Nazwa modułu: Niekonwencjonalne źródła Rok akademicki: 2013/2014 Kod: WGG-2-003-OS-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Wiertnictwa, Nafty i Gazu Kierunek: Górnictwo i Geologia Specjalność: Ochrona środowiska w gospodarce Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 0 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr hab. inż. Uliasz-Misiak Barbara (uliasz@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: prof. dr hab. inż. Rychlicki Stanisław (rychlick@agh.edu.pl) dr hab. inż. Uliasz-Misiak Barbara (uliasz@agh.edu.pl) mgr inż. Maruta Michał (maruta@agh.edu.pl) dr inż. Kosowski Piotr (kosowski@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 posiada wiedzę z zakresu niekonwencjonalnych źródeł oraz najnowszej dostępnej techniki z tego zakresu GG2A_W11 Kolokwium M_W002 ma wiedzę o aktualnych trendach rozwojowych w dziedzinie GG2A_W03, GG2A_W11 Kolokwium Umiejętności M_U001 potrafi ocenić potencjał różnych rodzajów niekonwencjonalnej oraz techniczne możliwości ich wykorzystania w danym regionie GG2A_U03, GG2A_U18 Wykonanie M_U005 potrafi oszacować efekt ekologiczny związany z wykorzystaniem Kompetencje społeczne M_K001 jest świadomy roli niekonwecjonalnych źródeł korzystnego wpływu środowisko naturalne oraz zrównoważony rozwój 1 / 5
M_K002 jest świadomy roli niekonwecjonalnych źródeł korzystnego wpływu środowisko naturalne oraz zrównoważony rozwój Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 M_W002 Umiejętności M_U001 M_U005 posiada wiedzę z zakresu oraz najnowszej dostępnej techniki z tego zakresu ma wiedzę o aktualnych trendach rozwojowych w dziedzinie potrafi ocenić potencjał różnych rodzajów niekonwencjonalnej oraz techniczne możliwości ich wykorzystania w danym regionie potrafi oszacować efekt ekologiczny związany z wykorzystaniem Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 jest świadomy roli niekonwecjonalnych źródeł korzystnego wpływu środowisko naturalne oraz zrównoważony rozwój jest świadomy roli niekonwecjonalnych źródeł korzystnego wpływu środowisko naturalne oraz zrównoważony rozwój + - - + - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład 2 / 5
1. Energia geotermalna. Rodzaje geotermalnej. Pośrednie i bezpośrednie wykorzystanie geotermalnej. Zasoby geotermalnej. Sposoby eksploatacji geotermalnej. Technologia i typy pomp ciepła oraz stosowane dolne źródła. Energia geotermalna w Polsce i na świecie. 2. Energia wiatrowa. Konstrukcja turbin i siłowni wiatrowych. Charakterystyka warunków wiatrowych i wykorzystania wiatrowej w Polsce i na świecie. 3. Energia słoneczna. Pasywne i aktywne systemy solarne. Ogniwa fotowoltaiczne. Energia słoneczna w Polsce i na świecie. 4. Biomasa i produkty energetyczne (biogaz, biopaliwa różnych generacji). Biopaliwa stałe, płynne i gazowe. Technologie wykorzystania biomasy i biogazu. Wykorzystanie biomasy w Polsce. 5. Energia wodna. Rodzaje turbin i elektrowni wodnych. Potencjał energetyczny Polskich rzek. Hydroenergetyka w Polsce i na świecie. 6. Kierunki rozwoju energetyki niekonwencjonalnej. Wodór. Ogniwa paliwowe. MHD energia magneto-hydro-dynamiczna. 7. Prawne i ekologiczne aspekty wykorzystania nieodnawialnych źródeł. 8. Perspektywy i bariery rozwoju energetyki niekonwencjonalnej w Polsce i Unii Europejskiej. projektowe 1) Ocena efektu ekologicznego (redukcja emisji, oszczędność paliw kopalnych) przy zastosowaniu danej kategorii niekonwencjonalnej w wybranym regionie Polski). 2) Ocena potencjału niekonwencjonalnej danej kategorii w wybranym regionie Polski. Sposób obliczania oceny końcowej Zaliczenie: - wykładu na podstawie kolokwium, - ćwiczeń projektowych na podstawie obecności oraz projektów indywidualnych. Ocena końcowa jest obliczana jako średnia ocen z kolokwium oraz ćwiczeń projektowych. Wymagania wstępne i dodatkowe Wiedza w zakresie fizyki, termodynamiki, ochrony środowiska, hydrogeologii Umiejętności wykonanie oceny stanu środowiska Zalecana literatura i pomoce naukowe Chmielniak T.: Technologie energetyczne. WNT Warszawa, 2008. Ciechanowicz W., Szczukowski S.: Paliwa i generatory wspólnot wodorowych. Oficyna Wydawnicza WIT, Warszawa, 2007. Cieśliński J., Mikielewicz J.: Niekonwencjonalne źródła. Skrypt Pol. Gdańskiej, Gdańsk 1996. Fanchi J.R.: Energy in the 21-st century. World Scientific, New Jersey, 2005. Górecki W.: Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. AGH, WGGiOŚ, Kraków 2006. Gradziuk P. (red.): Biopaliwa. Wyd. Wieś Jutra Sp. z o.o., Warszawa 2003. Gronowicz J.: Niekonwencjonalne źródła. Instytut Technologii Eksploatacji TIB, Radom, 2008. Jastrzębska G.: Odnawialne źródła. Wyd. WNT, Warszawa, 2009. Jastrzębski Z. M.: Energia słoneczna, konwersja fotowoltaiczna. Warszawa, PWN, 1993. Jesionek J., Soliński I.: Energetyka wiatrowa w Polsce, Polityka Energetyczna, Wyd. IGSMiE PAN, tom7, z. 1, Kraków, 2004. 3 / 5
Johansson T.B., Kelly H, Reddy A. K.N., Williams R. H.: Renewable Energy-Sources for fuels and Elektricity. Island Press, 1993. Klugman-Radziemska E.: Odnawialne źródła przykłady obliczeniowe Wyd. Pol. Gdańskiej, Gdańsk, 2011 Laudyn D. i inni: Elektrownie. Wyd. WNT, Warszawa, 2009. Lewandowski W.M.: Proekologiczne odnawialne źródła. Wyd. WNT, Warszawa, 2010. Podstawy gospodarki surowcami energetycznymi. Mokrzycki E. (red.), Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne, Kraków, 2005. Rubik M.: Pompy ciepła. Technika instalacyjna w budownictwie. Warszawa, 2005. Shepherd W., Shepherd D.W.: Energy studies. Imperial College Press, London, 2003. Surygała J.: Wodór jako paliwo. Wyd. WNT, Warszawa, 2008. Tytko R.: Odnawialne źródła. Wyd. OWG, Warszawa, 2009. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Monografie i publikacje w czasopismach naukowych: Uliasz-Misiak B., 1999 Wykorzystanie niskotemperaturowej geotermalnej z ujęć wód podziemnych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 15, z. 2. Uliasz-Misiak B., Hołojuch G., 2000 Wykorzystanie cieplnej z ujęć wód podziemnych. Czasopismo Techniczne, nr 58 63.Barbacki A. P., Bujakowski W. [red.], Graczyk S., Hołojuch G., Kazanowska A., Kępińska B., Pająk L., Uliasz-Misiak B., 2000 Rekonstrukcja otworu Mszczonów IG 1 na potrzeby eksploatacji złoża geotermalnego do systemu grzewczego. W: Praca zbiorowa pod red. R. Ney. Wybrane problemy wykorzystania geotermii część I. Studia Rozprawy Monografie nr 76, Kraków 2000. Barbacki A. P., Bujakowski W. [red.], Graczyk S., Hołojuch G., Kazanowska A., Kępińska B., Pająk L., Uliasz-Misiak B., 2001 Wykorzystanie ciepła wód geotermalnych do intensywnej produkcji warzywniczej i chowu ryb. W: Praca zbiorowa pod red. R. Ney. Wybrane problemy wykorzystania geotermii część II. Studia Rozprawy i Monografie nr 92, Kraków 2001. Tarkowski R., Uliasz-Misiak B., 2002 Złoża geotermalne Francji: lokalizacja oraz charakterystyka geotermiczna doggeru Basenu Paryskiego. Technika Poszukiwań Geologicznych Geosynoptyka i Geotermia, nr 4 5, 2002. Tarkowski R., Uliasz-Misiak B., 2003 Złoża geotermalne we Francji (Część II): Historia realizacji inwestycji geotermalnych. Technika Poszukiwań Geologicznych Geosynoptyka i Geotermia, nr 1 2, 2003. Tarkowski R., Bujakowski W., Uliasz-Misiak B., 2003 Powierzchniowe badania geotermiczne nad wysadem solnym Góra. W: Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych. Wydawnictwo IGSMiE PAN, 2003. Tarkowski R., Uliasz-Misiak B., 2003 Renewable energy sources in Guadeloupe and their use. Applied Energy, nr 74/1 2. Barbacki A.P., Uliasz-Misiak B., 2003 Geothermal energy of the Mesozoic basin in Carpathian Foredeep Kraków region, Poland. Applied Energy, nr 74/1 2. Uliasz-Misiak B., 2010 Ogólna charakterystyka wspomaganych systemów geotermalnych. Przegląd Górniczy, t. 66, nr 11. Projekty badawcze: Kaskadowy system wykorzystania niskotemperaturowej wody geotermalnej dla celów ciepłowniczych i konsumpcyjnych w rejonie Słomnik, w tym wykonanie prac badawczo rozwojowych Badania niskotemperaturowych poziomów wodonośnych oraz efektywności kaskadowego systemu odbioru ciepła. System badawczo pomiarowy dla optymalnej pracy zakładu geotermalnego w Mszczonowie w tym wykonanie prac badawczo rozwojowych Badania horyzontu wodonośnego dolnokredowych słabo zwięzłych piaskowców oraz stanu technicznego zrekonstruowanego otworu w aspekcie bezpiecznej, wieloletniej eksploatacji zakładu geotermalnego w Mszczonowie. Opracowania naukowe: Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne wód i cieplnej z utworów kredowych na terenie miasta Słomniki. Arch. IGSMiE PAN. Badanie i opracowanie wyników pomiarów dynamicznego zwierciadła wody w odwiercie Bukowina Tatrzańska PIG/PNiG-1. Archiwum IGSMiE PAN. Kraków. Badanie i opracowanie wyników pomiarów eksperymentalnego pompowania w odwiercie Jachówka 2k. Archiwum IGSMiE PAN. Kraków. Ocena możliwości wykorzystania geotermalnej w województwie świętokrzyskim. Archiwum IGSMiE PAN. Kraków. Ocena warunków geologicznych występowania wód geotermalnych na obszarze miast: Częstochowa, Lubliniec, Myszków, Kłobuck, Olesno, Kalety, Dobrodzień. Archiwum IGSMiE PAN. Kraków. Studium występowania wód geotermalnych na obszarze powiatu zamojskiego. Archiwum IGSMiE PAN. 4 / 5
Kraków. Informacje dodatkowe Sposób i tryb wyrównania zaległości powstałych wskutek nieobecności studenta na zajęciach: - Wykłady obecność na wykładach zgodnie z Regulaminem Studiów. - projektowe warunkiem niezbędnym do zaliczenia ćwiczeń projektowych jest zaliczenie wszystkich wymaganych projektów i kolokwiów; można opuścić jedne zajęcia bez konieczności ich odrabiania. Nieobecność na więcej niż 3 zajęciach (ćwiczenia projektowe) wymaga powtarzania całego przedmiotu. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach projektowych Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Wykonanie Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 15 godz 15 godz 60 godz 2 ECTS 5 / 5