WOJEWpDZKI.URZĄD. STATYSTYCZNY KIERUNKI WYMIANY Z ZAGRANICA WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W OKRESIE I - IX 1990 R.

WOJEWpDZKI.URZĄD. STATYSTYCZNY KIERUNKI WYMIANY Z ZAGRANICA WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W OKRESIE I - IX 1990 R.

SPIS TREŚCI str Uwagi analityczne... 4 Uwagi metodyczne... 1* SPIS TABLIC Eksport województwa katowickiego według rodzaju obrotu... 7 Eksport województwa katowickiego według grup gałęzi/ wyrobów... 7 Eksport województwa katowickiego na tle kraju... 8 Eksport węgla kamiennegb...... 8 Eksport województwa katowickiego do wyoranych krajów... 9 Import województwa katowickiego według rodzaju obrotu... 10 Import województwa katowickiego według grup ga>ęzi wyrobów... 11 Import województwa katowickiego według waluty płatności... 11 Import województwa katowickiego według krajów zakupu... 12 Obroty handlu zagranicznego... 13

EKSPORT WEDŁUG KIERUNKÓW w okresie styczeń-wrzesiętf 199 1989 1990 0 Z S R R H jcs flf 0W LKJRYTN '( RFM gjfu STRIA SZHRJCttlfl j H W E W W E I IMPORT WEDŁUG KIERUNKÓW u okresie styczeń-urzesień 1990 Mm WLK.BRYTN Q RFN g ] AUSTRIA g SZUftJCfRIR llł IJWE

UWAGI ANALITYCZNE W ciągu trzech kwartałów br. przy utrzymującym się niskim poziomie produkcji przemysłowej zanotowano wzrost eksportu, rozliczanego w walutach wymienialnych i clearingach, na co wpłynął m.in. zmniejszony popyt krajowy na wyroby przemysłowe i produkty rolnictwa. Dla wielu przedsiębiorstw zwiększenie eksportu stanowiło możliwość powstrzymania dalszego ograniczenia produkcji. W imporcie natomiast obserwowano obniżenie zakupów, szczególnie za ruble transferowe* W tej sytuacji uzyskano wysokie salda obrotów handlu zagranicznego ( 998 min rubli w obrotach z I. obszarem płatniczym i 1155 min doi. USA w obrotach z II obszarem płatniczym). Struktura obrotów handlowych według krajów 'w okresie trzech kwartałów br. uległa pewnym zmianom. Naszymi głównymi partnerami handlowymi w eksporcie, z którymi obroty stanowią 38% ogółu eksportu, są: RFN, ZSRR, Wielka Brytania. Natomiast głównymi krajami naszych zakupów były ZSRR oraz RFN, z którymi obroty stanowiły 41H naszego importu. Wyraźnie wzrósł, w porównaniu z tym samym okresem ub.roku, udział obrotów zaliczanych do II obszaru płatniczego (płatności w walutach wymienialnych). Wiele przedsiębiorstw polskich, znając utrudnienia na rynkach byłego I obszaru płatniczego (płatności w rublach), gwałtownie się z nich wycofuje,(to kolejna przyczyna spadku obrotów) i szuka partnerów na Zachodzie. Dla niektórych polskich przedsiębiorstw taka sytuacja oznacza działalność w zmienionych radykalnie warunkach. Utrata dotychczasowych rynków i wzrost konkurencji powinny staó się bodźcemdo restrukturyzacji zakładów, unowocześniania produkcji, wdrażania nowych rozwiązań, poszukiwania parterów. Zapowiedziana od stycznia 1991 r. zmiana rozliczeń z byłymi krajami socjalistycznymi - całkowite przejście na rozliczenia w walutach wymienialnych - wymusi na producentach eksportowych przede wszystkim* podniesienie jakości swoich wyrobów i obniżenie kosztów produkcji. Będą musieli zapomnieć o wmuszaniu sobie nawzajem - poprzez zapisy w protokołach handlowych - towarów niezbyt atrakcyjnych, często nawet gorszych od kierowanych na rynek krajowy.

5 W okresie styczeń-wrzesień br. handel zagraniczny województwa charakteryzowały takie zjawiska i tendencje jak: W zakresie eksportu: - Zmniejszył się udział eksportu województwa w eksporcie kraju z 21,9* w okresie styczeń-wrzesień 1989 r. do "21,3% w trzech kwartałach 1990 r., w tym udział eksportu do II obszaru płatniczego z 24,3% do 21,5%. Udział eksportu do I obszaru płatniczego wzrósł z 17,7% do 19,0%. - Wzrósł udział eksportu do II obszapu płatniczego w eksporcie województwa ogółem z 70,5% za 3 1<w.l989 r. do 83,6% w br. - Wzrósł eksport wyrobów przemysłu metalurgicznego z 26,5% w okresie styczeń-wrzesień 1989 r. do 33,5% w odpowiednim okresie roku bieżącego. - Nastąpił dalszy spadek udziału eksportu paliw i energii w eksvporcie województwa o 5 punktów (z 44,3% do 39,3%). - Zmniejszył się eksport węgla kamiennego w porównaniu dó analogicznego okresu roku ubiegłego o 1 895 tys.ton, tj. o 8,4%, przy czym spadek eksportu do I obszaru płatniczego wyniósł 10%, a do II obszaru płatniczego 7% przy równoczesnym spadku wydobycia węgla o 17,6%. - Wskaźnik efektywności finansowej w eksporcie zwiększył się w porównaniu z trzema kwartałami ubiegłego roku z 1,05 do 1,13 w roku bieżącym. U podziale na obszary płatnicze efektywniejszy był eksport do II obszaru płatniczego (wskaźnik 1,00) niż do I obszaru (wskaźnik 1,76). * Wskaźnik efektywności w eksporcie, stanowiący relację wartości krajowej eksportu do jego wartości w cenach transakcyjnych - jest tym korzystniejszy im niższe wartości przyjmuje od jedności. U zakresie importu: - Import województwa katowickiego w okresie styczeń-wrzesień 1990 r. stanowił 9,0% importu krajowego. - Udzi3 ł importu z II obszaru płatniczego wzrósł z 63,7% za III k w.1989 r. do 83,1% w odpowiednim oktesie br. i analogicznie spadł udział importu z I obszaru z 36,3% do 16,9%. - Import województwa to głównie import na potrzeby bieżącej produkcji (83,4%). Zwiększył się import inwestycyjny o około 12 punktów, co wiąże się z niewielkim ożywieniem gospodarczym, które występuje od III kw. br.

6 - W podziale na grupy gałęzi wyrobów import województwa to głównie import wyrobów przemysł!): elektromaszynowego (53,5%), metalurgicznego (23,3*0, chemicznego (8,6%). - Największy import województwa przypadł na: RFN (25,7%), Włochy (16,2%), ZSRR (15,5%) i Szwajcarię (4,2%). - Wskaźnik finansowy WF w imporcie (tym korzystniejszy im wyższe od jedności wartości przyjmuje) wzrósł z poz.omu 1,37 do 1,46. Wyjątkowo korzystny był wskaźnik WF w obrotach z I obszarem płatniczym 3,09. UDZIAŁ K O fflio D M A f HANDLU ZAGRANICZNYM.KRAJU u okresie styczeri - urzc-sień 1993 IMPORT EKSPORT ł ijojeuodztuo 0

7 Tabl 1. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG ROOZAJU OBROTU W OKRESIE STYCZEŃ-WRZE SIEŃ 1990 R. /bieżące ceny transakcyjne/ RODZAJE OBROTU a - w min zł b - w odsetkach Ogółem Obszar I Obszar II O G Ó Ł E M... a 1,8575561 3037808 15537753 b 100,0 100,0 100,0 Eksport towarów i usług produkcji krajowej... a 18238886 2866570 15372316 b 98,2 94,4 98,9 Eksport w ramach specjalizacji produkcji pomiędzy Eksport w ramach kooperacji przemysłowej z zaa 65518 24706 40812 b 0,4 0,8 0,3 a 170151 131505 38646 b 0,9 4,3 0,2 Reeksport pośredni... a 64717 5181 59536 b 0,3 0,2 0,4 Reeksport bazpośredni.... 36289 9846 26443 b 0,2 0,3 0,2 Tabl 2. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG GRUP GAŁĘZI WYROBÓW W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESIEŃ 1990 R. WYSZCZEGÓLNIENIE Wartośó w cenach transakcyjnych w min zł Struktura w odsetkach Wskaźnik efektywności finansowej WF 18575561 100,0 1,13 I obszar płatniczy... 3037808 16,4 1,77 II obszar płatniczy... 15537753 83,6 1,00 Wyroby przemysłu: 7308793 39,3 1,14 metalurgicznego... 6221108 33,5 1,19 elektromaszynowego... 3618005 19,4 1,05 462704 2,5 1,00 mineralnego... 158593 0,9 1,00 drzewno-papierniczego.90922 0,5 1,00 lekkiego... 286669 1,5 1,02

Tabl. 2. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEOLUG GRUP GAŁĘZI WYROBÓW W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESIEŃ 1990 R. /dok./ WYSZCZEGÓLNIENIE Wartość w cenach transakcyjnych w min zł Struktura w odsetkach Wskaźnik efektywności finansowej WF Wyroby przemysłu spożywczego i produkty rolnictwa... 864 52 0,5 1,01 Obiekty budowlane... 309978 1.7 1,00 Towary pozostałe... 32337 0,2 0,94 Tabl. 3. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO NA TLE KRAJU1'' WYSZCZEGÓLNIENIE a - województwo b - kraj 1988 1989 1990 w liczbach bezwzględnych I-IX I-IX 1989 udział «100 w eksporcie kraju w H 0 G Ó L E M w min zł ^ a 913841 1601065 18575561 1160,2 21,3 b 4038455 7317681 87221600 1191,9 X I obszar płatniczy w min rubli... a 1589 1491 1447 97,0 19,0 b 8434 8307 7600 91,5 X II obszar płatniczy w min doi. U S A... a 1500 1453 1636 112,6 21,5 b 5908 6121 7624 124,6 X 1/ Wartość w rublach 1 dolarach obliczono według średnich kursów tych walut za odpowiedni okres. 2/W bieżących cenach transakcyjnych. Tabl. 4. EKSPORT WĘGLA KAMIENNEGO WYSZCZEGÓLNIENIE a - w tys. ton b - analogiczny okres poprzedniego roku = 100 1988 1989 1990 I - IX / 0 G Ó L E M.... a 24572 22655 20760 b 104,4 92,2 91,6 I obszar płatniczy... a 11385 10149 9134 b 113,1 89,1 90,0 II obszar płatniczy... a * 13187 12506 11626 b 98,0 94,8 93,0

Tabl. 5. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO DO WYBRANYCH KRAJÓW blvc?r7crńl M TC KI TC a - I-IX 1989 b - I-IX 1990 Wartość w walucie płatności w liczbach bezwzględnych odpowiedni okres ub. roku =100 flynik i 1/ ilnan- finan. sowy /saldo w min zł/ Wskaźnik efektywności finansowej Vff I obszar płatniczy w min rubli... a 1491,5 93,9-78157 1,17 b 1446,5 97,0-2326393 1.77 w tym: ZSRR... a 903,1 98,1-59788 1,21 b 956,7 105,9-2051235 2,02 Czechosłowacja a 208,6 81,4-10653 1,16 b 229,7 110,1-102354 1.21 Węgry... a 87,4 102,8-1610 1,06 b 45,7 52,3-3B028 1,40 Rumunia... a 87,2 89,6-4121 1,15 b 56,7 65,0-52627 1,44 Bułgaria... a 34,5 125,5-407 1,04 b 22,2 64,3-542 1,01 II obszar płatniczy w min doi. USA... a 1452,6 96,8-22156 1,02 b 1635,6 112,6-17993 1,00 w tym: RFN... a 199,7 109,5-688 1,00 b 356,4 178,5-14644 1,00 Austria... a 110,8 96,5-382 1,00 b 12B,9 116,3 690 1,00 Wielka Brytania a 105,6 84,9-251 1,00 b 131,8 124,8 1446 1,00 Finlandia... a 86,2 137,0 72 1,00 b 91,1 105,7 5126 0,99 Brazylia... a 71. * 76,2-1 1,00 b 85,1 119,2 25114 0,97 a 53,8 94,6-1 1,00 b 58,1 108,0 574 1,00 Jugosławia... 3 46,8 126,1-59 1,00 b 23,5 50,2-4045 1,02 Włochy a 41,1 68,8-341 1,01 b 36,4 88,6 382 1,00 Holandia... a 39,3 117,7-252 1,01 b 57,3 145,8-1116 1,00 Szwecja... a 37,0 95,4-404 1,01 b 56,5 152,7-405 1,00

10 ' * 4 Tabl. 5. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO 00 WYBRANYCH KRAJÓW/dok./ WYSZCZEGÓLNIENIE a - I-IX 1909 b - I-IX 1990 Wartość w Walucie płatności Wynik finansowy /saldo w liczbach bezwzględnych w min zł/ odpowiedni okres ub. roku =100 Wskaźnik efektywności finansowej Wr II obszar płatniczy w min doi.usa'/dok./ w tym r Jrlandia... a 35,3 86,3-222 1,01 b 27,2 77,1 0 1,00 Indie... a 34,2 438,5 7 U 1,00 15,2 44,4 0 1,00 Chiny... a 31,6 47,4-153 b 1,01 28,8 91,1 0 1,00 ZSRR... a h 06,0 107,0 _ U 1,00-35,3 41,0 0 1,00 Rumunia... a h 13,3 113,7. U 1,00 0,9 6,0 0 1,00 Czechosłowacja a h 8,0 228,6 - U 1,00 '23,8 297,5 131 1,00 Tabl.. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG RODZAJU OBROTU W OKRESIE I-1X 1990 R./bieżące ceny transakcyjne/ X RODZAJE OBROTU a - w min zł b - w odsetkach Ogółem Obszar I Obszar II 0 G Ó L E M... a 5638860 954637 4604223 b 100,0 100,0 100,0 Import na potrzeby bieżącej produkcji... a 3727432 796030 2931401 b 66,1 83,4 62,6 Import na potrzeby inwestycyjne... a 1229783 102034 1127750 h 21,8 10,7 24,1 Import towarów rynkowych a 255240 56224 199016 b 4,5 5.9 4,2 Import antycypacyjny1/... a 399354-399854 b 7,1 X 0,5 Import na reeksport pośoedni... 1... a 233 _ 233 b 0,0 X 0,0 Import na reeksport bezpośredni... a 26310 3419 25969- \. b 0,5 0,0 0,6 1/ Zakupy awansowe dokonywan _* w roku sprawozoawczyn z prawem roz yjirnninnjs tych tounrrfw na odoiorci'1 krajowych w nast p;iyi> rok sprawozdawczym. \

. f ł Tabl. 7. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO -WEDŁUG GRUP GAŁĘZI WYROBÓW W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESJEŃ 1990 R. 11 WYSZCZEGÓLNIENIE Wartość (w cenach transakcyjnych CIF) w min zł. Struktura w odsetkach Wskaźnik efektywności finansowej WF ogo'l e m... 5638060 100,0 1,46 / I obszar płatniczy... 954637 16,9 3,09 II obszar płatniczy... 4684223 83,1 1,13 Paliwa i energia... 153242 2,7 1,27 Wyroby przemysłu: metalurgicznego... 1425346 25,3 2,30 elektromaszynowego... 3019264 53,5 1,16 chemicznego... 485910 8,6 1,1? mineralnego... 57660 1,0 1,41 drzewno-papierniczego 37884 0,7 1,57- lekkiego... 175684 3.1 1,30 Wyroby przemysłu 1 spożywczego i produkty rolnictwa 203338 3,6 1,21 Obiekty budowlane... 184 0,0 1,28 Towary pozostałe... 80348 1.4 1,20 Tabl. 8. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG WALUTY PŁATNOŚCIV WYSZCZEGÓLNIENIE a - w min zł2/ b - w min rubli c - w min doi.usa 1988 1989 1990 I IX w liczbach bezwzględnych I-IX 1989=100 OGÓŁEM.... a 373148 591582 5638860 953,2 I obszar płatniczy... a 144071 214710 954637 444,6 b 722 679 455 67,0 II obszar płatniczy... a 228277 376872 4684223 1242,9 e 556 485 493 10/,6 1/ Wartość w rublach i dolarach obliczono według średnich kursów tych walut za odpowiedni okres. 2/ W bieżących cenach transakcyjnych CIF,

Tabl. 9. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWIfKIEGO WEDŁUG KRAJÓW Z AKUPU W O K RESIE STYCZEM-7iRZESIEH 1990 R. WYSZCZEGÓLNIENIE Wartość w cenach transakcyjnych CIP/ w min zł Wskaźnik efekty wnoici finansowej WF O G Ó Ł E M... 56.38860 1,46 875116 3,03 139560 1,56 150253 1,17-39055 1,57 78185 1,26 33431 1,18 1448528 1,15 371893 1,16 191819 1,10 238809 1,15 219584 1,11 37378 1,02 913110 1,12 178914 1,15 71874 1,23 45572 1,18

13 Tabl, 10. OBROTY HASDLD ZAGRANICZNEGO. WYSZCZEGÓLNIENIE 1939 1989 1990 I - IX 0 G 5 Ł E U w min zł l 913841 1601065 18575561 373148 591582 5638860 540693 1009483 12936701 I OBSZAR PŁATMCZY yi min rubli - 1589 / 1491 1453 772 679 455 817 812 998 II OESZAR PŁATUICZY vr min doi. USA 1500 1453 1648 556 485 493 944 i 968 1155

UW AGI METODYCZNE Dane statystyczne dotyczące ekspor.tu obejmują wartość towarów i usług wywiezionych za granicę w ramach transakcji handlowych. Dane te zostały opracowane centralnie przez Główny Urząd Statystyczny na podstawie systemu ewidencji faktur eksportowych FE. Rodzaj obrotu w statystyce handlu zagranicznego Właściwy eksport obejmuje: - eksport towarów i usług produkcji krajowej, - eksport towarów w ramach kooperacji przemys owej z zagranicą, - eksport towarów w ramach specjalizacji produkcji pomiędzy krajami RWPG, - reeksport pośredni, - reeksport bezpośredni, - eksport budownictwa. Dostawy wewnątrz kraju w rozliczeniu dewizowym w rozumieniu statystyki międzynarodowej nie są zaliczone do eksportu w sta.tystyce handlu zagranicznego. Ewidencja tych dostaw prowadzona jest obok ewidencji właściwego eksportu i służy do uzgodnienia z dostawcami wielkości eksportu wewnętrznego. Obszar płatniczy Podział obrotów według obszarów płatniczych dokonywany jest na podstawie waluty płatności w realizacji transakcji handlowych. Do obrotów z I obszarem płatniczym zalicza się obroty rozliczane w walutach b.krajów socjalistycznych, tj. u rublach transferowych i clearingowych i walutach narodowych, do obrotu z II obszarem obroty rozliczane w walutach krajów kapitalistycznych. ' Wartość w cenach transakcyinych w eksporcie Zawiera wartość towarów i usług w złotych na bazie FOS lub franco granica Polski, tj. bez opłat za przewóz towaru i jego ubezpieczenia od granicy polskiej do miejsca przeznaczenia. Obliczenia wartości w cenach transakcyjnych dokonuje się mnożąc wartość w walucie obcej przez obowiązujący w dniu wystawienia faktury FE kurs waluty według tabeli Kursów Walut NBP.

15 Wartość w cenach krajowych obejmuje: - przy eksporcie realizowanym za pośrednictwem jednostki handlu zagranicznego - wartość eksportu w krajowych cenach zakupu stosowanych w rozliczeniu eksportera z dostawcą krajowym, tj. w cenach urzędowych, regulowanych i umownych pomniejszonych o ewentualny zwrot cła i podatku obrotowego od pośrednich faz produkcji, - przy eksporcie realizowanym przez producenta samodzielnie w oparciu o otrzymaną koncesję - wartość w cenach transakcyjnych powiększona o należną dopłatę wyrównawczą i pomniejszoną o ewentualną marżę i prowizję agenta zagranicznego. Wartość w cenach krajowych jest kategorią służącą do wyliczenia wskaźników efektywności finansowej eksportu z punktu widzenia jednostki handlu zagranicznego. Wynik finansowy w eksporcie Stanowi różnicę między wartością eksportu w cenach transakcyjnych a wartością w cenach krajowych powiększoną ó marżę lub prowizję eksportera i prowizję agenta zagranicznego /wartością krajową eksportu/ - wynik finansowy ujemny występuje, jeżeli wartpść w cenach transakcyjnych jest niższa od wartości krajowej eksportu, - wynik finansowy dodatni występuje jeżeli wartość w cenach transakcyjnych jest wyższa od wartości krajowej eksportu, * saldo wyniku finansowego stanowi sumę wyników dodatnich i ujemnych. Wskaźnik efektywnnści finansowej /WF/ w eksporcie Wskaźnik stanowiący relację między wartością krajową eksportu tj. wartością eksportu w cenach krajowych powiększoną o marżę lub prowizję eksportera i prowizję agenta zagranicznego a wartością eksportu w cenach transakcyjnych. WF obrazuje koszt uzyskania 1 złotego przez jednostkę handlu zagranicznego. WP a wartość w cenach krajowych * marża wartość eksportu w cenach transakcyjnych Im mniejszą od jedności wartość przyjmuje ten wskaźnik, tym większą opłacalnością charakteryzuje się eksport.

16 Marża /prowizja/ ODejmuje kwotę marży lub prowizji należnej jednostce handlu zagranicznego z tytułu działalności handlowej. Marża /prowizja/ nie może występować w przypadku eksportu, własnej produkcji, realizowanego przez jednostki uprawnione do działalności w dziedzinie handlu zagranicznego i prowadzące działalność produkcyjną, f Wartość ifocrtu» ce-.ach transakcyjnych CIF jest to wartość wyrażona w złotvrh na warunkach CIF, tzn. łącznie z kosztami transportu i jdeżoieczenia do granicy polskiej. Wartość importu w cenie transakcyjnej wyliczono jako sumę wartości w cenie zakupu w złotych i kosztów transakcyjnych zagranicznych pomniejszoną o wartość kredytu kupieckiego. Import w cenie zakuou jest to wartość kontraktowa dostawy wynikająca \ z pomnożenia wartości w walucie obcej przez obowiązujący w danym dniu kurs waluty w złotych wg. Tabeli Kursów Walut NBP...artość imoortu w cenie sprzedaży jest to wartość obliczona w cenach obowiązujących w rozliczeniach jednostek handlu zagranicznego z odbiorcami towarów importowanych, tj.: - w cenach urzędowych, a jeżeli cena urzędowa jest ceną detaliczną - wartość towaru w tych cenach, pouriiejszona o marżę handlu wewnętrznego, - w cenach regulowanych - w cenach umownych. wskaźnik efektywności /WF/ w imporcie określa relację wartości importu w cenach sprzedaży do wartości w cenach transakcyjnych i oznacza: - w przypadku WF mniejszego od 1 import dotowany bądź nierentowny - w przypadku WF większego od 1 import realizowany po Cenach transakcyjnych powiększonych jedynie o marżę jednostki handlu zagranicznego bądź realizujący dodatnią akumulację finansową w postaci obciążeń wyrównawczych, cła i podatku obrotowego. >nik finansowy w imporcie stanowi różnicę pomiędzy wartością importu w cenach sprzedaży pomniejszoną o marżę jednostki handlu zagranicznego a wartością importu w cenach transakcyjnych. Dane dotyczące importu zostały opracowane na podstawie systemu».idencji faktur importowych FI.

WUS Katowic«, zam.^7^/90 - Az- /

V Cena 3000,-zl