Poznań, dnia 30 września 2014 r. Prof. dr hab. Maria Zmierczak Kierownik Katedry Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Doktryny Polityczno-Prawne na kierunku Prawo I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu kształcenia: Doktryny Polityczno-Prawne 2. Kod modułu kształcenia: 1 DPP (10-DDP-pj- s) 3. Rodzaj modułu kształcenia (obowiązkowy albo fakultatywny): Obowiązkowy 4. Kierunek studiów: Prawo 5. Poziom studiów (I lub II stopień albo jednolite studia magisterskie): Jednolite studia magisterskie (5 letnie) 6. Rok studiów: Pierwszy rok studiów 7. Semestr (zimowy lub letni): Semestr zimowy 8. Rodzaje zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne: 45 godzin wykładu oraz fakultatywnie 30 godzin konwersatorium 9. Liczba punktów ECTS: 6 ECTS 10. Imię i nazwisko, tytuł lub stopień naukowy, adres e-mail wykładowcy lub osoby prowadzącej zajęcia: a)prof. UAM dr hab. Maria Zmierczak (mariaz@amu.edu.pl ) b)dr Przemysław Krzywoszyński (drpk@wp.pl ) c)dr Michał Urbańczyk ( urbanczy@amu.edu.pl ) 11. Język wykładowy: Język polski II. Informacje szczegółowe 1 Kod modułu (przedmiotu) z sytemu USOS. 1
1. Cel modułu kształcenia: Celem przedmiotu jest przekazanie studentom akademickiej wiedzy na temat sięgającej od antyku do czasów współczesnych bogatej tradycji rozważań nad istotą, celem i zadaniami państwa i prawa oraz wartości, na jakich się one opierają. Przedmiot ma na celu dogłębne zaznajomienie studenta z problematyką filozofii politycznej i prawnej sensu largo, z podstawowymi jej ujęciami, ma także dać studentowi narzędzia do klasyfikowania i wskazywania korzeni i źródeł współczesnych idei politycznych i rozwiązań prawnych. 2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują): Wymagania wstępne w zakresie wiedzy są następujące: a) Znajomość wiedzy z zakresu historii społecznej i politycznej na poziomie maturalnym rozszerzonym, w szczególności w zakresie historii państwa i prawa, znajomość podstawowej terminologii prawniczej. Ogólna orientacja w zakresie historii kultury, wymagana na poziomie matury. Brak szczególnych wymagań w zakresie umiejętności i kompetencji społecznych. 3. Efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych dla modułu kształcenia i odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów: 2 3 Symbol efektów kształcenia 4 DPP_01 DPP_02 DPP_03 DPP_04 Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi: Zna główne europejskie systemy filozoficzne (idealizm, materializm, utylitaryzm, empiryzm) i ich powiązania z filozofią państwa i prawa Zna koncepcje genezy państwa u filozofów i myślicieli kręgu kultury euroatlantyckiej: państwo jako twór natury, państwo jako efekt umowy społecznej w różnych wersjach, państwo jako efekt układu sił bądź klas społecznych i wynikające z nich konsekwencje co do pozycji jednostki w państwie oraz co do ustroju państwa (totalitarne, autorytarne, liberalne, republikańskie). Zna i identyfikuje rozmaite koncepcje i definicje prawa: prawo jako twór natury, prawo jako twór ludzki (pozytywizm), prawo jako wyraz sprawiedliwości, prawo jako wola suwerena (narodu) i konsekwencje przyjęcia danej koncepcji. Umie umieścić je w kontekście społeczno-historycznym Potrafi logicznie analizować i argumentować za lub przeciw określonej koncepcji państwa i prawa, potrafi wskazać na pochodzenie i prekursorów idei polityczno-prawnych obecnych w aktualnym dyskursie politycznym. Potrafi dokonać ich dogłębnej analizy i krytyki, wskazując na jakich systemach Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów 5 K_W05, K_WO1-04, K _W17 K_W05, K_U07, K_K01 K_W05-08, K_W17, K_K01, K_WO5-07 K-K01, 2 Zasadniczo należy nawiązać do kierunkowych efektów kształcenia z zakresu wiedzy i umiejętności społecznych. Jednak nie należy dzielić efektów kształcenia danego modułu na kategorie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Każdy moduł (przedmiot) nie musi obejmować wszystkich trzech kategorii efektów kształcenia, ani też każdego efektu. Jeśli efektem kształcenia jest np. analiza wymagająca określonej wiedzy, to nie trzeba oddzielnie definiować efektów kształcenia w kategorii wiedzy. 3 Zaleca się, aby, w zależności od modułu, liczba efektów kształcenia zawierała się w przedziale: 5-10. 4 Kod modułu kształcenia, np. PK_01 (PK-kod modułu Prawo karne w USOS). 5 Efekty kształcenia dla kierunku studiów Prawo (np. K_W01, K_U01,...), gdzie: W wiedza; U umiejętności; K kompetencje społeczne (wyszczególnione tylko w symbolach kierunkowych efektów kształcenia); 01, 02 numer efektu kształcenia. 2
wartości są oparte.. PK_05 Potrafi używać zdobytej wiedzy do przekonywania do swoich racji. K-k01, K_K10 4. Treści kształcenia: 6 Nazwa modułu kształcenia: Doktryny Polityczno-Prawne (DPP) Symbol treści kształcenia 7 Opis treści kształcenia Odniesienie do efektów kształcenia modułu 8 TK_01 TK_02 TK_03 TK_04 TK_05 TK_06 TK_07 TK_08 Myśl polityczno-prawna antyku i jej powiązanie z określonymi systemami filozoficznymi, poglądy zwolenników i przeciwników demokracji: sofiści, Platon, Arystoteles i stoicy greccy i rzymscy. Średniowieczny dyskurs o istocie państwa i prawa oraz relacji między prawem, religią a moralnością: cezaropapizm, papalizm, doktryna św. Tomasza z Akwinu. Renesansowa debata o państwie: realizm polityczny i doktryna suwerenności władzy państwowej luminarze odrodzenia: Machiavelli, Bodin, Luter, Kalwin i Morus. j Nowożytne koncepcje umowy społecznej, prawa natury i praw podmiotowych. XVII wiek Grocjusz, Hobbes, Locke. Oświeceniowe konstrukcje Monteskiusza, Rousseau, Jeffersona ich wpływ na rozwój konstytucjonalizmu i idei państwa prawa. Konserwatyzm jako doktryna polityczno prawna: teokraci, E.Burke, niemieccy romantycy i szkoła historyczna. Współczesny kształt konserwatyzmu. Liberalizm i jego ewolucja w XIX i XX wieku: od klasycznego hasła państwa stróża nocnego do liberalizmu socjalnego. Constant, Tocqueville, Bentham, Mill, Hobhouse, libertarianie i komunitarianie. Liberalna doktryna państwa prawnego. Idee socjalistyczne i komunistyczne w XIX i XX wieku. Socjalizm utopijny, marksowski socjalizm oparty na materializmie historycznym, socjaldemokracja Bernsteina. Rozwój lewicowego totalitaryzmu leninizm, stalinizm. Socjalistyczne pojmowanie sprawiedliwości, państwa i prawa. Krytyka państwa i idee socjalizmu w doktrynie anarchizmu. Krytycy demokracji i liberalizmu w XIX i XX wieku. Wpływ scjentyzmu i pozytywizmu na filozofie polityczną: rasizm, darwinizm społeczny, socjologia Pareto, Nietzsche i inni krytycy demokracji. DPP_O1-05 TK_09 TK_10 Doktryna społeczno-polityczna Kościoła katolickiego w XIX i XX wieku: Leon XIII, Pius XI (zasada pomocniczości), Vaticanum Secundum, Jan Paweł II. Totalitaryzm. Faszyzm, nazizm, stalinizm i inne przykłady negacji demokracji i państwa prawnego. 6 Zaleca się, aby, w zależności od modułu, liczba treści kształcenia zawierała się w przedziale: 5-10. 7 np. TK_01, TK_02. 8 np. PK_01 kod modułu kształcenia wg tabeli w pkt. II.3 (kolumna pierwsza). 3
TK_11 Dyskusja o istocie prawa w XIX i XX wieku: pozytywizm prawniczy. Nowe ujęcia prawnonaturalne. Między Kantem i Kelsenem a Fullerem i Finnisem. 5. Zalecana literatura: K. Chojnicka, H.Olszewski, Historia doktryn politycznych i prawnych. Podręcznik akademicki, Ars boni et aequi, Poznań, dowolne wydanie; H.Olszewski, M.Zmierczak, Historia doktryn politycznych i prawnych, s.395-429; H.Izdebski, Historia mysli politycznej i prawnej; A.Sylwestrzak, Historia doktryn politycznych i prawnych; L.Dubel, Historia doktryn politycznych i prawnych do końca XIX wieku; M.Król, Historia myśli politycznej od Machiavellego po czasy współczesne; J.Justyński, Historia doktryn politycznych i prawnych; wszystkie podręczniki w zakresie treści programowych obecne na rynku wydawniczym. Szczegółowe informacje w tym zakresie zostaną przedstawione przez osoby prowadzące zajęcia na początku roku akademickiego (semestru). 6. Informacja o przewidywanej możliwości wykorzystania b-learningu: E-learning jest przewidziany wyłącznie na studiach niestacjonarnych w wymiarze 20 godzin. 7. Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć, instrukcjami do laboratorium, itp.: Ewentualne informacje o charakterze i dostępności materiałów potrzebnych do zajęć przekazują prowadzący zajęcia na początku roku akademickiego. III. Informacje dodatkowe Symbol efektu kształcenia dla modułu 9 DPP_01 1. Odniesienie efektów kształcenia i treści kształcenia do sposobów prowadzenia zajęć i metod oceniania: Nazwa modułu (przedmiotu): Doktryny Polityczno-Prawne (DPP) Sposoby prowadzenia zajęć Symbol treści kształcenia umożliwiające osiągnięcie realizowanych w trakcie zajęć 10 założonych efektów kształcenia TK_01-11 Wykład oraz dla chętnych ćwiczenia polegające na analizowaniu tekstów zawierających wykład doktryny, analizie jej kontekstu historyczno-społecznego, treści w niej zawartych i relacji do aktualnych debat ustrojowych i prawnych. DPP_02 TK_01-11 J. w J. w. DPP_03 TK_01-11 J.w. J. w. DPP_04 TK_01-11 J.w. J. w. Metody oceniania stopnia osiągnięcia założonego efektu 11 12 kształcenia Egzamin pisemny względnie ustny dla chętnych osób uczestniczących w ćwiczeniach, które uzyskały zaliczenie na podstawie aktywności i uczestnictwa w ćwiczeniach, określonej precyzyjnie przez prowadzącego ćwiczenia. 9 np. PK_01 kod modułu kształcenia wg tabeli w pkt. II.3. 10 np. TK_01 symbol treści kształcenia wg tabeli w pkt. II.4. 11 Proszę uwzględnić zarówno oceny formujące (F) jak i podsumowujące (P). 12 Zaleca się podanie przykładowych zadań (pytań) służących ocenie osiągnięcia opisanych efektów kształcenia. 4
DPP_05 TK_O1-11 J. w. J. w. DPP_06 TK_01-11 J.w. J.w. DPP_07 TK_01-11 J.w. J. w Przykładowe podstawowe pytania egzaminacyjne są identyczne jak ww. opisy poszczególnych treści kształcenia. Przykładowe zadanie na ćwiczeniach może polegać na przykład na analizie anonimowego fragmentu tekstu politycznego bądź prawniczego, w celu przypisania go do określonej doktryny politycznej bądź prawnej. 2. Obciążenie pracą studenta (punkty ECTS): Nazwa modułu (przedmiotu): Doktryny Polityczno-Prawne (DPP) Średnia liczba godzin na zrealizowanie Forma aktywności aktywności 13 Studia stacjonarne: 45 godzin wykładu oraz 30 godzin ćwiczeń (do wyboru) Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem Studia niestacjonarne: 20 godzin wykładu oraz 20 godzin zajęć w ramach e-leariningu Studia stacjonarne: 105 godzin (180 godzin wynikających z 6 punktów ECTS minus 75 godzin z planu) względnie 135 godzin przy 14 15 Praca własna studenta (łącznie wszystkie formy) nieuczęszczaniu na ćwiczenia Studia niestacjonarne: 160 godzin (180 godzin wynikających z 6 punktów ECTS minus 40 godzin z planu) Suma godzin 265 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla modułu 6 (przedmiotu) 3. Sumaryczne wskaźniki ilościowe: a) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: 6 punktów ECTS b) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak ćwiczenia: 6 punktów ECTS Student otrzymuje wszystkie ww. punkty ECTS za zaliczenie całego modułu Doktryny Polityczno-Prawne, tzn. za ostateczne zaliczenie z oceną pozytywną egzaminu z tego przedmiotu. W skład tego całego modułu wchodzą: wykład oraz fakultatywne ćwiczenia, których uprzednie zaliczenie jest warunkiem, który umożliwia przystąpienie do egzaminu, jak również zajęcia w ramach e-leariningu (jako pochodne wykładu i ćwiczeń na studiach niestacjonarnych). 4. Kryteria oceniania: Stosuje się następujące kryteria oceniania studenta: a) poprawność i kultura języka, b) umiejętność poprawnego formułowania myśli i poglądów oraz ich racjonalnego uzasadniania, 13 Godziny lekcyjne, gdzie 1 godzina lekcyjna oznacza 45 min. 14 Praca własna studenta przykładowe formy aktywności: (1) przygotowanie do zajęć, (2) opracowanie wyników, (3) czytanie wskazanej literatury, (4) napisanie raportu z zajęć, (5) przygotowanie do egzaminu. 15 Przy przeliczeniu 30 godzin pracy studenta na 1 punkt ECTS. Wtedy pracę własną studenta należy obliczyć poprzez iloczyn 30 i liczby punktów ECTS dla danego modułu, pomniejszony o łączną liczbę godzin poświęconych na zajęcia w planie. 5
c) umiejętność poprawnej argumentacji prawniczej i logicznego wyciągania wniosków, d) znajomość treści doktryn (idei) politycznych i prawnych objętych treściami kształcenia, e) poziom poszczególnych umiejętności scharakteryzowanych powyżej w ramach opisu efektów kształcenia dla tego modułu. Maria Zmierczak 6