Ustalenia w sprawie interpretacji rozporządzenia o standardach oraz wymagań wobec i kartograficznej Przesłanki i kontekst powstania ustaleń Administracja geodezyjna i kartograficzna oraz wykonawcy prac geodezyjnych potrzebują jednoznacznych reguł dotyczących kompletowania i składania w ośrodkach dokumentacji. Od dnia 22 grudnia 2011 roku obowiązuje rozporządzenie MSWiA w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (w skrócie R-ST). Niestety, zapisy rozporządzenia okazały się niedostatecznie precyzyjne dla określenia jednoznacznych reguł i wytycznych dla wykonawców prac geodezyjnych. W związku z tym pojawiła się potrzeba dokonania interpretacji zapisów tego rozporządzenia w celu określenia bardziej precyzyjnych zasad dla wykonawców prac geodezyjnych. W dniach 17-18 maja 2012 r. w Łapinie odbyło się szkolenie dotyczące zapisów R-ST, w którym uczestniczyli przedstawiciele powiatów Programu SAGiK, poprowadzone przez inż. Stanisława Zarembę. Na szkoleniu tym sformułowane zostały wstępne propozycje interpretacji poszczególnych zapisów rozporządzenia. W następstwie przeprowadzonego szkolenia 19 czerwca 2012 r. w Wejherowie odbyło się spotkanie warsztatowe z udziałem przedstawicieli powiatów Programu SAGiK, na których szeroko przedyskutowane zostały wszelkie kwestie wątpliwe i sporne dotyczące przyjmowania do zasobu operatów geodezyjnych. Wynikiem tych warsztatów są ustalenia, których treść jest zaprezentowana w niniejszym materiale. Przepisy prawa W niniejszym opracowaniu wykorzystano wymienione niżej przepisy prawa i informacje pochodzące z GUGiK oraz zastosowano następujące skróty: Skrót Nazwa Dz.U./Nr/Poz. U-PGiK Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne 2010/193/1287 R-ST Rozporządzenie MSWiA w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego 2011/263/1572 R-EGiB Rozporządzenie MRRiB w sprawie ewidencji gruntów i budynków 2004/37/333 R-ZP R-MAT Rozporządzenie MRRiB w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych, a także ogólnych warunków umów o udostępnianie tych baz Rozporządzenie MRRiB w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania zasobu 2001/78/837 1999/49/493 W-GUGiK Wyjaśnienia GUGiK dot. przepisów R-ST, zamieszczone w Internecie pod adresem: http://www.gugik.gov.pl/informacje/komunikaty/web/wyjasnienia-do-przepisowrozporzadzenia-ministra-spraw-wewnetrznych-i-administracji-z-dnia-9-listopad-2011 strona 1/5
Zakres opracowania W zakres niniejszego opracowania wchodzą: wymagania i zalecenia wobec i kartograficznej przekazywanej ośrodkom dokumentacji; należy przy tym podkreślić, że wykaz ten nie stanowi kompletu wymagań, a jedynie listę tych zagadnień, które zostały poruszone i uzgodnione na warsztatach dyskusyjnych; inne sprawy, wynikłe w trakcie dyskusji. Wymagania i zalecenia wobec dokumentacji Przedstawione niżej zasady są wymaganiami i zaleceniami dla wykonawców prac geodezyjnych składających dokumentację geodezyjną i kartograficzną w ośrodkach dokumentacji. Dla każdego wymagania podane zostało uzasadnienie. Dopiski w nawiasach kwadratowych stanowią odniesienie do właściwego przepisu prawa. Skład operatu 1. Dokumenty w operacie zamieszcza się w układzie chronologicznym (jako pierwsze zgłoszenie pracy) za wyjątkiem sprawozdania technicznego, umieszczanego za zgłoszeniem. Ustalenie o charakterze porządkującym, uzgodnione wspólnie przez uczestników szkolenia/warsztatów. 2. Do operatu nie włącza się tych dokumentów uzyskanych z PZGiK, które nie były uzupełniane w trakcie pracy geodezyjnej (opisy topograficzne punktów osnowy, mapa do notatnika zmian, itp.), ani też nie stanowiły podstawy ustalenia granic. Ustalenie o charakterze porządkującym, uzgodnione wspólnie przez uczestników szkolenia/warsztatów. 3. W operacie załącza się w zależności od rodzaju prac kopie map do celów prawnych, do celów projektowych oraz pomiaru powykonawczego. Kopie te muszą być podpisane przez wykonawcę [R-ST 71]. Obowiązek załączania kopii mapy do celów prawnych oraz do celów projektowych wynika wprost z R-ST 71.2.5). Obowiązek załączania kopii mapy pomiaru powykonawczego wynika natomiast pośrednio z R-ST 71.1: przyjmuje się, że kopia mapy pomiaru powykonawczego jest opracowaniem wyników pomiaru powykonawczego, a wyniki każdego pomiaru wchodzą w skład operatu. 4. W protokołach sporządzanych na gruncie, na wszystkich stronach muszą znajdować się podpisy osób stawających [R-ST 30.4]. W przypadku odmowy złożenia podpisu geodeta zamieszcza w protokole adnotację o odmowie podpisu. Obowiązek zamieszczenia podpisów na wszystkich stronach wynika wprost z R-ST 30.4.15). Adnotacja geodety jest poświadczeniem dopełnienia przez niego obowiązku zebrania oświadczeń, o których mowa w R-ST 30.4.11). strona 2/5
Pomiary 5. Dla wyników pomiarów, które mieszczą się w odchyłce określonej w R-ST 67.6, w operacie przyjmuje się współrzędne na podstawie pomiaru aktualnego, jeśli: a) pozyskane z PZGK współrzędne nie pochodzą z bezpośredniego pomiaru (np. z digitalizacji mapy z pomiaru kartometrycznego); LUB b) pomiar punktów granicznych poprzedzony został ustaleniem ich położenia w trybie rozgraniczenia, bądź w trybie modernizacji kompleksowej ewidencji gruntów; LUB c) pomiar oznaczonych na gruncie punktów granicznych został wykonany z większą dokładnością, a w operacie umieszczony został dowód tego faktu (ocena dokładności) oparty na porównaniu dokładności pomiaru wyjściowego i pomiaru aktualnego (o ocenie dokładności nie może rozstrzygać zastosowany do pomiaru sprzęt czy technika pomiarowa). Taki sposób przyjmowania współrzędnych punktów wynika z R-ST 67.2: zastosowanie 67.2.2) jest możliwe wówczas, jeśli pomiar punktów granicznych poprzedzony został ustaleniem ich położenia w trybie rozgraniczenia (rozdział 6 ustawy), bądź w trybie modernizacji kompleksowej ewidencji gruntów (przepisy art.26 ust.2 ustawy rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków); zastosowanie 67.2.1) jest możliwe wówczas, jeśli pomiar punktów został dokonany z większą dokładnością niż pomiar będący źródłem danych pozyskanych z PZGiK; można przyjąć, że dowodu tego faktu nie trzeba przeprowadzać w przypadku, gdy dane z PZGiK nie pochodzą z bezpośredniego pomiaru. 6. Dla wyników pomiarów, dla których różnice obliczonej powierzchni działki nie przekraczają wartości dp Max [R-ST 68.2], zmiana powierzchni może zostać dokonana o ile: a) pomiar oznaczonych na gruncie punktów granicznych został wykonany z większą dokładnością niż pomiar będący źródłem danych z PZGiK, a w operacie umieszczony został dowód tego faktu, zgodnie z zasadą określoną w p. 5c) powyżej; LUB. b) w materiałach PZGK brak jest dowodów wskazujących, że położenie wszystkich punktów granicznych działki zostało ustalone w ramach prac dotyczących wznawiania znaków, wyznaczania punktów granicznych bądź ustalania granic. Warunki dopuszczające zmianę powierzchni mieszczącej się w odchyłce określone są w R-ST 68.1. Przyjmuje się, że ustalenie położenia punktów granicznych, o którym mowa w 68.1.2, oznacza ustalenie położenia wszystkich punktów granicznych działki w trybie wynikającym z przepisów prawa dotyczących wznawiania znaków, wyznaczania punktów granicznych lub ustalania granic. 7. W zestawieniu współrzędnych punktów granicznych obok współrzędnych podaje się następujące atrybuty: a) błąd średni położenia punktu (m p ) wartość liczbowa błędu b) oznaczenie stabilizacji: - 0 niestabilizowany - 1 stabilizowany znakiem naziemnym (brak podziemnego, albo nie wiadomo, czy jest) - 2 stabilizowany znakiem naziemnym i podziemnym Atrybuty wykazuje się dla wszystkich pomierzonych (obliczonych) punktów granicznych. Atrybuty przy współrzędnych otrzymanych z PZGK wykazuje się tylko wtedy, jeśli były one zawarte w udostępnionych przez ośrodek dokumentach [R-ST 65.1]. strona 3/5
Obowiązek zamieszczania atrybutów w zestawieniu punktów wynika wprost z R-ST 65.1).a-b). Ilość i rodzaj atrybutów punktów można przyjąć na podstawie R-EGiB, zał 4. p.28, przy czym w zestawieniu punktów należy zamieszczać wyłącznie te, które zależą bezpośrednio od punktu (na przykład atrybutem źródło danych o położeniu będzie KERG operatu, jednakowy dla wszystkich punktów; nie ma zatem potrzeby zamieszczania tego atrybutu w zestawieniu punktów). 8. Przy wznawianiu lub wyznaczaniu znaków granicznych, w przypadku określonym w R-ST 30.2, wykorzystuje się szkice polowe lub szkice graniczne. Przyjmuje się, że przez opisy topograficzne punktów granicznych, o których mowa w R-ST 30.2.1) rozumie się miary jakie zawiera szkic polowy, określające położenie punktów granicznych w stosunku do trwałych szczegółów terenowych. Jest to zgodne z W-GUGiK 30p.2. 9. Przy jakichkolwiek pomiarach punktów granicznych na szkicu wykazuje się miary do trwałych szczegółów terenowych (znajdujących się na objętej pomiarem działce lub w bezpośrednim jej sąsiedztwie) zwłaszcza do budynków [R-ST 30.4.12]. Obowiązek ten wynika wprost z R-ST 30.4.12. Niniejsze wymaganie zamieszcza się w celu podkreślenia wagi tego zapisu. 10. Przy zakładaniu jednego stanowiska pomiarowego dopuszcza się jego wyznaczenie techniką RTK [R-ST 9]. Możliwość taka wynika z R-ST 9. 11. Pomiar kontrolny i pomiar zasadniczy wykonuje się w ramach jednej sesji pomiarowej, przy czym przez sesję pomiarową w metodach RTK i RTN należy rozumieć pomiary wykonywane w ciągu jednego dnia, jednym (tym samym) odbiornikiem i przy korzystaniu z danych korekcyjnych jednego typu [R-ST 12.1]. W R-ST 12.1 występuje nieokreślone bliżej pojęcie sesji pomiarowej. Przyjęto powyższą ścisłą definicję takiej sesji, jako najbardziej przydatną z punktu widzenia uzyskania odpowiedniej jakości pomiarów. Jest ona zgodna z W-GUGiK 12p.2. 12. W przypadku pomiaru metodą RTK, raport z pomiaru uznaje się za dziennik pomiarowy (zamieszczenie w operacie raportu z pomiaru stanowi dopełnienie obowiązku wynikającego z zapisu R-ST 71.2.1). R-ST 71.2.1) nakłada obowiązek zamieszczenia w operacie dziennika pomiarowego, którego zawartość jest określona w R-ST 71.6. A zatem każdy dokument w tym także raport z pomiaru dokonanego metodą RTK, który zawiera treść określoną w R-ST 71.6, należy uznać za dziennik pomiarowy. 13. Dane przestrzenne zawarte w operatach przekazywanych do PZGiK nie mogą pochodzić z harmonizacji, o której mowa w R-ST 69. Harmonizacja ta dotyczy wyłącznie mapy opracowywanej dla zamawiającego, nie zaś danych przekazywanych do zasobu. Przyjęcie innej interpretacji, że harmonizacja może dotyczyć danych przestrzennych zawartych w operatach przekazywanych do PZGiK, stałoby w sprzeczności z zapisami R-ST 67 i 68. Przyjęto zatem, iż harmonizacja dotyczy wyłącznie mapy opracowywanej dla zamawiającego. Jest to zgodne z W-GUGiK 69p.1. 14. W opisie do wzoru zamieszczonym w R-ST 68.2 występują błędy: Jest: d 2 i-1,i+1 najkrótszą przekątną znajdującą się naprzeciw punktu o numerze i-tym. Powinno być: d i-1,i+1 przekątną znajdującą się naprzeciw punktu o numerze i-tym. strona 4/5
Mapy przeznaczone dla zamawiającego 15. Załączone do operatu kopie map do celów prawnych, do celów projektowych i pomiaru powykonawczego nie są kontrolowane przez ODGK, a klauzula przystawiana na tych mapach poświadcza jedynie dopełnienie przez wykonawcę obowiązku przekazania do PZGiK materiałów będących podstawą sporządzenia tej mapy. Zgodnie z R-ZP 9.1 kontroli podlega dokumentacja przekazana do zasobu. Do dokumentów podlegających kontroli nie zalicza się kopii dokumentów sporządzonych przez wykonawcę na rzecz podmiotu, z którym zawarł on umowę na ich wykonanie. Mapy są wynikiem usługi wykonanej przez wykonawcę prac geodezyjnych na rzecz zleceniodawcy w ramach umowy cywilno-prawnej. Obowiązują tu zatem zapisy Kodeksu Cywilnego, w tym o odpowiedzialności za jakość przekazanego wyrobu jakim jest mapa. Ponadto z zapisów zamieszczonych w R-MAT zał. nr 2 klauzula 8 jednoznacznie wynika, że poświadczenie organu dokonywane jest wyłącznie w zakresie dopełnienia przez wykonawcę obowiązku wynikającego z U-PGiK art.12. 16. W celu wdrożenia zasady wyrażonej w p.15 ośrodki będą przystawiać na mapach przeznaczonych dla zamawiającego pieczątkę o następującej treści: Poniższą klauzulą poświadcza się dopełnienie przez wykonawcę obowiązku przekazania do PZGiK materiałów będących podstawą sporządzenia niniejszej mapy. Treść klauzuli nr 8, 10 lub 11. Inne sprawy Ponadto na warsztatach dyskusyjnych dokonano poniższych uzgodnień, nie stanowiących wymagań i zaleceń w stosunku do i kartograficznej. Włączanie stacji referencyjnych do PZGiK Dane określające położenie stacji referencyjnych nie objętych systemem ASG-EUPOS można włączać do PZGiK, traktując te stacje jako punkty osnowy szczegółowej [R-ST 10]. Wzory dokumentów w operatach Należy opracować następujące wzory formularzy do stosowania przez geodetów w czynnościach wznawiania znaków granicznych oraz przyjmowania granic (do podziału): protokół wznowienia znaków granicznych; protokół przyjęcia granic. Powierzchnie w arach Powierzchnie działek obliczone z dokładnością do jednego ara wpisane są systemach komputerowych z dokładnością do 1m 2 (do czwartego miejsca po przecinku). Nie zaistnieje zatem przypadek niezgodności obu stron wykazu zmian danych ewidencyjnych przy stosowaniu zasady opisanej w R-ST 77.7.2. strona 5/5