Przekazywanie operatu podziału do zasobu g-k

Transkrypt

1 Zakres opracowania Celem niniejszego opracowania jest odpowiedź na pytanie: w jaki sposób należy prowadzić czynności związane z przyjmowaniem operatu podziałowego do zasobu geodezyjnokartograficznego?. Przepisy prawa W niniejszym opracowaniu wykorzystano wymienione niżej przepisy prawa oraz zastosowano następujące skróty: Skrót Nazwa Dz.U./Nr/Poz. U-PGiK Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne 2010/193/1287 R-EGiB Rozporządzenie MRRiB w sprawie ewidencji gruntów i budynków 2004/37/333 R-OPŁ R-ZGŁ R-STD Rozporządzenie MI w sprawie wysokości opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji, a także za wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego Rozporządzenie MRRiB w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych, a także ogólnych warunków umów o udostępnianie tych baz Rozporządzenie MSWiA w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego 2004/37/ /78/ /263/1572 U-GN Ustawa o gospodarce nieruchomościami 1997/115/741 R-PN Rozporządzenie RM w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości 2004/261/2603 Interpretacja Czynności związane z podziałem wykonywane są następująco: 1. Zgłoszenie prac podziałowych. Jeżeli w ramach prac związanych z podziałem wykonane ma być także wyznaczenie i utrwalenie punktów granicznych, praca powinna być zgłoszona jako dwuetapowa. 2. Wpłynięcie operatu zawierającego projekt podziału rejestracja zmian wynikających z niezgodności stanu rzeczywistego ze stanem w ewidencji, w zakresie istniejących działek. strona 1/6

2 Po opracowaniu projektu podziału operat jest przyjmowany do zasobu. W przypadku zmian danych ewidencyjnych dot. istniejących działek, do operatu dołącza się dodatkowy wykaz zmian danych ewidencyjnych, na którego podstawie aktualizowana jest EGiB. Czynności ośrodka są wykonywane w sposób standardowy (wpisywana jest data przyjęcia operatu do zasobu, opłata zostaje naliczona i pobrana jak dotychczas). Jeden egzemplarz wykazu zmian danych ewidencyjnych dot. podziału ośrodek przekazuje do ewidencji gruntów (pozostałe geodeta przekazuje do organu prowadzącego postępowanie podziałowe). 3. Wpłynięcie decyzji zatwierdzającej podział rejestracja podziału. Po wpłynięciu decyzji zatwierdzającej podział i dołączeniu wykazu zmian danych ewidencyjnych dokonywany jest wpis do EGiB. 4. Wyznaczenie i utrwalenie nowych punktów, powstałych w wyniku podziału aktualizacja numerycznego opisu granic. Wyznaczenie i utrwalenie nowych punktów granicznych wymaga złożenia operatu, który może być wykonany jako kolejny etap prac związanych z podziałem, albo w ramach nowej pracy geodezyjnej. W tym drugim przypadku naliczana jest odpowiednia opłata z tego tytułu. Za wykaz zmian danych ewidencyjnych uznaje się dowolny dokument zawierający wykaz utrwalonych punktów wraz z podaniem rodzaju stabilizacji, w formie tabeli bądź szkicu 1. Uzasadnienie Określenie problemu Wiele powiatów stosuje następującą praktykę związana z postępowaniem podziałowym: Operat podziału nie jest przyjmowany do zasobu po wydaniu decyzji zatwierdzającej podział, a dopiero po wyznaczeniu i utrwaleniu (stabilizacji) nowych punktów granicznych. Po opracowaniu projektu podziału operat czeka na półce w ośrodku do czasu, aż geodeta dostarczy dokumentację dotyczącą wyznaczenia i utrwalenia punktów. Praktyka powyższa, polegająca na opóźnionym wprowadzaniu zmian w ewidencji gruntów, rodzi szereg problemów: 1. Do czasu aktualizacji ewidencji gruntów informacje wydawane z EGiB interesantom i instytucjom, a także materiały wydawane geodetom do prac geodezyjnych, są niezgodne z rzeczywistym stanem na gruncie (podział następuje z chwilą uprawomocnienia się decyzji, a nie z chwilą wyznaczenia i utrwalenia punktów). Należy zauważyć, że w przypadku gdy czas, który upływa do wyznaczenia i utrwalenia punktów granicznych jest znaczny, rośnie prawdopodobieństwo 1 W przypadku szkicu należy na nim podać całkowitą ilość utrwalonych punktów. strona 2/6

3 wydania z ewidencji gruntów i budynków nieprawidłowej (nieaktualnej) informacji. Wykorzystanie nieaktualnej informacji często wiąże się z problemami dla interesanta i w skrajnych sytuacjach może spowodować uzasadnione roszczenia wobec urzędu. 2. Analogiczny problem powstaje wówczas, gdy w operacie podziałowym stwierdzone zostały różnice pomiędzy stanem rzeczywistym na gruncie, a stanem zarejestrowanym w ewidencji gruntów. Geodeta po złożeniu operatu w ośrodku otrzymuje podpieczętowane przez ośrodek dokumenty (np. mapę do celów projektowych), które używane są w dalszych postępowaniach. Tymczasem brak niezwłocznego przyjęcia operatu do zasobu powoduje, że przez pewien czas informacje w dokumentach wydanych przez ośrodek są niezgodne z informacjami zawartymi w ewidencji gruntów i budynków, rodząc problemy analogiczne do opisanych wyżej. 3. Wyznaczenie i utrwalenie punktów granicznych nie jest obligatoryjne i w niektórych sytuacjach może nigdy nie nastąpić. Urząd jednak przyjmuje, że utrwalenie nastąpi niebawem i wskutek tego w ośrodku mogą zalegać operaty, które nigdy nie zostaną przyjęte do zasobu. Urząd wprawdzie może po pewnym czasie podjąć arbitralną decyzję o przyjęciu takiego operatu do zasobu, ale wówczas trudno uzasadnić przyjęcie tego operatu z tak znaczną zwłoką. Ponadto opisana na wstępie praktyka postępowania wydaje się być niezgodna z obowiązującymi przepisami. Przesłanki występowania problemu Do 1998 roku obowiązywały przepisy, na mocy których podział działki kończył się stabilizacją nowych punktów znakami granicznymi. Operat podziału zawierał zarówno decyzję zatwierdzającą podział, jak i dokumentację z czynności stabilizacji nowych punktów granicznych. Tak opracowana dokumentacja przekazana do zasobu dawała podstawę do zmian w ewidencji gruntów. W roku 1998 wprowadzone zostały przepisy wykonawcze regulujące podziały nieruchomości, które wprowadziły obowiązek przekazywania operatu do zasobu przed wydaniem decyzji zatwierdzającej podział, a więc także przed wyznaczeniem i stabilizacją punktów granicznych. Jednakże w świadomości zarówno geodetów, jak i ośrodków dokumentacji, poprzednio obowiązujące regulacje były rozsądne i powszechnie akceptowane. W praktyce do dziś zarówno właściciele gruntów jak i geodeci uznają, że bez utrwalenia w terenie nowych punktów granicznych podział działki nie jest dokończony. Aktualna praktyka ośrodków dokumentacji wynika z próby pogodzenia zakorzenionych w świadomości wieloletnich zasad i aktualnych przepisów prawa. Analiza przepisów prawa Operat podziału nieruchomości jest przyjmowany do zasobu przed wydaniem decyzji o podziale. R-PN 5 2. Operat podziału nieruchomości [...] podlega przyjęciu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego przed wydaniem decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości. strona 3/6

4 Przyjmowany do zasobu operat podziału nieruchomości nie zawiera decyzji zatwierdzającej podział, ani też dokumentów z czynności utrwalania nowych punktów granicznych. R-PN 5 1. Dołączane do wniosku o podział nieruchomości dokumenty geodezyjne i kartograficzne, o których mowa w art. 97 ust. 1a pkt 5-8, zamieszcza się w operacie podziału nieruchomości. U-GN Art Podziału nieruchomości dokonuje się na wniosek i koszt osoby, która ma w tym interes prawny. 1a. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć następujące dokumenty: [...] 5) protokół z przyjęcia granic nieruchomości; 6) wykaz zmian gruntowych; 7) wykaz synchronizacyjny, jeżeli oznaczenie działek gruntu w katastrze nieruchomości jest inne niż w księdze wieczystej; 8) mapę z projektem podziału. 1b. [...] dokumenty wymienione w ust. 1a pkt 5 8 dołącza się do wniosku o podział nieruchomości po uzyskaniu pozytywnej opinii lub pozwolenia. Dokumenty te podlegają przyjęciu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W trakcie prac nad projektem podziału mogą zostać stwierdzone niezgodności stanu rzeczywistego ze stanem w ewidencji gruntów i budynków. W takim przypadku niezgodności te powinny zostać umieszczone w wykazie zmian danych ewidencyjnych wchodzącego w skład operatu podziału. R-EGiB Dokumentacja geodezyjna i kartograficzna, określająca dane ewidencyjne, przyjmowana do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, powinna [...] zawierać wykaz zmian danych ewidencyjnych [...]. Operat przyjęty do zasobu jest podstawą do wprowadzenia tych zmian (zmian dotyczących stanu istniejącego) w operacie ewidencji gruntów i budynków. R-EGiB Z urzędu wprowadza się zmiany wynikające z: [...] 2) opracowań geodezyjnych i kartograficznych, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, zawierających wykazy zmian danych ewidencyjnych, [...] A zatem, wprowadzenie zmian w ewidencji gruntów i budynków na podstawie operatu podziału nieruchomości w zakresie stanu istniejącego dokonywane jest po przyjęciu operatu do ośrodka, przed wpłynięciem decyzji zatwierdzającej projekt podziału. Wprowadzenie podziału do ewidencji gruntów i budynków dokonuje się niezwłocznie po otrzymaniu decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału przez organ prowadzący ewidencję gruntów. U-GN Art Decyzja lub orzeczenie sądu, o których mowa w ust. 1 i 2, stanowią podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej oraz w katastrze nieruchomości. R-EGiB Aktualizacji operatu ewidencyjnego dokonuje się niezwłocznie po uzyskaniu przez starostę odpowiednich dokumentów określających zmiany danych ewidencyjnych. Wyznaczenie i utrwalenie nowych punktów następuje po zakończeniu prac związanych z opracowaniem projektu podziału, po terminie, w którym decyzja zatwierdzająca podział stanie się ostateczna. strona 4/6

5 R-PN Ostateczna decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stanowi podstawę do: [...] 2) wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych punktów granicznych znakami granicznymi, według zasad określonych w przepisach dotyczących geodezji i kartografii, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości. Ponieważ wyznaczenie i utrwalenie nowych punktów granicznych odbywa się później niż sporządzenie operatu podziału, a także z racji tego, że odbywa się to na wniosek właściciela, należy traktować te czynności jako odrębną pracę geodezyjną. Może ona być zrealizowana w ramach jednego zgłoszenia (razem ze zgłoszeniem podziału), jednak konieczne jest w takim przypadku realizowanie całości prac jako prac etapowych, gdzie wyznaczenie i utrwalenie punktów jest elementem drugiego etapu. R-ZGŁ 7 2. Jeżeli praca ma charakter złożony i długotrwały, dokumentacja stanowiąca wynik wyodrębnionych etapów pracy jest przekazywana do ośrodka sukcesywnie po zakończeniu każdego z jej etapów. [...] Należy zauważyć, że prace związane z podziałem oraz wyznaczeniem nowych punktów granicznych mają zarówno charakter złożony (z mocy przepisów składają się z dwóch etapów), jak i długotrwały (dalsze etapy mogą być dowolnie rozciągnięte w czasie). A zatem w naturalny sposób mogą być traktowane jako wieloetapowe w rozumieniu R-ZGŁ. Jeśli wyznaczenie i utrwalenie nowych punktów granicznych wykonywane jest jako drugi etap pracy wieloetapowej (pierwszym etapem jest podział działki), wówczas czynności te wykonywane są warunkach, gdy punkty graniczne nie były uprzednio ujawnione w ewidencji gruntów. A zatem, nie ma w tym przypadku zastosowania art. 39 U-PGiK: U-PGiK Art Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio przy wyznaczaniu punktów granicznych ujawnionych uprzednio w ewidencji gruntów i budynków. Inna sytuacja występuje, jeśli wyznaczenie i utrwalenie punktów jest realizowane jako odrębna praca geodezyjna. Wówczas czynności związane z wyznaczeniem nowych znaków granicznych wykonywane są po ujawnieniu tych punktów w EGiB i z tego powodu odnosi się do nich wprost art. 39 ust.5 U-PGiK. A zatem, przy czynnościach tych zawiadomieni musza być właściciele sąsiednich działek, zgodnie z art.39 U-PGiK, a także dla czynności tych musi zostać naliczona dodatkowa opłata. R-OPŁ Załącznik nr 1 W przypadku [ ] 5. wyznaczania punktów granicznych ujawnionych w ewidencji gruntów i budynków w trybie art. 39 ust. 5 ustawy, wysokość opłaty ustala się według Tabeli I, lp. 9 i 10, [...] Niezależnie od tego, czy wyznaczenie nowych punktów granicznych odbywa się w ramach drugiego etapu prac, czy też nowej pracy geodezyjnej, dokumenty z czynności wyznaczenia i utrwalenia znaków granicznych muszą być włączone do zasobu. R-PN Dokumenty geodezyjne opracowane w toku czynności wyznaczenia i utrwalenia nowych punktów granicznych podlegają włączeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Dokumenty te przekazywane są do ośrodka w formie odrębnego operatu, gdyż przepisy nie przewidują innej możliwości włączenia ich do zasobu. strona 5/6

6 U-PGiK Art. 12 Wykonawca prac geodezyjnych i kartograficznych jest obowiązany zgłosić do organów, o których mowa w art. 40 ust. 3, prace przed przystąpieniem do ich wykonania, a po wykonaniu prac przekazać powstałe materiały lub informacje o tych materiałach do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. R-STD Całość dokumentacji zawierającej rezultaty geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz wyniki opracowania tych pomiarów kompletuje się w postaci operatu technicznego i przekazuje się do PZGiK. Ponadto z zapisów R-STD jasno wynika, że przed przekazaniem do zasobu całość dokumentacji musi zostać skompletowana, a zatem niemożliwe jest przekazanie tylko części operatu i późniejsze jego uzupełnienie. W konkluzji, uzupełnianie przyjętego do zasobu operatu podziału nieruchomości dokumentami opracowanymi w toku czynności wyznaczenia i utrwalenia nowych punktów granicznych jest niedopuszczalne, nawet jeśli prace te są realizowane jako drugi etap prac wieloetapowych. Podsumowanie W świetle obecnie obowiązujących przepisów prawa należy skonstatować, iż w toku prac geodezyjnych związanych z podziałem działki wykonywane są trzy czynności wywołujące skutki prawne, istotne dla organu prowadzącego EGiB: 1. Sporządzenie operatu podziałowego. 2. Wydanie decyzji zatwierdzającej podział. 3. Wyznaczenie i utrwalenie punktów granicznych. Czynności te, pomimo że są powiązane ze sobą i zazwyczaj następujące po sobie, w sensie prawnym należy traktować odrębnie. Każda następna czynność może bowiem nie zostać nigdy wykonana, bądź też może być wykonana w bliżej nieokreślonej przyszłości. Z tego względu organ administracji g-k nie może zwlekać z podjęciem właściwych sobie czynności prawnych i musi wykonać je niezwłocznie po zajściu odpowiedniego zdarzenia. A zatem: Należy potraktować wyznaczenie i utrwalenie punktów jako oddzielne czynności geodezyjne, które de facto nie muszą w ogóle wystąpić. Czynności te mogą być wykonane w ramach pracy wieloetapowej, jako drugi etap prac związanych z podziałem, albo też jako odrębna praca geodezyjna. W tym drugim przypadku należy naliczyć opłatę wynikającą z zastosowania art. 39 ust.5 U-PGiK. Po przyjęciu operatu do zasobu, nie należy czekać na decyzję zatwierdzającą podział, lecz niezwłocznie dokonać aktualizacji ewidencji, ale tylko w stosunku do istniejących punktów i granic. Aktualizacja ewidencji gruntów w zakresie związanym z podziałem odbędzie się dopiero po wpłynięciu do organu decyzji zatwierdzającej podział, która stanowi podstawę dokonania tego typu zmian. Analogicznie, aktualizację ewidencji gruntów należy wykonać niezwłocznie po wpłynięciu decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości i nie czekać na utrwalenie tych punktów w terenie, które jest nieobligatoryjne. strona 6/6