Wyniki konsultacji społecznych projektu Strategii rozwiązywania problemów społecznych w mieście Łodzi na lata 2011-2015 A. Zestawienie zgłoszonych przez mieszkańców Miasta propozycji i uwag dotyczących przedmiotu konsultacji: 1. Wątpliwość budzi okres realizacji Strategii, który winien być określony na lata 2012-2015. 2. Przypis nr 1 przy Wstępie (str. 5) winien być rozszerzony o art. 16 b ustawy o pomocy społecznej. 3. Brak po Wstępie rozdziału dotyczącego metodologii opracowywania Strategii. W dokumencie winien znaleźć się rozdział określający model oraz etapy tworzenia Strategii. 4. Pkt 10.3 str. 81-82 należy zmienić kierunki działań w zakresie pomocy społecznej. 5. Postulat ponownego opracowania analizy SWOT. 6. Przeformułowanie rozdziału Cel strategiczny i obszary interwencji, z uwagi na błędy metodologiczne oraz jego uzupełnienie o harmonogram wdrażania poszczególnych działań. 7. Szanse w analizie SWOT: rozwój wolontariatu i organizacji pożytku publicznego. Brak zapisu w szansach odnoszących się do możliwości rozwoju i wykorzystania ekonomii społecznej w przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. 8. W części szczegółowej planu w zapisach dotyczących celów i działań proponuj się dopisać przy zadaniach dotyczących wolontariatu rozszerzenie źródeł finansowania o środki z funduszy europejskich. 9. Proponuje się dodać zapis o tworzeniu zakładów aktywizacji zawodowej w Łodzi. 10. Postulat zwiększenia planowanych w budżecie miasta Łodzi na rok 2012 i następne środków finansowych przeznaczonych na działalność placówek wsparcia dziennego prowadzonych przez organizacje pozarządowe do kwoty 2.956.000,00 zł. 11. Postulat wybudowania/modernizacji budynku spełniającego funkcję domu międzypokoleniowego. 12. Postulat utworzenia punktu informacji o pomocy technicznej i finansowej banków i miasta w zakresie dostosowania mieszkania do wieku dla osób nie korzystających z domów dziennego pobytu oraz utworzenia regulaminu pomocy finansowej miasta na ww. cel i doświadczalne uruchomienie takiego kredytu. 13. Postulat powołania Zespołu UMŁ do Obsługi Osób Starszych tzw. Biura Seniora; 14. Sprecyzowanie terminu lub jego uszczegółowienie (...) działań skierowanych na wzmacnianie dzieci i młodzieży. 15. Brak analizy stanu rzeczy, np. historycznej- dlaczego jest taki wskaźnik i co oznacza w praktyce: problemy społeczne - pod tabelą nr 2, fragment dotyczący wskaźnika 120 kobiet na 100 mężczyzn w Łodzi. 16. Brak wskazania przykładowych konsekwencji dla Miasta z tytułu charakterystycznych dla łódzkiej populacji dwóch wyży demograficznych mieszkańców w przedziałach wiekowych (25-40) i (50-60), co przy znacznym odsetku emerytów i małej liczebności
2 dzieci oznacza, że Łódź będzie za parę lat miastem ludzi starszych. Rosnąca liczba ludzi starszych w Mieście spowoduje konieczność zmian w infrastrukturze i wymusi inne priorytety realizacji zadań własnych z budżetu. 17. Brak informacji czy migracje przekładają się na sytuację ekonomiczną Łodzi. 18. Pytanie dotyczące opracowania przez Miasto Łódź strategii pozyskiwania siły roboczej, współpracy pomiędzy instytucjami pośrednictwa pracy a szkołami/uczelniami oraz związkami pracodawców, rejestru zawodów deficytowych, prognoz w tym zakresie na kolejne lata. 19. Komentarz zwracający uwagę na wysoki odsetek gospodarstw domowych utrzymujących się z niezarobkowych źródeł utrzymania (45,29%) głównie emerytur i rent 85,06%, co stanowi obciążenie dla budżetu państwa, służb, w tym miejskich oraz skutkuje koniecznością zapewnienia wolnego czasu i opieki ww. grupom. 20. Postulat dotyczący utworzenia bazy informacyjnej dotyczącej kontrahentów, zasobów mieszkaniowych, która powinna obejmować także pustostany (squoty) oraz utworzenia mapy rozmieszczenia ludności w dzielnicach z danymi o przestępczości, dochodach, migracji, dzietności, wykształcenia itp. 21. Niska aktywność społeczna uczniów potrzeba opracowania wspólnej ankiety Wydziału Edukacji oraz Wydziału Sportu. 22. Pytanie dotyczące sposobu prowadzonej współpracy z innymi podmiotami, w tym kościelnymi, w zakresie problemu bezdomności, strategii aktywnego powrotu bezdomnych w normalny obieg społeczny. B. Zestawienie zgłoszonych przez mieszkańców Miasta opinii dotyczących przedmiotu konsultacji wraz z propozycją stanowiska Prezydenta Miasta Łodzi do danej opinii wraz z uzasadnieniem: Opinie cząstkowe wraz z uzasadnieniem łącznie 10: 1. Wątpliwość budzi przypis nr 2 we Wstępie (str. 5), fragment dotyczący nowego zarządzenia publicznego. 2. Wątpliwość budzi przypis nr 3-7 we Wstępie (str. 5-7), dotyczący rekomendacji socjologów łódzkich, sformułowany w oparciu o wyniki badań prowadzonych przez nich w Łodzi na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. 3. Diagnoza społeczna miasta Łodzi została dokonana tylko i wyłącznie w oparciu o dane statystyczne; brak charakterystyki rozpoznanych problemów/potrzeb społecznych oraz oceny stanu zaspokojenia potrzeb społecznych, przykładowo brak stabilności zatrudnienia, bieda pracujących. Ad. 1-3 Wstęp przedmiotowej Strategii został opracowany przez zaproszonych przedstawicieli Rady Miejskiej w Łodzi oraz organizacji pozarządowych. Ponadto projekt był konsultowany z przedstawicielem środowiska naukowego. Zatem zarzut dotyczący pominięcia dialogu społecznego w procesie tworzenia niniejszego dokumentu oraz braku wyników, wniosków z przeprowadzonych przez socjologów badań jest bezzasadny.
3 4. Brak rozdziału dotyczącego zarządzania Strategią (wdrażaniem, monitoringiem i ewaluacją Strategii). Ad. 4 Projekt dokumentu Strategii zawiera w swej treści część pn. Monitoring, która przewiduje realizację działań przewidzianych w celach operacyjnych Strategii, za pośrednictwem poszczególnych komórek organizacyjnych Urzędu Miasta Łodzi oraz miejskich jednostek organizacyjnych we współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami. Dla oceny stopnia realizacji działań, wynikających ze Strategii, zostanie powołany zarządzeniem Prezydenta Miasta Łodzi, Zespół ds. Monitorowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mieście Łodzi. 5. Analiza zawarta w strategii nie uwzględnia: a) analizy sektora pozarządowego, b) analizy możliwości wykorzystania ekonomii społecznej. Ad. 5 Zespół do spraw opracowania projektu strategii rozwiązywania problemów społecznych w mieście Łodzi, wraz z zaproszonymi przedstawicielami Rady Miejskiej w Łodzi oraz organizacji pozarządowych, nie widział konieczności podjęcia analizy sektora pozarządowego oraz możliwości wykorzystania ekonomii społecznej. 6. Brak jasności co do struktury dokumentu w części dotyczącej roli i miejsca wskazanych w dokumencie kierunków działań a wskazanymi celami i działaniami w części drugiej strategii. Ad. 6 Zarzut dotyczący braku spójności poszczególnych części Strategii jest bezzasadny. W I części dokumentu na podstawie przeprowadzonej diagnozy zostały określone zasoby i kierunki działań poszczególnych komórek/jednostek organizacyjnych Urzędu Miasta Łodzi, co ma przełożenie na ich działania wskazane w części dotyczącej Celu strategicznego i Obszarów interwencji. 7. Dokument nie przewiduje partnerstwa międzysektorowego jako narzędzia realizacji działań. Ad. 7 Dokument Strategii przewiduje wykorzystanie modelu partnerstwa międzysektorowego jako narzędzia realizacji działań. Jednym z przykładów jego zastosowania jest Obszar interwencji 5, cel operacyjny 3, działanie 3.1. Doskonalenie międzyinstytucjonalnego systemu reagowania i pomocy ofiarom przemocy w rodzinie. 8. Brak w Strategii działań wykorzystujących programy aktywności lokalnej jako narzędzia aktywizacji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i mieszkańców. 9. W zakresie aktywizacji osób niepełnosprawnych brak jest zapisów o rozwoju w Łodzi nowych form aktywizacji zawodowych os. Niepełnosprawnych.
4 Ad. 8-9 Strategia jako dokument mający charakter prognoz, analiz, planów nie wyklucza, w ramach działań na rzecz aktywizacji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, wykorzystania programów aktywności lokalnej. Podobnie jeśli chodzi o utworzenie zakładu aktywizacji zawodowej w Łodzi. Przedsięwzięcie to ma charakter długofalowy i wymagać będzie w pierwszej kolejności zabezpieczenia środków finansowych na ten cel oraz wskazania odpowiedniego budynku przystosowanego dla potrzeb osób z niepełnosprawnością. Zgodnie z założeniami autorów Strategii stanowi ona otwarty zbiór działań, których ilość może być zwiększana w zależności od zmieniającej się sytuacji społecznej i zdiagnozowania nowych potrzeb mieszkańców Łodzi. 10. Przy wyszczególnieniu kierunków działań w zakresie sportu brakuje zapisów mówiących o promocji nietypowych form rekreacji lub mało znanych dyscyplin sportowych, szczególnie pod kątem ich przydatności w środowisku wielkiego miasta, jak chociażby nordic walking Ad. 10 W punkcie 9.4 dotyczącym kierunków działań znajdują się zapisy mówiące o rozwoju dyscyplin sportowych w łódzkich klubach oraz promocji aktywności fizycznej dostosowanej do potrzeb Łodzian. Wydział Sportu UMŁ nie widzi potrzeby wprowadzenia dodatkowego zapisu a tym samym podziału na dyscypliny mniej lub bardziej popularne. Ponadto nordic walking nie jest już dyscypliną niszową, a wręcz przeciwnie, najbardziej popularną formą aktywności fizycznej. Doskonałym przykładem są zajęcia sportowe organizowane w ramach realizowanego przez Wydział zadania pn. Organizacja aktywności fizycznej dla osób starszych, gdzie wiodącym elementem jest nordic walking. Opinie ogólne wraz z uzasadnieniem łącznie 4: Opinie pozytywne (łącznie 1) 1. W strategii prawidłowo zaprezentowano podstawowe obszary problemów społecznych w mieście wraz z celami i rozwiązaniami. Brakuje pewnych rozwiązań szczegółowych oraz powiązań z innymi dokumentami programowymi, np. strategią rozwoju Miasta. Ad. 1 Postanowienia Strategii mają charakter prognozy. W dokumentach strategicznych nie ma możliwości szczegółowego przedstawienia wszystkich zagadnień i zaplanowania działań stanowiących ich realizację, z uwagi na zmieniającą się sytuację społecznoekonomiczną w skali kraju i miasta.
5 Opinie negatywne (łącznie 2) 2. Zaprezentowany projekt Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mieście Łodzi na lata 2011-2015 ma wiele błędów metodologicznych związanych z opracowywaniem tego typu dokumentów, przede wszystkim: 1) okres realizacji strategii; 2) brak określenia metodologii opracowywania ww. dokumentu; 3) powołanie do Zespołu ds. opracowania Strategii tylko przedstawicieli samorządu i jednostek podległych, brak przedstawicieli sektora pozarządowego, prywatnego, działającego w sferze społecznej; 4) schematyczna i powierzchniowa diagnoza problemów społecznych (jednorodna metoda zbierania danych, brak odniesienia się do wyników badań środowiska akademickiego, brak ankietyzacji mieszkańców lub wywiadów z przedstawicielami NGO oraz pracownikami instytucji działającymi w sferze polityki społecznej); 5) kierunki określone w analizowanych obszarach polityki społecznej nie są spójne z celami i działaniami określonymi w Strategii; 6) brak dogłębnej analizy problemów społecznych występujących w mieście Łodzi (pominięcie chociażby problemu ubóstwa); 7) błędnie dokonana analiza SWOT zwłaszcza w mocnych i słabych stronach oraz w zagrożeniach; 8) błędy metodologiczne w części dotyczącej procesu oprogramowania (przy opracowaniu celów); 9) brak harmonogramu realizacji poszczególnych celów, działań etc.; 10) brak szczegółowych zasad i procedur dotyczących zarządzania wdrażaniem Strategii (wdrażania, monitorowania i ewaluacji Strategii); 11) brak odniesienia do spójności ww. dokumentu z innymi dokumentami strategicznymi obowiązującymi w mieście Łodzi (należy podać misję, priorytety, cele operacyjne, zawarte w innych lokalnych dokumentach strategicznych); 12) poza tym najpierw winna być przyjęta przez radę Miejską Strategia rozwoju miasta Łodzi, a dopiero później przedkładana do konsultacji społecznych strategia rozwiązywania problemów społecznych, a krótki termin konsultacji społecznych oraz błędy i niedociągnięcia ww. Strategii uniemożliwiają wnikliwe i rzetelne wniesienie uwag oraz przedstawienia propozycji zmian, uargumentowanych pełniejszą literaturą przedmiotu. Ad. 2 Przedstawione uwagi stanowią komentarz do procedury opracowania dokumentu strategicznego w oparciu o literaturę przedmiotu i stanowisko doktryny. Nie zawierają konkretnej propozycji zmian w treści Strategii, co uniemożliwia spełnienie oczekiwań autora w odniesieniu do szczegółowej zawartości dokumentu. 3. Dokument stworzony został przez wąskie grono przedstawicieli Urzędu i 6 organizacji pozarządowych. W mojej ocenie tworzenie takiego dokumentu powinno być oparte na szerokich konsultacjach od założeń przez poszczególne wersje dokumentu. Tworzenie dokumentu również nie spełnia w mojej ocenie zasady jawności (zapewniającej udział
6 w procesie tworzenia dokumentu wszystkich zainteresowanych) oraz enpowerment, czyli włączenia beneficjentów w proces decydowania o sobie. Również w części dotyczącej spójności dokumentu z kierunkami strategicznymi rozwoju Miasta wskazanymi w Strategii Zintegrowanego Rozwoju Łodzi 2020 +. Wydaje się, że taki dokument powinien być częścią strategii jako program strategiczny. Ad. 3. Niniejsza Strategia jest kontynuacją działań Strategii rozwiązywania problemów społecznych w mieście Łodzi, realizowanej w latach 2005-2010, przyjętej uchwałą Nr LII/953/05 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 14 lipca 2005 r. Strategia jest końcowym efektem prac Zespołu powołanego zarządzeniem Nr 334/VI/11 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie powołania Zespołu do spraw opracowania projektu strategii rozwiązywania problemów społecznych w mieście Łodzi, a także zaproszonych do opracowania dokumentu przedstawicieli Rady Miejskiej w Łodzi oraz organizacji pozarządowych. Ponadto projekt Strategii był konsultowany z przedstawicielem środowiska naukowego. Zgłoszony postulat może zostać wykorzystany przy opracowaniu kolejnych dokumentów dotykających problemów społecznych. Opinie zaznaczone jako neutralne (trudno powiedzieć) (łącznie 1) 4. Jest dużo plusów, jak i minusów = ocena pośrednia. Zabrakło mi propozycji podziału środków finansowych na poszczególne lata według placówek wsparcia dziennego prowadzonych przez: organizacje pozarządowe i Miasto Łódź. Ad. 4. Podział środków finansowych na poszczególne lata według placówek wsparcia dziennego prowadzonych przez: organizacje pozarządowe i Miasto Łódź jest uwzględniony w ogólnych ramach finansowania działań przewidzianych do realizacji w ramach Strategii. Możliwości finansowe Miasta wyznaczają limity, które pozwalają, w miarę możliwości, na wsparcie realizacji wszystkich zadań na rzecz dzieci i młodzieży. C. Podsumowanie wyników konsultacji: Konsultacje zostały przeprowadzone zgodnie z zarządzeniem Nr 1488/VI/11 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych projektu Strategii rozwiązywania problemów społecznych w mieście Łodzi na lata 2011-2015. Miały one na celu zebranie od mieszkańców Łodzi uwag, propozycji i opinii do projektu Strategii. Konsultacje w trybie ww. zarządzenia odbyły się w dniach 3-9 grudnia 2011 r. i zostały poprzedzone podaniem do publicznej wiadomości ogłoszenia Prezydenta Miasta Łodzi za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej, strony internetowej Urzędu Miasta Łodzi oraz strony internetowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi. Projekt Strategii poza formą elektroniczną udostępnioną w ww. nośnikach informacji, został udostępniony w formie papierowej w 5 Centrach Obsługi Mieszkańców UMŁ oraz w sekretariacie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi, w godzinach pracy urzędów.
7 W czasie trwających konsultacji społecznych do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi wypłynęło 7 formularzy konsultacji społecznych, w tym 1 w wersji papierowej, 6 w formie e-mail. Przesłane formularze zawierały łącznie 22 uwagi i propozycje, zgłoszone przez 6 osób. Przedstawione propozycje i uwagi zostały przekazane do szczegółowej analizy właściwym merytorycznie komórkom organizacyjnym Urzędu Miasta Łodzi, których przedstawiciele weszli w skład Zespołu do spraw opracowania projektu strategii rozwiązywania problemów społecznych w mieście Łodzi. Odnosząc się do opinii w przedmiocie konsultacji, na przesłanych formularzach wyrażono łącznie 10 opinii cząstkowych oraz 4 opinie ogólne (w tym 1 pozytywną, 2 negatywne i 1 neutralną (trudno powiedzieć). 3 formularze konsultacji społecznych nie zawierały opinii. Stanowisko Prezydenta Miasta Łodzi do opinii posiadających uzasadnienie zostało przedstawione w zestawieniu B. Uruchomione zostało forum dyskusyjne na stronie internetowej Urzędu Miasta Łodzi, które stanowiło dodatkową możliwość przedstawienia uwag, propozycji i opinii do projektu Strategii. Jednak tą drogą nie wpłynęły żadne uwagi, propozycje ani opinie. Dziękuję wszystkim, którzy włączyli się w proces konsultacji społecznych Strategii.