według grup zawodowych w I połowie 2013 r. 14,00% 12,00% 12,61% 11,56% 10,00% 8,00% 8,16% 7,63% 7,55% 6,57% 6,00% 4,00% 5,21% 4,53% 4,49% 2,00% 0,00% grupa 51 grupa 52 grupa 96 grupa 71 grupa 73 grupa 33 grupa 75 grupa 83 grupa 41 Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika MIPS T-I/P-3a Struktura ofert pracy wg grup zawodowych w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 roku. W pozostałych grupach zawodowych odsetek zgłoszonych ofert pracy wyniósł zdecydowanie poniżej 4 %. Analiza struktury bezrobotnych i ofert pracy według sekcji PKD (załącznik T-I/P-9 oraz T-I/P-9a) wskazuje, że w I połowie 2013 r. pracodawcy reprezentujący 22 różne sekcje PKD zgłosili do tutejszego Urzędu 1324 ofert pracy. Wolne miejsca pracy przede wszystkim były zgłaszane z 6 sekcji klasyfikacji działalności: przetwórstwo przemysłowe 385 ofert pracy, co stanowi 29,08 % handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 149 ofert pracy, co stanowi 11,25 % budownictwo 142 oferty pracy, co stanowi 10,72 % administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne- 116 ofert pracy, co stanowi 8,76 % działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 104 oferty pracy, co stanowi 7,85 % działalność profesjonalna, naukowa i techniczna- 58 ofert pracy, co stanowi 4,38 % 15

działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 53 oferty pracy, co stanowi 4,0 % transport i gospodarka magazynowa 51 ofert pracy, co stanowi 3,85 % Oferty pracy zgłoszone w powyższych sekcjach stanowiły ponad 80 % ogółu ofert pracy. W poniższych sekcjach PKD zarejestrowała się największa liczba bezrobotnych: przetwórstwo przemysłowe 532 osoby, co stanowi 19,18 % handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle- 436 osób, co stanowi 15,72 % budownictwo- 387 osób, co stanowi 13,96 % działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 148 osób, co stanowi 5,34 % działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 146 osób, co stanowi 5,26 % pozostała działalność usługowa 73 osoby, co stanowi 2,66 % edukacja 67 osób, co stanowi 2,41 % administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne- 61 osób, co stanowi 2,20 % W I połowie 2013 r. nie wpłynęły żadne oferty pracy z sekcji: Organizacje i zespoły Działalność niezidentyfikowana. 16

Rozdział III Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Analizując dane dotyczące osób bezrobotnych i ofert pracy z I półrocza 2013 r., można zauważyć, że duża grupa zawodów odznacza się niedopasowaniem popytu i podaży na rynku pracy. Aby wyodrębnić zawody deficytowe, nadwyżkowe i zrównoważone, niezbędna jest analiza tych zawodów według wskaźnika intensywności. Wskaźnik ten przyjmuje następujące wartości: W < 0,9 zawody nadwyżkowe 0,9 W 1,1 zawody równoważone W > 1,1 zawody deficytowe Biorąc pod uwagę dane z załącznika T-I/P-4 w I półroczu 2013 r. wśród 638 zawodów, wyróżniono aż 509 zawodów nadwyżkowych. Znacznie mniej stanowiły zawody deficytowe 109. Natomiast 20 było zawodów zrównoważonych, czyli tych, które nie wpływają na zmiany na rynku pracy zawodów. Wykres nr 4: Struktura zawodów według wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r. zawody nadwyżkowe zawody deficytowe zawody zrównoważone Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika MPIPS T-I/P-4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r. 17

3.1. Analiza zawodów nadwyżkowych Do poniższego opracowania zawodów nadwyżkowych i deficytowych przyjęto zawody mające największy wpływ na lokalny rynek pracy pod względem liczby osób bezrobotnych i ofert pracy. Zawody nadwyżkowe w I połowie 2013 r. stanowiły 79,78 % ogólnej liczby zawodów. Oznacza to, że na lokalnym rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie na pracowników w danym zawodzie, niż rzeczywista liczba osób posiadających ten zawód. Tabela nr 10: Ranking zawodów nadwyżkowych według wskaźnika intensywności nadwyżki zawodów w I połowie 2013 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 1. 522305 Technik handlowiec 0,3333 6,5000 0,0513 2. 721306 Blacharz samochodowy 0,1667 3,1667 0,0526 3. 723103 Mechanik pojazdów samochodowych 0,5000 6,5000 0,0769 4. 751204 Piekarz 0,3333 3,5000 0,0952 5. 722204 Ślusarz 1,5000 15,3333 0,0978 6. 311303 Technik elektryk 0,1667 1,5000 0,1111 7. 711404 Zbrojarz 0,1667 1,5000 0,1111 8. 711202 Murarz 1,6667 14,3333 0,1163 9. 721207 Spawacz ręczny gazowy 0,1667 0,8333 0,2000 10. 351203 Technik informatyk 0,3333 1,5000 0,2222 11. 832203 Kierowca samochodu osobowego 0,5000 1,6667 0,3000 12. 513101 Kelner 0,8333 2,6667 0,3125 13. 512001 Kucharz 3,1667 9,6667 0,3276 14. 811104 Operator koparki 0,1667 0,5000 0,3333 15. 522301 Sprzedawca 17,3333 49,1667 0,3525 16. 514101 Fryzjer 2,0000 5,6667 0,3529 17. 432103 Magazynier 2,0000 4,6667 0,4286 18

18. 712604 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 0,5000 1,1667 0,4286 19. 611306 Ogrodnik terenów zieleni 0,8333 1,8333 0,4545 20. 711601 Brukarz 0,5000 0,6667 0,7500 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika MPIPS T-I/P-4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r. Zgodnie z zaleceniem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w powyższym rankingu nie została ujęta grupa osób bez zawodu. Aczkolwiek grupa ta stanowiła największą grupę wśród zawodów nadwyżkowych. Osoby posiadające wyższy wskaźnik intensywności w danym zawodzie znajdują się w lepszej sytuacji na lokalnym rynku pracy, ponieważ wskaźnik ten zbliża się do równowagi, tzn. takiego stanu, gdzie liczba ofert pracy i osób poszukujących pracy w konkretnym zawodzie jest równa lub przybliżona. Analizując duże grupy zawodowe pod względem wskaźnika intensywności można zauważyć, że wśród 40 grup 31 z nich ( tj. 77,5 %) wykazuje cechy zawodów nadwyżkowych. 3.2. Analiza zawodów deficytowych. Analizując informacje z załącznika MPIPS T-I/P-4 zawody deficytowe w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r. stanowiły 17,09 % ogólnej liczby zawodów. Czołowe miejsca w rankingu zajmują zawody, które charakteryzują się brakiem rejestrujących się osób bezrobotnych lub znikomą ilością przy dużym zapotrzebowaniu ze strony pracodawców. W tabeli poniżej przedstawiono ranking 20 zawodów deficytowych. Tabela nr 11: Ranking zawodów deficytowych według wskaźnika intensywności deficytu zawodów w I połowie 2013 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 1. 621002 Robotnik leśny 1,5000 1,3333 1,1250 2. 331301 Księgowy 1,5000 1,1667 1,2857 3. 741103 Elektryk 0,6667 0,5000 1,3333 19

4. 834401 Kierowca operator wózków jezdniowych 0,5000 0,3333 1,5000 5. 334306 Technik administracji 1,8333 1,1667 1,5714 6. 513202 Barman 1,5000 0,8333 1,8000 7. 711401 Betoniarz 1,6667 0,8333 2,0000 8. 514202 Kosmetyczka 1,0000 0,5000 2,0000 9. 611303 Ogrodnik 0,3333 0,1667 2,0000 10. 522302 Sprzedawca w branży mięsnej 0,8333 0,3333 2,5000 11. 411004 Technik prac biurowych 10,1667 4,0000 2,5417 12. 523002 Kasjer handlowy 1,8333 0,6667 2,7500 13. 723103 Mechanik samochodów ciężarowych 14. 712401 Monter izolacji budowlanych 0,5000 0,1667 3,0000 4,6667 1,5000 3,1111 15. 515303 Robotnik gospodarczy 17,8333 5,5000 3,2424 16. 731609 Zdobnik ceramiki 15,6667 3,3333 4,7000 17. 242307 Specjalista do spraw kadr 0,8333 0,1667 5,0000 18. 421104 Kasjer walutowy 1,1667 0,1667 7,0000 19. 332203 Przedstawiciel handlowy 9,0000 0,8333 10,8000 20. 341202 Opiekun osoby starszej 5,3333 0,3333 16,0000 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika MPIPS T-I/P-4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r. Wysoki wskaźnik intensywności oznacza złą sytuację dla pracodawców, ponieważ będą oni mieli problemy ze znalezieniem pracowników, posiadających zawód deficytowy. Biorąc pod uwagę duże grupy zawodowe pod względem wskaźnika intensywności można zauważyć, że wśród 40 dużych grup 9 z nich (tj. 22,5 %) to zawody deficytowe. 20

3.3. Analiza zawodów zrównoważonych Zawody zrównoważone to takie, w których liczba rejestrujących się bezrobotnych równoważy się z ilością napływających ofert. Jest to idealna sytuacja na rynku pracy zarówno dla osób bezrobotnych jak i pracodawców. W powiecie bolesławieckim w I połowie 2013 r. zawody zrównoważone stanowiły 3,13 % ogółu wszystkich zawodów. Tabela 12: Ranking zawodów zrównoważonych według wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów w I połowie 2013 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu 1. 216507 Inżynier geodeta-kataster i gospodarka nieruchomościami 2. 233008 Nauczyciel języka angielskiego Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 0,1667 0,1667 1,0000 0,3333 0,3333 1,0000 3. 233011 Nauczyciel języka 0,1667 0,1667 1,0000 niemieckiego 4. 234113 Nauczyciel nauczania 0,3333 0,3333 1,0000 początkowego 5. 241390 Pozostali analitycy 0,1667 0,1667 1,0000 finansowi 6. 242403 Specjalista do spraw 0,1667 0,1667 1,0000 szkoleń 7. 243106 Specjalista do spraw 0,5000 0,5000 1,0000 marketingu i handlu 8. 332302 Zaopatrzeniowiec 0,1667 0,1667 1,0000 9. 333107 Technik logistyk 0,3333 0,3333 1,0000 10. 341205 Pracownik socjalny 0,1667 0,1667 1,0000 11. 532901 Pomoc apteczna 0,1667 0,1667 1,0000 12. 712612 Monter sieci wodnych i kanalizacyjnych 13. 722308 Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 14. 751290 Pozostali piekarze, cukiernicy i pokrewni 15. 811105 Operator koparkoładowarki 0,1667 0,1667 1,0000 0,1667 0,1667 1,0000 0,1667 0,1667 1,0000 0,1667 0,1667 1,0000 21

16. 814104 Wulkanizator 0,1667 0,1667 1,0000 17. 817290 Pozostali operatorzy urządzeń do obróbki drewna 0,3333 0,3333 1,0000 18. 833101 Kierowca autobusu 0,6667 0,6667 1,0000 19. 834317 Operator żurawia 0,1667 0,1667 1,0000 wieżowego 20. 921101 Pomocniczy robotnik 0,1667 0,1667 1,0000 polowy Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika MPIPS T-I/P-4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie bolesławieckim w I półroczu 2013 r. Analizując zawody zrównoważone, można zauważyć, że wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) wszystkich badanych zawodów przybiera wartość 1,0000. Oznacza to, iż liczba ofert pracy zgłaszanych do tutejszego Urzędu jest równa liczbie osób bezrobotnych zarejestrowanych w danych zawodach. Biorąc pod uwagę duże grupy zawodowe pod względem wskaźnika intensywności można zauważyć, że wśród 40 dużych grup 1 z nich (tj. 2,5 %) to zawód zrównoważony. 22

Wnioski Przeprowadzona w oparciu o tabele MPIPS analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych ujawniła pewne charakterystyczne fragmenty struktury zawodowej osób bezrobotnych. Liczną i niepokojącą grupę wśród osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Bolesławcu stanowiły osoby bez kwalifikacji zawodowych (z wykształceniem podstawowym i średnim ogólnokształcącym), tj. 1388, co stanowi 37,11 % ogółu bezrobotnych. Do Urzędu Pracy wpływa najmniej ofert pracy dla osób bez kwalifikacji zawodowych, jedynie pewną szansą na aktywizację zawodową dla tej grupy osób są staże i przygotowania zawodowe dla dorosłych. Duży napływ osób bezrobotnych z zawodem nadwyżkowym prowadzi do wzrostu bezrobocia. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosła liczba zawodów nadwyżkowych. Zauważamy, że wśród zawodów deficytowych są zawody bardzo zbliżone do zawodów nadwyżkowych. Przykładami takich zawodów są: Zawód nadwyżkowy Technik elektryk Ogrodnik terenów zieleni Zawód deficytowy Elektryk Ogrodnik Tutaj nasuwa się stwierdzenie, iż zawody deficytowe mogą być i są w wielu przypadkach zaspakajane przez osoby bezrobotne posiadające zawód nadwyżkowy. Poza tym analizując oferty pracy można zaobserwować, iż mimo nadwyżki siły roboczej, nie wszystkie oferty są w pełni realizowane. Wynika to przede wszystkim z braku dopasowania wymogów zgłaszanych ofert do rzeczywistego poziomu i rodzaju kwalifikacji zawodowych posiadanych przez osoby bezrobotne. Dynamicznie rozwijający się rynek pracy wpływa na to, że część osób bezrobotnych posiada kwalifikacje zdezaktualizowane i niedopasowane do nowoczesnych standardów pracy. Nieodzowne jest zatem stałe podejmowanie działań zmierzających do podwyższania lub uzupełniania kwalifikacji zawodowych klientów Urzędów Pracy przez organizację szkoleń grupowych i indywidualnych. Rozwijanie systemu edukacji, szkoleń oraz poradnictwa zawodowego, a przede wszystkim jakościowy rozwój zasobów ludzkich to ważne czynniki dla lokalnego rynku pracy. Dlatego niezbędne są porozumienia między partnerami rynku pracy, w celu prowadzenia efektywnej polityki łagodzącej i zmniejszającej skutki bezrobocia. 23

Wykres 8: Wskaźnik stopy bezrobocia w powiecie bolesławieckim w okresie od 01.01.2013r. do 30.06.2013r. 16% 15% 15% 15,20% 14,90% 15% 14,40% 14% 13,80% 14% 13,20% 13% 13% 12% styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Bolesławcu Analizując powyższy wykres w okresie od marca do czerwca 2013 r. podobnie jak w poprzednich latach zauważamy znaczny spadek stopy bezrobocia. Sytuacja na lokalnym rynku pracy jest ciągle niepokojąca, gdyż duża grupa osób w wieku aktywności zawodowej pozostaje bez pracy. Bezrobotni nie mogąc znaleźć odpowiedniego zatrudnienia,popadają w bierność a ich kwalifikacje dezaktualizują się. Przyczyn tego zjawiska jest wiele, między innymi są to: rzeczywiste zaniechanie poszukiwania pracy albo korzystanie ze statusu osoby bezrobotnej tylko i wyłącznie dla uzyskania pomocy materialnej z GiMOPS oraz posiadania ubezpieczenia zdrowotnego. Powrót na rynek pracy osób pasywnych jest zdecydowanie trudniejszy niż poszukujących aktywnie zatrudnienia i pochłania większą ilość środków finansowych. Reasumując, mamy nadzieję, że ciągły monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w dłuższej perspektywie czasu spowoduje poprawę na lokalnym rynku pracy i pozwoli skrócić czas pomiędzy kolejnymi zatrudnieniami. Bardzo ważnym zadaniem, które stoi przed służbami zatrudnienia i instytucjami oświatowymi jest zminimalizowanie bezrobocia i skrócenie czasu od momentu rejestracji do chwili podjęcia zatrudnienia. 24