PROGRAM DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH NA LEKCJACH MATEMATYKI Autor Wojciech Janeczek
Celem nauczania każdego przedmiotu jest nie tylko kształcić, ale również wychowywać. Dotyczy to oczywiście także matematyki. Uwzględniając założenia Programu Wychowawczego naszej szkoły oraz założenia programów nauczania matematyki w poszczególnych klasach opracowałem następujący program działań wychowawczych, które można prowadzić na lekcjach matematyki. Zwracam w nim uwagę na wartości wychowawcze, wskazując treści programowe lub sytuacje szkolne wynikające ze specyfiki przedmiotu, w których należy te wartości krzewić, a także sposoby realizacji i efekty jakie powinno się osiągać. Program ten jest przeznaczony do realizacji we wszystkich klasach, w których nauczam matematyki. Mam nadzieje, że będzie on również pomocny w pracy innych nauczycieli matematyki nie tylko w naszej szkole. Celem moim było zwrócenie uwagi na niezwykle ważną kwestię, jaką jest świadome wychowywanie, czyli przechodzenie od celu przez sposób realizacji do efektu jaki uzyskujemy. 2
TREŚCI PROGRAMOWE LUB SYTUACJE SZKOLNE UWAGI O REALIZACJI EFEKTY KULTURA OSOBISTA zajęcia lekcyjne zajęcia pozaszkolne kształtowanie zachowań kulturalnych w codziennych relacjach z uczniem piętnowanie zachowań niekulturalnych i zdecydowane reagowanie w takich sytuacjach zwracanie uwagi na język którym posługuje się uczeń (poprawność wypowiedzi bogactwo słownictwa) kulturalne zachowanie w szkole i poza szkołą STARANNOŚĆ prowadzenie zeszytów przedmiotowych pisanie prac sprawdzających rozwiązywanie zadań przy tablicy przygotowywanie pomocy naukowych (plansze, modele brył itp.) dbałość o estetykę wykonywanej pracy przejrzysty zapis jasne i przejrzyste rozwiązania zadań, opatrzone komentarzem matematycznym czytelne rysunki staranne wykonywanie konstrukcji geometrycznych SYSTEMATYCZNOŚĆ stwarzanie sobie i innym jak najlepszych warunków do skutecznej pracy i nauki umiejętność dobrej organizacji i planowania własnej pracy przygotowanie do estetycznego i przejrzystego pisania prac (w tym pracy maturalnej) 3
prowadzenie zeszytu przedmiotowego pisanie prac sprawdzających (kartkówki, sprawdziany, testy) odpowiedź ustna odrabianie zadań domowych systematyczna kontrola przygotowania ucznia do lekcji dostrzeganie zależności pomiędzy osiąganiem zamierzonych celów, a systematycznością w pracy DOCIEKLIWOŚĆ dowodzenie matematyczne uogólnianie i wykorzystywanie analogii rozwiązywanie zadań problemowych analizowanie opisanych rozumowań matematycznych rozwiązywanie zadań różnymi metodami prace badawcze (projekty długoterminowe) aktywizujące metody pracy na lekcji praca z tekstem matematycznym korzystanie z materiałów źródłowych pozostawianie uczniowi swobody twórczej zachęcanie uczniów do udziału w dodatkowych zajęciach matematycznych pobudzanie ciekawości intelektualnej pokonywanie trudności o charakterze intelektualnym powiększanie zasobu wiedzy i umiejętności ucznia TOLERANCJA dyskusja wypowiedź ucznia praca w grupach otwartość na pomysły twórcze i propozycje ucznia szacunek dla poglądów innych umiejętność obrony własnych poglądów umiejętność zmiany poglądów pod wpływem 4
racjonalnych argumentów SAMODZIELNOŚĆ wykonywanie zadań domowych i innych zleconych prac indywidualnych wypowiedź ustna i pisemna prace badawcze (długoterminowe projekty) praca z tekstem matematycznym na lekcjach i w domu praca ucznia z podręcznikiem i zbiorami zadań praca ucznia z programami komputerowymi, stanowiącymi obudowę podręczników zachęcanie uczniów do udziału w konkursach matematycznych samodzielne zdobywanie informacji i samokształcenie samodzielne i zrozumiałe przekazywanie informacji samodzielne podejmowanie decyzji UCZCIWOŚĆ prace pisemne odpowiedź ustna inne prace zlecone piętnowanie nieuczciwości wyrażającej się przez ściąganie i podpowiadanie oraz przez przypisywanie sobie autorstwa cudzych tekstów ukształtowanie pozytywnych postaw etycznych docenianie przez ucznia wartości tych osiągnięć, które zawdzięcza on wyłącznie sobie i swojej pracy świadomość ochrony praw autorskich przez polskie prawodawstwo KOLEŻEŃSKOŚĆ 5
praca zespołowa na lekcji wspólna praca uczniów poza szkołą częste stwarzanie na lekcjach możliwości pracy zespołowej zachęcanie uczniów do wspólnej pracy poza szkołą (wspólne przygotowanie się do sprawdzianów, pomoc koleżeńska wobec uczniów nieobecnych w szkole lub wobec uczniów słabszych) umiejętność współpracy w zespole odpowiedzialność za członków grupy zacieśnianie więzi koleżeńskich pomiędzy uczniami Wojciech Janeczek 6