PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania: 1.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.09.2004r. z późniejszymi zmianami 2. Statut Szkoły 3. Szkolny System Oceniania 4. Podstawa programowa dla gimnazjum Nauczanie języka polskiego w Gimnazjum nr 9 w Koszalinie odbywa się według programu wydawnictwa WSiP "Świat w słowach i obrazach". Program realizowany będzie w ciągu 3 lat w następującym wymiarze: klasa I - 5 godzin tygodniowo klasa II - 4 godzin tygodniowo klasa III - 5 godzin tygodniowo opracował zespół nauczycieli języka polskiego KSZTAŁCONE UMIEJĘTNOŚCI ZDOBYWANIA WIEDZY ZGODNIE Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ A Planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się, przyjmowanie coraz większej odpowiedzialności za własną naukę B Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach, prezentacja własnego punktu widzenia i branie pod uwagę poglądów innych ludzi, poprawne posługiwanie się językiem ojczystym, przygotowanie do publicznych wystąpień C Efektywne współdziałanie w zespole i praca w grupie, budowanie więzi międzyludzkich, podejmowanie indywidualnych i grupowych decyzji, skuteczne działanie na gruncie zachowania obowiązujących norm D Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób E Poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł oraz efektywne posługiwanie się technologią informacyjną F Odnoszenie do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenie potrzebnych doświadczeń i nawyków G Rozwój sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań H Przyswajanie sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów WYMAGANIA PROGRAMOWE Wymagania programowe na poszczególne oceny: konieczne, podstawowe, rozszerzające i dopełniające. Wymagania konieczne określają: wiadomości i umiejętności, które pozwalają wykonywać proste zadania z życia codziennego stosownie do wieku. Wymagania podstawowe mają elementarny charakter: - są możliwe do opanowania przez przeciętnego ucznia - znajdują zastosowanie poza przedmiotem i poza szkołą - są przydatne na wyższym etapie kształcenia. Wymagania rozszerzające obejmują: 1
- czynności wspierające tematy podstawowe rozwijane na wyższym etapie kształcenia - w następnej klasie mogą być zaliczane do wymagań podstawowych. Wymagania dopełniające to umiejętności złożone o charakterze problemowym. Zaliczane są najczęściej do najwyższej kategorii celów nauczania. Wymagania wykraczające to umiejętności i wiadomości, które pozwalają uczniowi na rozwiązywanie zadań problemowych, wykraczających poza poziom wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie na etapie danej klasy Wymagania programowe określone są dla każdego poziomu klas. ZASADY DOTYCZĄCE OCENIANIA I. Uczniowie na pierwszej lekcji zostają zapoznani z normami wymagań na poszczególne stopnie oraz zasadami oceniania. II. Ocenianie będzie dokonywane w oparciu o skalę obowiązującą w polskim systemie oświaty. Dopuszcza się stosowanie dodatkowych znaków: plus ( +) i minus (-) przy ocenach cząstkowych. Ocenianie będzie jawne, a wystawiane oceny uzasadniane. III. Pomiar osiągnięć ucznia odbywa się za pomocą następujących narzędzi: 1. Odpowiedź ustna polega na sprawdzeniu wiadomości i umiejętności ucznia w zakresie rozumienia problemu, związków przyczynowo skutkowych, postaw i przekonań dotyczących danego działu programowego; orientacji w świecie literackim i językowym. 2. Prace pisemne (klasowe): a) sprawdziany gramatyczne po każdym dziale b) testy pisemne z zadaniami otwartymi i zamkniętymi c) dyktando pisanie ze słuchu d) krótkie sprawdziany kartkówki e) wypracowania klasowe 3. Prace terminowe: a) krótkie prace domowe o charakterze celowym (notatka, lektura krótkiego tekstu) b) wypracowania domowe c) projekty d) przeczytanie lektury e) referaty i opracowania tematyczne f) prace pisemne g) konkursy polonistyczne h) recytacja 4. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego i korzystanie z podręcznika. 5. Samodzielnie wykonana przez ucznia pomoc dydaktyczna do nauki języka polskiego. 6. Praca ucznia na lekcji. 7. Samodzielnie przygotowana wystawka lub współudział w inscenizacji. 8. Praca w grupach (uwzględniająca samoocenę ucznia). KRYTERIA OCENY POSZCZEGÓLNYCH FORM PRACY UCZNIA 1. Sprawdzian pisemny obejmujący dział materiału musi być zapowiedziany na tydzień przed jego przeprowadzeniem. Uczniowie są zobowiązani do uczestniczenia w sprawdzianie w określonym dniu. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może pisać sprawdzianu w wyznaczonym terminie, powinien to uczynić w ciągu dwóch tygodni od pierwszej daty sprawdzianu. Dokładny termin ustala nauczyciel. 2
W zależności od zdobytych punktów uczniowie otrzymują następujące oceny ( % maksymalnej ilości punktów ocena) 0-39% niedostateczny 40 59% dopuszczający 60-74% dostateczny 75 89% dobry 90 97% bardzo dobry 98 100% celujący Uczniowie posiadający informację o obniżeniu wymagań edukacyjnych otrzymują ocenę dopuszczającą po uzyskaniu 30 % maksymalnej liczby punktów. 2. Krótkie sprawdziany (odpowiedzi pisemne) będą wykonywane w ciągu 10-15 minut. Nie będą zapowiedziane i nie podlegają poprawie. Zakres treści tych sprawdzianów obejmuje 3 ostatnie tematy. W zależności od zdobytych punktów uczniowie otrzymują następujące oceny ( % maksymalnej ilości punktów ocena) 0-39% niedostateczny 40 59% dopuszczający 60-74% dostateczny 75 89% dobry 90 100% bardzo dobry Uczniowie posiadający informację o obniżeniu wymagań edukacyjnych otrzymują ocenę dopuszczającą po uzyskaniu 30 % maksymalnej liczby punktów. 3. Odpowiedzi ustne na każdą odpowiedź składa się zawartość merytoryczna, argumentacja, wyrażanie sądów i ocen, stawianie tez lub hipotez, uzasadnianie wypowiedzi, poprawne użycie języka polskiego, literackiego. Dodatkowe pytania naprowadzające wpływają na obniżenie oceny. 4. Praca ucznia na lekcji za poprawną odpowiedź, której uczeń udziela podczas lekcji przyznawany jest plus (+). Nauczyciel po zsumowaniu ustalonej ilości plusów wystawia ocenę. 5. Prace terminowe oceniana będzie samodzielna praca ucznia na określony termin. Jej zasięg obejmuje: gromadzenie i dokumentowanie wiadomości z różnych źródeł, czytanie i twórcze wykorzystanie literatury, wypracowania pisemne będące podsumowaniem wiadomości z lekcji lub z działu literatury. Ponadto oceniane będą osiągnięcia ucznia w konkursach przedmiotowych. Wszystkie zadane lektury są obowiązkowe. Brak znajomości ich treści i zagadnień z nich wypływających będzie punktowany oceną niedostateczną. 6. Zeszyt przedmiotowy będzie kontrolowany i oceniany podczas sprawdzania prac domowych. Przy ocenie zeszytu brane będą pod uwagę następujące elementy: a) estetyka pisma i prowadzonych notatek b) ortografia i stylistyka c) systematyczność notowania i wklejania kart pracy d) wzbogacanie zeszytu ciekawymi informacjami i ilustracjami. 7. Praca w grupach będzie oceniana przez ucznia jako element samooceny oraz przez nauczyciela nadzorującego i sprawdzającego pracę grup. Będą tu uwzględniane następujące elementy: a) zaangażowanie b) badanie c) przekształcanie d) prezentacja. 8. Samodzielnie wykonana przez ucznia pomoc dydaktyczna do nauki j. polskiego będzie oceniana wg osobno ustalonych kryteriów lub wg następujących norm: a) umiejętność wykorzystania informacji z różnych źródeł 3
b) wkład pracy ucznia c) samodzielność wykonania pracy d) estetyka e) pomysłowość. 9. Przygotowana przez uczniów wystawka, drama, recytacja uwzględnia przy ocenie: a) indywidualne predyspozycje ucznia b) umiejętność wykorzystania informacji z różnych źródeł c) wkład pracy i zaangażowanie d) umiejętność prezentacji. INNE USTALENIA 1. Prace klasowe, krótkie sprawdziany i odpowiedzi ustne są obowiązkowe. 2. Nie ma możliwości poprawiania ocen na tydzień przed klasyfikacją. 3. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% lekcji, może być nieklasyfikowany. 4. Uczeń ma prawo dwukrotnie w ciągu semestru zgłosić nieprzygotowanie do lekcji (nie dotyczy prac klasowych), Przez nieprzygotowanie się do lekcji rozumiemy: brak zeszytu, brak zeszytu ćwiczeń, brak pracy domowej, niegotowość do odpowiedzi, brak pomocy potrzebnych do lekcji. Po wykorzystaniu limitu określonego powyżej uczeń otrzymuje za każde nieprzygotowanie ocenę niedostateczną. 5. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności uczeń może być zwolniony z kartkówki lub odpowiedzi, ale nie zwalnia go to z obowiązku uzupełnienia wiadomości, które nauczyciel ma prawo skontrolować na najbliższej jednostce lekcyjnej. 6. Oceny uzyskane zgodnie z przedmiotowym system oceniania nie mogą być zmienione drogą administracyjną. 7. Uczeń ma prawo zgłosić dyrektorowi szkoły fakt naruszania przez nauczyciela przedmiotowego systemu oceniania. 8. Wszelkie kwestie nieuregulowane przedmiotowym systemem oceniania rozstrzyga nauczyciel, a kwestie sporne dyrektor szkoły. 9. Uczniów i nauczyciela obowiązują zasady współżycia społecznego, kultury i dobrego wychowania. 10. Uczeń zmieniający klasę lub szkołę ma obowiązek uzupełnienia we własnym zakresie braków dotyczących znajomości treści i problematyki lektur obowiązkowych zawartych w podstawie programowej. Nauczyciel wyznacza uczniowi termin przeczytania lektury oraz przeprowadza pisemny sprawdzian ze znajomości treści, dbając o ukierunkowanie pracy własnej ucznia. Ocena z lektury jest wliczana do ocen z przedmiotu. O zasadach zaliczenia lektury powiadamia się rodziców ucznia za pośrednictwem wychowawcy klasy. SPOSOBY POPRAWIANIA OCEN 1. Uczeń może poprawić pracę klasową w ciągu dwóch tygodni od dnia oddania pracy, przy czym: - termin poprawy pracy klasowej jest ustalany wspólnie pomiędzy nauczycielem i wszystkimi uczniami zgłaszającymi chęć poprawy; jeśli wspólne ustalenia nie są możliwe, termin wyznacza nauczyciel - poprawiane mogą być jedynie oceny niedostateczne - uczeń poprawia pracę tylko raz - maksymalna ocena z pracy, jaką może uzyskać uczeń to bardzo dobry - ocena z poprawy zastępuje ocenę poprawianą 4
2. Jeżeli uczeń otrzyma z dwóch kolejnych popraw prac klasowych ocenę taką samą, wówczas traci prawo poprawiania następnej pracy klasowej. 3. Poprawa pracy klasowej nie przysługuje uczniowi, który pisze ją po raz pierwszy w terminie późniejszym - w przypadku nieobecności nieusprawiedliwionej w I terminie. 4. Poprawa prac klasowych jest dobrowolna. 5. Ustnie pracę pisemną może poprawiać ten uczeń, który zgodnie z orzeczeniem PPP wymaga indywidualnego podejścia lub pomocy nauczyciela. DOSTOSOWANIE PSO Z JĘZYKA POLSKIEGO DO MOŻLIWOŚCI UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI WYMAGANIAMI EDUKACYJNYMI 1. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni. 2. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinie poradni psychologicznopedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się. 3. W stosunku do wszystkich uczniów posiadających dysfunkcję zastosowane zostaną zasady wzmacniania poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, motywowania do pracy i doceniania małych sukcesów. Rodzaje dysfunkcji: - Dysgrafia, czyli brzydkie, nieczytelne pismo Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, a nie treści. Wymagania merytoryczne co do oceny pracy pisemnej powinny być ogólne, takie same jak dla innych uczniów, natomiast sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne. Np. jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego zakresu materiału. Może też skłaniać ucznia do pisania drukowanymi literami lub na komputerze. Nie oceniamy czytelności, estetyki wykonanych prac, a jedynie ich poprawność. - Dysleksja, czyli trudności w czytaniu przekładające się niekiedy także na problemy ze zrozumieniem treści Dostosowanie wymagań w zakresie formy: - Krótkie i proste polecenia, czytanie polecenia zadania na głos, objaśnianie dłuższych poleceń, dłuższy czas pracy nad tekstem. - Dysortografia, czyli nasilenie popełnianych błędów w zakresie poprawnej pisowni Dostosowanie wymagań dotyczących zapisu: Inna ocena dyktand, ocena strony merytorycznej i stylistycznej tekstu z pominięciem kryterium poprawności zapisu. Odmienność kryterium błędów. - Inne rodzaje dysfunkcji ocenianie zgodnie ze wskazaniami poradni. Uczeń ze sprawnością intelektualną niższą od przeciętnej W przypadku tych dzieci konieczne jest dostosowanie nauczania zarówno w zakresie formy, jak i treści wymagań. Powoduje to obniżenie wymagań, które obejmują jednak wiadomości i umiejętności określone podstawą programową. Poprawa prac klasowych odbywać się będzie przy pomocy nauczyciela, na dostosowanych do każdego ucznia warunkach. Wymagania co do formy mogą obejmować między innymi: - omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności - wyznaczanie dłuższego czasu na jego utrwalenie - podawanie poleceń w prostszej formie - unikanie trudnych czy bardzo abstrakcyjnych pojęć 5
- częste odwoływanie się do konkretu, przykładu - unikanie pytań problemowych, przekrojowych - wolniejsze tempo pracy - szerokie stosowanie zasady poglądowości - odrębne instruowanie ucznia - zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie. 6
Kryteria oceniania wypracowania dłuższe formy wypowiedzi Zakres wymagań Liczba punktów I. Temat 0-2 1. Zrozumienie tematu. 2. Stopień wyczerpania, dobór treści. II. Kompozycja 0-2 1. Wybór określonej formy wypowiedzi. 2. Celowość kompozycji. III. Poprawność językowa, styl 1. Poziom językowy, poprawność gramatyczna. 2. Styl (zasób słownictwa, poprawność stylistyczna). IV Poprawność zapisu 1.Ortografia Uczeń nie otrzymuje pkt., jeśli: 1 Praca nie dotyczy tematu, uczeń traci maksymalnie 4 pkt. Uczeń otrzymuje pkt., jeśli: Zrozumiał temat, wykonał polecenie nawet nieudolnie. 1 Popełnił 2 błędy rzeczowe. Poprawne, ale niepełne wyczerpanie tematu. 1 Konsekwentnie stosuje wybraną lub narzuconą formę wypowiedzi, zachowując jej cechy charakterystyczne. 1 Popełnił 2 błędy logiczne. Praca zawiera przynajmniej 3 akapity uwarunkowane kompozycją, zachowuje związek logiczny między poszczególnymi częściami pracy. 0-4 2 Jeśli popełnił łącznie 4 błędy: fleksyjne, składniowe. 2 Jeśli popełnił łącznie 4 błędy: stylistyczne, leksykalne. frazeologiczne, słowotwórcze. 0-2 1 Popełnił 3 podstawowe błędy ortograficzne Jeśli popełnił 2 błędy, otrzymuje 1 punkt. Stosuje poprawne słownictwo i frazeologię, unika powtórzeń, praca spełnia wymogi komunikatywności. Jeśli popełnił 2 błędy, otrzymuje 1 punkt. 2. Interpunkcja 1 Popełnił 6 błędów interpunkcyjnych. UWAGA! 1. Ten sam błąd popełniany wielokrotnie traktuje się jak jeden błąd ortograficzny. 2. Praca nie jest punktowana, a tym samym oceniona oceną niedostateczną, jeśli jej poziom językowy uniemożliwia zrozumienie sensu wypowiedzi i w znacznym stopniu odbiega od poprawności norm językowych. 3. Na ocenę wpływa również objętość pracy. 7