Dlaczego system zarzdzania jakoci w firmie i orodku oraz propozycja certyfikacji grupowej dla małych firm geodezyjnych. oraz co to jest norma ISO 9001/2000 Wojciech Tokarski
2 Auditor wiodcy akredytowany przy DEKRA Certifikation
Definicja jakoci Jako jest zbiorem cech i właciwoci produktu bd usługi, która ma znaczenie w spełnianiu ustalonych i naturalnych potrzeb". Ince D Zdolno uytkowania - J.M. Juran Jako to zadowolony (wewntrzny) klient, przy czym ocena jakoci jest pozostawiona subiektywnej percepcji klienta 3
Jako to zadowolony klient Jako to zgodno z wymaganiami i oczekiwaniami, Jest to powtarzalno produktu (o cile okrelonych parametrach), Jest to zgodno oczekiwa z tym co otrzymałem od dostawcy. 4
Po ostatniej modyfikacji normy w 2000 r. zapisano now definicje jakoci Jako to stopie, w jakim zestaw naturalnych właciwoci (fizycznych, czasowych, ergonomicznych, funkcjonalnych i innych) produktu spełnia potrzeby lub oczekiwania, które zostały ustalone, przyjte zwyczajowo lub s obowizkowe. 5
Rónica midzy potrzeb a wymaganiem klienta Potrzeb jest wymaganie, które klient ma, zdaje sobie z niego spraw i komunikuje to wytwórcy lub handlowcowi. oczekiwania s wymaganiami, których klient nie przekazuje poniewa s dla niego oczywiste lub nie jest wiadom ich istnienia. problem wysokiej jakoci polega głównie na zaspokojeniu oczekiwa, a nie tylko potrzeb. 6
System zarzdzania organizacj pracy posiada kada jednostka, która skutecznie konkuruje i utrzymuje si na rynku Dobrze wdroony SZJ pełni rol podsystemu systemu zarzdzania organizacj, którego jednym z głównych zada jest identyfikacja przyczyn niezgodnoci w procesach (w tym niezgodnoci jakociowych) oraz zapobieganie zakłóceniom i nieprawidłowociom w funkcjonowaniu poszczególnych obszarów działalnoci. 7
Norma ISO 9001:2000 jest uniwersalna norma zawiera wytyczne, które mona zastosowa w kadej organizacji, bez wzgldu na brane, rodzaj produkcji (take usługi) oraz stan własnoci. Produktem moe by wyrób materialny, niematerialny, oprogramowanie, wyrób tworzony w procesach cigłych lub usługa. 8
Kto odpowiada za jako w przedsibiorstwie? wikszo pracowników zatrudnionych w duych firmach, odpowie, e odpowiedzialnym jest kierownik działu jakoci Pozostali twierdz, e szef firmy. Obie odpowiedzi s nieprawidłowe. 9
System zapewnienia jakoci to tylko schematy ukierunkowujce i ułatwiajce działanie Jako moemy osign tylko wówczas, gdy kady pracownik na kadym etapie produkcji lub wiadczenia usługi wykonuje swoj prac z pełn wiadomoci. Pracownik nie moe by traktowany w sposób przedmiotowy. Zasób ludzki jest najwaniejszym zasobem w organizacji. 10
Istotna jest postawa najwyszego szczebla kierownictwa przedsibiorstwa. Kierownictwo jest zobowizane do realizacji procesu i stosowania zasad polityki jakoci organizacji. Proces wdroenia SZJ w organizacji zaczyna si od szkolenia kadry kierowniczej. 11
Jako... Jako naley interpretowa w szerokim znaczeniu tego słowa, nie ograniczajc jej tylko do produktu, lecz przede wszystkim naley bra pod uwag: cały proces wykonania usługi termin dostawy, dokumenty i obsług klienta. 12
System zarzdzania jakoci wg. ISO 9001:2000 klient Odpowiedzialno kierownictwa klient Zarzdzanie zasobami Pomiary, analiza i doskonalenie satysfakcja 13 wymagania wejcie Realizacja wyrobu wyrób wyjcie
Załoeniem normy ISO 9001:2000 jest wprowadzenie w organizacji systemu zarzdzania opartego na nastpujcych 8 zasadach!" 14 Trwały sukces
Co daje wdroenie 8 zasad? powoduje, e organizacja pracuje konsekwentnie nad utrzymywaniem jakoci wyrobów i usług od dostawcy do odbiorcy oraz zwraca uwag na doskonalenie pracowników, dba o prawidłow komunikacj midzy zarzdem i pracownikami, promuje prac zespołow oraz zwraca baczn uwag na otoczenie. Umoliwia to zwikszenie zaangaowania pracowników w ulepszenie procesów w celu wspólnego osigania celów i rozwizywania problemów. 15
W celu uzyskania certyfikatu organizacja powinna: Ustanowi, udokumentowa, wdroy, i utrzymywa SZJ oraz cigle doskonali jego skuteczno zgodnie z wymaganiami niniejszej normy midzynarodowej. ISO 9001:2000 Punkt 4.1. Wymagania ogólne. 16
Wymagania normy ISO 9001:2000 organizacja powinna 17 okreli procesy niezbdne dla SZJ oraz ich zastosowanie w całej organizacji, okreli przebieg tych procesów i ich wzajemne powizania, okreli kryteria i metody potrzebne do zapewnienia skutecznoci zarówno przebiegu, jak i nadzorowania tych procesów, zapewni dostpno zasobów i informacji niezbdnych do wspomagania przebiegu i monitorowania tych procesów; monitorowa, mierzy i analizowa te procesy, wdraa działania niezbdne do osignicia zaplanowanych wyników i cigłego doskonalenia tych procesów
Wymagania dotyczce dokumentacji Norma ISO 9001/2000 (PL EN ISO 9001) Warunek wymagany norm to wdroenie 6 procedur: 18 nadzory nad zapisami nadzory nad dokumentacj wewntrzny audit nadzór nad wyrobem niezgodnym działania korygujce działania zapobiegawcze.
ISO? normy, które opisuj system zapewnienia jakoci firmy taki system jest udokumentowanym systemem zapewnienia jakoci podstaw systemu jakoci s procedury i instrukcje, czyli opisane czynnoci i procesy zachodzce w firmie. rozbudowa dokumentacji powinna nastpowa w miar jak nowy sposób postpowania stanie si nawykiem. 19
20 piramida dokumentacji...
Co si składa na dokumentacj 21 polityka i cele jakociowe polityka kierownictwa i cele, ksiga jakoci opis systemu, deklaracje przestrzegania zasad procedury dokument przedstawiajcy czynnoci, które trzeba wykona (instrukcje) opisy procesów ł Zapisy dokumenty powstajce dla udowodnienia zgodnoci z wymaganiami (zapisy nie podlegaj aktualizacji).
Dlaczego papiery... 22 forma pisemna gwarantuje porzdek, pozwala unika nieporozumie, zapobiega deniom na skróty, zapewnia efektywne wykorzystanie uczestniczcych w procesie, zapobiega pomyłkom i zaniedbaniom, umoliwia obiektywn ocen organizacji. system jest tym lepszy im bardziej powtarzalny.
bardzo wan rol w systemie jakoci odgrywa sprawno systemu zarzdzania 23
Warunek uzyskania certyfikatu okrelona polityka jakoci wdroony system zarzdzania pomylny wynik audytu certyfikacyjnego. 24
Wane pytania przed signiciem po certyfikat Czy w organizacji funkcjonuje proces, który angauje wszystkich pracowników w doskonalenie działalnoci; czy pracownikom przekazuje si coraz szersze uprawnienia umoliwiajce im samodzielne podejmowanie decyzji i wprowadzanie zmian bez stwarzania ryzyka dla organizacji? Czy zapewniono skuteczn, dwustronn komunikacj z pracownikami i czy pracownicy zgodziliby si z twierdzeniem, e s dobrze poinformowani oraz e ich opinie si licz? 25
Systemy Z.J. zgodne z normami ISO 9000 nie s systemami obligatoryjnymi. W Polsce obecnie certyfikaty jakoci serii ISO 9000 posiada około 12.000 firm, Wielka Brytania - ponad 80.000 certyfikatów, W Niemczech istnieje ustawowy przymus posiadania certyfikatu przez jednostki administracji publicznej Po wstpieniu polski do UE wdroenia SZJ s dofinansowane dla MSP z funduszy strukturalnych w ramach projektu wzrostu konkurencyjnoci. 26
firmy niemieckie z certyfikatami serii ISO 9000 100 90 Due 95% rednie 70% Małe ponad 50% 80 70 60 50 40 30 20 10 0 27
W geodezji i kartografii O jakoci produktu geodezyjnego decyduj: materiały wyjciowe pobrane z ODGiK (pocztek procesu), zastosowane metody i technologie (dot. wykonawcy), fachowo personelu (wykształcenie, uprawnienia, doskonalenie), uyty sprzt i oprogramowanie, konsekwentne stosowanie metod weryfikujcych ( elementy kontrolne) 28
Dwa tory działalnoci, a jeden produkt Wykonawstwo wystpuje jednoczenie jako klient i dostawca w stosunku do orodka, Klientem kocowym jest zleceniodawca (inwestor) ODGiK którego klientem i zarówno dostawc jest wykonawstwo, klient kocowy nabywca kupujcy informacj bezporednio z zasobu oraz organy administracji. 29
Sytuacja polskiej geodezji nie da si porówna z adnym krajem w Europie 30 prowadzenie zasobu informacyjnego, wykonywanie opracowa do celów prawno - katastralnych, aktualizacja map, w innych krajach prowadzi psgik ------------------------------------ W Polsce wszystkie zadania przekazano do sektora prywatnego działajcego na wolnym rynku W rkach pastwa pozostawiono funkcje gromadzenia, zarzdzania i nadzorowania produktami firm, które objawia si obowizkiem przekazywania wyników prac do pzgik
ODGiK odpowiada za jako gromadzonych opracowa!!! rozporzdzenie z 16 lipca 2001r. regulujce zgłaszanie i ewidencjonowanie prac gik mówi, e kontrola winna by wykonana w zakresie: przestrzegania zasad wykonywania prac, osignicia wymaganych dokładnoci, zgodnoci opracowania ze standardami technicznymi, spójnoci topologicznej informacji dostarczanej przez wykonawc z informacjami uzyskanymi z orodka w trakcie realizacji pracy, kompletnoci przekazywanych materiałów. 31
Czy obecnie orodki s w stanie weryfikowa opracowania orodek nie jest w stanie skontrolowa kadego wykonawcy ani kadego opracowania Droga do jakoci w geodezji i kartografii wiedzie przez certyfikacj Certyfikowane orodki dokumentacji gik Certyfikowane geodezyjne firmy wykonawcze Certyfikowane narzdzia 32
Aby system zapewnienia jakoci zadziałał w geodezji, musi by wdroony Zweryfikowana i w ODGiK przetworzona informacja kierowana do szer. odbiorcy Produkt dla zleceniodawcy ODGiK ODGiK Informacje pobrane Produkt finalny wykonawstwo wykonawstwo GiK GiK 33
= 100% skutecznoci systemu 100% certyfikowanych orodków Nie wszystkie firmy wykonawcze bd ubiegały si o certyfikat ISO, ODGiK - najwaniejsze ogniwo łacucha, polska geodezja, to zjawisko naczy połczonych, jako produktu wyjciowego jest cile zwizana z produktem wejciowym, Orodki jako jednostki kontrolne nie mog by gorsze od jednostek wykonawczych i dlatego winny wdraa nowoczesne metody zarzdzania. 34
Problem został zauwaony przez GGK ju w 2001r. Projekt celowy System oceny jakoci w geodezji i kartografii podjty przez: GUGiK we współpracy z IGiK Krajowy zwizek pracodawców Firm G-K Komitet Bada Naukowych Umowa nr 2863/c.T12-10/2001 z 23.02.2001r. 35
Rezultaty wdroenia projektu celowego... Przeprowadzenie szeregu szkole, Wzrost wiadomoci w rodowisku, Utworzenie w IGiK jednostki certyfikujcej, Wdroenie w jednym orodku (CODGiK) systemu ZJ zgodnego z norma 9001:2000, 2006 r. zamknicie projektu, likwidacja jednostki certyfikujcej przy IGiK. 36
Prawdopodobne przyczyny nie pełnej realizacji załoe projektu... Brak zainteresowania GGK projektem, Brak wiedzy urzdników szczebla centralnego dotyczcej zarzdzania i marketingu, Brak działa promocyjnych zarówno w orodkach dokumentacji jak i firmach wykonawstwa GiK, 37
Czy certyfikacja grupowa jest rozwizaniem problemów firm i powiatowych orodków? Zasady certyfikacji grupowej, Zalety i wady tej formy certyfikacji, Wymagania. 38
Problemy MSP przy wdraaniu SZJ ł, łł ł 39
! "ł # 40
Zawsze naley patrze perspektywicznie... dzisiaj przeszło wczoraj historia wane jest jutro (przewidywanie na 2 3 lat) 41
42 Jako w dawnych wiekach...
W dawnych czasach jako była identyfikowana z kar. przykładem próby okrelenia jakoci usługi budowlanej jest kodeks Hamurabiego. Główne hasło kodeksu głosiło: oko za oko, zb za zb i była to pierwsza próba okrelenia jakoci Budowniczy wznoszcy nie zgodnie ze sztuk dom ponosił tak kar jak szkod spowodowała zła jako budowli. 43
ukaz Cara Piotra I, w którym za zł jako dostarczonej armii broni polecono zesła właciciela fabryki do Monastyru...poniewa podlec omielił si dostarczy WOJSKU RUSKIEMU muszkiety kiepskiej jakoci. Niech Nadzorcy Wojskowi i ich pomocnicy pilnie bacz, jak kontrola pieczcie stawia. Jeli bd mieli wtpliwoci, sami niech sprawdzaj przez przegld i strzelanie z dwóch muszkietów co miesic. Strzela maj, dopóki si nie zepsuj. (T. Wawak 1995, s.23) 44
Zapewnienie warunków pracy dla nadzorców przykład działa korygujcych. Nowemu włacicielowi Fabryki Broni, Demidowowi, nakazuj urzdzi nadzorcom i ich pomocnikom pomieszczenia nie gorsze, ni jemu samemu. Jeeli bd gorsze niech si Demidow nie obraa si ka obci mu głow. [S. Wawak 2001, s.81] 45