1 W Y M A G A N I A Z J Ę Z Y K A E D U K A C Y J N E P O L S K I E G O W KATOLICKIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM IM. ŚW. STANISŁAWA KOSTKI W KIELCACH Ocenianie ma na celu informowanie uczniów, rodziców i dyrekcję o mocnych i słabych stronach uczniów, o przyroście ich wiedzy i umiejętności; stanowi także źródło refleksji dla nauczyciela o jakości jego pracy. Ocena powinna skłaniać uczniów do autentycznego wysiłku, umacniać motywację i zaangażowanie w zajęcia. I. Ocenianiu podlega : - komunikowanie się, wygłaszanie tekstów z pamięci - znajomość lektur - komponowanie krótszych i dłuższych wypowiedzi ustnych i pisemnych - znajomość form wypowiedzi pisemnych i umiejętność stosowania ich w praktyce - poprawność stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna - znajomość terminów wymaganych w podstawie programowej z zakresu : historii literatury teorii literatury nauki o języku innych tekstów kultury oraz umiejętność ich stosowania w praktyce - prowadzenie samodzielnych notatek - postawa uczniowska oraz aktywność na lekcji - samokształcenie, korzystanie z różnych źródeł informacji, stosowanie samodzielnie zdobytych wiadomości i umiejętności II. Żadna z ocen wystawionych w wyniku semestralnej lub rocznej klasyfikacji nie jest średnią arytmetyczną ocen uzyskanych w ciągu semestru (roku). Oceny cząstkowe mają różną wagę. Najważniejsze są oceny dotyczące umiejętności przedmiotowych samodzielnego tworzenia dłuższych tekstów mówionych i pisanych będących odczytywaniem tekstów kultury. Przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej nauczyciel bierze pod uwagę możliwości ucznia, jego indywidualną sytuację, rozwój, postępy, diagnozę wyjściową, dysfunkcje zarówno stwierdzone orzeczeniem Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, jak i zaobserwowane podczas pracy z uczniem. Może zaistnieć sytuacja, że w ocenach różnych uczniów różne będą proporcje kryteriów wymagań, jeżeli będzie tego wymagało dobro ocenianego młodego człowieka. Zarówno wystawiając oceny cząstkowe, jak i ustalając ocenę klasyfikacyjną, nauczyciel stara się zrównoważyć aspekt diagnostyczny oceny (jej funkcję wzmacniającą) z wymogiem zgodności ze standardami istniejącymi obiektywnie (pomiar dydaktyczny). Oceny uzyskiwane przez uczniów w ciągu roku szkolnego wyrażane są tradycyjną oceną szkolną: ocena 1 niedostateczny ocena 2 dopuszczający ocena 3 dostateczny 1
2 ocena 4 dobry ocena 5 bardzo dobry ocena 6 celujący PRACE PISEMNE OCENIANE SĄ WG NASTĘPUJĄCEGO PRZELICZNIKA PROCENTOWEGO: Ocena % Niedostateczna. 0 29 Niedostateczna + 30-39 Dopuszczająca 40 47 Dopuszczająca+ 48 54 Dostateczna 55-64 Dostateczna + 65 74 Dobra 75 84 Dobra + 85 89 Bardzo dobra 90 94 Bardzo dobra + 95 99 Celująca 100 III. Kryteria oceniania ustnych wypowiedzi ucznia z języka polskiego: 1. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie zna lub nie rozumie problematyki utworów objętych podstawą programową - przekazuje informacje nieprzydatne do realizacji tematu wypowiedzi (mówi nie na temat) - nieudolnie pod względem językowym lub rzeczowym streszcza utwory - nie zna ram czasowych epok i podstawowych pojęć związanych z kulturą, filozofią, światopoglądem danego okresu literackiego - popełnia rażące błędy językowe (stylistyczne, gramatyczne, frazeologiczne) i logiczne - nie zna podstawowych pojęć z zakresu teorii literatury i nauki o języku 2. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - zna problematykę utworów objętych podstawą programową, ale jego sądy są stereotypowe, odtwórcze (przeważa streszczenie) - słabo dostrzega związki między dziełem literackim a epoką, w której ono powstało - nie zawsze potrafi wypowiedź umiejętnie powiązać w całość logiczną, stylistyczną i kompozycyjną - zna ramy czasowe epoki historycznoliterackiej - zna gatunki literackie charakterystyczne dla danej epoki (niektóre z nich umie zdefiniować) oraz pojęcia związane z jej kulturą, filozofią, światopoglądem - stosuje ubogie słownictwo, wypowiedź jest niespójna - popełnia błędy merytoryczne i językowe, które jednak w nieznacznym stopniu zakłócają sens wypowiedzi - zna niektóre pojęcia z teorii literatury i nauki o języku 2
3 3. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - powierzchownie analizuje i interpretuje utwór literacki - opracowuje wypowiedź odtwórczo, schematycznie, z przewagą opisu nad refleksją - ilustruje swą wypowiedź poprawnie dobranym materiałem literackim - zna ramy czasowe epoki, wyjaśnia jej tło, wskazując najważniejsze wydarzenia historyczne - wyjaśnia podstawowe pojęcia związane ze światopoglądem epoki - wymienia prądy literackie i wyjaśnia ich nazwy - wskazuje nurty filozoficzne i ich przedstawicieli - odnajduje hasła i ideały epoki w tekstach literackich - wymienia gatunki literackie typowe dla danej epoki - charakteryzuje wzorce osobowe bądź wymienia cechy bohatera typowego dla danej epoki - dostrzega charakterystyczne tematy i motywy literackie - wykazuje nieporadność językową nie utrudniającą jednak zrozumienia wypowiedzi - zna większość pojęć z nauki o języku 4. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - dostrzega związki między ramami czasowymi epoki a wydarzeniami historycznymi, literackimi, przełomami światopoglądowymi - wyjaśnia kontekst historyczny, polityczny, gospodarczy epoki - potrafi scharakteryzować wizję świata i człowieka - wskazuje i omawia wyróżniki prądów literackich i artystycznych - ocenia bohaterów literackich według różnych kryteriów - odnajduje wartości ideowe utworu - określa funkcję nawiązań do tradycji literackiej - wskazuje przykłady korespondencji sztuk - odnajduje w tekście kultury wartości trwałe dla narodu i siebie samego - poprawnie posługuje się terminologią literaturoznawczą i językoznawczą - poprawnie wykorzystuje środki leksykalne i frazeologiczne - popełnia nieliczne błędy składniowe i stylistyczne 5. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności takie jak na ocenę dobrą, a ponadto: - interpretuje utwór w różnorodnych kontekstach (np. filozoficznym, historycznoliterackim, konwencji gatunku literackiego, prądu artystycznego) - dokonuje interpretacji porównawczej - dostrzega podobieństwa i różnice między światopoglądami różnych epok - rozpoznaje konwencje artystyczne - potrafi wykryć filozoficzne uwarunkowania koncepcji świata przedstawionego, konstrukcji bohatera - charakteryzuje właściwy epoce kanon piękna - potrafi wykryć uwarunkowania doboru gatunków literackich (np. funkcją literatury, postawą ideową twórcy) - buduje wywód erudycyjny - rozpoznaje funkcje zjawisk językowych - rozpoznaje w kulturze i w życiu wartości uniwersalne - właściwie wprowadza cytaty i trafnie je interpretuje - logicznie i poprawnie komponuje swą wypowiedź - popełnia nieliczne usterki językowe będące wynikiem przeoczenia, a nie braku wiadomości czy umiejętności 3
4 - dba o kulturę języka 6. Ocenę celująca otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności takie jak na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: - biegle posługuje się terminologią literaturoznawczą i językoznawczą - stosuje historycznoliterackie kryteria wartościowania - potrafi sytuować utwory w szerokim kontekście kulturowym - dostrzega i analizuje relacje między elementami dzieła literackiego - biegle opisuje funkcje zjawisk językowych - buduje błyskotliwy wywód erudycyjny - formułuje oryginalne sądy i odkrywcze wnioski - potrafi przedstawić ewolucję w ujęciu wybranych motywów, tematów, toposów - kształtuje żywą, swobodną wypowiedź o wyraźnych cechach indywidualnych - stosuje bogate, urozmaicone słownictwo - świadomie posługuje się różnymi rodzajami stylów - stosuje chwyty retoryczne V. Dodatkowym sposobem oceniania jest wprowadzenie plusów, które mogą (ale nie muszą) stanowić formę odnotowywania aktywności uczniów na lekcji i innych pożądanych zachowań i postaw. Istnieje możliwość przeliczania plusów na oceny szkolne: 5 plusów to ocena - bardzo dobry. Plusy najczęściej dotyczą aktywności uczniowskiej i innych form zaangażowania, np. : - zabranie głosu na lekcji - aktywna współpraca w zespole (podczas pracy w grupach) - sięgnięcie do materiałów źródłowych - przyniesienie na lekcję samodzielnie znalezionych (sporządzonych) pomocy. Plus nie zastępuje oceny ważnych umiejętności przedmiotowych i ogólnych, których zdobywanie jest celem nauczania języka polskiego, ale ma zachęcać do zdobywania i podwyższania tych umiejętności. VI. Stosowane narzędzia i procedury oceniania Oceny wystawiane są za pomocą różnych narzędzi i dotyczą różnych obszarów aktywności ucznia. Narzędziami, które muszą być stosowane obowiązkowo, są: - prace klasowe w formie dłuższego wypracowania (rozprawki, eseju itp.) 2 w ciągu semestru, 4 w ciągu roku ; - sprawdzian z nauki o języku - 1 w ciągu roku; - ocenianie dłuższej wypowiedzi ucznia na zadany temat (dotyczący omawianych tekstów, zjawisk kulturowych itp.) co najmniej 2 razy w semestrze; - dłuższe wypracowanie uczniowskie pisane w domu co najmniej 2 w semestrze; - testy kompetencyjne 1 w semestrze. Wynik testu na wejście wyrażony jest procentowo. Wynik testu kompetencji i matury próbnej wyrażony jest zarówno procentowo, jak i za pomocą ocen z poszczególnych części (test CR i wypracowanie). Uczeń może zgłosić na początku lekcji nieprzygotowanie do zajęć bez podania przyczyny dwa razy w semestrze, ale nie dotyczy to zapowiedzianych klasówek (prac i wypracowań klasowych, testów, sprawdzianów), znajomości lektur, prac długoterminowych. 4
5 Nauczyciel może również uwzględnić fakt nieprzygotowania ucznia do zajęć, jeśli został on spowodowany wcześniejszą usprawiedliwioną nieobecnością w szkole lub innymi szczególnymi okolicznościami losowymi. W związku z funkcjonowaniem w szkole systemu antyplagiatowego uczeń zobowiązany jest poddać się jego procedurom. Uczeń zobowiązany jest dostarczyć nauczycielowi wydrukowaną pracę w wyznaczonym terminie (czcionka 14, interlinia 1,5) wraz z raportem. VII. Inne narzędzia oceniania informujące o osiągnięciach ucznia : dłuższe i krótsze prace stylistyczne oraz notatki pisane w domu i na lekcjach; sprawdziany w formie testów; referaty uczniowskie; samodzielne prowadzenie lekcji lub pełnienie funkcji asystenta; wystąpienia uczniowskie na lekcji heurystycznej lub podczas dyskusji panelowej; prezentacje wykonanych zadań i projektów własnych i grupowych; prezentacja zgromadzonych materiałów źródłowych; udział w dyskusji punktowanej, debacie pro contra, innych formach debaty; wykonanie zadań grupowych; recytacja utworów literackich i udział w przedstawieniach teatralnych; własne teksty literackie i działania twórcze (na życzenie ucznia). VIII. Zasady przeprowadzania sprawdzianów i informowania o terminach, poprawiania prac klasowych, jawności ocen itp. są ogólnoszkolne zawiera je wewnątrzszkolny system oceniania. O terminie pracy klasowej podsumowującej uczeń jest informowany najpóźniej na tydzień przed terminem powtórzenia. Taka praca może być tylko jedna w danym dniu, zaś w ciągu tygodnia ich ilość nie może przekroczyć trzech. Zasada ta nie dotyczy krótkich sprawdzianów (kartkówek) obejmujących materiał z trzech ostatnich jednostek tematycznych. Nauczyciel ma dwa tygodnie na sprawdzenie prac klasowych, które w tym terminie muszą być oddane uczniom i omówione. IX. Konsultacje, poprawa ocen, zaliczenie materiału Uczeń ma możliwość korzystania z konsultacji w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Na konsultacjach uczeń ma prawo do: sprawdzenia wiadomości i umiejętności bądź ich poszerzenia; poprawienia ocen. Uczeń może poprawić otrzymaną ocenę w ciągu jednego tygodnia od poinformowania go o niej, z zastrzeżeniem: poprawie nie podlegają oceny z egzaminów próbnych, testów kompetencji, testów na wejście i dwugodzinnych prac klasowych; poprawa ocen jest jednorazowa; ocenę celującą uczeń może otrzymać tylko w pierwszym terminie przysługuje prawo do poprawy czterech ocen w semestrze. Przy wystawianiu oceny śródrocznej i rocznej nauczyciel bierze pod uwagę obie oceny. Uczeń ma prawo do poprawy oceny niedostatecznej z: sprawdzianu z treści i problematyki lektur 5
6 sprawdzianu z epok historycznoliterackich Nauczyciel ma prawo ustalić formę poprawy oceny niedostatecznej za pomocą innego narzędzia, niż było zastosowane w pierwotnym badaniu. Uczeń, który nie uczestniczył w przeprowadzanych procedurach oceniania, bez względu na przyczynę nieobecności trwającej więcej niż jeden dzień, ma obowiązek w ciągu tygodnia od powrotu do szkoły zaliczyć sprawdziany z treści i problematyki lektur oraz sprawdziany z epok historycznoliterackich. W przypadku niezgłoszenia się ucznia w celu zaliczenia materiału w ciągu tygodnia, nauczyciel może sprawdzić stan wiadomości z danego zakresu w dowolnym czasie i formie. W sytuacji jednodniowej nieobecności ucznia podczas którejś z przeprowadzonych procedur oceniania (sprawdziany z treści i problematyki lektur, sprawdziany z epok historycznoliterackich, kartkówki, prace domowe, praca samodzielna na lekcji, recytacja), nauczyciel może sprawdzić stan jego wiadomości z danego zakresu w dowolnym czasie i formie. Uczeń chory, posiadający zwolnienie z zajęć, nie ma prawa w tym czasie do pisania sprawdzianów lub poprawy ocen na konsultacjach. Uczeń, który otrzymał śródroczną ocenę niedostateczną, zobowiązany jest w czasie i formie wyznaczonej przez nauczyciela do uzupełnienia braków w wiadomościach i umiejętnościach. Zakres materiału określa nauczyciel w Karcie poprawy oceny niedostatecznej. 6