Prawo gospodarcze i spółek

Aplikacje Prawnicze Pytania i odpowiedzi Katarzyna Czajkowska-Matosiuk Joanna Ablewicz Prawo gospodarcze i spółek 3. wydanie Korzystaj w trakcie przygotowań do kolokwiów i egzaminu! C.H.Beck

Prawo gospodarcze i spółek

W serii Aplikacje Prawnicze polecamy: M. Król (red.) OPINIE PRAWNE W PRAKTYCE, wyd. 2 J. Pikała PRAWO HANDLOWE W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH, wyd. 2 PRAWO HANDLOWE I GOSPODARCZE S. Jaworski APELACJE CYWILNE I KARNE. 69 WZORÓW PISM, wyd. 5 www.ksiegarnia.beck.pl

Katarzyna Czajkowska-Matosiuk Joanna Ablewicz Prawo gospodarcze i spółek 3. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2017

Stan prawny: lipiec 2017 Redakcja: Katarzyna Pudłowska Korekta: Jolanta Michalik Projekt okładki: Robert Rogiński Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wszelkie prawa zastrzeżone. Opinie zawarte w niniejszej publikacji wyrażają osobisty punkt widzenia Autora. Wydawnictwo C.H.Beck nie ponosi odpowiedzialności za zawarte w niej informacje. Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: DTP Art Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-9580-7 ISBN e-book 978-83-255-9581-4

Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... IX XI Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego... 1 Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców... 1 Zagadnienie 1. Definicja przedsiębiorcy... 1 Zagadnienie 2. Rodzaje przedsiębiorców... 6 Zagadnienie 3. Struktury organizacyjne przedsiębiorców... 11 Rozdział 2. Pojęcie przedsiębiorstwa... 17 Rozdział 3. Rejestrowanie przedsiębiorców... 19 Zagadnienie 1. Krajowy Rejestr Sądowy... 19 Zagadnienie 2. Ewidencja działalności gospodarczej... 31 Rozdział 4. Nazwa i firma... 38 Zagadnienie 1. Nazwa... 38 Zagadnienie 2. Firma... 39 Zagadnienie 3. Ochrona prawa do nazwy i do firmy... 45 Rozdział 5. Prokura i pełnomocnictwo... 47 Zagadnienie 1. Pełnomocnictwo... 47 Zagadnienie 2. Prokura... 49 Rozdział 6. Koncesje, zezwolenia, licencje i regulowana działalność gospodarcza... 53 Zagadnienie 1. Koncesja... 53 Zagadnienie 2. Zezwolenia, licencje... 58 Zagadnienie 3. Regulowana działalność gospodarcza... 59 Rozdział 7. Prawo konkurencji... 64 Zagadnienie 1. Ochrona konkurencji... 64 Zagadnienie 2. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji... 68 Zagadnienie 3. Zakaz konkurencji... 73 Dział II. Prawo spółek... 78 Rozdział 1. Zagadnienia wspólne... 78 Zagadnienie 1. Uwagi ogólne... 78 Zagadnienie 2. Klasyfikacja spółek... 82 Zagadnienie 3. Spółki handlowe przed wpisem do rejestru... 89 Zagadnienie 4. Charakterystyka spółek osobowych... 91 Zagadnienie 5. Charakterystyka spółek kapitałowych... 96 Zagadnienie 6. Mieszany charakter spółek... 100 Rozdział 2. Spółka cywilna... 102 Zagadnienie 1. Utworzenie spółki cywilnej... 102 Zagadnienie 2. Majątek wspólników i wkłady... 105 Zagadnienie 3. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki... 108 Zagadnienie 4. Prowadzenie spraw spółki... 109 Zagadnienie 5. Reprezentacja spółki... 110 Zagadnienie 6. Udział w zyskach i stratach... 113

Spis treści Zagadnienie 7. Wystąpienie wspólnika... 114 Zagadnienie 8. Rozwiązanie i likwidacja spółki... 116 Rozdział 3. Spółka jawna... 119 Zagadnienie 1. Utworzenie spółki... 119 Zagadnienie 2. Majątek spółki... 124 Zagadnienie 3. Wkłady wspólników... 125 Zagadnienie 4. Odpowiedzialność za zobowiązania... 126 Zagadnienie 5. Udział w zyskach i stratach... 128 Zagadnienie 6. Reprezentacja spółki... 130 Zagadnienie 7. Prowadzenie spraw spółki... 133 Zagadnienie 8. Zakaz konkurencji... 136 Zagadnienie 9. Wystąpienie wspólnika... 137 Zagadnienie 10. Rozwiązanie spółki... 139 Zagadnienie 11. Likwidacja spółki... 140 Rozdział 4. Spółka partnerska... 144 Zagadnienie 1. Utworzenie spółki... 144 Zagadnienie 2. Partnerzy... 147 Zagadnienie 3. Odpowiedzialność za zobowiązania... 149 Zagadnienie 4. Reprezentacja spółki... 152 Zagadnienie 5. Prowadzenie spraw spółki... 153 Zagadnienie 6. Udział w zyskach i stratach... 155 Zagadnienie 7. Wystąpienie wspólnika, rozwiązanie i likwidacja spółki... 156 Rozdział 5. Spółka komandytowa... 159 Zagadnienie 1. Utworzenie spółki... 159 Zagadnienie 2. Majątek spółki, wkłady do spółki, udziały, suma komandytowa... 162 Zagadnienie 3. Odpowiedzialność za zobowiązania... 167 Zagadnienie 4. Reprezentacja spółki... 169 Zagadnienie 5. Prowadzenie spraw spółki... 172 Zagadnienie 6. Udział w zyskach i stratach... 175 Zagadnienie 7. Wystąpienie wspólnika... 177 Zagadnienie 8. Rozwiązanie i likwidacja spółki... 180 Rozdział 6. Spółka komandytowo-akcyjna... 184 Zagadnienie 1. Utworzenie spółki... 184 Zagadnienie 2. Majątek spółki, kapitał zakładowy, wkłady do spółki... 189 Zagadnienie 3. Odpowiedzialność za zobowiązania... 192 Zagadnienie 4. Reprezentacja spółki... 194 Zagadnienie 5. Stosunki wewnętrzne... 196 Zagadnienie 6. Udział w zyskach i stratach... 204 Zagadnienie 7. Wystąpienie wspólnika... 206 Zagadnienie 8. Rozwiązanie i likwidacja spółki... 208 Rozdział 7. Spółka z o.o.... 214 Zagadnienie 1. Utworzenie spółki... 214 Zagadnienie 2. Wkłady do spółki... 225 Zagadnienie 3. Kapitał zakładowy... 227 Zagadnienie 4. Udziały w spółce z o.o.... 233 Zagadnienie 5. Prawa i obowiązki wspólników... 240 VI

Spis treści Zagadnienie 6. Organy spółki... 249 Zagadnienie 7. Rozwiązanie i likwidacja... 274 Rozdział 8. Spółka akcyjna... 281 Zagadnienie 1. Utworzenie spółki... 281 Zagadnienie 2. Kapitał zakładowy... 294 Zagadnienie 3. Akcje... 303 Zagadnienie 4. Prawa i obowiązki akcjonariuszy... 312 Zagadnienie 5. Organy spółki... 324 Zagadnienie 6. Odpowiedzialność w spółce... 338 Zagadnienie 7. Rozwiązanie i likwidacja spółki... 340 Rozdział 9. Transformacje w spółkach... 346 Zagadnienie 1. Łączenie się spółek... 346 Zagadnienie 2. Podział spółek... 356 Zagadnienie 3. Przekształcanie spółek... 364 Rozdział 10. Europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych... 374 Zagadnienie 1. Utworzenie EZIG... 374 Zagadnienie 2. Zasady działania EZIG... 377 Zagadnienie 3. Nabycie i ustanie członkostwa... 380 Zagadnienie 4. Rozwiązanie i likwidacja EZIG... 382 Rozdział 11. Spółka europejska... 383 Zagadnienie 1. Utworzenie SE... 383 Zagadnienie 2. Organy SE... 387 Zagadnienie 3. Zaangażowanie pracowników w SE... 390 Zagadnienie 4. Przeniesienie siedziby SE... 395 Zagadnienie 5. Rozwiązanie i likwidacja SE... 396 Dział III. INNE PODMIOTY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ... 398 Rozdział 1. Spółdzielnia... 398 Zagadnienie 1. Pojęcie i cechy spółdzielni... 398 Zagadnienie 2. Tworzenie spółdzielni... 400 Zagadnienie 3. Rodzaje spółdzielni... 403 Zagadnienie 4. Członkostwo w spółdzielni... 408 Zagadnienie 5. Organy spółdzielni... 414 Zagadnienie 6. Działalność gospodarcza spółdzielni... 424 Zagadnienie 7. Reorganizacja spółdzielni... 431 Zagadnienie 8. Likwidacja i upadłość... 432 Zagadnienie 9. Związki spółdzielcze i Krajowa Rada Spółdzielcza... 436 Rozdział 2. Fundacja... 438 Zagadnienie 1. Pojęcie i rodzaje fundacji... 438 Zagadnienie 2. Utworzenie fundacji... 441 Zagadnienie 3. Organy i działalność fundacji... 445 Zagadnienie 4. Nadzór nad fundacjami... 448 Zagadnienie 5. Likwidacja fundacji... 449 Rozdział 3. Stowarzyszenie... 450 Zagadnienie 1. Istota i rodzaje stowarzyszeń... 450 Zagadnienie 2. Tworzenie stowarzyszeń i członkostwo w stowarzyszeniu... 453 Zagadnienie 3. Organy stowarzyszenia... 458 VII

Spis treści Zagadnienie 4. Działalność gospodarcza stowarzyszenia... 460 Zagadnienie 5. Nadzór nad działalnością stowarzyszenia... 463 Zagadnienie 6. Rozwiązanie i likwidacja stowarzyszenia... 465 Rozdział 4. Przedsiębiorstwo państwowe... 467 Zagadnienie 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorstw państwowych... 467 Zagadnienie 2. Zasady działania przedsiębiorstw państwowych... 470 Zagadnienie 3. Mienie przedsiębiorstwa... 476 Zagadnienie 4. Restrukturyzacja przedsiębiorstw państwowych... 477 Zagadnienie 5. Likwidacja i upadłość przedsiębiorstwa państwowego... 481 Zagadnienie 6. Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem... 484 Zagadnienie 7. Nadzór nad przedsiębiorstwem... 486 Zagadnienie 8. Zarząd komisaryczny (postępowanie naprawcze)... 488 Zagadnienie 9. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych... 489 Rozdział 5. Przedsiębiorcy zagraniczni i oddziały przedsiębiorców zagranicznych... 493 Zagadnienie 1. Przedsiębiorcy zagraniczni... 493 Zagadnienie 2. Oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych... 495 Rozdział 6. Instytuty badawcze... 498 VIII

Wstęp Drogi Czytelniku! Książka, którą przekazujemy do Twoich rąk. jest efektem osobistych przygotowań Autorki do egzaminów. Powstała na podstawie setek zaktualizowanych notatek, aktów prawnych i wykładów. W sposób systematyczny omówione tu zostały węzłowe zagadnienia prawa handlowego i gospodarczego. Ponadto opracowanie zawiera pytania testowe, ustne i pisemne opisowe, które najczęściej pojawiają się na egzaminach z tych dziedzin prawa, a także egzaminach konkursowych na aplikacje. Całość pomyślana została jako materiał służący do przyswojenia, usystematyzowania i samodzielnego sprawdzenia zdobytej wiedzy. Prezentowana publikacja adresowana jest do wszystkich studentów i aplikantów, którzy przystępują do egzaminów z prawa handlowego i (lub) gospodarczego, a także dla kandydatów na aplikacje prawnicze. W opracowaniu uwzględniony został stan prawny na lipiec 2017 r., a także najważniejsze zmiany, jakie mają nastąpić w najbliższym czasie. W tym miejscu pragnę podziękować wszystkim osobom, bez których ta książka by nie powstała. Przede wszystkim dziękuję mężowi Marcinowi Matosiukowi oraz rodzicom Reginie i Konradowi Czajkowskim za wiarę i wsparcie zarówno w sukcesie, jak i w trudnych chwilach. Katarzyna Czajkowska-Matosiuk IX

Wykaz skrótów Akty prawne EZIGU... ustawa z 4.3.2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej FinPubU... ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych FundU... ustawa z 6.4.1984 r. o fundacjach InstBadawczeU... ustawa z 30.4.2010 r. o instytutach badawczych KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny KP... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego KRSU... ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym KSH... ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych OchrKonkurU... ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów PPU... ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych PrBank... ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe PrDew... ustawa z 27.7.2002 r. Prawo dewizowe PrDziałGosp... ustawa z 19.11.1999 r. Prawo działalności gospodarczej ProdNiebU... ustawa z 2.3.2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny PrPrzew... ustawa z 15.11.1984 r. Prawo przewozowe PrSpółdz... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze PrStow... ustawa z 7.4.1989 r. Prawo o stowarzyszeniach PrUpN... ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe KomerU... ustawa z 30.8.1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników SamGminU... ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym SamZPPU... ustawa z 25.9.1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego SpMieszkU... ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych SwobGospU... ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej ZNKU... ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Inne skróty art.... artykuł CEIDG... Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności gospodarczej CI... Centralna Informacja Dz.U.... Dziennik Ustaw EDG... Ewidencja Działalności Gospodarczej EZIG... Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych KRS... Krajowy Rejestr Sądowy MSiG... Monitor Sądowy i Gospodarczy nast.... następny (a, e) Nr... numer XI

Wykaz skrótów pkt... punkt poz.... pozycja r.... rok rozp.... rozporządzenie s.... strona SE... Spółka Europejska t.j.... tekst jednolity TFUE... Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej UOKiK... Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ust.... ustęp zd.... zdanie ze zm.... ze zmianami XII

Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców Zagadnienie 1. Definicja przedsiębiorcy Definicja zawarta w Kodeksie cywilnym Zgodnie z art. 43 1 KC, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, a której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Kodeksowa definicja przedsiębiorcy ma podstawowe znaczenie i jest wiążąca w sferze stosunków cywilnoprawnych, w tym stosunków prawnych obrotu gospodarczego. Definicja ta sformułowana została przez odwołanie się do dwóch kryteriów: 1) podmiotowego (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki, o których mowa w art. 33 1 KC), oraz 2) funkcjonalnego (prowadzenie we własnym imieniu działalności gospodarczej lub zawodowej). Przedsiębiorcą jest tylko ten wymieniony podmiot, który prowadzi we własnym imieniu wymienioną działalność. Oznacza to, że oba kryteria wyróżnienia definicji przedsiębiorcy muszą zaistnieć łącznie. Przedsiębiorcą jest zatem każda osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną (kryterium podmiotowe), a jej aktywność ma charakter prowadzenia we własnym imieniu działalności gospodarczej lub zawodowej (kryterium funkcjonalne). Definicja zawarta w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej Definicję przedsiębiorcy na swój własny użytek, a także szerzej, na użytek regulacji prawa gospodarczego zawiera również ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. W myśl art. 4 SwobGospU, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Z kolei działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy (art. 2 SwobGospU) jest zarobkowa działalność: wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, 1

Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Również w tym wypadku definicja pojęcia przedsiębiorcy skonstruowana została przez powiązanie ze sobą określonych kategorii podmiotów i specyficznej, wykonywanej we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły, działalności. Należy zwrócić uwagę, że z zakresu pojęcia działalności gospodarczej wyłączona została działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybołówstwa śródlądowego, wynajmowanie przez rolników pokoi, sprzedaż posiłków domowych i świadczenie w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów, wyrób wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z 12.5.2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (oraz działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 3 SwobGospU). Definicja zawarta w przepisach o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Ze względu na potrzebę określenia beneficjentów zasady ochrony uczciwego obrotu gospodarczego oraz konieczność wskazania adresatów norm prawnych należących do reżimu publicznego prawa gospodarczego konieczne było przyjęcie definicji przedsiębiorcy w przepisach o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Według art. 2 ZNKU, przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową, uczestniczą w działalności gospodarczej. Definicja zawarta w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów Zgodnie z art. 4 pkt 1 OchrKonkurU, przez przedsiębiorcę rozumie się przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także: 1) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, 2) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu, 3) osobę fizyczną, która posiada kontrolę (wszelkie formy bezpośredniego lub pośredniego uzyskania przez przedsiębiorcę uprawnień, które osobno albo łącznie, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiają wywieranie decydującego wpływu na innego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców) nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13, 4) związek przedsiębiorców (izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębiorców, jak również związki tych organizacji), z wyłączeniem przepisów dotyczących koncentracji, 2

Działalność gospodarcza i zawodowa Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców Ważne! Przedsiębiorca to podmiot powołany do wykonywania we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły, zarobkowej działalności gospodarczej lub zawodowej. Pojęcie działalności gospodarczej ma charakter normatywny (art. 2 SwobGospU), natomiast określenie działalności zawodowej nie zostało w ustawie zdefiniowane. Można przyjąć, że działalność zawodowa, czyli profesjonalna, to wykonywanie określonych, różnego rodzaju czynności przez osobę mającą określone umiejętności faktyczne lub określone, formalnie poświadczone, kwalifikacje zawodowe. Działalnością zawodową jest także działalność polegająca na wykonywaniu tzw. wolnych zawodów. Jeśli więc profesjonalista wykonuje powyższe czynności we własnym imieniu i na własny rachunek, to jego działalność ma charakter działalności zawodowej wykonywanej przez przedsiębiorcę (T. Mróz, M. Stec, Prawo gospodarcze prywatne, s. 39). Działalność wykonywana w imieniu własnym i w sposób ciągły Ważne! Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą lub zawodową we własnym imieniu (art. 43 1 KC) i w sposób ciągły (art. 2 SwobGospU). Działanie we własnym imieniu oznacza działanie ze skutkiem prawnym dla siebie i na własną odpowiedzialność (na własny rachunek). W przypadku działalności zawodowej aktywność gospodarcza przedsiębiorcy wykonywana jest we własnym imieniu, ale na rachunek klienta dającego zlecenie. Przedsiębiorcą nie jest osoba, która wykonuje czynności w cudzym imieniu, działając np. w ramach stosunku pracy. Nie jest także przedsiębiorcą ktoś, kto wykonuje czynności wytwórcze, handlowe, usługowe lub budowlane jednorazowo (incydentalnie), a nie w sposób ciągły (stały). Należy jednak pamiętać o możliwości zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. Zgodnie z art. 14 SwobGospU, przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy (jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym). Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej może być oznaczony w dniach, miesiącach albo miesiącach i dniach. Ponadto, przedsiębiorca niezatrudniający pracowników, prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres: 1) do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, 2) do 6 lat w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Z takiego uprawnienia przedsiębiorca może korzystać jednorazowo w całości lub w nie więcej niż 4 częściach. 3

Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Ponadto: 1) w przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników, 2) przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach, 3) przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w różnych formach prawnych może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca: 1) nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, 2) ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, 3) ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, 4) ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie, 5) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej, 6) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa, 7) ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej, 8) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy, a okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku. Organizacja działalności Ważne! Działalność gospodarcza lub zawodowa musi być wykonywana w sposób zorganizowany. Organizacja działalności gospodarczej wiąże się z podjęciem przez przedsiębiorę różnych czynności faktycznych i prawnych. Chodzi tu przede wszystkim o: 1) zarejestrowanie działalności, 2) zgłoszenie statystyczne, podatkowe i w zakresie ubezpieczenia społecznego, 3) otwarcie rachunku bankowego, 4) zastosowanie wybranej lub nakazanej przez prawo formy organizacyjnej prowadzenia danego rodzaju działalności gospodarczej, a także 5) uzyskanie stosownego zezwolenia lub koncesji na wykonywanie działalności, jeśli jest to wymagane. 4

Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców Przez pojęcie organizacji działalności gospodarczej rozumie się także obsługę kontaktów handlowych z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami. Działalność w celach zarobkowych Ważne! Działalność gospodarcza lub zawodowa jest przez przedsiębiorców wykonywana w celach zarobkowych. Zasadniczym celem wykonywania działalności wytwórczej, handlowej, usługowej, budowlanej itp. jest zatem osiąganie zysku. Działalność taka musi być nastawiona na zysk, ale niekoniecznie przedsiębiorca musi go uzyskać. Prowadzenie przedsiębiorstwa Co do zasady, przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo lub jest właścicielem przedsiębiorstwa (w znaczeniu przedmiotowym). Prowadzenie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym nie jest jednak konieczne dla posiadania statusu podmiotowego przedsiębiorcy. Jeżeli przedsiębiorca nie prowadzi przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, oznacza to, iż jego działalność zorganizowana jest jedynie na poziomie formalnym (zgłoszenie do odpowiedniego rejestru), natomiast brak jest jeszcze materialnego stopnia organizacji. Konsument Obok wyraźnego zdefiniowania przedsiębiorcy w ustawie z 14.2.2003 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 49, poz. 408) wprowadzono do Kodeksu cywilnego definicję konsumenta. Zgodnie z art. 22 1 KC, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jest to wąskie określenie pojęcia konsument. W ujęciu szerokim, konsumentem jest każdy, kto nabywa rzeczy na własne potrzeby, bez zamiaru ich dalszej odsprzedaży. Konsumentem może być wyłącznie osoba fizyczna, dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Ustawodawstwo ostatnich lat w szczególny sposób nastawione jest na ochronę konsumentów jako uczestników obrotu cywilnoprawnego. Przepisy prawa konsumenckiego określają konsumenta, co należy uważać za niewłaściwe i naganne w zakresie traktowania konsumenta, jako uczestnika obrotu prawnego oraz wskazują środki ochrony konsumentów. Zgodnie z art. 76 Konstytucji RP, władze publiczne mają obowiązek ochrony konsumentów (oraz użytkowników i najemców) przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Regulację z zakresu ochrony konsumentów zawiera przede wszystkim: ustawa z 20.5.2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 683 ze zm.) oraz ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 229). 5

Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego PYTANIA 1. Działalnością gospodarczą, w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, jeżeli: A. wykonywana jest osobiście, B. została zarejestrowana, C. wykonywana jest w sposób zorganizowany i ciągły. Odp. C; art. 2 SwobGospU 2. Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej przepisów tej ustawy nie stosuje się do działalności: A. wytwórczej w rolnictwie, B. zawodowej, C. hotelarskiej. Odp. A; art. 3 SwobGospU Zagadnienie 2. Rodzaje przedsiębiorców Uwagi ogólne Stosując rozmaite kryteria podziału, przedsiębiorców można podzielić na wiele kategorii. Podstawowe kryteria podziału przedsiębiorców to: 1) kryterium statusu podmiotowego, 2) kryterium rodzaju prowadzonej działalności, 3) kryterium osiąganych przychodów, 4) kryterium rejestracji, 5) kryterium formy własności i pochodzenia kapitału, 6) kryterium skali średniorocznego zatrudnienia pracowników oraz poziomu rocznego obrotu netto oraz 7) kryterium miejsca zamieszkania lub siedziby. Kryterium statusu podmiotowego Ze względu na status podmiotowy przysługujący przedsiębiorcy, wyróżnia się przedsiębiorców będących osobami fizycznymi (w tym będących wspólnikami spółki cywilnej), przedsiębiorców będących osobami prawnymi oraz przedsiębiorców będących jednostkami organizacyjnymi, o których mowa w art. 33 1 1 KC. 6

Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców PRZEDSIĘBIORCY OSOBA FIZYCZNA Status przedsiębiorcy może uzyskać osoba fizyczna, zarówno zamierzająca prowadzić działalność gospodarczą samodzielnie, jak i ta, która zamierza prowadzić działalność gospodarczą we współdziałaniu z innymi osobami, także jako wspólnik spółki cywilnej. W myśl jednoznacznego art. 4 ust. 2 SwobGospU, za przedsiębiorców uznaje się bowiem wspólników spółki cywilnej, w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Przepis ten rozstrzyga, że podmiotowość gospodarcza nie przysługuje spółce, która jest tylko umową cywilnoprawną. OSOBA PRAWNA Przedsiębiorca może także działać w formie organizacyjnej osoby prawnej. Zgodnie z art. 33 KC, osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. O tym, czy dana osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą, a tym samym, czy może uzyskać status przedsiębiorcy, decydują właściwe przepisy prawa, a także status osoby prawnej. W każdym razie, jeżeli osoba prawna prowadzi działalność gospodarczą, to jest przedsiębiorcą. JEDNOSTKA ORGANIZA CYJNA NIEBĘDĄCA OSOBĄ PRAWNĄ, KTÓREJ USTAWA PRZYZNAJE ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ Podmiotem stosunków obrotu gospodarczego (przedsiębiorcą) może być także jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Są to na przykład o spółki osobowe, spółki kapitałowe w organizacji i inne. W prawie polskim występuje zasada swobody wyboru formy organizacyjno-prawnej wykonywania działalności gospodarczej. Źródłem tej zasady jest konstytucyjna zasada wolności gospodarczej. Zasada swobody wyboru formy polega na możliwości zastosowania każdej formy organizacyjnej, która nie jest przez prawo zakazana w ogólności albo dla danej kategorii przedsiębiorców lub danego rodzaju działalności gospodarczej (np. działalność bankowa i ubezpieczeniowa może być prowadzona wyłącznie w formie organizacyjnej spółki akcyjnej). Kryterium rodzaju prowadzonej działalności Z uwagi na sposób aktywnego udziału w obrocie gospodarczym, należy wyróżnić przedsiębiorców, którzy prowadzą we własnym imieniu zorganizowaną i ciągłą działalność gospodarczą sensu stricto, oraz przedsiębiorców wykonujących działalność zawodową, tj. działalność gospodarczą sensu largo. PRZEDSIĘBIORCY PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ SENSU STRICTO WYKONUJĄCY DZIAŁALNOŚĆ ZAWODOWĄ (DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA SENSU LARGO) 7