WARSZTATY 2003 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie

WARSZTATY 2003 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 565 572 Irena DZIEDZIC-RUMIN*, Teresa JERUŻALSKA**, Elżbieta PILECKA*** *Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Katowice ** Procura Katowice, ***Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków Możliwości wykorzystania funduszy Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska Streszczenie W referacie omówiono zagadnienia dotyczące możliwości wykorzystania funduszy z Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska. Omówiono Fundusz Spójności oraz cele funkcjonowania Regionalnej Polityki Strukturalnej i Funduszy Strukturalnych. Przedstawiono zasady Unii Europejskiej w zakresie rozdziału środków finansowych i założenia polityki strukturalnej Unii Europejskiej w latach 2000 2006. Omówiono przewidywane środki finansowe na rzecz krajów kandydackich (w tym Polski) w okresie 2000 2006 roku i w przyszłości. Pokazano też proces i kryteria praktycznego podejścia do pozyskiwania finansowania projektów z Unii Europejskiej. Fundusze z Unii Europejskiej dzielą się na tak zwane fundusze pomocowe, spójności i strukturalne. W referacie przedmiotem zainteresowania są dwa ostatnie fundusze. 1. Fundusz Spójności Fundusz Spójności zwany też Funduszem Kohezji został utworzony na mocy Traktatu o Unii Europejskiej z Maastricht (1993 rok). Celem powołania tego funduszu było zapewnienie w Unii Europejskiej zrównoważonego rozwoju gospodarczego i postępu socjalnego uznanych w UE za pierwszoplanowe działania. Według założeń, zakres działania Funduszu Spójności obejmuje pomoc na poziomie kraju, w odróżnieniu od Funduszy Strukturalnych, których zasięg jest nakierowany na pomoc o zasięgu regionalnym. Fundusz Spójności nie należy do Funduszy Strukturalnych również ze względu na czas, który jest przewidziany do jego realizacji. Jest on wsparciem dla słabiej rozwiniętych państw i początkowo to wsparcie dla wybranych członków UE zaplanowano na lata 1993 99. Obecnie ten czas przedłużono do roku 2006. Natomiast ze względu na charakter i cel działania Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, gdyż kładzie się w nim nacisk na rozwój i współpracę regionów, a także na przekształcenia strukturalne regionów słabiej rozwiniętych. Jest to bardzo słuszna polityka ze względu m. in. na aspekty społeczne. Unia Europejska w całej swojej polityce dąży do równomiernego i stabilnego rozwoju oraz usunięcia dysproporcji w rozwoju pomiędzy krajami członkowskimi. Środki z Funduszu Spójności kierowane są do państw, w których poziom Produktu Krajowego Brutto (PKB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90 % średniej Unii. Do tej pory kryterium to spełniają cztery kraje członkowskie, to jest Grecja, Portugalia, Irlandia i Hiszpania. Po 565

I. DZIEDZIC-RUMIN, T. JERUŻALSKA, E. PILECKA Możliwości wykorzystania funduszy... wejściu nowych członków UE zmieni się sytuacja diametralnie, gdyż państwa kandydujące są potencjalnymi kandydatami do tego funduszu. Do chwili obecnej kraje, które już korzystają z Funduszu Spójności uzyskują pomoc w zakresie finansowania projektów inwestycji dotyczących ochrony środowiska i infrastruktury transportowej (w tym wspieranie rozwoju sieci korytarzy transeuropejskich). Do tej pory, mocą rozporządzenia, określono procentową wielkość pomocy na poszczególne kraje już uczestniczące w projekcie. Ustalono dolne i górne limity. Pod uwagę brano liczbę ludności, Produkt Krajowy Brutto oraz powierzchnię kraju. Przy tak ustawionych kryteriach wielkość pomocy dla poszczególnych krajów wyniosła następująco w stosunku do całości budżetu: Hiszpania 52 58 %, Grecja 16 20 %, Portugalia 16 20 %, Irlandia 7 10 % przy założonym budżecie w latach 1994 1999 15,5 mld euro. Na lata 2000 2006 założono wysokość budżetu Funduszu Spójności w granicach 18 mld euro. 2. Fundusze Strukturalne Fundusze Strukturalne są bezpośrednimi instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Zadaniem tych Funduszy jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarki krajów UE. Jest to bezpośredni sposób zwiększania spójności społecznej i ekonomicznej krajów, państw członkowskich UE. Fundusze zasilają te regiony i sektory gospodarki, które bez pomocy finansowej Funduszy nie będą w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego UE. Polityka Strukturalna UE jest tak prowadzona, aby Fundusze pomagały władzom słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązywaniu najważniejszych problemów gospodarczych i ekonomicznych na ich terenie. Wyodrębniono następujące Fundusze Strukturalne: 1. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, 2. Europejski Fundusz Socjalny, 3. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, 4. Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa. Zasady, według jakich działa Regionalna Polityka Strukturalna oraz Fundusze Strukturalne opierają się na m.in. zasadzie pomocniczości inaczej zwanej zasadą subsydiarności, czyli że polityka strukturalna jest jedynie uzupełnieniem działań podejmowanych na poziomie lokalnym. 3. Cele Polityki Strukturalnej W realizacji Polityki Strukturalnej wyodrębniono CELE funkcjonowania Regionalnej Polityki Strukturalnej i Funduszy Strukturalnych. CEL 1, wg założeń, obejmuje regiony zapóźnione w rozwoju. Podstawowym kryterium kwalifikacji do tego celu jest dochód PKB na mieszkańca poniżej 75 %. Ponadto tym celem zostały objęte tereny słabo zaludnione (poniżej 8 mieszkańców na jeden kilometr kwadratowy) oraz obszary peryferyjne. Prawie 70 % wszystkich funduszy strukturalnych jest przeznaczane na działania w ramach celu 1. Regiony objęte celem 1 nie mogą jednak być objęte żadnym innym celem. CEL 2, jest przeznaczony na działania prowadzące do odbudowy terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi gospodarki. Na realizację tego celu założono przeznaczenie 11 % wszystkich środków strukturalnych (warto tu wspomnieć, że w celu pierwszym takie tereny również są objęte funduszami strukturalnymi). CEL 3 w jego ramach udzielana jest pomoc w zakresie modernizacji rynku pracy (m.in. szkolenia zawodowe), lokalne inicjatywy w zakresie zatrudnienia oraz dostępu do miejsc pracy. 566

WARSZTATY 2003 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Już teraz wiadomo, że Polska po wejściu do Unii Europejskiej zostanie objęta na terenie całego kraju działaniami w ramach CELU 1. 4. Inicjatywy Wspólnotowe Inicjatywy Wspólnotowe są to, organizowane przez Unię Europejską, programy bezzwrotnej pomocy dla określonych środowisk i grup społecznych. Jest to również pomoc tylko dla krajów członkowskich UE. Wyróżnione zostały cztery Inicjatywy: 1. INTERREG III wzmacnianie współpracy transgranicznej, międzyregionalnej i międzynarodowej, 2. EQUAL zwalczanie wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy oraz działanie w kierunku integracji społecznej i zawodowej imigrantów, 3. URBAN rozwijanie infrastruktury miast europejskich powyżej 100 000 mieszkańców, 4. LEADER + wspomaganie wdrażania nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich. 5. Zasady Unii Europejskiej w zakresie rozdziału środków finansowych Unia Europejska wypracowała Zasady przyznawania pomocy. Są to: Zasada koncentracji środki płynące z Unii Europejskiej są przeznaczone dla regionów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej (kwalifikują się tutaj regiony objęte pomocą w ramach celów polityki strukturalnej); Zasada partnerstwa Komisja Europejska współpracuje z odpowiednimi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi (ma to zapewnić kierowanie środków pomocowych do obszarów potrzebujących największego wsparcia); Zasada programowania pomoc przeznaczona winna być na program trwałego rozwiązywania problemów danej gałęzi gospodarki lub danego regionu; Zasada współfinansowania dofinansowanie z UE ma uzupełniać fundusze z budżetu krajowego a nie je zastępować. 6. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego powstał w 1975 roku w wyniku pogłębiających się rozpiętości w rozwoju regionów na wskutek kryzysu gospodarczego. Zadaniem przypisanym temu Funduszowi jest likwidowanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionalnego krajów należących do Unii Europejskiej. Fundusz ten ma za zadanie: 1. inicjatywy w inwestycjach produkcyjnych, które umożliwiają tworzenie i utrzymanie stałych miejsc pracy, 2. inwestycje w infrastrukturę ze zwróceniem uwagi na tworzenie sieci transeuropejskich dla regionów objętych celem nr 1, 3. inwestycje w edukację oraz opiekę zdrowotną w regionach objętych celem nr 1, 4. rozwój potencjału lokalnego, w tym małych i średnich przedsiębiorstw, 5. działalność badawczo rozwojową, 6. inwestycje związane z ochroną środowiska. Ponadto Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego wspiera wybrane regiony współfinansując realizację celów nr 1 i 2 Polityki Strukturalnej UE w zakresie rozwoju i dostosowania strukturalnego regionów opóźnionych w rozwoju w stosunku do przeciętnej w UE, oraz przekształcania strukturalnego terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi przemysłu 567

I. DZIEDZIC-RUMIN, T. JERUŻALSKA, E. PILECKA Możliwości wykorzystania funduszy... (co wcześniej już wspominane było). W Europejskim Funduszu Rozwoju Regionalnego upatrywana jest ogromna szansa dla Polski, zwłaszcza dla terenów przemysłowych i poprzemysłowych, gdyż Fundusz ten, jak żaden inny zainteresowany jest polityką rozwoju regionalnego, jego zróżnicowaniem, a właściwie likwidacją dysproporcji w rozwoju ekonomicznym i gospodarczym. Ich negatywnym konsekwencjom także w dziedzinie społecznej, politycznej i kulturalnej. Unia Europejska w swoich działaniach strukturalnych jest więc nastawiona na redukcję zróżnicowań regionów i ograniczeniem zacofania słabiej uprzywilejowanych regionów. 7. Założenia Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej w latach 2000 2006 Według założeń na lata 2000 2006 w Unii Europejskiej mają funkcjonować cztery wspomniane wcześniej Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności. Natomiast zakres pomocy ze strony Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ma dotyczyć przede wszystkim: środowiska produkcyjnego (zwłaszcza w dziedzinie podniesienia konkurencyjności małych i średnich firm, m.in. poprzez rozwój ich potencjału produkcyjnego), wzrostu atrakcyjności regionów poprzez poprawę infrastruktury, postępu w dziedzinie badań i technologii poprzez promocję wdrożeń i wzmocnienia potencjału rozwojowego badań i technologii, rozwoju społeczeństwa informacyjnego, rozwoju turystyki i inwestycji w dziedzinie kultury, w tym dziedzictwa kulturowego i naturalnego, ochrony i poprawy stanu środowiska przyrodniczego, równouprawnienia kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia, współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej mającej na celu trwały rozwój regionalny i lokalny. Zakres finansowania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego obejmuje obszary Celu 1 (tu też pozostałe trzy Fundusze Strukturalne mają swój udział), Celu 2 (także Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnictwa Sekcja Orientacji) oraz dwu Inicjatyw UE: INTERREG i URBAN. 8. Przewidywane środki kandydackich (w tym Polski) oraz polityka regionalna Unii Europejskiej na lata 2000 2006 finansowe na rzecz krajów Na rzecz krajów kandydackich (w tym Polski) na lata 2000 2006 przewidywana jest sumaryczna pomoc finansowa w granicach 25 567 mln euro, w tym roku 2004 7 067 mln euro, 2005 r. 8 150 mln euro oraz 2006 10 350 mln euro. Z uwagi na to, że ludność Polski wynosi około 39 mln mieszkańców, a ludność pozostałych krajów kandydackich około 36 mln mieszkańców, przyjmuje się najczęściej, że połowa alokacji Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności znajdzie się w naszym kraju. Oznaczało by to transfer środków do Polski w latach 2004 2006 około 12,8 mld euro, a rocznie wynosiło by to w granicach 3 530 mln euro w roku 2004, w 2005 r. około 4 075 mln euro i w roku 2006 około 5 175 mln euro. Unia Europejska zaproponowała, aby 33 % środków przewidzianych dla nowych państw członkowskich stanowił Fundusz Spójności. Wobec tego Fundusze Strukturalne w Polsce w latach 2004 2006 będą stanowiły kwotę około 8,6 mld euro. W tej sytuacji przewiduje się, że Fundusz Rozwoju Regionalnego w Polsce wyniesie około 5,1 mld euro, co będzie służyło realizacji Podstaw Wsparcia Wspólnoty około 4,7 mld 568

WARSZTATY 2003 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie euro oraz realizacji Inicjatywy Wspólnoty INTERREG około 0,4 mld euro. Przewiduje się, że Fundusze będą w Polsce uruchamiane w ramach sektorowych programów operacyjnych a także regionalnych programów operacyjnych. W ramach tego przewiduje się w polu finansowania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego programy operacyjne sektora produkcyjnego, rozwoju infrastruktury transportowej, ochrony środowiska przyrodniczego, krajowy program rozwoju regionalnego oraz program Inicjatywy Wspólnoty INTERREG. Z punktu widzenia terytorialnego Polski, UE dostrzega, że niektóre obszary, które były silne w warunkach gospodarki centralnie planowanej, okazały się zupełnie nieprzygotowane do gospodarki rynkowej. Straciły przede wszystkim obszary skupiające przemysł wydobywczy, hutniczy i zbrojeniowy a także uspołecznione rolnictwo. Unia Europejska przewiduje finansowanie z Funduszu Spójności dużych przedsięwzięć, pozostałych natomiast z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W zakresie wsparcia rozwoju lokalnej infrastruktury technicznej jest przewidziana pomoc, która powinna prowadzić do wzrostu walorów lokalizacyjnych miast i gmin Polski. Oznacza to finansowanie takich przedsięwzięć, które poprawią konkurencyjność, stając się przez to terenami bardziej atrakcyjnymi, przyciągającymi przedsięwzięcia gospodarcze do zlokalizowania w danym ośrodku oraz poprawiającymi warunki życia w tym ośrodku. 9. Polityka regionalna Unii Europejskiej po roku 2006 Bardzo ważnym zagadnieniem dla naszego kraju, jako potencjalnego beneficjanta znacznych funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, jest kształt polityki Unii Europejskiej po roku 2006. Dlatego wszelkie założenia budżetu i polityki UE na lata po 2006 powinny być już obecnie przedmiotem naszego zainteresowania. Dlatego tak ważny jest również moment naszego przystąpienia do Unii Europejskiej, czyli Wspólnoty Europejskiej. Jeżeli integracja, tak jak się zakłada, nastąpi przed rokiem 2006, to Polska jako duży kraj członkowski będzie miała duży wpływ na ostateczny kształt polityki regionalnej Unii Europejskiej, co dla nas stanowiłoby istotna korzyść. 10. Projekty finansowane z Unii Europejskiej kryteria Komisja Europejska kwalifikująca projekty do realizacji wymaga, aby w dokumentach programowych budżet programu przedstawiony był w podziale na priorytety, działania, poszczególne fundusze strukturalne i kolejne lata wdrażania. Jest więc bardzo ważne dokładne, staranne planowanie priorytetów i działań, w ramach których realizowane będą konkretne projekty. Generalną zasadą stosowaną powszechnie w Unii Europejskiej jest staranne, dokładne, zgodne z instrukcjami wypelnienie wszelkich dokumentów związanych ze staraniem się o fundusze. Przygotowując zatem program należy więc starannie poznać wymagania, potrzeby, potencjał rozwojowy regionu w którym starać się będziemy o środki finansowe. Zazwyczaj proces selekcji projektów wygląda następująco: przedstawienie ogólnych założeń, ocena listów intencyjnych, wstępna ocena projektów, szczegółowa ocena projektów, zatwierdzenie projektów, proces kontraktacji. Na etapie wstępnej oceny projektów sprawdza się prawidłowość nazwy programu, czyli jednolitego dokumentu programowego ramach którego ma być realizowany projekt, informację 569

I. DZIEDZIC-RUMIN, T. JERUŻALSKA, E. PILECKA Możliwości wykorzystania funduszy... o zgłaszającym wniosek, osobie zgłoszonej do kontaktu, priorytecie i działaniu. W przypadku, jeżeli projekt realizowany będzie w ramach kilku działań, beneficjent powinien wpisać we wniosku nazwę główną działania, natomiast w aneksach do wniosku nazwy pozostałych działań. Bardzo ważny jest tytuł projektu, który jest sprawdzany już na etapie wstępnej oceny. Musi on oddawać charakter projektu. Ponadto przedstawiany harmonogram projektu winien zawierać planowane terminy rozpoczęcia projektu, zawarcia kontraktu, zakończenia projektu oraz finansowego zamknięcia projektu (czyli datę dokonania płatności końcowej). W lokalizacji projektu winno być wpisane, czy projekt realizowany będzie w jednym czy w kilku miejscach, Odpowiednio więc powinno się wpisać albo adres realizacji projektu, albo dzielnicę, okręg czyli teren na którym będzie wdrażany projekt. W celach projektu należy opisać dokładny cel projektu oraz wyjaśnić, w jaki sposób przyczyni się on do realizacji celów priorytetu i działania dokumentu programowego. Należy też podać związek projektu ze strategiami, programami, planami rozwoju regionu, ochrony środowiska. W punkcie poświęconym bezpośrednim związkom funkcjonalnym z innymi projektami finansowanymi ze środków funduszy strukturalnych lub innych źródeł publicznych należy zamieścić informację o ewentualnych związkach z innymi realizowanymi projektami. wymienić należy także zaangażowanie innych instytucji w realizację projektu, tzn. należy je wymienić oraz opisać sposoby gwarancji otrzymania przyrzeczonych środków finansowych z UE. W części poświęconej końcowemu beneficjentowi należy wymienić kto nim będzie. Zazwyczaj jest to instytucja składająca wniosek, publiczna lub prywatna, która jest odpowiedzialna za zamawianie dostaw, usług czy też robót. Ponadto, trzeba jasno wskazać czy całość lub też część projektu po realizacji zostanie przekazana organizacji innej niż beneficjent czy nie. W przypadku jeżeli zostanie przekazana innej organizacji należy wyjaśnić powody przekazania prawa własności do projektu oraz przedstawić gwarancje, że projekt będzie służyć wyłącznie celom, jakie zostaną zapisane w decyzji przyznania środków. Bardzo ważnym elementem prawidłowego wypełnienia wniosku jest wykazanie oddziaływania realizacji projektu na środowisko, gdyż ochrona środowiska i zrównoważony rozwój jest horyzontalnym priorytetem dla wszystkich wdrażanych projektów w ramach polityki strukturalnej UE. Jeżeli wdrożenie projektu wymaga wcześniejszego uzyskania pozwolenia na budowę, a składający wniosek posiada już takie pozwolenie, musi go dołączyć do wniosku w formie aneksu do niego. Jeżeli nie posiada, to musi określić spodziewany termin uzyskania takiego pozwolenia. Nie mniej ważnym punktem w aplikacji jest polityka równych szans. Wynika to z prowadzonej polityki równych szans, która podobnie jak ochrona środowiska, jest horyzontalnym priorytetem dla wszystkich projektów wdrażanych w ramach programów strukturalnych. W tym punkcie należy przedstawić w jaki sposób polityka równych szans będzie realizowana na etapie przygotowania i wdrożenia projektu. Ponadto należy opisać realizację polityki równych szans, w tym zapewnienie równych szans dla kobiet, w organizacji zgłaszającej projekt. W punkcie wartość dodana należy oszacować w jaki sposób nie przyznanie pomocy wpłynie na realizację projektu, a w punkcie pomoc publiczna należy wyjaśnić czy projekt podlega unijnemu prawodawstwu w zakresie pomocy państwa. Jeżeli tak, należy podać numer pomocy nadany przez Komisję oraz wielkośc tej pomocy. Należy również w punkcie poświęconym celom skwantyfikowanym określić cele na poziomie produktu, rezultatu i oddziaływania oraz realistycznie określić wskaźniki osiągnięć beneficjenta (jest to o tyle ważne, że gdy podczas monitoringu i oceny projektu okaże się, iż faktyczne efekty projektu są dużo niższe od zakładanych, to mozna zostać zobowiązanym do zwrotu przynanej pomocy, lub w lepszym przypadku, nastąpi wstrzymanie wypłaty środków. 570

WARSZTATY 2003 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie W tabeli poświęconej kosztom projektu nalezy przedstawić dla każdego roku kalendarzowego realizacji projektu planowane koszty kwalifikujące się do wsparcia. Należy wydzielić koszty kapitałowe (np. zakup gruntu, maszyn, przygotowanie terenu) oraz osobno koszty dla poszczególnych lat i kategorii kosztów. Natomiast w tabeli budżetowej przedstawić należy koszty kwalifikujące się do wsparcia i koszty całkowite, wkład finansowy poszczególnych jednostek, wkład rzeczowy jednostek oraz wielkość środków spodziewanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ponadto należy dołączyć w formie aneksu listy przekazane przez organizacje uczestniczące w projekcie, a zawierające potwierdzenia ich zobowiązań finansowych. Trzeba dołączyć do aplikacji również listę sprawdzającą dla załączników (z wymienionymi wszystkimi załącznikami dołączonymi do wniosku). Dokumentem, który musi być dołączony do wniosku koniecznie, jest biznes plan. Wymagane jest w nim określenie celu ogólnego projektu, opis projektu, uzasadnienie projektu, wykazanie celu, sposobu zarządzania projektem, harmonogramu wdrażania projektu, zarządzania finansowego oraz określenie samego finansowania projektu. Po wszystkich powyższych sprawdzeniach następuje zatwierdzenie projektu, które polega na bardziej wnikliwej kontroli każdego punktu aplikacji, uzgodnieniach ze składającym wniosek i uzasadnieniach przedstawianych przez składającego wniosek. Rozpoczynając starania o dofinansowanie z Unii Europejskiej należy pamiętać, że zgodnie z kierunkiem przedstawianym przez UE, wiele informacji, które powinny się znaleźć w bazie danych, będzie generowanych na poziomie wojewódzkim. Dużą rolę przy wdrażaniu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego odgrywać będzie w Polsce Ministerstwo Gospodarki oraz urzędy marszałkowskie i wojewódzkie. Innym istotnym czynnikiem, wartym podkreślenia, jest przedstawienie w aplikacji powiązanie projektu z dokumentami strategicznymi, zgodnością z polityką ochrony środowiska, polityką równych szans, zasadami przyznawania pomocy publicznej itp. Na zakończenie trzeba powiedzieć, że nie należy uważać, że pozyskanie środków z Funduszy Strukturalnych lub Funduszu Spójności jest bardzo trudne. Jest wymagana precyzja w wypełnianiu wniosku, ale nie należy sądzić, że jest to tak trudne, że bez specjalnych szkoleń nie uda się wypełnić prawidłowo wniosku i pozyskać środki finansowe z Funduszy. Literatura [1] Agenda 2000: Unia Europejska rozszerzona i silniejsza, 1997, Monitor Integracji Europejskiej, Wydanie specjalne, Komitet Integracji Europejskiej, Warszawa. [2] Akty prawne Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące Instrumentów Strukturalnych i Przedakcesyjnych na lata 2000 2006, 2000, Ministerstwo Gospodarki i Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa. [3] Droga do funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, 2000, Polska Agencja Rozwoju Regionalnego, Warszawa. [4] Gilowska Z., Hausner J., Frączek M., Sułkowski R., Lodkowska-Skoneczna G., Miller J., Pyszkowski A., Sartorius W., Szlachta J., Zaleski J., Dżedzyk J., Żuber P. 2001: Koncepcja polityki rozwoju regionalnego w perspektywie akcesji Polski do Unii Europejskiej, Fundacja Edukacji Ekonomicznej i Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa. [5] Guz-Vetter M. 1999, Przygotowanie polskiej administracji do efektywnego wykorzystania pomocy przedakcesyjnej oraz funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa. [6] Kawecka-Wyrzykowska E. 1999: Polska w drodze do Unii Europejskiej, PWE, Warszawa. [7] Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2001 2006, 2000, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa, Warszawa. 571

I. DZIEDZIC-RUMIN, T. JERUŻALSKA, E. PILECKA Możliwości wykorzystania funduszy... [8] Pietrzyk I. 2000: Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [9] Produkt krajowy brutto według województw w 1998 roku, 2000, Główny Urząd Statystyczny i Urząd Statystyczny w Katowicach, Katowice-Warszawa. [10] Produkt krajowy brutto według województw w 1999 roku, 2001, Główny Urząd Statystyczny i Urząd Statystyczny w Katowicach, Katowice-Warszawa. [11] Przedsiębiorczość Rozwój Praca. Strategia Gospodarcza Rządu, Warszawa, 2002, Rada Ministrów. [12] Rozporządzenie Rady 1260/1999 z 21 czerwca 1999 wprowadzające ogólne przepisy dotyczące funduszy strukturalnych. [13] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 1789/1999 z 12 lipca 1999 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF). [14] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 1784/1999 z 12 lipca 1999 w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego (ESF). [15] Rozporządzenie Rady 1257/1999 z 17 maja 1999 dotyczące wsparcia rozwoju wsi przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF). [16] Rozporządzenie Rady 1263/1999 z 21 czerwca 1999 w sprawie Finansowego Instrumentu Orientacji Rybołówstwa (FIFG). [17] Rozporządzenie Rady 1264/1999 z 21 czerwca 1999 zmieniające Rozporządzenie 1164/99 o ustanowieniu Funduszu Spójności. [18] Rozporządzenie Rady 1265/99 z 21 czerwca 1999 zmieniające aneks II do Rozporządzenia 1164/94 o ustanowieniu Funduszu Spójności. [19] Rozporządzenie Rady 1266/99 z dnia 21 czerwca 1999 dotyczące koordynacji pomocy w ramach strategii przedakcesyjnej dla krajów ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej, zmieniające rozporządzenie 3906/89. [20] Rozporządzenie Komisji 1685/00 z 28 lipca 2000 w sprawie kwalifikowania się wydatków dla projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych. [21] Rozporządzenie Komisji 1159/00 z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie zakresu działań promocyjnych i informacyjnych. [22] Szlachta J. 1999: Programowanie rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej, Studia KPZK PAN Tom CV, Wydawnictwo Naukowe PWN, Wydanie II, Warszawa. [23] Szlachta J. 2000: Programowanie rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej, Studia KPZK PAN, t.cv, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [24] Udział województw w wybranych programach pomocy zagranicznej dla Polski w latach 1990-2001, 2001, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa. [25] Ustawa z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego, 2000, Dziennik Ustaw Nr 48, poz. 550, Warszawa. [26] Wstępny Narodowy Plan Rozwoju 2000 2002, 1999, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa. [27] Wstępny Narodowy Plan Rozwoju 2002 2003, 2002, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa. [28] Wspólnotowe akty prawne dotyczące pomocy przedakcesyjnej, funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, 2001, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa. [29] Zarys strategii rozwoju regionalnego Polski. Raport końcowy, 1996, Zespół Zadaniowy ds. Rozwoju Regionalnego w Polsce, Warszawa. The possibilities of using EU funds for environment protection in Poland The paper describes the possibilities of using EU funds by Polish institutions for the goals related with environment protection. The aims of regional strategy and structural funds have been described. Policy of European Union in distributing funds for candidate countries in the period of 2000-2006 have been presented. The process and criteria of applying for EU funds in practice have been shown. Przekazano: 28 marca 2003 r. 572