Handel zagraniczny na świecie- zadania Zad.1 Na podstawie danych zawartych w tabeli dokonaj klasyfikacji państw na kraje o dodatnim i ujemnym bilansie handlu zagranicznego. dodatni bilans ujemny bilans Zad.2 Na podstawie tabeli wykonaj wykres porównawczy dynamiki eksportu Japonii, Polski i Chin Zad.3 Wyjaśnij, czym spowodowane jest zróżnicowanie dynamiki eksportu w państwach, które przedstawiłeś na wykresie w poprzednim zadaniu. Zad.4 Podaj przynajmniej dwie przyczyny, które powodują zróżnicowanie udziału państw w światowej wymianie towarowej. 1
Zad.5 Wykresy przedstawiają strukturę towarową handlu zagranicznego Japonii, Nigerii i Panamy. Do wykresów dobierz państwa. Zad.6 Porównując strukturę towarową handlu zagranicznego państw z zadania 5, podaj czynniki wpływające na jej zróżnicowanie 2
Handel zagraniczny Polski - zadania Zad.1 Wykresy przedstawiają kierunki handlu zagranicznego Polski w latach: 1938, 1970, 1998. Do wykresów dobierz daty. Zad.2 Podaj wydarzenia, które miały największy wpływ na zmianę kierunków handlu zagranicznego Polski w XX w. Zad.3 Na podstawie danych statystycznych wykonaj wykres strukturalny przedstawiający eksport Polski i Niemiec w 1998 r. Kraj Towary rolnospożywcze Surowce bez paliw Paliwa Produkty przetw. przemysł. Maszyny, urządzenia, sprzęt transp. Niemcy 4,3 1,8 1,0 41,9 51,0 Polska 10,4 3,0 5,5 52,7 28,4 3
Zad.4 Na podstawie wykresu wykonanego w zadaniu 3 oceń, które państwo posiada korzystniejszą strukturę eksportu. Swoją odpowiedź uzasadnij. Zad.5 Zaproponuj kierunki restrukturyzacji gospodarki Polski, aby struktura eksportu Polski upodobniła się do struktury eksportu Niemiec. Podaj przynajmniej dwie bariery, które ograniczają Twoje propozycje Zad.6 Uzupełnij schemat, wpisując do odpowiednich towarów pary państw: - Ukraina, Rosja - Niemcy, Czechy - Kenia, Sri Lanka - Uzbekistan, Sri Lanka - Niemcy, Francja - Ekwador, Hiszpania 4
- Norwegia, Wielka Brytania - Wietnam, Uganda - Niemcy, Rosja - Rosja, Norwegia 1.Rozpoznaj choroby zakaźne po opisie. GEOGRAFIA CHORÓB a) To ostra i zaraźliwa choroba zakaźna przewodu pokarmowego, której przyczyną jest spożycie pokarmu lub wody skażonej bakterią - przecinkowcem. Do zakażenia dochodzi na drodze pokarmowej, głównie przez skażoną ludzkimi odchodami wodę. Rzadko przez żywność (tj. owoce morza). Wodę zanieczyszczać bakteriami zdolni są jedynie ludzie chorzy lub nosiciele. W okresie zakażenia dominuje biegunka i wymioty. 5
b) Choroba ta jest odpowiedzialna za milion zgonów rocznie na całym świecie, przenoszona jest przez samice komara widliszka i wywoływana przez pierwotniaki rodzaju Plasmodium. Okres wylęgania choroby od kilku dni do kilku miesięcy. Choroba rozpoczyna się dreszczami i wysoką gorączką (stąd dawna nazwa febra od łac. febris - gorączka), czemu towarzyszą bóle głowy, nudności, wymioty, niekiedy biegunka, w końcowym okresie napadu pojawiają się obfite poty i następuje gwałtowne obniżenie temperatury. Występuje w tropikalnej Afryce i Ameryce... c) Choroba zakaźna skóry i nerwów, wywołana przez prątek Mycobacterium leprae. Nie leczona może prowadzić do utraty palców rąk, stóp, zniekształceń twarzy i ślepoty. Postać lepromatyczna choroby charakteryzuje się dużym zniszczeniem tkanek. Postać tuberkuloidowa ma łagodniejszy i nie zaraźliwy charakter. Choroba występuje obecnie głównie w krajach o gorącym klimacie, z zagrożeniem możemy się spotkać podczas egzotycznych wypraw do Afryki czy Azji. d) Ciężka choroba zakaźna obszarów tropikalnych, wywoływana przez wirus. Objawy Wysoka gorączka, zmiany skórne, krwawienia wewnętrzne, zapalenie płuc i mózgu, niewydolność nerek. Bardzo wysoka śmiertelność e) Zespół chorobowy spowodowany uszkodzeniem układu immunologicznego i zwiększoną podatnością na infekcje, pozbawia organizm zdolności niszczenia bakterii i wirusów. Objawy choroby różnią się w zależności od miejsca występowania jak i grupy ryzyka. W Europie i Ameryce Północnej u chorych rozwijają się takie choroby jak: nowotwór złośliwy skóry mięsak Kaposiego, pneumocystyzowe zapalenie płuc, gruźlica. W Afryce dominuje przewlekła gorączka, kaszel i biegunka wyniszczająca organizm. 2. Rozpoznaj choroby zakaźne pochodzenia odzwierzęcego. a) Zdaniem epidemiologów przyczyną zakażeń są odzwierzęce koronawirusy - pochodzące od dużego chińskiego kota tzw. cywety. Cywety stanowią chiński specjał kulinarny popularny w okolicach Kantonu. Osiągają długość ciała do 80 cm, prowadzą nocny tryb życia, żywiąc się drobnymi zwierzętami. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, poprzez kontakt z osobą chorą - kichającą i kaszlącą. Wirus ma bowiem zdolność szybowania w powietrzu na odległość ok. 1 metra. (Wirusy grypy i przeziębienia szybują na odległość kilku lub nawet kilkunastu metrów!). Choroba wysoce zakaźna. Ognisko choroby wykryte zostało w Azji gdzie jest najwięcej zachorowań i zgonów. Objawy: podobne do ostrego zapalenia płuc: wysoka gorączka, wycieńczenie organizmu, problemy w oddychaniu.... b) Ludzki wariant choroby zwyrodnieniowej mózgu jest pierwszym w historii medycyny zakażeniem, które przenosi się bez zarazków jakimi są wirusy, bakterie, grzyby, czy pasożyty odzwierzęce. Mózg zakażają najprawdopodobniej zdegenerowane mikrocząsteczki białka zwierzęcego zwane prionami. Pochodzą głównie z białka mięsa wołowego. 1. Nazwa ludzkiego wariantu choroby. 2. Nazwa zwierzęcego wariantu choroby.. c) Choroba jest wywoływana przez wędrowny wirus zwany H5N1, którego pierwotny rezerwuarem może być dzikie ptactwo dzikie kaczki, sokoły wędrowne, przepiórki i bażanty, itp. Od wielu lat, na zlecenie m.in. WHO, prowadzi się badania wirusa 6
występującego w organizmach zwierząt, a szczególnie gruntownie u zwierząt przebywających w bliskim sąsiedztwie ludzi. Wyizolowano go z dzikiego ptactwa wodnego, m.in. pochodzącego w terenu Rosji, Australii, Europy Zachodniej, południowych Chin. Stwierdzono wysoką zjadliwość, czyli zdolność do uśmiercania zarażonych organizmów.. 3. Jaka 1 wspólna metoda zapobiegania może pomóc w zwalczaniu wszystkich wymienionych chorób?.. 4. Po rozpoznaniu chorób z zadań 1 i 2 zaproponuj po 2 sposoby profilaktyki dla każdej z nich. 1a).. 1b).. 1c).. 1d)... 1e).. 2a).. 2b). 2c).. 5. Gąbczaste zapalenie mózgu znane jako choroba szalonych krów" (BSE) przyniosło największe straty w gospodarce: a) Szwajcarii; b) Wielkiej Brytanii; c) Stanów Zjednoczonych; d) Francji. 6. Uzupełnij zdania: Jako miarę wyżywienia ludności przyjmuje się na ogół dobową wartość energetyczną diety. Dzienna norma wyżywienia człowieka powinna zawierać kj (..kcal) Jeżeli w dziennym pożywieniu jest mniej niż.. białka zwierzęcego, mamy do czynienia z.. Natomiast gdy dzienne spożycie zawiera mniej niż 550 kj (2 300 kcal) i mniej niż 50 g białka zwierzęcego, to mamy do czynienia z Społeczeństwa krajów wysoko rozwiniętych spożywają znacznie..mięsa, niż 7
to zalecają normy żywnościowe opracowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa ( ). 7.Wymień czynniki mające wpływ na wielkość wskaźnika zgonów niemowląt na 1 000 urodzeń żywych? 8. Do wymienionych poniżej krajów dobierz odpowiednie wartości wskaźnika umieralności niemowląt na 1 000 żywych urodzeń. 1. Indie, a) 73 2. Japonia, b) 110 3. Niemcy, c) 8 4. Niger, d) 3 5. Polska, e) 15 6. Rosja. f) 4 9. Dotychczas najwięcej przypadków zakażenia wirusem HIV zanotowano w: a) Stanach Zjednoczonych, RPA, Kanadzie; b) Tanzanii, Kenii, Zimbabwe; c) Brazylii, Rosji, Ukrainie; d) Indiach, RPA, Rosji. 10.Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w najbliższych latach wirus HIV będzie się najszybciej rozprzestrzeniał w: a) Europie; b) Ameryce Południowej; c) Australii; d) Azji. 11. Największy odsetek ludności zarażonej wirusem HIV jest w, a w szczególności w krajach.. 12. Na stan zdrowia ludności w poszczególnych regionach świata ma wpływ poziom opieki zdrowotnej. Wybrane kraje Ludność w przeliczeniu Ilość łóżek szpitalnych na 1 lekarza na 10 tys. mieszk. Austria 240 92 Chiny 621 23 Czechy 265 67 Indie 1916 7 Niemcy 286 72 Polska 442 58 Stany Zjednoczone 357 38 Na podstawie powyższej tabeli: a) Sformułuj wniosek dotyczący dostępu ludności do służby zdrowia i poziomu rozwoju gospodarczego. b) Wyjaśnij zależność między liczbą łóżek szpitalnych a strukturą demograficzną ludności w krajach wysoko rozwiniętych. c) Wyjaśnij przyczynę stosunkowo małej liczby łóżek szpitalnych w Stanach Zjednoczonych. 8
13. W Polsce w latach 1985-2003 zarażonych wirusem HIV było: a) 1,5 tysiąca osób; b) 9 tysięcy osób; c) 36 tysięcy osób; d) 100 tysięcy osób. 14. Wówczas kiedy brakuje skutecznej szczepionki czy leku zapobiegającego zakażeniu wirusem HIV, stosuje się szeroką akcję profilaktyczną i upowszechnienie oświaty zdrowotnej. Wymień, jakie działania proponuje się w celu zapobiegania rozszerzaniu się zachorowań na AIDS: a) w zakresie kontaktów seksualnych; b) w przypadku zakażenia przez krew;... c) zakażenia u narkomanów.. 15. Do wymienionych poniżej państw dodaj odpowiednie wartości nakładów finansowych służby zdrowia na 1 mieszkańca w czasie roku, wyrażone w dolarach amerykańskich (1998 r.): 1 Polska, a) 4 590. 2 Francja, b) 2 500. 3 Kenia, c) 185. 4 Sudan, d) 12. 5 StanyZjednoczone. e) 4. 16.Tabela prezentuje średnią długość życia w wybranych krajach. Korzystając z tabeli: Kraje Średnia Średnia długość życia długość życia a) Sformułuj prawidłowość dotyczącą długości Indie mężczyzn 57,7 kobiet 58,1 życia i poziomu gospodarczego kraju. Japonia 77,2 83,8 b) Porównaj długość życia Polaków z długością Niemcy 74 80,3 życia ludności w innych krajach. c) Porównaj długość życia kobiet i mężczyzn w Polska 68,9 77,3 Polsce. Rosja 61,1 72,9 d) Wyjaśnij, dlaczego w krajach wysoko Szwecja 76,7 81,8 rozwiniętych oraz w Polsce średnia długość życia mężczyzn jest krótsza o kilka lat od długości życia kobiet. e) Podaj trzy propozycje działań zmierzających do przedłużenia życia ludności w Polsce. 17. Najwyższy wskaźnik zachorowań na malarię występuje w krajach: a) Zimbabwe, Kamerun, RPA; b) Malawi, Tanzania, Kenia; c) Sri Lanka, Botswana, Turcja: d) Brazylia, Angola, Republika Środkowoafrykańska. 18.Podaj powody, dla których malaria uważana jest za najpoważniejszą na świecie chorobę pasożytniczą... 19.Jedną z bardziej rozpowszechnionych chorób, często wymienianych w poradnikach i przewodnikach turystycznych, w strefie tropikalnej jest choroba, zwana popularnie biczem tropików". Nazwa ta dotyczy: a) cholery; b) amebozy; c) trądu; d) AIDS. 9
20.Wyjaśnij przyczyny dużego zagrożenia chorobami zakaźnymi wśród mieszkańców krajów tropikalnych. 21.Polska należy do krajów o średniej liczbie zachorowań na choroby nowotworowe. Szacuje się, że co roku zapada na nie około 200 osób na każde 100 tysięcy mieszkańców (w krajach wysoko rozwiniętych około 300 i więcej osób na każde 100 tysięcy, w krajach słabo rozwiniętych odpowiednio 100 osób). a) Podaj przyczyny tak znacznego zróżnicowania w liczbie zachorowań na nowotwory w tych krajach. b) Wyjaśnij, dlaczego wskaźnik zachorowań na nowotwory w miastach w Polsce jest znacznie wyższy (jest zbliżony do wielkości zachorowań w krajach wysoko rozwiniętych) niż na wsi. 22.Udział poszczególnych czynników ryzyka zachorowań na chorobę nowotworową jest zróżnicowany i ciągle jeszcze badany. Według najnowszych badań lekarzy onkologów palenie tytoniu stanowi aż 30% czynnika ryzyka w zachorowaniu na raka, nieodpowiednie żywienie - około 35%, a nadużywanie alkoholu około 5%. a) Podaj najczęstsze przykłady organów wewnętrznych, które są zagrożone rakiem wywołanym paleniem tytoniu. b) Wyjaśnij, na czym polega znaczenie czynnika ryzyka, jakim jest niewłaściwe żywienie w chorobie nowotworowej. Podaj przykład optymalnej diety, aby ten czynnik ryzyka zminimalizować. 10