Leśne Gospodarstwa Węglowe. dr inż. Konrad Tomaszewski Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych Sękocin Stary, 14 marca 2017 r.
Gospodarka leśna jako narzędzie w łagodzeniu wzrostu CO2 w atmosferze Ziemi Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), 1992 r. w Rio de Janeiro pierwszy traktat o zasięgu globalnym dotyczący ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery porozumienie uznające rolę lasów w procesie obiegu dwutlenku węgla w atmosferze ziemskiej włączenie lasów do polityki klimatycznej. Protokół z Kioto 1997 r. prowadzenie gospodarki leśnej to jedno z działań zmierzających do kontrolowania ilości gazów cieplarnianych w atmosferze włączenie zalesiania, wylesiania, gospodarki leśnej do krajowego bilansu emisji gazów cieplarnianych wszedł w życie 16.02.2005 r., drugi (ostatni) okres rozliczeniowy trwa do 2020 r. 2
Porozumienie Paryskie (2015) powszechne, prawnie wiążące, światowe porozumienie w dziedzinie klimatu (przyjęte przez 195 krajów) podkreślono rolę lasów w pochłanianiu CO 2. Przedstawiciele Polski omówili projekt leśnych gospodarstw węglowych, stymulujący pochłanianie CO 2 przy jednoczesnym zwiększaniu bioróżnorodności oraz zintensyfikowaniu produkcji drewna promocja lasów jako naturalnego pochłaniacza dwutlenku węgla zyskała uznanie uczestników konferencji, co zostało uwieńczone wpisaniem lasów do Porozumienia Paryskiego Strony powinny podjąć działania mające na celu ochronę i podniesienie efektywności ( ) pochłaniaczy i zbiorników gazów cieplarnianych, ( ) w tym lasów 3
Projekt Leśne Gospodarstwa Węglowe Zwiększanie lesistości oraz intensyfikacja gospodarki leśnej w wydajny sposób przyczyniają się do kompensowania wzrostu emisji CO 2 powodowanego rozwojem gospodarczym. Obowiązkiem LP wynikającym m.in. z ustawy o lasach i Polityki Leśnej Państwa jest m.in.: prowadzenie trwale zrównoważonej gospodarki leśnej, obejmującej realizację pozaprodukcyjnej funkcji lasu polegającej na wypełnianiu przez zasoby leśne roli zbiornika węgla w postaci organicznej. Wspólne przedsięwzięcie jednostek organizacyjnych LP zasadniczo w zakresie gospodarki leśnej. Źródło finansowania: fundusz leśny. 4
Najważniejsze informacje o Projekcie LGW 1. Podstawa prawna działania Projektu: Zarządzenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 2 z dnia 17 stycznia 2017 r. w sprawie realizacji w formie wspólnego przedsięwzięcia jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych projektu rozwojowego o charakterze pilotażowym pod nazwą Leśne Gospodarstwa Węglowe wykazanie roli obszarów leśnych w łagodzeniu negatywnych skutków zmian klimatycznych w kontekście porozumień międzynarodowych zmagazynowania w wyodrębnionych częściach lasów dodatkowych ilości węgla organicznego testowanie efektywności dodatkowych działań zmierzających do zwiększenia retencji CO 2 utworzenie modelu pochłaniania CO 2 przez polskie lasy wprowadzenie do praktyki gospodarczej systemu obrotu jednostkami CO 2 projekt badawczy stanowi integralną część Projektu LGW 5
Działania w leśnictwie w kontekście ochrony klimatu PLGW Leśne gospodarstwa węglowe Składy drewna energetycznego Czynna ochrona terenów o wysokim stopniu uwilgotnienia 6
7 Działania dodatkowe w wydzieleniach drzewostanowych (LGW) Doprowadzanie do zmagazynowania w wyodrębnionych geograficznie częściach lasów dodatkowych ilości węgla organicznego. zmiana ścieżki pielęgnowania lasu i jego użytkowania przedrębnego zmiana wieku wymiany generacyjnej lasu zastępowanie sadzenia inicjowaniem samosiewu lub siewem nasion ograniczanie naruszenia gleby przy pracach odnowieniowych zmiana metody użytkowania rębnego zadrzewienia gruntów zajętych pod obiekty infrastruktury leśnej wprowadzanie podszytów przebudowa drzewostanów zalesienia, wprowadzanie przedplonów Skorygowana lista działań w wydzieleniach i szacowane w ich konsekwencji dodatkowe ilości węgla są podstawą do zaprojektowania Programu Węglowego. Szacowanie przewidywanej ilości dodatkowo pochłoniętego węgla (dla LGW i REF) w okresie prognostycznym, odbywać się będzie przy pomocy odpowiednich narzędzi (model CBM i inne).
Działania na składach drewna energetycznego Cel: funkcja akumulowania węgla organicznego zawartego w materii organicznej ( ) w celu powstrzymywania uwalniania się gazów cieplarnianych do atmosfery przez czas upływający od pozyskania surowca drzewnego ( ) do jego faktycznego zużycia energetycznego Definicja drewna energetycznego / biomasy leśnej: surowiec drzewny, który ze względu na cechy jakościowo-wymiarowe i fizyko-chemiczne, posiada obniżoną wartość techniczną i użytkową uniemożliwiającą jego przemysłowe wykorzystanie Szczegółowa definicja (Zarządzenie 46 76) Rola składów wielofunkcyjnych, m.in.: 1. akumulowanie węgla organicznego 2. wypełnianie funkcji składnic przejściowych dla drewna energetycznego 3. prowadzenie obserwacji i badań naukowych 4. magazynowanie surowca drzewnego, w tym aukcje submisji drewna szczególnego 5. place stacjonowania maszyn, innego sprzętu i urządzeń 6. magazynowanie kopalin na potrzeby budownictwa drogowego 7. wykorzystanie w realizacji innych projektów np. domy drewniane, 8
Działania na terenach o wysokim stopniu uwilgotnienia ponowne nawodnienie terenów mokradłowych które zostały zdegradowane z różnych przyczyn (osuszenie, pozyskanie torfu, zalesianie, ) efekt: nie tylko zredukowanie emisji gazów (głównie CO 2 ) ale również tworzenie cennych siedlisk i ochrona bioróżnorodności oraz możliwość pełnienia innych pozaprodukcyjnych funkcji zahamowanie procesu mineralizacji i eutrofizacji powierzchniowej warstwy torfowisk 9
Integralne części składowe PLGW profesjonalizacja aplikacji informatycznej, służącej do obliczania zawartości węgla organicznego w ekosystemie leśnym ustalenie aplikacji informatycznej do obliczania efektu dodatkowego akumulowania węgla organicznego w następstwie działań na terenach charakteryzujących się wysokim stopniem uwilgotnienia zidentyfikowanie działań w zakresie gospodarki leśnej mogących wywoływać efekt dodatkowej akumulacji węgla organicznego w poszczególnych fragmentach lasu wykorzystanie techniki skaningu nadziemnego do aktualizacji danych o wydzieleniach w bazie SILP i tworzenia grup homogenicznych wydzieleń w obrębie leśnych gospodarstw węglowych oraz dla obszarów referencyjnych 10
Jednostki dwutlenku węgla (JDW) JDW to ilość węgla organicznego odpowiadająca jednemu megagramowi dwutlenku węgla, który w następstwie działań dodatkowych w leśnictwie: stał się częścią składową materii organicznej lasu lub jest przetrzymywany w narastającej ilości na składach energetycznych. Obrót jednostkami dwutlenku węgla nabycie: kształtowanie wizerunku i promocji nabywców JDW zbycie: przychód LP w następstwie realizacji pozaprodukcyjnej funkcji lasu jako zbiornika węgla organicznego uprawnienie nabywcy do wskazania przedsięwzięć do wykonania przez LP projekt listy przedsięwzięć może obejmować działania z zakresu gospodarki leśnej, realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu o charakterze społecznym, środowiskotwórczym i środowiskochronnym, czynną ochronę przyrody, edukację leśną i historyczną, przedsięwzięcia infrastrukturalne oraz poprawę funkcjonowania instytucji LP rejestr JDW będzie stanowił część składową Portalu CO2 wspomagającego realizację PLGW 11
Uczestnicy Projektu LGW Nadzór: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych Koordynacja: Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych Realizacja zadań zleconych: 1) Zakład Informatyki Lasów Państwowych 2) Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy LP w Bedoniu 3) Centrum Informacyjne Lasów Państwowych 4) Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych 5) Nadleśnictwa 6) Jednostka audytorska 7) Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej 8) Inne jednostki Wykonawstwa Urządzeniowego: m.in. TAXUS SI Sp. z o.o. 9) Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami 10) Placówki Naukowe i Jednostki Badawczo-Rozwojowe 11) Podmioty wspierające 12) Inne 12
Nadleśnictwa biorące udział w Projekcie LGW Nadleśnictwo Liczba wydzieleń Pow. Zredukowana Bytnica 577 1455,6 Celestynów 210 823,9 Dąbrowa 388 819,2 Dojlidy 194 786,6 Drawno 179 801,9 Gorlice 101 649,9 Hajnówka 60 319,4 Herby 149 386,8 Karnieszewice 243 519,8 Koszęcin 119 352,4 Kozienice 188 706,4 Krucz 193 628,1 Lubsko 287 800,1 Milicz 115 416,4 Myślibórz 271 790,3 Oborniki 186 690,9 Pisz 132 896,3 Płaska 124 827,8 Przedbórz 190 425,9 Szklarska Poręba 200 1127,8 Świeradów 195 827,2 Torzym 266 562,8 Tuczno 172 722,0 Ustroń 269 826,1 Wałcz 193 765,1 Wisła 80 549,7 Suma końcowa 5281 18478,4 13
LGW w liczbach: powierzchnia planowanych działań dodatkowych - 26 nadleśnictw - 5281 zgłoszonych wydzieleń - ok. 18,5 tys. ha. powierzchni 14
LGW w liczbach: zgłoszone przez n-ctwa działania dodatkowe Dominują podsadzenia i odnowienia, martwe drewno, ochrona gleby 15
Przykład symulacji efektu działań dodatkowych modelem CBM Nadleśnictwo Celestynów podsadzenia bukowe po 25 latach 16
Harmonogram realizacji Projektu LGW (wg zał. nr 24) Analiza i weryfikacja zgłoszonych danych dot. LGW (CKPŚ, BULiGL) Szacowanie zasobów węgla za pomocą CBM (n-ctwa) Zlecenie prac nad aneksem do PUL dla LGW (n-ctwa) Opracowanie Zbiorczego Programu Węglowego (CKPŚ) DZIAŁANIA III IV V VI VII VIII IX X XI XII Identyfikacja wydzieleń do działań na obsz. podmokłych (CKPŚ, BULiGL, zespół bad.) Ustalenie i wdrożenie procedury zaliczkowania dla n-ctw (CKPŚ, n-ctwa) Projekt działań info-promocyjnych dla projektu (CKPŚ) Ustalenie listy podmiotów zaangażowanych w Projekt (CKPŚ) Monitoring różnorodności biologicznej (CKPŚ) Rejestr JDW założenie (CKPŚ) Tworzenie rezerwy JDW (CKPŚ) Sprawozdanie z realizacji działań w LGW (n-ctwa) Zbiorcze sprawozdanie z realizacji działań (CKPŚ) Rozpoczęcie badań: skaning, modele, CBM (zespoły bad.) Lista wspólnych przedsięwzięć (CKPŚ, n-ctwa, ZILP) Budowa portalu e-węgiel (ZILP, CKPŚ) 17
Dziękuję za uwagę Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych ul. Grójecka127 02-124 Warszawa sekretariat@lasy.gov.pl tel. +48 22 58 98 100, fax +48 58 98 171 18