ZADANIE WPROWADZAJĄCE PRACA WSPÓLNA 1. Przyjrzyj się artykułowi, ale jeszcze nie rozpoczynaj lektury całości. Zapoznaj się jedynie z napisem poprzedzającym tytuł, samym tytułem oraz umieszczonym zaraz po nim krótkim pierwszym akapitem (leadem). Na tej podstawie zastanów się: Co będzie głównym tematem tekstu? Do kogo należy pamiętnik? Po przeczytaniu i zanalizowaniu tekstu, wróć do tej części i sprawdź, czy Twoje przypuszczenia się sprawdziły. Podczas wprowadzenia pozwól uczniom na dowolność hipotez, staraj się ich nie naprowadzać. Zachęcaj uczniów do kreatywnego poszukiwania odpowiedzi na pytania. Możesz krótko omówić budowę artykułu (nadtytuł, tytuł, lead) i funkcję poszczególnych elementów: nadtytuł wprowadza do właściwego tytułu artykułu prasowego tytuł zachęca do lektury, odpowiada treści artykułu lead wprowadza w zagadnienie poruszane w artykule, podaje najważniejsze informacje, przyciąga uwagę czytelnika Możesz też rozdać uczniom dodatkową kartę pracy nr 1 i poprosić ich, by na podstawie nadtytułu, tytułu i leadu zapisali tam odpowiedzi na powyższe pytania. ZADANIA DO TEKSTU PRACA INDYWIDUALNA 2. Jakie nazwiska obecnie nosi Malka? Shacham Doron 3. Podkreśl imiona dwóch synów Malki, o których wspominał tekst: Omri Abram Adam Paulek
4. Połącz nazwiska z odpowiednimi opisami: 5. Wybierz prawidłową odpowiedź: Odległość między Rymanowem a Tel Awiwem wynosi: a) około 3 tys. km b) ponad 3,5 tyś. km c) 358 km d) prawie 4000 m 6. Korzystając z informacji podanych w tekście, napisz, co wydarzyło się w roku: 1928 wykonano fotografie radnych rymanowskich, na której uwieczniono Abrama Starego 1950 Fryda z mężem wyjechali z Polski 2008 Stowarzyszenie Spotkanie Rymanów zorganizowało pierwsze Dni Pamięci o Żydowskiej Społeczności Rymanowa 2014 (15 sierpnia) nastąpiło otwarcie domu Starych przy ulicy Sanockiej 3 7. Oceń, czy poniższe zdania są zgodne z informacjami podanymi w tekście. Jeśli tak wpisz obok literę P, jeśli nie zaznacz je literą F. Pierwsze rodziny żydowskie pojawiają się w Rymanowie w XVI w. Córka Frydy, jak jej przodkowie, pracuje w piekarni. W Rymanowie znajduje się grób cadyka Abrama Mendla. Malka nie chce osądzać Polaków żyjących w czasie II wojny światowej. P F F P
Fryda po powrocie w latach 40-tych XX w. do rodzinnej miejscowości, spotyka się z niechęcią mieszkańców. W 1939r. około 40% mieszkańców Rymanowa stanowi ludność pochodzenia żydowskiego. P F Możesz skorzystać z dodatkowej karty pracy nr 2 wytnij paseczki z poszczególnymi zdaniami i rozdaj uczniom. Poproś, by zapoznali się z twierdzeniami i zdecydowali, czy są prawdziwe, czy fałszywe. Uczniowie podzielą je na dwie kategorie. Poproś, by młodzież w zdaniach fałszywych znalazła i omówiła błędy (może posiłkować się cytatami). 8. Na podstawie tekstu wyjaśnij, kim był/była: Paulek dla Frydy - kuzynem Abram dla Malki - dziadkiem Maria Bolanowska dla Ajzyka Bobika osobą, która zapewniła mu schronienie podczas II wojny światowej, za co została rozstrzelana w 1943r. 9. Podkreśl pytania, na które tekst Aleksandry Klich nie udziela odpowiedzi: Kiedy Malka była w armii? Jak długo Malka starała się o obywatelstwo polskie? Kto przekazał Frydzie pamiętnik Paula? Dlaczego Fryda zakopała pamiętnik pod drzewem? Ile lat miał Paulek, kiedy zginął? Jeśli czas pozwoli, zaproponuj swoim uczniom odnalezienie odpowiedzi na pozostałe pytania z zadania 9 młodzież może wypowiedzieć się własnymi słowami lub zacytować odpowiedni fragment. 10. Stwórz i zapisz własne pytanie szczegółowe, na które odpowiedź można znaleźć w tekście. Jeśli zajdzie taka potrzeba, przypomnij uczniom, że pytania szczegółowe nie zaczynają się od czy.... Chętni uczniowie mogą zadać sformułowane przez siebie pytania wybranym osobom z klasy. Autorzy pytań dokonują oceny koleżeńskiej odpowiadających.
11. Wybierz odpowiedzi spośród A lub B oraz 1 lub 2, tak by zdanie było zgodne z treścią tekstu. Syn Malki chce wykładać w A/B, ponieważ zależy mu na tym, by pracować tam, gdzie w przeszłości studiowała jego 1/2. A: Warszawie 1: babcia B: Krakowie 2: mama 12. Zacytuj zdania, w których znajduje się wyjaśnienie, co kierowało Malką przy wyborze drugiego męża. Dobre oczy, Zauroczył ją, bo był dobry, przystojny, wysoki 13. Zaznacz znakiem X właściwy charakter wypowiedzi przytoczonych z tekstu: Wypowiedzenie - Taka piękna duża rodzina. Tacy przystojni ludzie, śliczne dzieci. Gdzie oni są teraz? Nocami płakał, krzyczał, że gryzą go psy. Tak, odkupi, a nie odbierze czy odzyska. Żeby ludzie w Rymanowie nie myśleli, że chce komuś coś zabrać. Jak będą chcieli, niech jadą. Sami. Malka nie pojedzie. mowa niezależna mowa zależna mowa pozornie zależna W razie potrzeby przypomnij, czym różnią się te trzy rodzaje mowy lub zapytaj, kto z uczniów chciałby to wyjaśnić klasie. Poproś uczniów o przykłady. Zadanie może być realizowane w parach. 14. W tekście pojawia się wyraz mezuza. Odnajdź zdanie, w którym występuje. Zastanów się, co może znaczyć. Zapisz swoje przypuszczenia.
Zapytaj innych (kolegów, nauczyciela, rodzica) o znaczenie tego wyrazu lub sprawdź wyjaśnienie w Słowniku wyrazów obcych lub encyklopedii. Porównaj odpowiedzi i w razie konieczności popraw swoją definicję. Ułóż i zapisz zdanie z tym wyrazem. Zaproponuj inny sposób zapamiętania tego wyrazu (np. za pomocą rysunku). *miejsce na rysunek... Przypuszczalnie uczniowie będą mieli kłopot z samodzielnym zdefiniowaniem wyrazu, jednak zachęć ich do kreatywnego podejścia do zadania. Zwróć uwagę na wymagania formalne zapisu hasła/definicji słownikowej. Warto, by któryś z uczniów omówił funkcję, jaką pełnią podane w zadaniu źródła informacji. Poszukajcie innych możliwości dojścia do definicji. Zwróć uwagę uczniów na konieczność sprawdzania informacji w kilku źródłach! Przekład na rysunek pozwoli im łatwiej zapamiętać nowe słowo. 15. W tekście pojawiają się określenia niedosłowne (metaforyczne). Odwołując się do tekstu, wyjaśnij ich znaczenie: Miała w sobie dwa światy bliskie były jej zarówno Polska, jak i Izrael idzie wielka czerwona małpa do Polski wkracza komunizm Całe frazy wkradają się do jej głowy i nie chcą wyjść trwale zapamiętuje fragmenty (tu: dziennika), nie potrafi przestać o tym myśleć Jeśli zajdzie taka potrzeba, przypomnij wcześniej znaczenie terminu metafora.
16. Podaj co najmniej trzy argumenty świadczące o tym, że Malce zależy na dobrych relacjach z Polakami. Np.: Mówi, że nie będzie osądzać zachowania Polaków podczas II wojny światowej. Myśli, co może zrobić dla Polski (gdyby była młodsza, chciałaby wstąpić do polskiego wojska). Z aprobatą wypowiada się o współczesnych Polakach i zaznacza, że nie widzi różnic pomiędzy nią a nimi. 17. Każde kolejne czytanie jest jak ściąganie kolejnej warstwy łupin z cebuli. Jak rozumiesz to porównanie? Zapisz swoją interpretację. Np.: Czytanie maszynopisów matki przypomina Malce obieranie cebuli, ponieważ bohaterka ma nadzieję, że jest coraz bliżej środka - celu, zrozumienia tamtych czasów i swojej matki. 18. Podkreśl w tekście fragmenty, które informują, co Malkę drażni w powszechnym sposobie czczenia pamięci Żydów zamordowanych podczas II wojny światowej. Nie tak, jak się pamięta na akademiach, marszach żywych, ale tak naprawdę. Bez ględzenia po polsku i żydowsku, bez noszenia transparentów. (...) Nie znosi żałobnych wycieczek, ceremonii, tablic, spotkań, marszów, polityków, mów. 19. W swojej wypowiedzi bohaterka artykułu zaznacza mocny związek pomiędzy przeszłością a przyszłością każdego człowieka. Dlaczego według niej to, co będzie, tak mocno zależy od tego, co już było? Odpowiedz własnymi słowami. Np.: Malka jest zdania, że tylko osoba, która zna i akceptuje swoją przeszłość (pochodzenie, losy rodzinne itp.), może skupić się na przyszłości. ZADANIA PODSUMOWUJĄCE PRACĘ Z TEKSTEM 20. Wróć do zadania wprowadzającego czy Twoje przypuszczenia były słuszne? Zachęć uczniów do podzielenia się swoimi spostrzeżeniami.
21. Sformułuj (z klasą, grupą) wypowiedź, która mogłaby być głównym przesłaniem tekstu. Być może w klasie pojawi się kilka propozycji dotyczących głównego przesłania tekstu. Jeśli tak, pozwól uczniom przedyskutować je w grupach tematycznych. Zaakcentuj, by uczniowie podczas swych wypowiedzi zwracali uwagę na te treści, które były dla nich szczególnie wartościowe czy ciekawe. Każda grupa może zapisać swoje przesłanie w formie krótkiego komunikatu.