SPRAWOZDANIE ROCZNE 2013 Program Operacyjny Polska Saksonia 2007-2013 PROGRAM OPERACYJNY cel: Europejska Współpraca Terytorialna (Cel 3) kwalifikowalny obszar: Wolny Kraj Związkowy Saksonia Rzeczpospolita Polska okres programowania: 2007-2013 numer programu: CCI-Code: 2007CB163PO018 nazwa programu: Program Operacyjny Polska Saksonia 2007-2013 ROCZNE SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI rok sprawozdawczy: 2013 data zatwierdzenia przez Komitet Monitorujący: 20 czerwca 2014 r.
IMPRESSUM opracowanie i przygotowanie: Saksoński Bank Odbudowy Bank Wsparcia Wspólny Sekretariat Techniczny Pirnaische Straße 9, 01069 Dresden zakończenie prac redakcyjnych: 20 czerwca 2014 r. Wydane przez Saksońskie Ministerstwo Środowiska i Rolnictwa, Instytucja Zarządzająca Referat 25, Archivstraße 1, D 01097 Dresden 2
SPIS TREŚCI IMPRESSUM... 2 SPIS TREŚCI... 3 1 WSTĘP... 5 1.1 Cel i struktura sprawozdania... 5 1.2 Informacje na temat Programu Operacyjnego... 6 1.2.1 Podstawa prawna... 6 1.2.2 Obszar wsparcia... 6 1.2.3 Przedmioty wsparcia... 7 2 PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO... 9 2.1 Realizacja i analiza postępów... 9 2.1.1 Informacje na temat postępów fizycznych Programu Operacyjnego... 9 2.1.2 Informacje finansowe... 16 2.1.3 Informacje na temat podziału wykorzystania funduszy... 21 2.1.4 Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana... 25 2.1.5 Analiza jakościowa... 25 2.2 Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym...32 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze...32 2.4 Zmiany w kontekście realizacji Programu Operacyjnego...32 2.5 Znaczące modyfikacje na mocy artykułu 57 Rozporządzenia (WE) nr 1083/2006...33 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami...33 2.7 Monitorowanie i ocena...33 2.7.1 System zarządzania i kontroli... 33 2.7.2 Zapewnienie jakości monitorowania Programu... 34 2.7.3 Systemy danych... 35 2.7.4 Posiedzenia Komitetu Monitorującego... 36 2.7.5 Cel przekrojowy równość szans / integracja społeczna... 37 2.7.6 Informacje dotyczące oddziaływania Programu na środowisko... 38 2.8 Sytuacja społeczno-ekonomiczna na obszarze wsparcia...40 3 REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY... 46 3
3.1 Oś priorytetowa 1...46 3.1.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 46 3.1.2 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze... 52 3.2 Oś priorytetowa 2...52 3.2.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 52 3.2.2 Fundusz Małych Projektów... 59 3.2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze... 64 4 POMOC TECHNICZNA... 65 5 INFORMACJA I PROMOCJA... 67 5.1 Informacje ogólne...67 5.2 Nowe media...68 5.2.1 Strona internetowa... 68 5.2.2 Kontakt przez email... 69 5.2.3 Lista beneficjentów... 69 5.2.4 Terminy... 70 5.3 Media klasyczne...70 5.3.1 Prasa... 70 5.3.2 Publikacje... 71 5.4 Spotkania, seminaria, konferencje...73 5.4.1 Konferencje... 73 5.4.2 Tematyczne giełdy współpracy... 76 5.4.3 Spotkania organizowane przez podmioty trzecie... 76 5.4.4 Wewnętrzne warsztaty i konsultacje... 80 5.5 Wystawa ruchoma...80 5.6 Prezentacje projektów...81 5.7 Wykorzystanie materiałów promocyjnych...82 5.8 Doradztwo i szkolenia dla wnioskodawców lub beneficjentów...83 5.8.1 Dni doradztwa... 83 5.8.2 Szkolenia dla wnioskodawców i beneficjentów... 83 5.8.3 Coaching beneficjentów... 85 5.9 Ocena działań informacyjnych i promocyjnych...86 ZAŁĄCZNIKI... 91 4
1 WSTĘP 1.1 Cel i struktura sprawozdania Sprawozdanie roczne z realizacji Programu Operacyjnego Polska Saksonia 2007-2013 przedstawia postęp w realizacji Programu oraz związane z nim działania i środki podjęte w 2013 roku. Głównym celem rozdziału 2 Zestawienie wyników z realizacji Programu Operacyjnego jest kompleksowe spojrzenie na POWT Polska Saksonia 2007-2013. Obok prezentacji postępu finansowego i rzeczowego dokonano analizy kwestii, w jakim stopniu Program przyczynia się do osiągnięcia celów odnowionej Strategii Lizbońskiej. Prezentacja realizacji Programu na poziomie obu osi priorytetowych stanowi główny element rozdziału 3. Obok analizy postępu w rozdziale przedstawiono wyniki realizacji Programu Operacyjnego wraz z przykładami wybranych projektów. Ponadto podjęto kwestię powstałych problemów i zastosowanych rozwiązań. Wykorzystanie środków Pomocy Technicznej przedstawiono w rozdziale 4. Rozdział 5 poświęcony jest działaniom informacyjnym i promocyjnym zrealizowanym w roku sprawozdawczym. W rozdziale tym zawarto ponadto ocenę działań informacyjnych i promocyjnych zgodnie z artykułem 4 ustępem 2 zdaniem 2 Rozporządzenia (WE) 1828/2006. Sprawozdanie roczne z realizacji Programu prezentuje zasadniczo stan kontraktacji środków tzn. sprawozdania statystyczne i analityczne obejmują wszystkie projekty, dla których wystawiono umowy o dofinansowanie do dnia 31.12.2013 r. Ze względu na konieczność uwzględnienia w umowach o dofinansowanie zmian w projektach, kwoty dofinansowania zakontraktowanych projektów odbiegają od wartości wykazanych w sprawozdaniu za rok ubiegły. Wskazane kwoty zostały zaktualizowane w niniejszym sprawozdaniu. Wyjątek od tej zasady stanowi punkt 2.7.4 Posiedzenia Komitetu Monitorującego. W punkcie tym zamieszczono informacje na temat projektów zatwierdzonych, tzn. przyjętych do realizacji przez Komitet Monitorujący oraz kwoty dofinansowania. Ilość i kwota dofinansowania projektów zatwierdzonych w 2013 roku odbiega od liczby i wartości zakontraktowanych projektów, gdyż informacje w rozdziale 2.7.4 odnoszą się do tzw. projektów rezerwowych 1. 1 Szczegółowe informacje w zakresie projektów rezerwowych znajdują się w rozdziale 2.1.1.
Podobnie jak w roku poprzednim w ramach realizacji Programu koncentrowano się głównie na wspieraniu powstawania pomysłów na realizację projektów i ich kwalifikacji, szybkiej ocenie wniosków o dofinansowanie, przedkładaniu ich pod głosowanie Komitetu Monitorującego oraz zakontraktowaniu projektów. Kontynuowano ponadto prace nad rozwijaniem i implementacją działań na rzecz monitorowania realizowanych projektów. W roku 2013 zakontraktowano łącznie 11 projektów. W ten sposób liczba projektów zakontraktowanych od początku okresu programowania zwiększyła się do136. Tym samym do końca 2013 roku udało się zakontraktować łącznie 97.541.365,89, tj. 98,7% dostępnych środków w wysokości 98.804.340,00 (bez środków Pomocy Technicznej). Niniejsze sprawozdanie sporządził Wspólny Sekretariat Techniczny na zlecenie Instytucji Zarządzającej zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. oraz rozporządzeniem Komisji (WE) nr 846/2009 z dnia 1 września 2009 r. z uwzględnieniem rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. 1.2 Informacje na temat Programu Operacyjnego 1.2.1 Podstawa prawna Program Operacyjny Polska Saksonia 2007-2013 został zatwierdzony przez Komisję Europejską w dniu 21.12.2007 r. W roku następnym dokonano koniecznych zmian w Programie przyjętych przez Komisję Europejską w dniu 05.08.2008 r. W 2011 roku złożono do Komisji Europejskiej kolejny wniosek o dokonanie zmian, który został zatwierdzony w dniu 27.03.2012 r. Wraz z opublikowaniem w dniu 09.04.2009 r. Wspólnego Uszczegółowienia Programu stworzono obowiązującą podstawę prawną dla wsparcia przyznawanego w ramach Programu Operacyjnego. Ponadto podstawą wsparcia są odpowiednie przepisy prawa krajowego i wspólnotowego. 1.2.2 Obszar wsparcia Obszar wsparcia obejmuje teren pogranicza polsko-saksońskiego. Podstawowym warunkiem uzyskania wsparcia jest oddziaływanie projektu na wyznaczonym obszarze oraz jego trwały wkład w rozwój wspólnego regionu przygranicznego. Obszar objęty Programem po stronie saksońskiej podzielony jest na tereny położone w bezpośredniej bliskości granicy oraz tereny objęte regułą elastyczności zawartą w artykule 21 ustępie 1 Rozporządzenia (WE) nr 1080/2006. W myśl tego rozporządzenia maksymalna łączna kwota wydatków w ramach całego budżetu Programu skierowana na te tereny nie może przekroczyć 20%. Według stanu na dzień 31.12.2013 r. odsetek 6
zakontraktowanych środków EFRR na obszarze zgodnie z regułą elastyczności wynosił 6,7%, co oznacza, że poprzez dotychczas zakontraktowane projekty zasada elastyczności pozostaje zachowana. Polska część obszaru wsparcia obejmuje powiaty NUTS 3 leżące na terenie województw dolnośląskiego i lubuskiego. Z tego też względu nie wyznaczono dodatkowych obszarów kwalifikujących się do wsparcia na podstawie artykułu 21 ustępu 1 Rozporządzenia (WE) nr 1080/2006. W celu zapewnienia efektu transgranicznego realizacja projektów infrastrukturalnych (infrastruktura drogowa i ochrona środowiska) możliwa jest w polskiej części obszaru wsparcia tylko na terenach przygranicznych województwa dolnośląskiego (powiaty zgorzelecki, bolesławiecki, lubański, lwówecki, złotoryjski, jeleniogórski oraz miasto na prawach powiatu Jelenia Góra) i na terenie przygranicznym województwa lubuskiego (powiaty żarski i żagański). Zestawienie powiatów położonych na obszarze wsparcia znajduje się w załączniku IV niniejszego sprawozdania. 1.2.3 Przedmioty wsparcia POWT Polska Saksonia 2007-2013 składa się z dwóch osi priorytetowych, które zdefiniowano zgodnie z odnowioną Strategią Lizbońską. Osie priorytetowe Programu ukierunkowane są na wzmocnienie powiązań gospodarczych, społecznych i terytorialnych polsko-saksońskich terenów przygranicznych: Oś priorytetowa 1 Rozwój transgraniczny Dziedzina wsparcia 1 Gospodarka i nauka Dziedzina wsparcia 2 Turystyka i działalność uzdrowiskowa Dziedzina wsparcia 3 Transport i komunikacja Dziedzina wsparcia 4 Środowisko przyrodnicze Dziedzina wsparcia 5 Ład przestrzenny i planowanie regionalne Oś priorytetowa 2 Transgraniczna integracja społeczna Dziedzina wsparcia 1 Kształcenie i szkolenie Dziedzina wsparcia 2 Kultura i sztuka Dziedzina wsparcia 3 Infrastruktura społeczna Dziedzina wsparcia 4 Bezpieczeństwo publiczne Dziedzina wsparcia 5 Rozwój współpracy partnerskiej Dziedzina wsparcia 6 Fundusz Małych Projektów Łączna kwota środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) dostępnych w ramach POWT Polska Saksonia 2007-2013 wynosi 105.111.000,00, 7
z czego 98.804.340,00 przypada na dofinansowanie projektów. Pozostała kwota 6.306.660,00 została przeznaczona na Pomoc Techniczną. Podział dostępnych w ramach Programu środków na poszczególne osie priorytetowe przedstawiono w załączniku III. 8
2 PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO 2.1 Realizacja i analiza postępów 2.1.1 Informacje na temat postępów fizycznych Programu Operacyjnego W roku sprawozdawczym zakontraktowano łącznie 11 projektów na kwotę 5.098.382,84 z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Od początku okresu programowania 136 projektów otrzymało dofinansowanie w łącznej kwocie 97.541.365,89, co odpowiada kontraktacji środków Programu (bez środków Pomocy Technicznej) na poziomie ok. 98,7%. Do dnia 31.12.2013 r., za okres od dnia 01.01.2007 r. do 31.12.2013 r., wypłacono kwotę 55.601.651,51 (56,3%) ze środków EFRR dostępnych zgodnie z Indykatywnym Planem Finansowym (bez środków Pomocy Technicznej). W porównaniu z rokiem ubiegłym poziom wypłat wzrósł o ok. 108%. 9
10
Do osiągnięcia wartości docelowych zgodnie z wymogami Komisji Europejskiej dotyczącymi zasady n+2 przyczyniły się w 2013 roku głównie intensywne działania w ramach monitoringu projektów prowadzone regularnie przez WST we współpracy z wszystkimi zaangażowanymi podmiotami (partnerzy współpracy, polscy i saksońscy kontrolerzy pierwszego stopnia oraz polskie RPK, Instytucja Zarządzająca i Koordynator Krajowy). Intensywnym monitoringiem objęto w sumie 98 realizowanych projektów, w ramach którego skontaktowano się z 55 polskimi i 50 saksońskimi partnerami współpracy zaangażowanymi po części w realizację kilku projektów. W celu terminowego przedkładania zestawień dowodów księgowych i sprawozdań z postępu w realizacji projektu oraz szybkiego składania wniosków o płatność ustalano wspólnie z partnerami współpracy terminarze składania odpowiednich dokumentów oraz wysokość wydatków rozliczanych w danym terminie. Powyższe działania pozwoliły na znaczną poprawę stanu wypłat w Programie. W roku sprawozdawczym 2013 opracowano łącznie 323 wnioski o płatność złożone w ramach 113 dofinansowanych projektów. Jednocześnie WST oraz RPK prowadziły dodatkowe działania zmierzające do pełnego zakontraktowania środków, głównie poprzez akwizycję projektów, które po stronie polskiej mogłyby zostać krótkoterminowo zrealizowane i rozliczone na podstawie punktu 5.3.4.2 w powiązaniu z punktami 5.3.5 oraz 5.3.6 Wspólnego Uszczegółowienia. Tym samym możliwe było w roku sprawozdawczym zatwierdzenie przez KM dziewięciu projektów oraz przyjęcie sześciu projektów rezerwowych 2. Dwa spośród projektów rezerwowych zostało w roku sprawozdawczym zakontraktowanych w ramach nowych umów o dofinansowanie. Stan realizacji Programu przedstawia poniższa tabela. 2 Projekty rezerwowe mogą zostać zakontraktowane dopiero w chwili wystąpienia oszczędności w odpowiedniej wysokości w innych realizowanych projektach. 11
Oś priorytetowa w 2007 r. Ilość projektów w 2007 r. Środki EFRR zakontraktowane w 2008 r. Ilość projektów w 2008 r. Środki EFRR zakontraktowane w 2009 r. Ilość projektów w 2009 r. Ilość projektów w 2010 r. Środki EFRR zakontraktowane Środki EFRR zakontraktowane w 2010 r. w 2011 r. Ilość projektów Środki EFRR zakontraktowane w 2011 r. w 2012 r. Ilość projektów Środki EFRR zakontraktowane w 2012 r. Ilość projektów w 2013 r. Środki EFRR zakontraktowane w 2013 r. 1 0 0,00 0 0,00 1 747.473,21 12 13.949.368,54 33 28.538.859,74 53 3 42.367.722,12 58 44.057.754,50 2 0 0,00 0 0,00 17 14.705.005,94 34 25.049.671,16 62 43.514.491,49 72 50.075.260,93 78 53.483.611,39 Łącznie (bez PT) 0 0,00 0 0,00 18 15.452.479,15 46 38.999.039,70 95 72.053.351,23 125 92.442.983,05 136 97.541.365,89 Oś priorytetowa Łączna ilość projektów Łączna kwota zakontraktowanych środków EFRR Łączna kwota wypłaconych środków EFRR 1 58 44.057.754,50 23.266.650,38 2 78 53.483.611,39 32.335.001,13 Łącznie (bez PT) 136 97.541.365,89 55.601.651,51 Wartości dotyczące kontraktacji projektów za lata 2009-2012 w powyższym zestawieniu odbiegają od wartości przedstawionych w sprawozdaniu rocznym za rok ubiegły w związku z dostosowaniem kwot dofinansowania wynikającym z wprowadzanych zmian do projektów. W niniejszym sprawozdaniu rocznym dokonano odpowiedniej aktualizacji danych. 3 Partner Wiodący jednego z projektów zakontraktowanych w 2012 r. w dziedzinie wsparcia Ład przestrzenny i planowanie regionalne rozwiązał w 2013 r. umowę o dofinansowanie na realizację projektu. Z tego względu liczba projektów zakontraktowanych w 2012 r. w osi priorytetowej 1 zmniejszyła się o jeden w porównaniu z danymi w sprawozdaniu za rok poprzedni. 12
Od początku okresu programowania odrzuconych zostało przez Wspólny Sekretariat Techniczny w ramach oceny lub przez Komitet Monitorujący łącznie 64 wnioski o dofinansowanie, nieodpowiadające wymogom POWT Polska Saksonia 2007-2013, o łącznej wartości wnioskowanego dofinansowania ze środków EFRR w wysokości 70.090.600,50. 18 wniosków o dofinansowanie o łącznej wartości dofinansowania ze środków EFRR w wysokości 17.496.218,53 zostało wycofanych przez wnioskodawców. W tym miejscu należy jednakże zaznaczyć, że dzięki doradztwu WST niektóre z odrzuconych i wycofanych wniosków o dofinansowanie zostało ponownie złożonych po dokonaniu poprawek merytorycznych. Na dzień 31.12.2013 r. zakończono realizację 24 projektów, a uznane w ramach rozliczania tych projektów środki EFRR zostały w całości wypłacone. Wyniki osiągnięte w roku sprawozdawczym w odniesieniu do wskaźników finansowotechnicznego monitoringu wdrażania POWT Polska Saksonia 2007-2013 przedstawia poniższa tabela. Prezentowane w tabeli dane na dzień 31.12.2013 r. ukazują z jednej strony dalszy postęp osiągnięty we wdrażaniu Programu, z drugiej strony natomiast uwidaczniają szeroką akceptację wśród adresatów Programu w odniesieniu do proponowanego zakresu wsparcia. 13
Wskaźniki finansowo-technicznego monitoringu wdrażania Programu Wskaźniki Wartość docelowa 4 Wartość wyjściowa Wynik w 2007 Wynik w 2008 Wynik w 2009 Wynik w 2010 Wynik w 2011 Wynik w 2012 Wynik w 2013 wskaźniki wyjściowe wskaźnik finansowy ogółem zakontraktowane 5 środki finansowe 123.311.286,00 0,00 0,00 7.047.335,00 24.643.666,49 60.828.306,97 97.627.031,82 121.375.500,55 127.109.647,66 wydatki łącznie 6 123.660.001,00 0,00 0,00 7.047.335,00 24.815.329,39 61.579.322,82 100.070.761,37 124.416.077,69 130.267.217,57 wskaźniki produktu partnerzy projektu łączna liczba partnerów zaangażowanych w projektach liczba partnerów projektu, którzy wcześniej nie uzyskali wsparcia w ramach Programu Celu 3 lub jego poprzednika programu Interreg III A brak 7 0 0 0 34 103 201 268 297 brak 7 0 0 0 6 28 64 81 90 projekty liczba operacji, które spełniają dwa z następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólne finansowanie, wspólny personel 233 0 0 0 18 46 95 125 136 4 Wartość docelowa odnosi się do roku 2015. 5 Obejmuje środki UE oraz publiczne środki krajowe, w tym środki krajowe, regionalne, lokalne oraz inne środki współfinansowania. Dane w zakresie PT odnoszą się do środków zatwierdzonych przez KM. 6 Obejmuje środki UE oraz publiczne i prywatne środki krajowe. Dane w zakresie PT odnoszą się do środków zatwierdzonych przez KM. 7 Dla tych wskaźników nie określono wartości docelowych. 14
Wskaźniki Wartość docelowa 4 Wartość wyjściowa Wynik w 2007 Wynik w 2008 Wynik w 2009 Wynik w 2010 Wynik w 2011 Wynik w 2012 Wynik w 2013 liczba operacji, które spełniają trzy z następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólne finansowanie, wspólny personel liczba operacji, które spełniają cztery z następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólne finansowanie, wspólny personel liczba operacji, które służą wspólnemu wykorzystaniu infrastruktury liczba operacji, które służą współpracy w zakresie usług publicznych liczba operacji, które zmniejszają odizolowanie poprzez lepszy dostęp do dróg, sieci informacyjnokomunikacyjnych i usług liczba operacji, które powinny wspierać i poprawić wspólną ochronę środowiska i wspólne zarządzanie środowiskiem liczba osób, które biorą udział we wspólnych działaniach edukacyjnych i szkoleniowych 62 0 0 0 14 42 88 117 128 15 0 0 0 8 23 60 81 88 brak 7 0 0 0 6 21 49 61 64 brak 7 0 0 0 12 21 38 49 53 brak 7 0 0 0 0 0 4 4 4 brak 7 0 0 0 0 4 7 14 15 brak 7 0 0 0 0 846 930 3.972 137.759 liczba małych projektów brak 7 0 0 0 0 0 0 0 304 15
Podobnie jak w roku ubiegłym również w niniejszym sprawozdaniu rocznym w powyższym zestawieniu zdecydowano się podać wartości docelowe wskaźników produktu. Ze względu na fakt, że na dzień 31.12.2013 r. większość zakontraktowanych projektów była w trakcie realizacji lub nie nastąpiła na ich rzecz płatność końcowa, taka systematyka służy przedstawieniu w sposób zrozumiały i spójny postępów osiągniętych w realizacji Programu. Wyjątek od tej systematyki stanowią wskaźniki Liczba osób, które biorą udział we wspólnych działaniach edukacyjnych i szkoleniowych oraz Liczba małych projektów, dokumentujące postęp we wdrażaniu projektów. W przypadku tych wskaźników przedstawiane są każdorazowo faktycznie osiągnięte wartości zgłoszone przez beneficjentów w ramach sprawozdań z postępu w realizacji projektu (wartości rzeczywiste). Należy ponadto zaznaczyć, że wskaźnik Liczba małych projektów obejmuje wyłącznie te spośród małych projektów, które zostały zakończone i poddane kontroli końcowej. W związku z powyższym ww. wartości odbiegają od wartości przedstawionych w sprawozdaniu za rok ubiegły i zostały odpowiednio zaktualizowane. 2.1.2 Informacje finansowe Płatności ze strony Komisji Europejskiej Płatności zaliczkowe Komisja Europejska przekazała na rzecz POWT Polska Saksonia 2007-2013 w kilku ratach zaliczkę w łącznej wysokości 9.459.990,00. Zaliczka ta stanowi równowartość 9% wkładu wspólnotowego. Zaliczka za rok Data wpływu środków Kwota Udział w budżecie 2007 04.01.2008 2.102.220,00 2% 2008 29.07.2008 3.153.330,00 3% 2009 02.02.2009 2.102.220,00 2% 2009 dodatkowa zaliczka na podst. Rozp. (WE) 284/2009 30.04.2009 2.102.220,00 2% dodatkowo Łącznie 9.459.990,00 9% Wnioski o płatność W ramach POWT Polska Saksonia 2007-2013 złożono do dn. 31.12.2013 r. do Komisji Europejskiej jedenaście wniosków o płatność na łączną kwotę 60.648.663,07, w tym trzy wnioski w 2013 r. 16
Wniosek o płatność Data Stan zgłoszonych wydatków na dzień Zgłoszone wydatki łącznie Wnioskowana płatność 1. wniosek o płatność 2. wniosek o płatność 3. wniosek o płatność 4. wniosek o płatność 5. wniosek o płatność 6. wniosek o płatność 7. wniosek o płatność 8. wniosek o płatność 9. wniosek o płatność 10. wniosek o płatność 11. wniosek o płatność 18.12.2009 30.11.2009 40.982,49 34.835,12 17.12.2010 30.11.2010 621.641,39 528.395,18 11.05.2011 31.01.2011 2.478.838,23 2.107.012,48 25.10.2011 31.07.2011 4.426.635,51 3.762.640,16 08.12.2011 31.10.2011 2.983.525,31 2.535.996,50 31.05.2012 31.01.2012 3.801.314,53 3.231.117,32 08.08.2012 31.07.2012 13.138.792,69 11.167.973,68 14.12.2012 30.11.2012 5.477.272,46 4.655.681,55 17.07.2013 31.05.2013 13.011.524,27 11.059.795,53 18.09.2013 31.08.2013 11.207.746,06 9.526.584,09 17.12.2013 30.11.2013 14.163.095,96 12.038.631,46 Łącznie 71.351.368,90 60.648.663,07 Do końca 2013 r. Instytucja Certyfikująca otrzymała łącznie od Komisji Europejskiej dziesięć płatności. Płatności Komisji Europejskiej w ramach refundacji wpłynęły w pełnej wnioskowanej kwocie. Na dzień 31.12.2013 r. nie wpłynęła płatność wynikająca z 11. wniosku o płatność. 17
Różnica Data wpływu płatności Podstawa Kwota refundacji środki wnioskowane środki wypłacone 26.08.2010 1. wniosek o płatność 34.835,12 0,00 03.01.2011 2. wniosek o płatność 528.395,18 0,00 27.05.2011 3. wniosek o płatność 2.107.012,48 0,00 14.11.2011 4. wniosek o płatność 3.762.640,16 0,00 04.01.2012 5. wniosek o płatność 2.535.996,50 0,00 03.07.2012 6. wniosek o płatność 3.231.117,32 0,00 17.09.2012 7. wniosek o płatność 11.167.973,68 0,00 22.02.2013 8. wniosek o płatność 4.655.681,55 0,00 28.11.2013 9. wniosek o płatność 11.059.795,53 0,00 13.12.2013 10. wniosek o płatność 9.526.584,09 0,00 Łącznie 48.610.031,61 0,00 Przestrzeganie zasady n+3 / n+2 Zgodnie z artykułem 93 ustępem 2 Rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 w stosunku do krajów, których PKB pozostawał poniżej 85% średniego PKB UE-25, w okresie od 2007 do 2010 obowiązywała zasada n+3. Rozporządzeniem (WE) nr 539/2010 zmieniającym Rozporządzenie (WE) 1083/2006 zmieniono artykuł 93 (Zasady automatycznego anulowania zobowiązań). W myśl tej zmiany transza roczna za rok 2007 nie była rozliczana w stosunku do Komisji Europejskiej do końca 2010 roku, lecz została podzielona poprzez doliczenie każdorazowo 1/6 do kolejnych transz rocznych. Ze względu na zmodyfikowany podział transz rocznych do końca 2013 roku należało wykazać wydatki w wysokości transz rocznych 2010 i 2011.. Przy uwzględnieniu dotychczas wypłaconej zaliczki oraz złożonych wniosków o płatność o numerach od 1 do 9 w roku 2013 nie doszło do utraty środków. Poniższe zestawienie przedstawia spełnienie zasady n+3 / n+2 na dzień 31.12.2013 r. 18
transze roczne wg IPF środki do zadeklarowania zaliczki / zadeklarowane środki rok rozp. 1083/2006 rozp. (WE) 539/2010 1/6 z 2007 nowy podział termin rok skumulowane środki rok wniosek o płatność + zaliczka na rok wniosek o płatność + skumulowana zaliczka niewykonanie (-) / wykonanie (+) 2007 2.102.220,00 2.102.220,00 2008 3.153.330,00 5.255.550,00 2009 4.239.275,12 9.494.825,12 2007 14.861.836,00-14.861.836,00 0,00./. 2010 528.395,18 10.023.220.30 2008 14.025.693,00 2.476.972,67 16.502.935,67 2011 16.502.935,67 2011 8.405.649,14 18.428.869,44 +1.925.933,77 2009 14.236.886,00 2.476.972,67 16.713.858,67 2012 33.216.794,33 2012 19.054.772,55 37.483.641,99 +4.266.847,66 2010 14.749.813,00 2.476.972,67 17.226.785,67 50.443.580,00 n+3 2013 2011 15.277.550,00 2.476.972,67 17.754.522,67 n+2 68.198102,67 2013 32.625.011,08 70.108.653,07 +1.910.550,40 19
Osie priorytetowe w podziale na źródła finansowania (w ) 8 (wszystkie wartości za okres od 01.01.2007 r. do 31.12.2013 r.) Wydatki poniesione przez beneficjentów zawarte we wnioskach o płatność przesłanych do Instytucji Zarządzającej Odpowiedni wkład publiczny Wydatki poniesione przez organ odpowiedzialny za dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów Łączne płatności otrzymane od Komisji Oś priorytetowa 1 Rozwój transgraniczny w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR 33.788.284,38 9.970.649,95 23.266.650,38 21.062.440,45 9 Oś priorytetowa 2 Transgraniczna integracja społeczna w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR 17.661.774,06 2.788.423,91 14.541.866,29 8 9.955.987,62 7 Łączna kwota 38.109.328,91 10.962.130,01 26.682.889,20 10 21.543.318,51 7,11 Nie skorzystano z możliwości finansowania do 10% wkładu wspólnotowego każdej osi priorytetowej Programu z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) wskazanej w artykule 34 ustępie 2 Rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. 8 Opisy kolumn odpowiadają zasadom określonym w załączniku XVIII Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. W celu lepszego zrozumienia poszczególne kolumny opisano poniżej: Kolumna 1: Dane dotyczące dokonanych łącznych wydatków (środki EFRR, wkład publiczny oraz środki prywatne). Kolumna 2: Wysokość wypłaconych środków publicznych (z budżetu państwa, samorządu województwa, gmin i powiatów oraz z innych środków publicznych). Kolumna 3: Wysokość wypłaconych środków EFRR. Kolumna 4: nie wymaga komentarza (w odniesieniu do przypisu nr 9). 9 Kwoty dotyczą refundacji Komisji Europejskiej wypłaconej w ramach dziesięciuzłożonych wniosków o płatność. Należy przy tym zwrócić uwagę, że do dnia 31.12.2013 r. Komisja Europejska nie przekazała płatności wynikającej z wniosku nr 11. 10 Podana kwota odbiega nieznacznie od danych dotyczących wypłaconych środków zawartych w rozdziałach 2.1.1 i 3.2.1. Dane te podano w oparciu o rzeczywiste płatności według stanu na dzień 31.12.2013 r. ujęte w systemie SAB. Płatności zgłaszane są do Instytucji Certyfikującej w okresach comiesięcznych. Z tego względu niektóre z płatności dokonanych w grudniu 2013 r. zgłoszono do Instytucji Certyfikującej dopiero na początku stycznia 2014 r., a w rezultacie przytoczona w tym miejscu kwota jest niższa niż kwota podana w rozdziałach 2.1.1 i 3.2.1. 11 W podanej powyżej kwocie łącznej nie uwzględniono zaliczek wypłaconych przez Komisję Europejską na wydatki w ramach Pomocy Technicznej. 20
2.1.3 Informacje na temat podziału wykorzystania funduszy W ramach POWT Polska Saksonia 2007-3013 do wybranych kategorii interwencji przyporządkowano określone kwoty na podstawie doświadczeń wynikających z poprzedniego Programu Interreg III A oraz z oceny ex-ante POWT Polska Saksonia 2007-2013. Dotychczasowe wdrażanie Programu pokazało jednakże, że zapotrzebowanie na działania objęte poszczególnymi kategoriami interwencji kształtuje się po części odmiennie od oczekiwań. Z tego powodu już w roku 2011 kategorie interwencji w ramach osi priorytetowej 2 zostały całkowicie uelastycznione. Mając na uwadze zakończenie okresu programowania i związaną z nim konieczność kierowania procesem zamykania Programu również i w bieżącym roku sprawozdawczym Komitet Monitorujący podjął odpowiednią uchwałę w zakresie całkowitego uelastycznienia kategorii interwencji w ramach osi priorytetowej 1. Zasada elastyczności środków umożliwia lepsze wykorzystanie istniejących możliwości finansowych w celu pokrycia zapotrzebowania na obszarze wsparcia, a jednocześnie przyczynia się do przyspieszenia postępu w realizacji Programu. Przy przesunięciu środków uwzględniono konieczność osiągnięcia celów zdefiniowanych w Programie. Poniższa tabela przedstawia aktualny indykatywny podział środków oraz dotychczas osiągnięte wartości, w tym obowiązujący i poprzedni IPF Programu..
Indykatywny podział wkładu wspólnotowego 12 Kod 13 Kwota wg PO (poprzedni IPF) w 14 Zaktualizowana kwota (06/2010) w Zaktualizowana kwota (02/2011) w Zaktualizowana kwota (09/2011) w Kwota wg PO (nowy IPF) w 15 Zaktualizowana kwota (06/2012) w Zaktualizowana kwota (09/2012) w Zaktualizowana kwota (02/2013) w Wykorzystanie w 16 Wykorzystanie wg zasady elastyczności środków w 17 03 2.985.297,00 2.985.297,00 2.985.297,00 2.985.297,00 1.456.005,01 6.468.143,00 4.968.143,00 3.247.143,00 09 3.482.846,00 3.482.846,00 3.482.846,00 2.482.846,00 2.097.528,57 11 3.482.846,00 1.482.846,00 1.482.846,00 482.846,00 316.726,20 23 8.955.890,00 11.975.890,00 11.975.890,00 10.175.890,00 11.603.350,04 24 1.990.198,00 1.990.198,00 1.570.132,75 28.882.769,00 26 1.990.198,00 5.473.044,00 5.473.044,00 1.990.198,00 1.240.255,43 28 1.492.648,00 492.648,00 26.850.517,00 28.421.517,00 44.754.945,00 396.950,00 44.057.754,50 57 9.950.989,00 9.950.989,00 9.950.989,00 9.950.989,00 10.702.907,26 81 (udział osi priorytetowej 1) 2.487.748,00 1.467,748,00 1.467,748,00 1.467,748,00 1.267.748,00 1.586.430,86 46 3.482.846,00 3.482.846,00 0,00 12.936.285,00 12.936.285,00 12.936.285,00 12.936.285,00 13.086.285,00 47 1.492.648,00 1.492.648,00 1.295.954,22 12 Zestawienie kumulatywnego podziału wkładu wspólnotowego zgodnie z załącznikiem II, cześć C Rozporządzenia (WE) nr 1828/2006 Komisji z dnia 8 grudnia 2006 r. (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 45 z dnia 15.02.2007 r.) dostępne jest w załączniku I do niniejszego sprawozdania. 13 Definicja kategorii interwencji dostępna jest w załączniku II do niniejszego sprawozdania. 14 Zaplanowane wykorzystanie wkładu wspólnotowego na poziomie Programu Operacyjnego zgodnie z artykułem 11 ustępem 1 rozporządzenia (WE) Komisji nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r., (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 45 z dnia 15.02.2007 r.). 15 Zaplanowane wykorzystanie wkładu wspólnotowego na poziomie Programu Operacyjnego zgodnie z artykułem 11 ustępem 1 rozporządzenia (WE) Komisji nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r., (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 45 z dnia 15.2.2007 r.). 16 Stan na dzień 31.12.2013 r. 17 Stan na dzień 31.12.2013 r. 22
48 1.990.198,00 1.990.198,00 455.000,00 51 1.492.648,00 1.492.648,00 557.243,38 53 1.990.198,00 1.990.198,00 3.407.025,69 54 2.487.747,00 2.487.747,00 7.372.245,09 58 4.904.939,00 5.705.189,00 6.705.189,00 8.776.782,01 59 2.942.964,00 4.192.964,00 4.192.964,00 3.422.215,15 60 2.452.470,00 2.152.470,00 2.152.470,00 1.580.351,05 71 1.961.976,00 2.861.976,00 2.861.976,00 566.435,03 73 2.942.964,00 3.917.964,00 3.917.964,00 4.907.989,98 74 1.471.482,00 671.232,00 671.232,00 0,00 75 4.414.445,00 6.311.445,00 6.311.445,00 4.990.897,49 49.049.395,00 49.049.395,00 54.049.395,00 54.049.395,00 54.049.395,00 76 1.961.976,00 1.961.976,00 3.461.976,00 3.983.032,19 53.483.611,39 77 2.452.470,00 2.993.470,00 2.993.470,00 5.035.233,27 79 2.452.470,00 2.452.470,00 2.452.470,00 3.548.244,09 80 17.167.288,00 11.904.288,00 11.904.288,00 9.620.609,92 81 (udział osi priorytetowej 2) 3.923.951,00 3.923.951,00 6.423.951,00 7.051.821,21 85 5.360.661,00 5.360.661,00 5.360.661,00 5.360.661,00 5.360.661,00 5.360.661,00 5.360.661,00 5.360.661,00 3.301.204,76 3.301.204,76 86 945.999,00 945.999,00 945.999,00 945.999,00 945.999,00 945.999,00 945.999,00 945.999,00 346.928,80 346.928,80 Ogółem 105.111.000,00 105.111.000,00 105.111.000,00 105.111.000,00 105.111.000,00 105.111.000,00 105.111.000,00 105.111.000,00 104.837.633,01 104.837.633,01
W podziale na działania wsparcie priorytetowych obszarów tematycznych przedstawia się następująco: Kategoria interwencji Działanie Zakontraktowane środki EFRR w Udział działania w kategorii inwerwencji 03 1.1.1 Intensyfikacja / wspieranie kontaktów gospodarczych i/lub naukowych 1.456.005,01 100,00% 1.1.1 Intensyfikacja / wspieranie kontaktów gospodarczych i/lub naukowych 254.783,38 12,15% 09 1.1.2 Poprawa warunków dla rozwoju przedsiębiorczości 682.426,58 32,53% 1.1.3 Rozwój gospodarczy poprzez wymianę wiedzy (BiR) 844.434,42 40,26% 1.1.4 Działania marketingowe 315.884,19 15,06% 11 1.3.2 Działania w zakresie społeczeństwa informacyjnego 316.726,20 100,00% 23 1.3.1 Działania w zakresie infrastruktury transportowokomunikacyjnej 11.603.350,04 100,00% 24 1.2.1 Poprawa i rozwój infrastruktury turystycznej 1.570.132,75 100,00% 26 1.2.1 Poprawa i rozwój infrastruktury turystycznej 1.240.255,43 100,00% 28 1.3.1 Działania w zakresie infrastruktury transportowokomunikacyjnej 396.950,00 100,00% 46-0,00 0,00% 47 1.4.1 Ochrona i poprawa stanu środowiska przyrodniczego 1.295.954,22 100,00% 48 1.4.1 Ochrona i poprawa stanu środowiska przyrodniczego 455.000,00 100,00% 51 1.4.1 Ochrona i poprawa stanu środowiska przyrodniczego 557.243,38 100,00% 1.4.1 Ochrona i poprawa stanu środowiska przyrodniczego 1.686.225,35 49,49% 53 1.4.2 Wspieranie współpracy w dziedzinie środowiska przyrodniczego 1.720.800,34 50,51% 1.4.1 Ochrona i poprawa stanu środowiska przyrodniczego 2.273.943,15 30,84% 54 1.4.2 Wspieranie współpracy w dziedzinie środowiska przyrodniczego 5.098.301,94 69,16% 1.2.1 Poprawa i rozwój infrastruktury turystycznej 5.855.893,23 54,71% 1.2.2 Opracowanie koncepcji rozwojowych na rzecz turystyki 57 trwałej na wspólnym obszarze przygranicznym 1.483.499,54 13,86% 1.2.4 Oferta turystyczna i system informacyjny 2.512.548,22 23,48% 1.2.5 Działania w dziedzinie uzdrowiskowej 850.966,27 7,95% 58 2.2.3 Wspieranie transgranicznej dostępności do dziedzictwa kulturowego 8.776.782,01 100,00% 59 2.2.1 Poprawa oraz rozwój infrastruktury kulturalnej 3.442.215,15 100,00% 60 2.2.2 Oferta w dziedzinie kultury i sztuki 1.580.351,05 100,00% 71 2.1.1 Projekty kształcenia transgranicznego w kontekście gospodarki i życia społecznego 566.435,03 100,00% 2.1.1 Projekty kształcenia transgranicznego w kontekście 1.003.522,17 20,45% gospodarki i życia społecznego 73 2.1.2 Transgraniczne projekty edukacyjne 3.512.365,55 71,56% 2.3.2 Wspieranie placówek i projektów socjalnych 392.102,26 7,99% 74-0,00 0,00% 75 2.1.2 Transgraniczne projekty edukacyjne 4.990.897,49 100,00% 76 2.3.1 Ochrona zdrowia 3.983.032,19 100,00% 77 2.3.2 Wspieranie placówek i projektów socjalnych 5.035.233,27 100,00% 79 2.3.2 Wspieranie placówek i projektów socjalnych 3.548.244,09 100,00% 2.5.1 Rozwój współpracy 3.408.370,70 35,43% 80 2.6.1 Zarządzanie i wdrażanie wspólnego Funduszu Małych Projektów 6.212.239,22 64,57% 1.5.1 Współpraca w dziedzinie ładu przestrzennego i planowania regionalnego 1.586.430,86 18,37% 81 2.4.1 Działania transgraniczne w zakresie bezpieczeństwa publicznego 3.239.176,40 37,50% 2.4.2 Transgraniczne koncepcje w dziedzinie ratownictwa, ochrony przed katastrofami i ochrony przeciwpożarowej 3.812.644,81 44,14% 85 Pomoc Techniczna 3.301.204,76 52,34% 86 Pomoc Techniczna 346.928,80 5,50% 24
2.1.4 Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana Do dnia 31.12.2013 r. nie nastąpiły zwroty ani ponowne wykorzystanie środków zgodnie z artykułem 57 i artykułem 98 ustępem 2 Rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. 2.1.5 Analiza jakościowa Poniższe zestawienie przedstawia osiągnięty postęp roczny w odniesieniu do wskaźników i wartości minimalnych zdefiniowanych w Programie Operacyjnym. Zdefiniowane tutaj wskaźniki odnoszą się do wartości zakontraktowanych, czyli wartości docelowych. Niewielkie różnice w stosunku do wartości w sprawozdaniu za rok poprzedni wynikają z bieżących zmian w ramach projektów. Przedstawione poniżej wartości skumulowane na koniec okresu sprawozdawczego pokazują, że na dzień 31.12.2013 r. udało się osiągnąć wartości docelowe dla prawie wszystkich wskaźników rezultatu lub też stopień realizacji wskaźników był bardzo wysoki. Osiągnięto zwłaszcza wskaźniki odnoszące się do poprawy jakości współpracy transgranicznej poprzez kooperacje w ramach projektów oraz do zdolności Programu do pozyskiwania nowych partnerów do realizacji transgranicznych projektów współpracy. Należy zauważyć, że wdrażanie Programu realizowane jest w znacznym stopniu zgodnie z wyznaczonymi celami, które przedstawiono poniżej. 25
Skwantyfikowane cele finansowo-technicznego monitoringu wdrażania Wskaźnik Cel minimalny 18 Wartość wyjściowa Wynik za rok 2008 Wynik za rok 2009 Wynik za rok 2010 Wynik za rok 2011 Wynik za rok 2012 Wynik za rok 2013 Udział zakontraktowanych środków UE w kategoriach interwencji 03 i 09 Udział zakontraktowanych środków UE w kategoriach interwencji 23, 24, 26 i 28 Udział zakontraktowanych środków UE w kategoriach interwencji 46, 47, 48, 51, 53 i 54 Udział zakontraktowanych środków UE w kategorii interwencji 57 Udział zakontraktowanych środków UE w kategoriach interwencji 80 i 81 Udział zakontraktowanych projektów, które spełniają trzy z następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie Udział zakontraktowanych projektów, które spełniają cztery z następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie Udział partnerów projektów, którzy wcześniej nie uzyskali wsparcia w ramach Programu Celu 3 albo jego poprzednika Programu Interreg III A Udział zakontraktowanych środków UE w kategoriach interwencji 23, 24, 46, 53, 57, 59, 60, 75, 76, 77 i 79, które przypadają na przedsięwzięcia w powiatach leżących bezpośrednio przy granicy, w całkowitej puli zakontraktowanych środków poszczególnych dziedzin wydatków 6,2% 0,0% 0,0% 0,0% 0,9% 2,0% 2,7% 3,4% 13,7% 0,0% 0,0% 0,0% 9,5% 12,5% 14,1% 14,1% 12,3% 0,0% 0,0% 0,7% 2,3% 5,6% 11,5% 12,5% 9,5% 0,0% 0,0% 0,0% 0,6% 7,1% 10,2% 10,2% 22,4% 0,0% 0,0% 4,7% 5,9% 11,3% 15,1% 17,4% 20% 0,0% 0,0% 77,8% 91,3% 92,6% 93,6% 94,1% 5% 0,0% 0,0% 44,4% 50,0% 63,2% 64,8% 64,7% 35% 0,0% 0,0% 30,0% 42,4% 44,4% 41,1% 42,19% 70% 0,0% 0,0% 6,5% 23,2% 39,6% 45,0% 45,9% 18 Wartość docelowa odnosi się do roku 2015. 26
Europejska strategia na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia W 2000 roku Rada Europejska uchwaliła w Lizbonie dziesięcioletnią strategię, dzięki której UE ma stać się najbardziej dynamicznym i konkurencyjnym obszarem gospodarczym na świecie. Rok później, w Goteborgu Rada uzupełniła w ramach unijnej Strategii Zrównoważonego Rozwoju założenia gospodarcze i społeczne Strategii Lizbońskiej 19 o wymiar ekologiczny. W 2005 roku Rada Europejska postanowiła nadać Strategii Lizbońskiej nowe impulsy i ukierunkować jej priorytety na zrównoważony rozwój i zatrudnienie. Przyjęte w kolejnym roku strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności 20 uwzględniają ten rozwój i mają przyczynić się do urzeczywistnienia nowych celów. Wspomniane założenia są zgodne ze zintegrowanymi wytycznymi na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. 21 Europejska strategia znalazła swoje odzwierciedlenie również w Programie Operacyjnym Polska Saksonia 2007-2013. Zadaniem Programu w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej jest zwiększenie spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej na pograniczu polsko-saksońskim. Wkład w realizację rozszerzonej Strategii Lizbońskiej mierzony jest przy pomocy celów, wskaźników i kategorii interwencji zapisanych w Programie. Poniżej przedstawiono postęp, jaki udało się osiągnąć od początku okresu wsparcia w odniesieniu do kodów interwencji, odzwierciedlających na poziomie Programu istotne cele i priorytety Strategii Lizbońskiej. Wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) W strategii zatrudnienia duże znaczenie przypisuje się wzmocnieniu małych i średnich przedsiębiorstw. Ważnym aspektem jest w tym kontekście wsparcie sieci współpracy oraz wspieranie badań naukowych i innowacji w MŚP. W ramach kategorii interwencji 3 i 9 odnoszących się do tego sektora zakontraktowano od początku okresu wsparcia łącznie osiem projektów na kwotę ok. 3,5 mln. W dziedzinie wsparcia Gospodarka i nauka udało się w okresie sprawozdawczym zakontraktować dalsze projekty. Należy jednakże stwierdzić, że pomimo intensywnych działań na rzecz pozyskania nowych projektów alokacja środków w kategoriach interwencji 3 i 9 w aktualnej perspektywie finansowej przewyższa zapotrzebowanie. 19 Więcej na stronie: http://ec.europa.eu/growthandjobs/pdf/lisbon_de.pdf 20 Decyzja Rady 2006/702/EG z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 291 z dnia 21.10.2006 r.). 21 Zalecenie Rady 2008/390/EG z dnia 14 maja 2008 r. w sprawie ogólnych wytycznych polityki gospodarczej państw członkowskich i Wspólnoty (2008 2010), (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 137 z dnia 27.05.2008 r.) oraz decyzja Rady 2008/618/WE z dnia 15 lipca 2008 r. dotycząca wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 198 z dnia 26.07.2008 r.). 27
Wsparcie rozbudowy infrastruktury komunikacyjnej Kategorie interwencji 11, 23, 24, 26 i 28 odpowiadają celowi sformułowanemu w Wytycznych Wspólnoty dla Spójności, jakim jest rozbudowa i poprawa infrastruktury komunikacyjnej w celu zwiększenia konkurencyjności regionalnej w sferze gospodarki i turystyki. Na terenie pogranicza polsko-saksońskiego istnieje szczególne zapotrzebowanie na rozbudowę głównie dróg regionalnych i lokalnych (kategoria interwencji 23) wynikające z istniejących zapóźnień. Dostępne środki zostały prawie całkowicie wykorzystane w 2010 roku na realizację dwóch projektów drogowych o znaczeniu strategicznym. Ze względu na utrzymujące się wysokie zapotrzebowanie podjęto w latach ubiegłych decyzję o przesunięciu środków w ramach osi priorytetowej 1 i zwiększeniu alokacji w kategorii interwencji 23, co pozwoliło na zatwierdzenie kolejnych dwu projektów. W związku z faktem, iż jeden z zakontraktowanych projektów drogowych jest inwestycją o znaczeniu strategicznym postanowiono zwiększyć środki tego projektu o kwotę 0,9 mln. Do dnia 31.12.2013 r. zakontraktowano więc w kategorii interwencji 23 łącznie cztery projekty na kwotę 11,6 mln euro. Od początku okresu wsparcia w kategoriach interwencji 24 i 26 zakontraktowano po dwa projekty, a w kategorii interwencji 28 jeden projekt na łączną kwotę ok. 3,2 mln. Zatwierdzono ponadto jeden projekt w kategorii interwencji 11, w ramach którego zakontraktowano środki na kwotę ok. 0,3 mln. Działania na rzecz ochrony środowiska Przyjmując rozszerzoną Strategię Lizbońską Rada Europejska potwierdziła istotny wkład polityki ekologicznej we wzrost gospodarczy, zatrudnienie oraz zrównoważone gospodarowanie zasobami. Kwestie związane ze środowiskiem przyrodniczym zawarto w Programie Operacyjnym w kategoriach interwencji 46, 47, 48 oraz 51, 53 i 54. Wymienione powyżej kategorie interwencji uzupełniają się wzajemnie zgodnie z uchwałą Komitetu Monitorującego podjętą w 2010 r. Od początku okresu wsparcia zakontraktowano w dziedzinie wsparcia Środowisko przyrodnicze 19 projektów na łączną kwotę 13,1 mln, co pozwoliło na wypełnienie założenia o priorytetowym podejściu do kwestii środowiska naturalnego w ramach Programu. Godnym uwagi jest fakt, iż w okresie sprawozdawczym po raz pierwszy udało się zakontraktować projekt w ramach niecieszącej się dotychczas zainteresowaniem beneficjentów kategorii interwencji nr 48 Zintegrowany system zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń. Wsparcie turystyki Wspieranie turystyki odpowiada celowi, jakim jest tworzenie podstaw dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz poprawa sytuacji w zakresie zatrudnienia na pograniczu. Kwota 28
dostępnych w tej dziedzinie środków w wysokości prawie 10 mln (kod interwencji 57) podkreśla znaczącą rolę, jaką przywiązuje się do tej dziedziny wsparcia. Do dnia 31.12.2013 r. zakontraktowano 18 projektów na kwotę ok. 10,7 mln, co pozwoliło w znacznej mierze zrealizować cele założone dla wyszczególnionych powyżej kategorii interwencji. W roku sprawozdawczym nie zatwierdzono wprawdzie w dziedzinie wsparcia Turystyka i działalność uzdrowiskowa żadnych kolejnych projektów, jednakże KM przychylił się do wniosków o zwiększenie środków w ramach realizowanych już projektów. Wsparcie kultury Projekty w dziedzinie kultury wzmacniają tożsamość regionalną i przyczyniają się tym samym do zwiększenia spójności terytorialnej regionu przygranicznego. Działalność tą przyporządkowano do kategorii interwencji 58-60, obejmujących zarówno ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, jak i rozwój infrastruktury oraz poprawę oferty kulturalnej. Jak już informowano w sprawozdaniu rocznym za rok ubiegły, środki przyporządkowane do kategorii interwencji 59 Rozwój infrastruktury kulturalnej zostały wyczerpane w całości już w połowie roku 2010 pomimo przesunięcia środków w ramach osi priorytetowej, co oznacza, że cele Programu zostały osiągnięte. W związku z tym KM podjął decyzję o wstrzymaniu przyjmowania wniosków. Z tego względu w roku sprawozdawczym nie zakontraktowano we wspomnianej kategorii interwencji kolejnych projektów. W roku sprawozdawczym podjęto jednakże decyzję o dopuszczeniu składania wniosków o zmiany w projektach realizowanych w ramach zamkniętych już kategorii interwencji. Znaczne zapotrzebowanie na środki w ramach kategorii interwencji 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego mogło zostać zaspokojone w wyniku wdrożonego w 2011 roku uelastycznienia dziedzin wsparcia w ramach osi priorytetowej 2. W roku sprawozdawczym zatwierdzono we wspomnianej kategorii interwencji jeden nowy projekt oraz przyjęto jeden wniosek o zwiększenie środków. Do dnia 31.12.2013 r. w ramach kodu interwencji 58 zakontraktowano osiem projektów, w kategorii interwencji 59 cztery, a w kategorii 60 pięć projektów na łączną kwotę ok. 13,7 mln. Wsparcie zatrudnienia Obok zrównoważonego wzrostu głównym celem rozszerzonej Strategii Lizbońskiej jest zwiększenie poziomu zatrudnienia w Europie oraz wzmocnienie spójności społecznej. W myśl wytycznych w dziedzinie polityki zatrudnienia istotnym aspektem tej polityki jest rozwój instytucji oświatowych i stworzenie odpowiedniej do potrzeb oferty edukacyjnej. Do tego typu działań należy zaliczyć wspieranie uczenia się przez całe życie, działania poprawiające zdolności adaptacyjne pracowników, rozwijające ofertę edukacyjną oraz tworzące ośrodki infrastruktury społecznej w obliczu zmieniającej się struktury 29
społeczeństwa. Opisane powyżej wymogi znajdują swoje odzwierciedlenie w Programie w kategoriach interwencji 71, 73, 74, 75, 76, 77 oraz 79. W ramach Programu Operacyjnego zgłaszane jest duże zapotrzebowanie w szczególności na działania w ramach kodów interwencyjnych 73 Działania na rzecz zwiększenia udziału w kształceniu i szkoleniu przez całe życie ( ), 75 Infrastruktura systemu oświaty, 76 Infrastruktura ochrony zdrowia, 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza oraz 79 Pozostała infrastruktura społeczna. Ze względu na udokumentowane zapotrzebowanie w wymienionych kategoriach interwencyjnych już w roku 2010 zwiększono środki przyporządkowane do kategorii interwencji 71, 73, 75 i 77 o łączną kwotę 4,3 mln, przesuwając środki w ramach osi priorytetowej. Poprzez uelastycznienie kategorii interwencji w 2011 roku uzyskano dodatkowo większą swobodę w dostępności środków w ramach osi priorytetowej 2. W roku sprawozdawczym 2012 nastąpiło zwiększenie środków w kategoriach interwencji 71, 73, 75, 76 i 77 w wyniku zatwierdzonego przez Komisję Europejską przesunięcia środków pomiędzy osiami priorytetowymi. Ze względu na wyczerpanie środków oraz osiągnięcie celów Programu Komitet Monitorujący zdecydował w 2010 r. o wstrzymaniu przyjmowania wniosków w kategorii 75. W kontekście rozwoju sytuacji w realizowanych obecnie projektach dopuszczono w roku sprawozdawczym składanie wniosków o zwiększenie środków w zamkniętych dotychczas kategoriach interwencji. Do końca 2013 r. zakontraktowano w ramach 31 projektów, obejmujących szerokie spektrum wymienionych wyżej zadań, środki w kwocie przekraczającej 23 mln. Spośród zakontraktowanych projektów dziewięć projektów na kwotę ok. 4,9 mln (w tym przyznane w roku sprawozdawczym 2013 zwiększenia środków na realizację już zakontraktowanych projektów) przypada na kategorię interwencji 73 Działania na rzecz zwiększenia udziału w kształceniu i szkoleniu przez całe życie ( ), jeden projekt na kwotę ok. 0,6 mln przyporządkowano do kodu interwencji 71 ( ) zwalczanie dyskryminacji w dostępie do rynku pracy ( ), osiem projektów na łączną kwotę 4,9 mln (w tym zwiększenie środków z funduszu EFRR przyznane w roku sprawozdawczym 2013) do kodu interwencji 75 Infrastruktura systemu oświaty, trzy projekty w kwocie około 3,9 mln (w tym zwiększenie środków z funduszu EFRR przyznane w roku sprawozdawczym 2013) do kodu interwencji 76 Infrastruktura ochrony zdrowia, siedem projektów na kwotę około 5 mln (w tym dwa nowe projekty zatwierdzone w roku sprawozdawczym 2013) do kodu interwencji 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza i trzy projekty na ok. 3,5 mln do kategorii interwencji 79 Pozostała infrastruktura społeczna. 30
Wsparcie partnerstw i koncepcji polityk oraz programów W sferze wsparcia tworzenia partnerstw (kategoria interwencji 80) zakontraktowano do dnia 31.12.2013 r. łącznie szesnaście projektów na kwotę ok. 9,6 mln ze środków EFRR, w tym pięć projektów w ramach wdrażania Funduszu Małych Projektów. 22 Czternaście projektów zakontraktowanych w kategorii interwencyjnej 81 Rozwiązania na rzecz podniesienia jakości opracowania, monitorowania, ewaluacji polityk i programów ( ) na kwotę ok. 7 mln poświęcono stworzeniu transgranicznych procedur w sferze bezpieczeństwa tzn. ochrony przeciwpożarowej, zarządzania kryzysowego oraz policji. W ramach ww. kategorii interwencji realizowane są ponadto trzy projekty w dziedzinie planowania przestrzennego i regionalnego na kwotę ok. 1,5 mln. Jakość współpracy transgranicznej Spośród ogólnej liczby 136 zakontraktowanych projektów 50 projektów realizowanych jest przez saksońskich, a 86 projektów przez polskich Partnerów Wiodących. Fakt ten pokazuje, że podmioty po obydwu stronach granicy gotowe są przejąć odpowiedzialność finansową, merytoryczną i organizacyjną za realizację projektów. W dotychczas zakontraktowanych projektach bierze udział 297 partnerów współpracy. Projekty te realizowane są zarówno w ramach nowych kontaktów partnerskich pomiędzy podmiotami po obu stronach granicy, jak i w ramach istniejących już partnerstw. Większość partnerstw wzorem poprzedzającego Programu Interreg III A dotyczy wymiany pomiędzy instytucjami i stowarzyszeniami z Saksonii i Dolnego Śląska (100 23 projektów z łącznie 136 zakontraktowanych projektów). Ponadto Program umożliwia wspieranie współpracy pomiędzy partnerami z terenu województwa lubuskiego i Saksonii (28 24 projektów z łącznie 136 zakontraktowanych projektów). Na podkreślenie zasługuje fakt, że realizowane są również projekty, w których uczestniczą partnerzy współpracy z terenu wszystkich regionów biorących udział w Programie (8 25 projektów z łącznie 136 zakontraktowanych projektów). Z zestawienia Skwantyfikowanych celów finansowo-technicznego monitoringu wdrażania wynika, że ponad 94% zakontraktowanych dotychczas projektów spełnia co najmniej trzy wymagane kryteria współpracy. Tym samym planowana wartość docelowa 20% została znacznie przekroczona. Udział zakontraktowanych projektów spełniających wszystkie cztery kryteria współpracy kształtuje się na poziomie powyżej 64% i jest tym samym na dzień 22 Szczegółowe informacje na temat wdrażania Funduszu Małych Projektów znajdują się w rozdziale 3.2.2. Fundusz Małych Projektów. 23 Z tego 2 projekty w ramach wdrażania Funduszu Małych Projektów. 24 Z tego 2 projekty w ramach wdrażania Funduszu Małych Projektów. 25 Z tego 1 projekt w ramach wdrażania Funduszu Małych Projektów. 31