dr inż. Piotr Pasyniuk Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie 1



Podobne dokumenty
ZASTOSOWANIE CZYSTEGO OLEJU ROŚLINNEGO JAKO PALIWA DRUGIEJ GENERACJI DO ZASILANIA KONSTRUKCYJNIE ZAAWANSOWANYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH

Pakiet cetanowo-detergentowy do uszlachetniania olejów napędowych przyjaznych środowisku

PROGRAM WDROŻENIA PALIW ALETERNATYWNYCH w MZK SŁUPSKS

FUNCTIONAL AGRIMOTOR TESTING SUPPLIED BY THE VEGETABLE ORIGIN FUELS BADANIE FUNKCJONALNE SILNIKA ROLNICZEGO ZASILANEGO PALIWAMI POCHODZENIA ROŚLINNEGO

Wpływ składu mieszanki gazu syntetycznego zasilającego silnik o zapłonie iskrowym na toksyczność spalin

OLEJ ROŚLINNY JAKO ALTERNATYWNE PALIWO SILNIKOWE W ROLNICTWIE ZRÓWNOWAŻONYM ASPEKT EKONOMICZNY

Problemy z silnikami spowodowane zaklejonymi wtryskiwaczami Wprowadzenie dodatku do paliwa DEUTZ Clean-Diesel InSyPro.

Piotr Ignaciuk *, Leszek Gil **, Stefan Liśćak ***

Konwersja biomasy do paliw płynnych. Andrzej Myczko. Instytut Technologiczno Przyrodniczy

Jacek Nowakowski Gas Business Development Manager

WPŁYW MIESZANIN ETANOLU Z OLEJEM NAPĘDOWYM NA EMISJĘ WYBRANYCH SKŁADNIKÓW SPALIN

Silniki Scania Euro 6 moc na miarę każdego zadania

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2009/2010

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy odział w Warszawie. Zakład Analiz Ekonomicznych i Energetycznych

gospodarki energetycznej Cele polityki energetycznej Polski Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...

Spełnienie wymagań EURO4 i EURO5 przez autobusy na ON i CNG analiza porównawcza, na przykładzie wybranej floty pojazdów

Testy i normy dla olejów silnikowych samochodów osobowych i ciężarowych

Czyszczenie silnika benzynowego w samochodzie marki Fiat Punto 1.2

Jednostkowe stawki opłaty za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza z procesów spalania paliw w silnikach spalinowych 1)

PL B1. INSTYTUT TECHNOLOGICZNO- PRZYRODNICZY, Falenty, PL BUP 08/13

DOŚWIADCZENIA W PRODUKCJI I EKSPLOATACJI AUTOBUSÓW JELCZ NA CNG. AGH Kraków, 8-9 maja 2009 r.

Ocena emisji składników spalin silnika wysokoprężnego zasilanego mieszaninami oleju napędowego z estrami metylowymi oleju rzepakowego

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

KATALIZATOR DO PALIW

H.Cegielski-Poznań S.A. Elektrownia kogeneracyjna na surowy olej palmowy o mocy 4,2 MW e Brake, Niemcy

Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r.

MAN Truck & Bus Ekologicznie i ekonomicznie w przyszłość. Napędy alternatywne, CNG, biogaz,hybryda

Logistyka - nauka. Wpływ zastosowania paliwa z dodatkiem etanolu do zasilania silników spalinowych na skład spalin

Emisja CO2 z upraw biopaliw

Metan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników spalinowych.

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 2(88)/2012

Piotr Banaszuk, Inno-Eko-Tech Politechnika Białostocka. Podlaskie, energia, OZE 13 stycznia 2016

Biopaliwa w transporcie

Euro Oil & Fuel Biokomponenty w paliwach do silników Diesla wpływ na emisję i starzenie oleju silnikowego

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe

WYBRANE PROBLEMY STOSOWANIA BIOPALIW DO ZASILANIA SILNIKÓW Z ZAPŁONEM SAMOCZYNNYM

AUTOBUSY ELEKTRYCZNO-WODOROWE URSUS BUS S.A.

OCENA PORÓWNAWCZA ZUśYCIA PALIWA SILNIKA CIĄGNIKOWEGO ZASILANEGO BIOPALIWEM RZEPAKOWYM I OLEJEM NAPĘDOWYM

Wykorzystanie gazu ziemnego do produkcji energii elektrycznej. Grzegorz Rudnik, KrZZGi2211

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 4(100)/2014

OFERTA TEMATÓW PRAC DYPLOMOWYCH dla specjalności/ kierunków dyplomowania do zrealizowania w Katedrze Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego

ZUŻYCIE ENERGII W ROLNICTWIE NA TLE INNYCH DZIAŁÓW GOSPODARKI W POLSCE I NA UKRAINIE

NAUKA I TECHNIKA. Wiesław PIEKARSKI Grzegorz ZAJĄC. 1. Wprowadzenie

- 5 - Załącznik nr 2. Miejsce/

BioMotion. Wprowadzenie do dyskusji

POMPY CIEPŁA Analiza rynku Wykres 1

1. Wprowadzenie. 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych. 3. Paliwa stosowane do zasilania silników

LOGITRANS - VII KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA LOGISTYKA, SYSTEMY TRANSPORTOWE, BEZPIECZEŃSTWO W TRANSPORCIE

Kongres Innowacji Polskich KRAKÓW

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

WPŁYW WŁAŚCIWOŚCI PALIW NATURALNYCH I ROŚLINNYCH NA WSKAŹNIKI EKONOMICZNE, ENERGETYCZNE I EKOLOGICZNE SILNIKA ROLNICZEGO O ZAPŁONIE SAMOCZYNNYM

Opracował: Marcin Bąk

Wymagania edukacyjne Technologia napraw zespołów i podzespołów mechanicznych pojazdów samochodowych

Możliwości wykorzystania recyklingu energetycznego odpadowych tworzyw sztucznych do sprężania gazu ziemnego dla potrzeb zasilania

PL B1. GULAK JAN, Kielce, PL BUP 13/07. JAN GULAK, Kielce, PL WUP 12/10. rzecz. pat. Fietko-Basa Sylwia

EKOLOGICZNE PROBLEMY BIOPALIW

DURON-E Heavy Duty Engine Oils

ESTRY METYLOWE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO JAKO PALIWO ROLNICZE. mgr inż. Renata Golimowska ITP Oddział Poznań

Najnowszy system dual fuel dla silników o zapłonie samoczynnym Stworzony całkowicie od podstaw z automatyczną kalibracją i korektą wtrysku gazu

ROZRUCH SILNIKÓW WYSOKOPRĘŻNYCH W UJEMNYCH TEMPERATURACH

DŁUGODYSTANSOWY. Ekonomiczne rozwiązanie dla pokonujących długie trasy. Sterownik LPG/CNG do silników Diesel.

WPŁYW ZASILANIA SILNIKA PERKINS 1104C BIOETANOLEM NA EKONOMICZNE I ENERGETYCZNE WSKAŹNIKI JEGO PRACY

Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie

LNG. Nowoczesne źródło energii. Liquid Natural Gas - Ekologiczne paliwo na dziś i jutro. Systemy. grzewcze

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(97)/2014

DEGA. Diesel and Gas Mixture. LPG Powietrze. Spaliny ON + LPG. tylko ON!! ON+LPG. Termopara spalin ON + LPG. Wykres mocy [KW]

Wykorzystanie LNG do zasilania pojazdów mechanicznych. Rafał Gralak

Condesa: Nagrzewnica powietrza HP 45 z palnikiem GIERSCH na zużyty olej (45 kw)

Marlena Owczuk Biodiesel, a ochrona środowiska. Studia Ecologiae et Bioethicae 4,

Pompy ciepła

WYKAZ ZAWIERAJĄCY ZBIORCZE ZESTAWIENIE INFORMACJI O ZAKRESIE KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA ORAZ O WYSOKOŚCI NALEŻNYCH OPŁAT

Rynek biopaliw w Polsce stan obecny i prognozy w świetle posiadanego potencjału surowcowego i wytwórczego KAPE

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY INŻYNIERSKI. z katedr dyplomowania. dla kierunku TRANSPORT

WPŁYW KĄTA WYPRZEDZENIA WTRYSKU NA JEDNOSTKOWE ZUŻYCIE PALIWA ORAZ NA EMISJĘ SUBSTANCJI TOKSYCZNYCH W SILNIKU ZS ZASILANYM OLEJEM RZEPAKOWYM

Przykłady najlepszych praktyk w energetycznym wykorzystaniu biomasy Andrzej Myczko

Właściwy silnik do każdego zastosowania _BlueEfficiencyPower_Polnisch_Schrift_in_Pfade.indd :55:33

ZASTOSOWANIE METANU W POJAZDACH KOMUNALNYCH

2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych

Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu. dr inŝ. Olaf Kopczyński Z-ca Dyrektora Departament Ochrony Powietrza

Rozwój krajowego rynku CNG na tle państw UE: szanse i zagrożenia

WPŁYW ZASTOSOWANIA DODATKU ETANOLU DO MIESZANINY OLEJU NAPĘDOWEGO Z ESTREM FAME NA EKONOMICZNE I EKOLOGICZNE WSKAŹNIKI PRACY SILNIKA PERKINS-1104C-44

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

1. Ustala się Narodowe Cele Wskaźnikowe w wysokości:

Benzyna E10 - fakty i mity, czyli nie taki diabeł straszny?

Wydział Mechaniczny. INSTYTUT EKSPLOATACJI POJAZDÓW I MASZYN tel.

UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia

ODNAWIALNE I NIEODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. Filip Żwawiak

Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Flota samochodów napędzanych biopaliwami Przegląd najnowszych możliwości

Ekologistyka: samochód osobowy vs zrównoważony rozwój transportu indywidualnego

1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych

PL B1. Sposób zasilania silników wysokoprężnych mieszanką paliwa gazowego z olejem napędowym. KARŁYK ROMUALD, Tarnowo Podgórne, PL

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(97)/2014

Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona.

Czy technologia Duala Fuel przyśpieszy rozwój rynku NGV w Europie?

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

Analizując korzyści stosowania preparatu należy podkreślić:

Specjalista w chłodnictwie, wentylacji i trójgeneracji Na rynku od 1989 roku.

DURON-E Heavy Duty Engine Oils

Transkrypt:

dr inż. Piotr Pasyniuk Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie 1 ZASTOSOWANIE CZYSTEGO OLEJU ROŚLINNEGO JAKO PALIWO DRUGIEJ GENERACJI DO NAPĘDZANIA KONSTRUKCYJNIE ZAAWANSOWANYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH WSTĘP Ropa naftowa od lat dwudziestych XX wieku stała się strategicznym surowcem dla całej gospodarki światowej. Największe zastosowanie znalazła jako surowiec do produkcji paliw ciekłych do napędzania silników spalinowych. Od tego czasu szereg zjawisk spowodowało, że coraz bardziej zaawansowane są prace nad poszukiwaniem paliw alternatywnych, mogących mieć zastosowanie w dotychczas użytkowanych, lub zmodernizowanych silnikach spalania wewnętrznego. Do zasadniczych tego powodów należy zaliczyć: 1. Pierwszy kryzys paliwowy na początku lat siedemdziesiątych XX wieku, którego skutkiem był znaczący wzrost cen paliw ropopochodnych oraz przerwy w dostawach tych paliw. 2. Idące za tym bardzo wysokie podwyżki cen ropy w latach 1973 i 1979. 3. Okresowe wahania cen ropy na rynkach światowych, wynoszące nawet kilkaset procent, mające miejsce do dnia dzisiejszego. 4. Wysoka emisja gazów cieplarnianych w wyniku spalania paliw kopalnych, głównie dwutlenku węgla i dążenie do jej ograniczenia zgodnie z licznymi międzynarodowymi porozumieniami, w tym z Konwencją w Kioto. Jednym z paliw alternatywnych jest olej roślinny w stanie przetworzonym do biodiesla (FAME), oraz czysty olej roślinny (PPO). Olej roślinny jest zresztą pierwszym i naturalnym paliwem silnikowym. Pierwszy silnik spalinowy skonstruowany przez Rudolf Diesela i zaprezentowany na Światowej Wystawie w Paryżu w 1900 roku zaprezentował był zasilany olejem z orzechów ziemnych (Arachis hypogaea). Jednak szybki rozwój przemysłu 1 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Oddział w Warszawie, ul. Rakowiecka 32, 02-532 Warszawa, www.itep.edu.pl, tel. 022/542 110, fax. 022/542 1150, e-mail: p.pasyniuk@itep.edu.pl

wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej i jej relatywnie niskie ceny spowodowało całkowite wyparcie z użycia oleju pochodzenia roślinnego jako paliwa silnikowego. Mając na uwadze chęć całkowitego uniezależnienia dostaw paliw ciekłych od sytuacji na rynku ropy naftowej, wykorzystanie w najwyższym stopniu paliw pochodzących ze źródeł odnawialnych i w efekcie ograniczenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery warunki takie spełnia czysty olej roślinny jako paliwo do silników wysokoprężnych. Olej ten może być pozyskiwany z licznej rodziny roślin oleistych, jak: rzepak, rzepik, len zwyczajny, lniana, słonecznik, dynia oleista, palma olejowa, soja, jatrofa (Jatropha curcas L). Niektóre z nich, jak olej z owoców jatrofy, spełniają kryteria paliwa drugiej generacji jako nie nadające się do spożycia przez człowieka i zwierzęta hodowlane. OLEJ ROŚLINNY JAKO SAMODZIELNE PALIWOSILNIKOWE Parametry oleju roślinnego znacznie odbiegające od parametrów oleju napędowego co powoduje, że proste zastąpienie paliwa ropopochodnego przez olej roślinny w powszechnie użytkowanych silnikach spalinowych jest niemożliwe. Badania sześciu różnych silników wysokoprężnych wykazały, że silniki z bezpośrednim systemem wtryskowym nie nadają się do pracy na oleju roślinnym z powodu szybkiego nawarstwiania się osadów w komorze spalania [Hemmerlein, Korte i inni 1991]. Podobne wyniki badań uzyskał Vellguth [Vellguth 1983], który zaobserwował powstawanie osadów na końcówkach wtryskiwaczy co zatrzymywał pracę silnika już po 50 godzinach jego pracy. W 1964 roku Klaus Elsbett skonstruował silnik z sercową komorą spalania, nadający się do pracy na oleju roślinnym [Bocheński 2003]. Takie rozwiązanie wymaga specjalnej konstrukcji silnika lub ingerencji w konstrukcje silników dotychczas używanych. Olej rzepakowy w porównaniu do oleju napędowego charakteryzuje się wysoką lepkością, co wpływa na jego stopień rozpylania w komorze spalania. Powstająca mieszanka paliwowo-powietrzna w komorze cylindra nie jest dokładnie spalona, tworząc osady. Lepkość oleju roślinnego gwałtownie spada wraz ze wzrostem temperatury i w 70 o C jest zbliżona do gęstości oleju napędowego [Szlachta 2002]. W ten sposób powstały instalacje wyposażone w dwa zbiorniki paliwowe. Uruchomienie silnika oraz praca do momentu uzyskania wysokiej temperatury płynu chłodzącego podgrzewającego zbiornik z olejem roślinnym odbywa się na oleju napędowym [Dzieniszewski 2006]. Wtedy to zasilanie ręcznie przełącza się na olej roślinny. Prowadzone badania eksploatacyjne wskazują, że ten sposób zasilania silnika zdaje egzamin. Parametry oleju roślinnego i warunki spalania powodują nieznaczny spadek mocy silnika i wzrost zużycia paliwa. Obserwuje się spadek emisji tlenku węgla CO, 2

węglowodorów HC oraz wskaźnik zadymienia spalin mierzony liczba cząstek stałych PM. Wzrasta natomiast emisja tlenków azotu NO x, trwają prace nad ograniczeniem emisji także tych związków. W latach osiemdziesiątych XX w. szereg przedsiębiorstw, w tym: niemieckie przedsiębiorstwa ELSBETT Technologie GmbH, czy Umzüge Rudolph, Kubschütz rozpoczęło prace nad możliwością stosowania oleju roślinnego do napędzania silników i dokonują przeróbek dostosowujących pojazdy do zasilania olejem. Oferowane przeróbki bazują na zmianie systemu zasilania silnika. Są to instalacje dwuzbiornikowe, wyposażone w podgrzewany zbiornik oleju oraz dodatkowe pompy, podgrzewacze i filtry. Inną koncepcją zaprezentowali konstruktorzy z firmy Vereinigte Werkstätten für Pflanzenöltechnologie (VWP-Niemcy). Wychodząc z założenia, iż parametry paliwa węglowodorowego i roślinnego są inne zaproponowano dostosowanie silnika do paliw roślinnych bez wprowadzania dodatkowego zbiornika, dodatkowych filtrów i zewnętrznych podgrzewaczy. Tak dostosowany silnik jest uruchamiany na oleju roślinnym do temperatury otoczenia +5C o, poniżej tej temperatury wymaga domieszki oleju napędowego. We współpracy z fabryką ciągników rolniczych John Deer Werke Mannheim w Niemczech wypuszczono partię nowych ciągników o mocy powyżej 120 kw przystosowanych do napędzania czystym olejem roślinnym [Gruber 2007]. PROJEKT 2ndVegOil Ciągniki wyprodukowane w Mannheim są testowane w ramach realizacji 7 Projektu Ramowego o akronimie 2ndVegOil. Testy odbywają się w Polsce, Francji i Austrii i polegają na eksploatacji ciągników w warunkach polowych, czyli pracują w gospodarstwach rolnych przy codziennych pracach polowych i transportowych. We flocie ciągników użytkowanych w Polsce znajdują się cztery ciągniki John Deer 6830 Premium i jeden John Deere 7530. Od początku badań, czyli od 1 kwietnia 2009r. testowane ciągniki przepracowały łącznie ponad 3 900 mth. W silnikach ciągników zostały dokonane następujące zmiany: wzmocniono system zasilania silnika, Rys. 1. Ciągnik użytkowany w Zakładzie zamontowano system podgrzewania Doświadczalnym ITP w Poznaniu (zdjęcie autora) paliwa zespolony z układem wtryskiwaczy, a także mieniono 3 oprogramowanie komputera. Obsługa ciągników jest taka sama jak obsługa

Rys. 2. Zmiany w silniku ciągnika zasilanego czystym olejem roślinnym Sposób tłoczenia użytkowanego roślinnego jak i zmiany w silniku zapewniają, że ciągniki spełniają obowiązującą normę spalin EU Stage 3A. Trwające prace badawcze na Uniwersytecie w Monachium mają na celu poprawę czystości emisji spalin do wartości zgodnej z bardziej rygorystyczną normą EU Stage 3B i następnie EU Stage 4 (US TIER 4/EURO 6). WYNIKI BADAŃ EKSPLOATACYJNYCH Badane ciągniki pracują jako główny ciągnik w gospodarstwach rolnych o powierzchni od 60 do 300 ha UR. Agregowane są ze wszystkimi maszynami rolniczymi jakie posiada gospodarstwo. Codzienne rejestrowane są następujące dane: aktualnego stanu licznika, ilości i rodzaj dolanego paliwa, poziomu oleju silnikowego w misce olejowej oraz rodzaje dokonanych napraw, przeglądów itd. Rys. 3. Ciągnika zasilany czystym olejem roślinnym przy pracy (zdjęcie autora) 4

Ciągniki pracujące na polskich farmach zasilane są olejem rzepakowym, ciągniki pracujące w gospodarstwach niemieckich i austriackich zasilane są olejami z lnianki, jatrofy i olejem słonecznikowym. W dotychczasowej eksploatacji nie wystąpiły jakiekolwiek problemy z uruchamianiem i praca ciągników. Najniższa zarejestrowana temperatura otoczenia wynosiła -15 o C, ciągnik bez problemu był uruchamiany i pracował na oleju roślinnym z 20% dodatkiem oleju napędowego. W trakcie badań zarejestrowano 10.% spadek mocy ciągnika w stosunku do ciągnika standardowego. Rysunek 4. Rozkład momentu i mocy badanego ciągnika 2 Godzinowe zużycie oleju roślinnego w stosunku do zapotrzebowania na olej napędowy jest porównywalne, natomiast jednostkowe zużycie paliwa w przeliczeniu na kwh w przypadku oleju roślinnego jest średnio o 15% wyższe. Rysunek 5. Godzinowe oraz jednostkowe zużycie paliwa 2 2 Badania przeprowadzone w Oddziale ITP. W poznaniu przez: Golimowski W. Dorocioski S. 5

W dotychczasowej pracy wystąpiła jedna usterka mająca związek ze stosowanym paliwem. Zapchaniu uległ filtr paliwowy w wyniku zastosowania oleju przechowywanego przez 6 miesięcy przed użyciem i w dodatku przemrożonego w okresie silnych mrozów. W dwu ciągnikach uległy uszkodzeniu zawory wysokiego ciśnienia. Badanie uszkodzonej części w fabryce ciągników wskazało, że uszkodzenie nie miało związku z rodzajem użytkowanego paliwa. Okazało się, że jest to typowa usterka w ciągnikach JD, w okresie 2009 2010 w obrębie jednej stacji serwisowej na Podlasiu usterka ta wystąpiła w 19 standardowych ciągnikach JD. Badania silnika metoda wziernikową wskazało, że stopień zanieczyszczenia komory spalania, gniazd zaworowych, czy końcówek wtryskiwaczy nie odbiega od stanu porównywalnych silników zasilanych ON. PODSUMOWANIE 1. Czysty olej roślinny może być samoistnym paliwem do zasilania silników wysokoprężnych, po odpowiednim przystosowaniu silnika. Podejmowane wcześniej próby z układami dwuzbiornikowymi, bez ingerencji w konstrukcję silnika, okazały się błędne. 2. Spadek mocy silnika, w ciągnikach dużej mocy - ponad 140 kw zdaniem traktorzystów jest niezauważalny. 3. Obok pozytywnego wpływu na środowisko, jakim jest naturalny obieg CO 2 w przypadku paliw ze źródeł odnawialnych, emisje spalin oleju roślinnego zawierają mniejszą zawartość Co, HC i PM. 4. Jedynym parametrem dla oleju stosowanego jako paliwo odmiennym od składu oleju zimno tłoczonego jest zawartość Mg+P+Ca w sumie. Pożądany skład można uzyskać na drodze doboru parametrów tłoczenia. 5. Zastąpienie oleju napędowego olejem rzepakowym w gospodarstwie średniej wielkości może przynieść oszczędności na poziomie od 6 do 25% rocznie, w zależności od wielkości gospodarstwa i sposobu pozyskiwania oleju. 6. Przewagą oleju roślinnego nad biodieslem jest znacznie prostszy i tańszy sposób wytwarzania paliwa, także zdecydowanie bardziej przyjazny dla środowiska. 7. Prosta technologia powoduje możliwość produkcji oleju roślinnego na własne potrzeby energetyczne w gospodarstwie rolnym. Może to być również źródło dodatkowych dochodów i niewątpliwie wpłynie na wzrost przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. 6

LITERATURA BOCHEŃSKI C. I. 2003. Biodiesel Paliwo Rolnicze. Wydawnictwo SGGW Warszawa. DZIENISZEWSKI G. 2006: Analiza możliwości zasilania silnika diesla surowym olejem roślinnym. Inżynieria Rolnicza 12/2006. GRUBER G. 2007. Potencjał czystego oleju roslinnego, Biofuel Cities, nr 1/2007. HEMMERLEIN N. KORTE V. RICHTER H. SCHROEDER G. 1991: Performance, exhaust emissions and durability of modern diesel engines running on rapeseed oil. SAE Technical Papers Series. nr 91 0848. SZLACHTA Z.: Zasilanie silników wysokoprężnych paliwami rzepakowymi. WKŁ, Warszawa 2002. VELLGUTH G: 1983. Performance of vegetable oils and their monoesters as fuels for diesel engines. SAE Transactions nr 83 1358. 7