prof. dr hab. Irena E. Kotowska dr Katarzyna Kocot-Górecka, dr Magdalena Muszyńska mgr Wojciech Łątkowski Wykład: czwartek, godz.11.40-13.20, aula IV Zajęcia w laboratorium komputerowym budynek S: grupa 100 sala 13, grupa 101 sala 14, grupa 102 sala 22, grupa 103 sala 22. Materiały do wykładu pod adresem: http://www.e-sgh.pl/kocot-gorecka/4018

Program zajęć z demografii (120910) Nr Data Tematyka wykładu 1. 1.10. Wprowadzenie do problematyki badań demograficznych. Źródła informacji, pomiar zjawisk. Siatka Lexisa. 2. 8.10. Płodność analiza, przemiany płodności. Wybrane teorie płodności 3 L 15.10. Obliczanie współczynników demograficznych. Standaryzacja współczynników demograficznych. 4. 22.10. Stan zdrowia ludności i umieralność, przegląd podstawowych zagadnień współczesnych 5 L 29.10. Tablice trwania życia zasady budowy tablic, analiza podstawowych parametrów tablic 6 05.11. Analiza procesu tworzenia, rozwoju i rozpadu rodziny 7. 12.11. Pierwsze i drugie przejście demograficzne 8 L 19.11. Koncepcja ludności zastojowej i ustabilizowanej. Prawo Lotki 9. 26.11. Migracje zewnętrzne i wewnętrzne: przegląd podstawowych zagadnień 10. 3.12. Struktury demograficzne. Proces starzenia się ludności 11. 10.12. Metody prognozowania demograficznego. Prognozowanie ludności (metoda składnikowa, prognozy stochastyczne). 12L 17.12. Prognozowanie ludności metodą składnikową 13. 7.01. Sytuacja demograficzna w świetle przewidywań ludnościowych - świat, Europa, Polska. 14. 14.01. Społeczno-ekonomiczne konsekwencje zmian struktur wieku ludności. Polityka dotycząca ludności

Literatura podstawowa: J.Z.Holzer, Demografia, PWE, Warszawa 2003. Kotowska I.E., J.Jóźwiak, 2012, Kotowska I.E., J.Jóźwiak, 2012, Nowa demografia Europy a rodzina, Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych, Zeszyt 28/2012, 9-33. J. Kurkiewicz (red.), 2010, Procesy demograficzne i metody ich analizy. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków.

Literatura uzupełniająca: I.E.Kotowska, J.Jóźwiak, A.Matysiak, A.Baranowska, 2008, Poland: Fertility decline - a response to profound societal change and transformations in the labour market?, w: T.Frejka, T.Sobotka, J.M.Hoem, L.Toulemon (eds.), Childbearing Trends and Policies in Europe, Demographic Research, Vol. 19; Article 22: 795-854 M.Okólski, A.Fihel, 2012, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Frejka T., Sobotka T., 2008, Overview Chapter 1: Fertility in Europe. Diverse, Delayed and below Replacement, in: Frejka T., Hoem J., Sobotka T., Toulemon L., Childbearing Trends and Policies in Europe, Demographic Research, Vol. 19: 15-46. Matysiak A. (red.), 2014, Nowe wzorce formowania i rozwoju rodziny w Polsce. Przyczyny oraz wpływ na zadowolenie z życia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Literatura uzupełniająca:. Sobotka T., Toulemon L., 2008, Overview Chapter 4: Changing Family and Partnership Behaviour: Common Trends and Persistent Diversity across Europe, in: Frejka T., Hoem J., Sobotka T., Toulemon L., Childbearing Trends and Policies in Europe. An Overview, Demographic Research, Vol. 19: 85-138. European Commission, 2006, The Demographic Future of Europe from Challenge to Opportunity, Communication from the Commission, Brussels, COM(2006) 571final. Raporty Rządowej Komisji Ludnościowej: Sytuacja demograficzna Polski, GUS.

Elementy oceny końcowej: Zaliczenie przedmiotu: Wymagana jest obecność na ćwiczeniach (laboratorium komputerowe) Obecność na wykładach będzie uwzględniana przy ustalaniu oceny końcowej z przedmiotu (można mieć dwie nieusprawiedliwione nieobecności) Egzamin Składa się z pytań otwartych, zadania z ćwiczeń i testu Zakres egzaminu obejmuje treść wykładów, ćwiczeń i odpowiednie rozdziały z literatury obowiązkowej Możliwość podniesienia oceny z egzaminu do pół stopnia za przygotowanie na ćwiczenia krótkiej prezentacji (w grupie 2 lub 3 osób)

Demografia demos = lud, grapheia = opis nauka o prawidłowościach rozwoju ludności w konkretnych warunkach gospodarczych i społecznych badanego regionu opis procesu zmian stanu i struktury ludności, uwarunkowania tych zmian i ich konsekwencje

WYKŁAD 1 (1.10.2015) 1. Proces reprodukcji ludności i jego składowe 2. Źródła danych 3. Podstawowe współczynniki demograficzne 4. Siatka Lexisa

Podstawowy przedmiot demografii populacja cała ludność zamieszkująca określoną jednostkę terytorialną jednostki badania poszczególne osoby, rodzina, gospodarstwo domowe cechy demograficzne i społecznoekonomiczne struktury demograficzne

Składowe dynamiki ludności Płodność Umieralność Migracje stan ludności w momencie t = stan ludności w momencie t -1 + urodzenia w okresie (t-1, t) - zgony w okresie (t-1, t) + imigracje w okresie (t-1, t) - emigracje w okresie (t-1, t) Zmienne zasobów np. liczba ludności, kobiet, nowożeńców, gospodarstw domowych, pomiar w ustalonym momencie czasu Zmienne strumieni zdarzenia zachodzące w tych zbiorowościach (np. urodzenia, zgony), pomiar w ustalonym przedziale czasu

Źródła informacji o ludności powszechne spisy ludności rejestracja bieżąca dane administracyjne regularne badania oparte na próbach reprezentatywnych specjalne badania ankietowe

Pomiar zmiennych demograficznych Zmienne zasobów Zmienne strumieni Wielkości absolutne Wielkości względne ujawniają wzajemne relacje zasobów i strumieni: 1. Zasób do zasobu 2. Strumień do strumienia 3. Strumień do zasobu

Metody analizy demograficznej: analiza poprzeczna (przekrojowa) - dotyczy zdarzeń, które wystąpiły w danej populacji w pewnym przedziale czasu analiza wzdłużna (kohortowa) - dotyczy zdarzeń, które wystąpiły w jednej generacji (kohorcie) w ciągu całego czasu istnienia tej generacji (możliwość analizy natężenia i kalendarza, czyli rozkładu zdarzeń w czasie)

Siatka Lexisa Zbiorowość zdarzeń II rodzaju C-P Zbiorowość zdarzeń III rodzaju Zbiorowość zdarzeń I rodzaju C-A A-P C-A-P Źródło: Caselli, G., J. Vallin, G. Wunsch, 2006, Demography. Analysis and Synthesis. Elsevier

Siatka Lexisa Linia wieku C-P Osoby żyjące w pewnym momencie =zbiorowość żyjących II rodzaju Linia życia Linia obserwacji C-A A-P C-A-P Osoby, które dożyły wieku x ukończonych lat = zbiorowość żyjących I rodzaju Źródło: Caselli, G., J. Vallin, G. Wunsch, 2006, Demography. Analysis and Synthesis. Elsevier

Literatura do wykładu 1 J.Z.Holzer, Demografia, PWE, Warszawa 2003. rozdz. 2, 3.1-3.3, 3,6-3.7 J. Kurkiewicz (red.), 2010, Procesy demograficzne i metody ich analizy. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków. rozdz.1