Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Redaktor prowadzący: Ewelina Burska Projekt okładki: Maciej Pasek Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock. Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: helion@helion.pl WWW: http://helion.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://helion.pl/user/opinie?cwmood Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. ISBN: 978-83-246-4758-3 Copyright Helion 2013 Printed in Poland. Kup książkę Poleć książkę Oceń książkę Księgarnia internetowa Lubię to!» Nasza społeczność
Spis tre ci O autorze 7 Rozdzia 1. Wst p 9 Rozdzia 2. Instalacja serwera lokalnego 17 Rozdzia 3. Instalacja Moodle na lokalnym komputerze 29 Rozdzia 4. Interfejs strony g ównej 39 Rozdzia 5. Dodawanie kategorii oraz zak adanie nowego kursu 47 Rozdzia 6. Dodawanie u ytkowników 59 Rozdzia 7. Przypisywanie ról u ytkownikom 63 Rozdzia 8. Tworzenie kursu 73 Rozdzia 9. Zamieszczanie materia ów w internecie 153 Zako czenie 157 Bibliografia 159
6 Moodle wiczenia praktyczne
3 Instalacja Moodle na lokalnym komputerze W I C Z E N I E 3.1 Pobieranie i wypakowywanie programu Moodle 1. Aby pobra, a nast pnie wypakowa na komputerze pakiet instalacyjny Moodle, przejd na oficjaln stron projektu http://moodle.org/ i wybierz odno nik Pliki do pobrania (rysunek 3.1). Rysunek 3.1. Dzia Pliki do pobrania Gdy wykonasz t operacj, przejdziesz do dzia u Pliki do pobrania. Oprócz samego pakietu instalacyjnego Moodle, który nie zawiera instalatora XAMPP, mo na tam pobra zestawy wraz z XAMPP dla systemów: Windows, Mac OS X.
30 Moodle wiczenia praktyczne 2. W rozdziale 2. stworzy e rodowisko do testów za pomoc WampServer, dlatego wybierz kategori Standardowe pakiety Moodle. Znajdzisz tam plik z pakietem instalacyjnym Moodle bez paczki XAMMP (rysunek 3.2). Zawiera on najnowsze wersje systemu 1. Rysunek 3.2. Standardowe pakiety Moodle 3. Wybierz stabiln wersj Moodle 2.2+ w formacie.zip, odpowiednim dla Windowsa (rysunek 3.3). Moodle o rozszerzeniu.tgz jest zalecane dla systemu operacyjnego Linux. Rysunek 3.3. Wybranie stabilnej wersji Moodle 2.2 o rozszerzeniu.zip 4. Gdy klikniesz na odno nik Download, wy wietli si okno dialogowe z rysunku 3.4. Zapisz plik na dysku twardym wybierz przycisk OK. Po zako czeniu pobierania archiwum znajdzie si na dysku C:, w katalogu o nazwie Pobrane. 5. Aby przej do katalogu Pobrane, mo esz w przegl darce internetowej wybra Narz dzia, a nast pnie Pobieranie plików (Ctrl+J). Do opracowania tego przyk adu u y em Mozilli Firefox. Aby móc rozpakowa pobrany plik moodle-latest-22.zip, zainstaluj program 7zip. Jest on dost pny na licencji open source. Pobierz go z oficjalnej strony projektu http://7-zip.org.pl/. 1 W trakcie pisania ksi ki by a to wersja 2.2, aktualna na dzie 22.01.2012.
Rozdzia 3. Instalacja Moodle na lokalnym komputerze 31 Rysunek 3.4. Pobieranie pliku moodle-latest-22.zip 6. Gdy zainstalujesz program 7zip, rozpakuj za jego pomoc pobrane archiwum moodle-latest-22.zip. W tym celu kliknij na tym pliku lewym klawiszem myszy, a nast pnie wybierz polecenie 7-Zip/ Extract files (rysunek 3.5). Rysunek 3.5. Operacja rozpakowywania pliku moodle-latest-22.zip z zastosowaniem programu 7zip 7. Potwierd lokalizacj katalogu WWW. W polu Extract to powinna znajdowa si scie ka C:\wamp\www (rysunek 3.6). W celu zatwierdzenia kliknij przycisk OK. 8. Pasek post pu wypakowywania plików przedstawiono na rysunku 3.7. Po zako czeniu tego procesu ca y pakiet instalacyjny Moodle b dzie si znajdowa w katalogu C:\wamp\ www\moodle. Zostan tam umieszczone wszystkie pliki platformy. W I C Z E N I E 3.2 Uruchamianie instalacji 1. Aby uruchomi proces instalacji programu Moodle na komputerze lokalnym, wpisz w pasku przegl darki adres http://localhost/moodle.
32 Moodle wiczenia praktyczne Rysunek 3.6. Wyznaczenie cie ki wypakowania pliku moodle- -latest-22.zip do wyznaczonej lokalizacji za pomoc programu 7zip Rysunek 3.7. Pasek post pu wypakowywania pliku moodle-latest-22.zip Rozpocznie si instalacja Moodle na komputerze lokalnym. Proces ten jest aktywowany przez skrypt instalacyjny install.php, który w trakcie instalacji tworzy m.in. plik config.php, zapisuj cy wprowadzane ustawienia. 2. Pojawi si pierwszy ekran instalatora Moodle (rysunek 3.8). Domy lnym j zykiem, w jakim b d wy wietlane informacje podczas instalacji, jest angielski. Zmie go na polski. Wybierz przycisk Nast pne. Zmiana ta dotyczy tylko j zyka instalacji. 3. Zostaniesz poproszony o zatwierdzenie cie ek dost pu do katalogów Moodle (przedstawionych na rysunku 3.9). Wybierz przycisk Nast pne.
Rozdzia 3. Instalacja Moodle na lokalnym komputerze 33 Rysunek 3.8. Wybór j zyka polskiego, obowi zuj cego podczas instalacji Moodle Rysunek 3.9. Potwierdzenie domy lnych ustawie adresu oraz cie ek dost pu do katalogów Moodle Informacje takie jak np. adres dost pu do Moodle, nazwa u ytkownika, nazwa bazy danych oraz has o do bazy danych zostan umieszczone w pliku o nazwie config.php. Dokument ten mo na, po zako czeniu procesu instalacji, edytowa np. za pomoc programu Notatnik. Za ó my, e zapomnia e has a do bazy danych. Aby uzyska jego podgl d (i innych ustawie wprowadzonych w trakcie instalacji), dokonaj odpowiednich zmian w dokumencie config.php. Pliki config.php oraz install.php znajduj si w katalogu C:\wamp\www\moodle. Zdarza si, e nie wszystkie wy wietlane informacje s przet umaczone na j zyk polski. Pole Adres w sieci adres internetowy, który nale y wpisa w pasku adresu przegl darki, aby uzyska dost p do platformy Moodle. W tym wiczeniu jest to domy lnie http://localhost/moodle. Adres ten informuje, e platforma Moodle znajduje si na serwerze komputera lokalnego w katalogu moodle.
34 Moodle wiczenia praktyczne Pole Katalog Moodle cie ka dost pu do katalogu moodle, do którego w wiczeniu 3.1 zosta wypakowany pakiet instalacyjny Moodle. Pole Katalog z danymi cie ka dost pu do katalogu moodledata. Jego g ównym zadaniem jest bezpieczne przechowywanie materia ów w postaci plików o ró nych formatach, np. nades anych przez uczestników kursu, który odbywa si za po rednictwem Moodle. Podczas instalacji platformy na komputerze lokalnym adresy cie ek dost pu do katalogów prowadz automatycznie tam, gdzie zostaje utworzony katalog z danymi, czyli moodledata poza g ówny katalog plików Moodle. Przedstawiono to na rysunku 3.9. Katalog moodledata zostanie utworzony poziom wy ej od moodle. W efekcie moodledata b dzie wy czony z publicznego dost pu poprzez internet. Dzia anie to ma na celu zabezpieczenie nades anych plików przed nieuprawnionym u yciem ich przez osoby trzecie za po rednictwem sieci. 4. Wybierz typ bazy danych Improved MySQL (native/mysqli). Kliknij przycisk Nast pne (rys 3.10). Zalecanym typem bazy danych jest MySQL, ale Moodle mo e te u ywa innych. W katalogu z danymi, czyli moodledata, znajduj si pliki przes ane przez u ytkowników platformy, a baza danych przechowuje wi kszo pozosta ych informacji. Rysunek 3.10. Wybór bazy danych w trakcie procesu instalacji Moodle na komputerze lokalnym 5. Aby skonfigurowa dost p do bazy danych, wprowad informacje do formularza (rysunek 3.11). W polu Host bazy danych wpisz localhost. Baza danych b dzie si znajdowa na komputerze lokalnym. Je li baza danych znajduje si na innym serwerze, w polu Host bazy danych nale y wpisa jego adres IP lub nazw hosta.
Rozdzia 3. Instalacja Moodle na lokalnym komputerze 35 Rysunek 3.11. Definiowenie w formularzu niezb dnych informacji w celu prawid owej konfiguracji bazy danych 6. W polu Nazwa bazy danych wprowad nazw bazy danych cwiczenia (utworzon w wiczeniu 2.3), a w polu U ytkownik bazy danych admin (utworzon w wiczeniu 2.2). 7. W sekcji Has o do bazy danych wprowad has o moodle4@r, definiowane przy tworzeniu bazy danych w wiczeniu 2.3. Wybierz przycisk Nast pne (rysunek 3.11). Podczas tworzenia bazy danych do tabeli automatycznie jest dodawany prefiks mdl_. Stosowanie ró nych przedrostków, np. mdl22_, umo liwia korzystanie z jednej bazy danych przez np. dwie wersje Moodle lub inne programy, a tak e pozwala tworzy wi cej ni jedn kopi bezpiecze stwa danych. 8. Zostaniesz zapytany, czy akceptujesz warunki licencji. Aby przej do kolejnego kroku instalacji, wybierz przycisk Kontynuuj (rysunek 3.12). Tym samym zaakceptujesz warunki licencji. 9. Wy wietli si informacja o wersji Moodle. Narz dzie sprawdzi tak e, czy wszystkie komponenty spe niaj minimalne wymagania do prawid owej instalacji systemu (rysunek 3.13). Pod wietlenie elementu na ó to oznacza, e zaleca si jego instalacj, o ile jest to mo liwe. Kolor zielony informuje, e minimalne wymagania systemowe zosta y spe nione. Je eli natomiast dany element zostanie pod wietlony na czerwono, kontynuacja instalacji systemu nie b dzie mo liwa.
36 Moodle wiczenia praktyczne Rysunek 3.12. Akceptacja warunków licencji Rysunek 3.13. Weryfikacja, czy komponenty spe niaj minimalne wymagania do prawid owej instalacji Moodle na komputerze lokalnym Dwukrotne klikni cie lewym klawiszem myszy na ikonie raportu pozwoli uzyska wi cej informacji na temat rozwi zania problemu. Jednym z powodów pod wietlenia komponentu na czerwono mo e by niespe nienie wymaga dotycz cych serwera Apache, interpretera PHP oraz bazy danych MySQL (omówionych we wst pie do rozdzia u 2.). 10. Poczekaj, a zostan utworzone wszystkie tabele w bazie danych. Wybierz przycisk Kontynuuj (rysunek 3.14). Rysunek 3.14. Tworzenie tabel bazy danych 11. Wy wietli si formularz dotycz cy konta administratora. Pola, które s oznaczone gwiazdk, nale y wype ni, aby móc kontynuowa instalacj. W polu Nazwa u ytkownika wpisz
Rozdzia 3. Instalacja Moodle na lokalnym komputerze 37 admin. Nazwa u ytkownika mo e zawiera tylko ma e litery. W polu Nowe has o mo esz zdefiniowa nowe has o albo pozosta przy tym, które utworzy e w wiczeniu 2.2. W polu Imi, Nazwisko, E-mail, Miasto, Wybierz kraj wprowad swoje dane. Pozosta e konfiguracje zdefiniuj w taki sposób, jak przedstawiono to na rysunku 3.15. Dane te b dzie mo na pó niej modyfikowa (w zale no ci od potrzeb). Rysunek 3.15. Wype nianie formularza danych konta administratora 12. Kolejny ekran instalatora dotyczy ustawie strony g ównej oraz nazwy serwisu. Wpisz pe n nazw strony g ównej wiczenia praktyczne, a tak e skrócon CP (rysunek 3.16). Podaj krótki opis serwisu. Informacje te mo na w ka dej chwili zmodyfikowa. Po wprowadzeniu ustawie wybierz przycisk Zapisz zmiany. Rysunek 3.16. Wprowadzanie pe nej oraz skróconej nazwy serwisu
38 Moodle wiczenia praktyczne 13. Je eli wszystkie informacje zosta y poprawnie podane, wy wietli si strona g ówna platformy edukacyjnej Moodle. Wybierz w niej przycisk Zaloguj si. Efekt tej operacji przedstawiono na rysunku 3.17. Proces instalacji platformy Moodle na komputerze lokalnym zosta zako czony. Rysunek 3.17. Strona g ówna platformy Moodle po zalogowaniu si na witrynie