PS.1.RK.0931/02/10 PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w dniach 16-17 lutego 2010 r. w Rodzinnym Domu Dziecka w Szczecinie, ul. RóŜowa 8/2. Adres placówki: Rodzinny Dom Dziecka ul. RóŜowa 8/2 70-781 Szczecin Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Renata Karwowska starszy inspektor wojewódzki osoba kierująca zespołem oraz Ilona Jackiewicz-Bara inspektor wojewódzki, na podstawie UpowaŜnienia Nr 10/2010 z dnia 15 lutego 2010 r. wydanego przez zastępcę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Przedmiot kontroli: Zagadnienia dotyczące przestrzegania standardu opieki i wychowania w placówce, a w szczególności: 1. przestrzeganie standardów usług opiekuńczo-wychowawczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), 2. kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi, 3. przestrzeganie praw dziecka, 4. zasadność pobytu dziecka w placówce, 5. działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6. warunki lokalowe, 7. zapewnienie dzieciom wyŝywienia, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych, 8. umieszczanie dzieci w szpitalach psychiatrycznych, 9. zapewnienie opieki wychowankom niepełnosprawnym, 1
10. wyposaŝenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne, 11. wypłacanie drobnych kwot do dysponowania przez dziecko, 12. dostęp do produktów Ŝywnościowych i napojów przez całą dobę, 13. pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc, 14. prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 15. przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie. Kontrolą objęto okres od 01 stycznia 2009 r. do 16 lutego 2010 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano dyrektora placówki z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Następnie dokonano lustracji kontrolowanego obiektu. Wyjaśnień udzielała: Pani (...) dyrektor Placówki Ustalenia kontroli: Placówka funkcjonuje od 1986 r. Dyrektorem od 20 listopada 2006 r. jest Pani (...), posiadająca wykształcenie średnie studium nauczycielskie. Ukończyła szkolenie dla kandydatów na rodziny zastępcze i adopcyjne oraz do prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Posiada opinię Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego SRK z dnia 22 września 2009 r. o spełnieniu wymagań do prowadzenia placówki rodzinnej. Ponadto w Placówce na stanowisku pomoc kuchenna zatrudniona była Pani (...) i na stanowisku konserwatora Pan (...). Placówka usytuowana jest w bloku mieszkalnym na II piętrze. Do dyspozycji Placówki oddano: 6 pokoi sypialnych, pokój dzienny, gabinet, 2 toalety, 2 łazienki i kuchnię ze spiŝarnią zał. nr 1. Rodzinny Dom Dziecka dysponuje 4-8 miejscami. Na dzień kontroli w placówce przebywało 7 wychowanków, w tym 2 rodzeństwa: jedno 2-osobowe i jedno 3-osobowe. W przypadku rodziców 3 dzieci występowało ograniczenie władzy rodzicielskiej, a w przypadku 4 wychowanków jej pozbawienie. Ze względu na wiek dzieci sytuacja przedstawiała się następująco: 1 dziewczynka 17 lat, 1 chłopiec 13 lat, 1 chłopiec 11 lat, 2
2 dziewczynki 10 lat, 1 chłopiec 10 lat i jedna dziewczynka 2 lata - zał. nr 1. W oparciu o informacje przekazane przez dyrektora oraz na podstawie analizy dokumentacji 7 dzieci: (...) zał. nr 2, (...) zał. nr 3, (...) zał. nr 4, (...) zał. nr 5 dokonano ustaleń dotyczących zasadności ich pobytu w Placówce oraz działań podejmowanych przez Placówkę na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami. Zgodnie z informacją przekazaną przez Panią Dyrektor zał. nr 6 oraz analizy dokumentacji wszystkie dzieci przebywające w Placówce w dniu kontroli zostały umieszczone na podstawie postanowień sądu i skierowań wydanych przez MOPR w Szczecinie. W kontrolowanym okresie, w stosunku do 6 dzieci wypracowano opinię o pozostawieniu w Placówce, a w stosunku do 1 wychowanka o umieszczeniu w rodzinie przysposabiającej zał. nr 7. Podejmowano działania w kierunku powrotu dzieci do domu, a w przypadku braku takiej moŝliwości dzieci zgłaszane były do ośrodka adopcyjno-opiekuńczego w celu znalezienia rodziny przysposabiającej lub zastępczej (zaleŝnie od sytuacji prawnej wychowanka). Rodzice mogli odwiedzać swoje dzieci w Placówce. Ocena zasadności pobytu wychowanków w placówce dokonywana była co pół roku na spotkaniach, w których uczestniczyli: dyrektor placówki, pracownik MOPR w Szczecinie i pracownik Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego Fundacji Mam Dom. Opinie w sprawie zasadności pobytu dzieci w placówce formułowane były na piśmie. (...) zał. nr 2 (usunięto dane dotyczące dzieci) (...) zał. nr 3 (usunięto dane dotyczące dzieci) (...) zał. nr 4 (usunięto dane dotyczące dzieci) (...) zał. nr 5 (usunięto dane dotyczące dzieci) W trakcie kontroli sprawdzono indywidualne plany pracy z dzieckiem i karty pobytu wychowanków. Modyfikacja planów dokonywana była z zachowaniem 6-miesięcznego okresu wspólnie z pracownikami Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego Fundacji Mam Dom i Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie, przy uwzględnieniu potrzeb i zamierzeń wychowanków. W planach wyszczególniono cele długo- i krótkoterminowe. Ujęte były obszary pracy w zakresie sytuacji rodzinnej i prawnej dziecka, jego funkcjonowania społecznego i emocjonalnego, nauki szkolnej, stanu zdrowia, przygotowania do samodzielności, potrzeb materialnych i szczególnych potrzeb dziecka (w tym jego zainteresowań). Plany i modyfikacje prowadzone były prawidłowo. 3
Karty pobytu dzieci w Placówce zawierały informacje o znaczących dla dziecka wydarzeniach, w tym o postępach w nauce szkolnej, o stanie zdrowia dziecka i ocenę aktualnej sytuacji dziecka. Karty pobytu we wszystkich przypadkach prowadzone były rzetelnie i systematycznie. Podczas kontroli zostało sprawdzone, czy Placówka jest przygotowana do wypełniania zadań określonych w regulaminie, czy spełnia standardy określone w 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych i czy były przestrzegane prawa dziecka. Informacje uzyskano poprzez rozmowę kierowaną z dyrektorem placówki zał. nr 8 i poprzez analizę ankiet sporządzonych przez 6 wychowanków zał. nr 9. Spełnienie tych standardów przez Placówkę przedstawia się następująco: 1. Dzieci miały nieograniczony dostęp do jedzenia i napojów przez całą dobę. Przy planowaniu posiłków, uwzględniane były potrzeby i Ŝyczenia dzieci. Nie było wychowanków, którzy musieliby stosować specjalną dietę. Jeśli któreś dziecko było głodne zawsze otrzymywało posiłek. Dzieci wypowiadały się pozytywnie o jakości i ilości posiłków. Potwierdziły, Ŝe miały swobodny dostęp do jedzenia i picia. 2. Wszystkie dzieci były zapisane do lekarzy rodzinnych. Dwoje dzieci było pod stałą opieką poradni okulistycznej i jedno pod opieką poradni pulmonologicznej. Zalecenia lekarzy realizowane były na bieŝąco. Opiekunowie reagowali na skargi dzieci dotyczące ich złego samopoczucia. W Domu była apteczka wyposaŝona w podstawowe leki i środki opatrunkowe. W kontrolowanym okresie nie było wychowanków leczonych w szpitalach psychiatrycznych zał. nr 10. 3. W placówce nie było dzieci, które wymagały nauczania indywidualnego. Natomiast w przypadku 3 osób: (...) występowały trudności szkolne. Wychowankowie ci byli objęci zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi. Opiekunowie pomagali wychowankom w odrabianiu zadań domowych. W kontrolowanym okresie w Placówce nie przebywały dzieci niepełnosprawne zał. nr 11. Opiekunowie dbali o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych zajęcia plastyczne 3 dzieci, zajęcia taneczne jedno dziecko, zajęcia sportowe 1 dziecko. Okazjonalnie wychowankowie uczestniczyli w rajdach i wycieczkach po Puszczy Bukowej. 4. Dzieci były wyposaŝone w odzieŝ, obuwie, bieliznę, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej, podręczniki i przybory szkolne oraz inne przedmioty osobistego uŝytku. W Placówce nie było problemów z zabezpieczeniem tych rzeczy w odpowiednim czasie 4
i wystarczającej ilości. Dzieci zazwyczaj same dokonywały wyboru przy zakupach. Wszystkie wydatki były pokrywane z budŝetu Placówki. 5. Dzieci regularnie otrzymywały kieszonkowe w wysokości 35-50 zł., zaleŝnie od wieku dzieci. Wychowankowie w wieku 17 i 13 lat otrzymywali 50 zł., dzieci młodsze 35 zł. Nie występowały sytuacje nieotrzymania przez dziecko kwoty pienięŝnej. Dzieci powiedziały, Ŝe zdarzają się sytuacje, kiedy za kłamstwo, złe zachowanie kieszonkowe jest zmniejszane i wtedy za te pieniądze ciocia kupuje dla wszystkich słodycze. 6. Dzieci uczyły się w szkołach na terenie Szczecina, nie było więc potrzeby ponoszenia opłat za pobyt w bursie lub w internacie. 7. Wychowankowie otrzymywali środki (bilety) na pokrycie kosztów przejazdów do i z miejsca uzasadnionego pobytu poza placówką. 8. Placówka zapewniała dla kaŝdego dziecka łóŝko lub tapczan, szafę lub miejsce w szafie do przechowywania rzeczy osobistych, odzieŝy i obuwia oraz zabawki, szafkę nocną i lampki nocne. Stan techniczny mieszkania był dobry. Na bieŝąco uzupełniane były potrzebne przedmioty codziennego uŝytku. Była ciepła woda, centralne ogrzewanie. Dobry był stan instalacji elektrycznej, sanitariatów i oświetlenia. Ponadto w czasie kontroli uzyskano od dzieci informacje dotyczące przestrzegania w Placówce praw dziecka do: informacji, swobody wypowiedzi, ochrony przed poniŝającym traktowaniem i karaniem, do prywatności, wolności religijnej. Informacje te zostały zebrane od 6 wychowanków na podstawie anonimowych ankiet. Na pytanie "mam prawo do..." dzieci odpowiadały następująco: zabawy 4 osoby, nauki, opieki zdrowotnej, wychodzenia na dwór po 3 osoby, odpoczynku, prywatności, oglądania telewizji, gry na komputerze po 2 osoby. Pojedyncze osoby wskazały prawo do szacunku i zabaw z siostrą. Na pytanie, "czy jesteś informowany o swojej sytuacji rodzinnej", wszystkie dzieci odpowiedziały twierdząco. Na pytanie "mogę decydować o...", 4 dzieci wskazało o wyborze odzieŝy, obuwia, 5 osób o wyborze koleŝanek i kolegów, 3 osoby o wyborze szkoły, 2 osoby o tym, z kim mieszkam w pokoju, jedno dziecko napisało, Ŝe moŝe decydować, co chce jeść. Na pytanie "mam swobodny dostęp do...", wszystkie dzieci odpowiedziały, Ŝe mają swobodny dostęp do radia, telewizji, komputera, internetu, prasy. Na pytanie ze swoimi problemami zwracam się do..., wszystkie dzieci odpowiedziały, Ŝe do cioci i wujka. Na pytanie w placówce mogę... wszystkie dzieci odpowiadały: wysyłać listy, dzwonić do rodziny, swobodnie korzystać z toalety i łazienki, zapraszać do domu koleŝanki i kolegów, posiadać rzeczy, do których nikt nie ma dostępu, obchodzić urodziny, imieniny. Wszystkie dzieci potwierdziły, Ŝe listy otrzymują zaklejone. 5
Na pytanie co robisz w czasie wolnym dzieci odpowiadały następująco: bawię się 5 osób, oglądam telewizję 4 osoby, wychodzę na dwór 3 osoby, czytam ksiąŝki, komiksy 2 osoby. Pojedynczy wychowankowie powiedzieli następująco gram na komputerze, bawię się z Anią, spotykam się ze znajomymi, chodzę na zakupy, chodzę do kina, gram w gry planszowe. Ze zgromadzonych informacji wynika, Ŝe dzieci nie utoŝsamiają pobytu w Rodzinnym Domu Dziecka z pobytem w placówce, czują się w nim jak w domu rodzinnym, uŝywają sformułowania ciocia, wujek, nie traktują opiekunów jak wychowawców. Wszystkie dzieci powiedziały, Ŝe mogą chodzić do Kościoła. Na pytanie czy spotyka cię przemoc, jeśli tak, to jaka i kto ją wobec ciebie stosuje wszystkie dzieci odpowiedziały przecząco. Wychowankowie znają system kar i nagród. Jako nagrody najczęściej wymieniali: słodycze 5 osób, pochwała 4 osoby, gra na komputerze 2 osoby, wyjście do kina 2 osoby. Najczęściej stosowane kary, to: zakaz oglądania telewizji 5 osób, siedzenie w pokoju 3 osoby, nagana 3 osoby, dodatkowy dyŝur 2 osoby, zakaz wyjść na dwór, zakaz gry na komputerze po 1 osobie. Dzieci powiedziały, Ŝe jeśli nie zgadzają się z karą mogą poprosić ciocię o zamianę na inną. Na pytanie czy moŝesz mieszkać w jednym pokoju ze swoim rodzeństwem 4 dzieci odpowiedziało twierdząco. Jedno dziecko napisało, Ŝe nie moŝe, bo jest dziewczynką i nie moŝe mieszkać z bratem i jedno, Ŝe nie ma rodzeństwa w Placówce. Na pytanie, co chcesz zmienić w placówce 2 dzieci odpowiedziało, Ŝe nic, 1 chce mieć telewizor w pokoju, 2 chce, Ŝeby Placówka miała duŝy samochód, dwoje chce mieć dom z ogrodem. Placówka była przygotowana do realizacji zadań określonych w regulaminie. Pracownicy posiadali odpowiednie wykształcenie, spełnione były warunki określone w obowiązującym przepisach, tj. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych: - Placówka posiadała odpowiednie warunki lokalowe, zapewniony był dostęp na nauki, opieki zdrowotnej, - zapewnione było odpowiednie wyposaŝenie w odzieŝ, obuwie, środki higieniczne i środki czystości, - dbano o kontakty dzieci z rodzinami, - zapewniono moŝliwość stosowania praktyk religijnych, - przestrzegane były prawa dziecka. Na tym protokół zakończono. Nie zachodzi konieczność wydawania zaleceń pokontrolnych. 6
Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 5. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie, co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono 15 marca 2010 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Rodzinny Dom Dziecka w Szczecinie, ul. RóŜowa 8/2 egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Szczecin, dnia marca 2010 r. 7