WYNAGRODZENIE PRACOWNIKÓW SŁUśBY ZDROWIA W STANACH ZJEDNOCZONYCH Sektor medyczny w Stanach Zjednoczonych jest jednym z największych działów gospodarki tego kraju. Według statystyk z 2004 roku dostarcza on miejsc pracy dla około 13,5 miliona osób (w tym ponad 410 000 osób pracuje na własny rachunek). Przewiduje się jednak, Ŝe do roku 2014 liczba zatrudnionych w słuŝbie zdrowia wzrośnie o 3,6 miliona. Krajową słuŝbę zdrowia tworzy 545 000 jednostek organizacyjnych. Wśród nich wyróŝnić moŝemy: gabinety lekarskie (37,0%), gabinety stomatologiczne (21%), gabinety pozostałego personelu medycznego (18,7%), centra opieki pielęgniarskiej (11,6%), jednostki opieki poszpitalnej (3,2%), jednostki opieki społecznej (3,0%), jednostki diagnostyczno-laboratoryjne (2,1%), prywatne i publiczne szpitale (1,9%), pozostałe (1,5%). Mimo, Ŝe szpitale stanowią zaledwie 2% sektora medycznego, to właśnie w nich znajduje zatrudnienie ponad 40% personelu. To tyle samo, ile we wszystkich gabinetach prywatnych, które tworzą ponad 75% sektora. Ponad 30% pracowników medycznych to wyŝsza stopniem kadra medyczna m.in. lekarze, psychologowie, pielęgniarki dyplomowane. Około 43% stanowią natomiast pracownicy pomocniczy, asystenci medyczni i technicy. Co piąte miejsce pracy przeznaczone jest natomiast dla pracowników zarządzających. 5% pracowników słuŝby zdrowia tworzą osoby zajmujące się pracami administracyjnobiurowymi. W niepełnym wymiarze godzin pracuje ogółem około 20% personelu medycznego. Ten wskaźnik jest najwyŝszy w przypadku pracowników gabinetów stomatologicznych (39%) oraz lekarskich (33%). Na niepełnym etacie pracują najczęściej studenci, osoby opiekujące się dziećmi oraz starsi pracownicy. Zdecydowanie częściej wyŝsze zarobki oferowane są w szpitalach. WiąŜe się to z faktem, Ŝe osoby na stanowiskach w tych jednostkach muszą spełnić więcej wymogów dotyczących wykształcenia i doświadczenia, niŝ ich koledzy po fachu np. z jednostek opieki poszpitalnej. Wysokość wynagrodzenia w duŝym stopniu zaleŝy od rodzaju, wielkości oraz połoŝenia jednostki zatrudnienia. Na wysokie zarobki mogą liczyć przede wszystkim osoby dobrze wykształcone oraz pracownicy z długim staŝem. Oprócz typowego finansowego wynagrodzenia za pracę niektóre instytucje oferują innego rodzaju korzyści, wśród których moŝna wyróŝnić m.in. refundację środków poniesionych na edukację, darmowe kursy i szkolenia, opiekę nad dziećmi oraz elastyczny czas pracy. Tabela nr 1 prezentuje kształtowanie się stawek godzinowych oraz zarobków tygodniowych w zaleŝności od rodzaju jednostki zatrudnienia. Przeciętnie w sektorze zdrowia moŝna otrzymać tygodniową pensję równą 572,83 USD. Jak wcześniej wspomniano, na najwyŝsze wynagrodzenia mogą liczyć pracownicy szpitali. Przeciętna stawka godzinowa wynosiła tam w 2004 roku 20,31 USD. Mniej niŝ 19 USD za godzinę zarabiali pracownicy ratownictwa medycznego. Tygodniowy wymiar pracy w przypadku tych pracowników wynosił 34 godziny w zamian za co mogli oni liczyć na tygodniowe zarobki w wysokości 631,38 USD. Kontrakty pracowników laboratoriów obejmowały zwykle 35 godzin tygodniowo przy stawce godzinowej w wysokości 18,15 USD. Natomiast pracownik przychodni lekarskiej mógł liczyć na tygodniowe zarobki równe 613,82 USD. Stawka godzinowa w przychodni dentystycznej wynosiła średnio 26,9 USD. Przy przeciętnym czasie pracy wynoszącym 26,9 godzin tygodniowo, zapewniało to tygodniowe zarobki w wysokości 510,81 USD. Osoby zajmujące stanowiska pielęgniarskie sprawujące opiekę nad chorymi przeciętnie przepracowały tygodniowo 32,7 godzin. Przy stawce 12,05 USD za godzinę, w ciągu tygodnia osoby na tych stanowiskach mogły zarobić 393,58 USD. Nieco wyŝsza była pensja tygodniowa pracowników opieki środowiskowej (pielęgniarek domowych, opiekunek medycznych osób starszych). Tygodniowo zarabiali oni przeciętnie 415,12 USD. Tabela 1. Zarobki brutto w słuŝbie zdrowia w Stanach Zjednoczonych w poszczególnych segmentach zatrudnienia maj 2004. Segment zatrudnienia Wymiar pracy [h] Godzinowa stawka [USD] Tygodniowe zarobki [USD] Sektor zdrowia (ogółem) 33,1 17,32 572,83 - Szpitale 35,2 20,31 715,12 - Ratownictwo medyczne 34,0 18,57 631,38 - Laboratoria medyczne 35,0 18,15 634,79 - Przychodnie lekarskie 33,4 18,41 613,82 - Przychodnie dentystyczne 26,9 18,96 510,81 - Opieka pielęgniarska (szpitale) 32,7 12,05 393,58
- Opieka środowiskowa 28,8 14,41 415,12 Wynagrodzenia kadry zarządzającej Sektor usług medycznych tak jak kaŝdy inny wymaga dobrej kadry zarządzającej. Pracownicy na tych stanowiskach oprócz znajomości rynku medycznego muszą przede wszystkich posiadać odpowiednie umiejętności menedŝerskie. Praca ta wymaga sporego zaangaŝowania, szczególnie czasowego. Mediana rocznych wynagrodzeń na stanowiskach menedŝerskich wyniosła w 2004 roku 67 430 USD. Co dziesiąty pracownik w tej grupie zarabiał mniej niŝ 41 450 USD w skali roku. Wynagrodzenia roczne powyŝej 117 990 USD osiągało 10% menedŝerów. NajwyŜsze przeciętne zarobki osiągały osoby na stanowiskach kierowniczych, pracujące w Departamencie Zdrowia. W 2004 roku mediana ich rocznych wynagrodzeń wynosiła 87 200 USD. MenedŜerowie pracujący w szpitalach mogli liczyć na roczne zarobki równe 71 280 USD. Natomiast osoby kierujące przychodniami medycznymi mogły rocznie zarobić 61 320 USD. Mediana rocznych zarobków w pozostałych jednostkach sektora medycznego wyniosła 60 940 USD. Wynagrodzenia osób sprawujących funkcje kierownicze były zróŝnicowane ze względu na rodzaj i wielkość miejsca pracy. Przykładowo, jak podaje MGMA (Medical Group Management Association) mediana wynagrodzeń osób zarządzających jednostkami, w których pracuje sześciu lub mniej lekarzy, wyniosła w 2004 roku 72 875 USD. Ci sami pracownicy kierujący jednostkami zatrudniającymi od 7 do 25 lekarzy mogli liczyć na roczne wynagrodzenia wynoszące 95 766 USD. Roczną pensję wynoszącą 132 955 USD otrzymywał menedŝer jednostki zatrudniającej ponad 25 lekarzy. Organizacja Professional Association of Health Care Office Management zbadała wynagrodzenia kadry zarządzającej w poszczególnych oddziałach szpitali. NajwyŜszą medianę rocznych zarobków zanotowano w przypadku administratorów oddziałów gastroenterologii i wynosiła ona 72 047 USD. Niewiele mniej, bo 66 946 USD zarobili w 2004 roku administratorzy oddziałów chorób skórnych. Podobny poziom zarobków osiągnęli równieŝ kierownicy oddziałów kardiochirurgii 66 207 USD. Kierownicy oddziałów okulistycznych w 2004 roku zarobili 64 543 USD. Natomiast administratorzy oddziałów ginekologiczno-połoŝniczych 63 801 USD. Podobne wynagrodzenia otrzymywali kierownicy oddziałów ortopedii (62 545 USD). Najmniej zarobili zarządzający oddziałami wewnętrznymi 52 211 USD oraz psychiatrii 50 924 USD. Tabela 2. Mediany rocznych wynagrodzeń brutto na stanowiskach zarządczych w słuŝbie zdrowia w USA dane w USD maj 2004. Stanowisko MenedŜer /sektor zdrowia ogółem/ 67 430 - praca w Departamencie Zdrowia 87 200 - praca w szpitalach 71 280 - praca w przychodni lekarskiej 61 320 - praca w ośrodkach opieki zdrowotnej 60 940 Kierownik Oddziału Gastroenterologii 72 047 Kierownik Oddziału Chorób Skórnych 66 946 Kierownik Oddziału Kardiochirurgii 66 207 Kierownik Oddziału Ginekologiczno PołoŜniczego 63 801 Kierownik Oddziału Ortopedii 62 545 Kierownik Oddziału Dziecięcego 58 595 Kierownik Oddziału Okulistyki 54 543 Kierownik Oddziału Chorób Wewnętrznych 52 211 Kierownik Oddziału Psychiatrii 50 924 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z badania Professional Association of Health Care Office Management rok 2004. Wynagrodzenia lekarzy Praca amerykańskiego lekarza z pewnością nie naleŝy do lekkich. Zdarza się, Ŝe jego tygodniowy wymiar pracy przekracza 60 godzin. Poza tym praca ta wiąŝe się z ogromną odpowiedzialnością oraz co za tym idzie ze sporym stresem. Poziom wynagrodzeń osiąganych przez lekarzy zdaje się jednak to wszystko rekompensować. Na wysokość pensji lekarze pracują nie tylko poprzez zdobywanie kolejnych lat staŝu pracy składa się na to więcej czynników. Przykładowo, naleŝy pamiętać o takich czynnikach jak rzetelność, umiejętność zdobywania pacjentów oraz budowania własnej marki.
Tabela nr 3 przedstawia wyniki raportu opracowanego przez MGMA. Analizując te dane trzeba pamiętać, Ŝe autorzy raportu wzięli pod uwagę nie tylko płacę podstawową, ale równieŝ wszelkiego rodzaju dodatki, premie, stypendia naukowo-badawcze oraz ewentualne przychody z udziału w zyskach. Według tych danych najwięcej zarabia lekarz anestezjolog. W 2005 roku roczne zarobki anestezjologa ze staŝem dłuŝszym niŝ dwa lata wyniosły 321 686 USD. Krótszy staŝ wiązał się z wynagrodzeniem niŝszym o około 60 000 USD. Kwotę 200 tys. rocznie, niezaleŝnie od staŝu pracy, przekroczyły równieŝ roczne zarobki chirurgów, ginekologów oraz ginekologówpołoŝników. NajniŜsze zarobki osiągnęli lekarze ogólni. W przypadku lekarza ogólnego z ponad 2-letnim staŝem, przeciętne roczne zarobki wyniosły 156 010 USD. Natomiast roczne wynagrodzenie lekarza ogólnego z krótszym staŝem wyniosło 113 119 USD. Tabela 3. Mediany rocznych wynagrodzeń całkowitych lekarzy ze względu na specjalność i staŝ pracy w 2005 (w USD). Stanowisko StaŜ do 2 lat StaŜ ponad 2 lata Anestozjolog 259 948 321 686 Chirurg 228 839 282 504 Ginekolog/ Ginekolog-PołoŜnik 203 270 247 348 Psychiatra 173 922 180 000 Internista 141 912 166 420 Pediatra 132 953 161 331 Lekarz Ogólny 137 119 156 010 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z raportu Medical Group Management Association z 2005 roku. Wynagrodzenia techników W 2004 roku grupa osób zatrudnionych na stanowiskach techniczno-medycznych liczyła około 302 tysiące. Osoby na tych stanowiskach zajmują się szeroko pojętą diagnostyką medyczną i przeprowadzaniem róŝnego rodzaju badań. Ponad połowa takich pracowników jest zatrudniona w szpitalach i tam równieŝ ich dochody są najwyŝsze. W 2004 roku mediana rocznych wynagrodzeń w tej grupie wyniosła 46 020 USD. Pracownik zatrudniony w laboratorium mógł liczyć na pensję wynoszącą 45 840 USD w skali roku. Natomiast technik medyczny pracujący w gabinecie lekarskim otrzymywał roczne wynagrodzenie w wysokości 41 070 USD. Tabela nr 4 pokazuje, jak kształtują się stawki godzinowe techników medycznych w zaleŝności od specjalizacji oraz miejsca zatrudnienia. Jak widać, z wyjątkiem technika histologii oraz technika cytologii, najwyŝsze godzinowe stawki wynagrodzeń zapewniała praca w szpitalu. Natomiast w przypadku dwóch wymienionych specjalności najwyŝsze stawki gwarantowało zatrudnienie w laboratorium. Wśród pracowników technicznych najgorzej wynagradzaną grupą byli technicy hematologii, szczególnie jeśli byli zatrudnieni w laboratorium. Tabela 4. Mediany godzinowych wynagrodzeń brutto na stanowiskach technicznych w słuŝbie zdrowia w USA maj 2004 (w USD). Stanowisko Szpital Prywatna klinika Laboratorium Technik Cytologii 24,70 24,07 25,66 Technik Histologii 19,88 19,22 20,50 Technik Laboratoryjny 16,12 15,00 14,75 Technik Hematologii 11,13 10,57 10,50 Technolog Medyczny 20,40 19,00 18,00 Wynagrodzenia pielęgniarek Pielęgniarki są najbardziej liczną grupą pracowników sektora medycznego. W 2004 roku samych pielęgniarek dyplomowanych w amerykańskim sektorze medycznym było ponad 2,4 miliona. Szacuje się, Ŝe 3 na 5 pielęgniarek jest zatrudnionych w szpitalach. Mediana rocznych wynagrodzeń pielęgniarek dyplomowanych wyniosła w 2004 roku 52 330 USD. Około 10% pielęgniarek zarobiło poniŝej 43 370 USD. Natomiast roczne wynagrodzenie 10% najlepiej zarabiających przekroczyło kwotę 74 760 USD. Wysokość wynagrodzenia była silnie uzaleŝniona od miejsca zatrudnienia, co pokazuje poniŝsza tabela. Tabela 5. Mediany rocznych wynagrodzeń brutto na stanowiskach pielęgniarskich wyŝszego stopnia w słuŝbie zdrowia w USA maj 2004 (w USD).
Stanowisko i miejsce zatrudnienia Pielęgniarka dyplomowana (rejestrowana) 52 330 - zatrudniona w sektorze prywatnym 63 170 - zatrudniona w szpitalu 53 450 - zatrudniona w opiece środowiskowej 48 990 - zatrudniona w gabinecie lekarskim 48 250 - zatrudniona w innych jednostkach 48 220 Pielęgniarka licencjonowana (nierejestrowana) 33 970 - zatrudniona w sektorze prywatnym 41 550 - zatrudniona w szpitalu 32 570 - zatrudniona w opiece środowiskowej 35 180 - zatrudniona w gabinecie lekarskim 30 400 - zatrudniona w innych jednostkach 35 460 Jak widać, najwięcej mogła zarobić pielęgniarka dyplomowana zatrudniona w prywatnych jednostkach słuŝby zdrowia przeciętne roczne wynagrodzenie wyniosło tu bowiem 63 170 USD. Tymczasem roczne zarobki w szpitalu były niŝsze o około 10 tys. USD, a we wszystkich innych jednostkach o około 15 tys. USD. Tabela pokazuje równieŝ róŝnice dzielące wynagrodzenia pielęgniarek rejestrowanych i nierejestrowanych. RóŜnica w przeciętnych wynagrodzeniach tych dwóch grup wyniosła w 2004 roku około 18 tys. USD na korzyść pielęgniarek rejestrowanych. RównieŜ pielęgniarki nierejestrowane najwyŝsze zarobki osiągnęły w sektorze prywatnym (41 550 USD rocznie). NajniŜsze wynagrodzenia otrzymywały licencjonowane pielęgniarki zatrudnione w gabinetach lekarskich 30 400 USD rocznie. Natomiast tabela nr 6 przedstawia wysokości wynagrodzeń, które w 2004 roku otrzymali sanitariusze, asystenci pielęgniarscy oraz pielęgniarze domowi. NajwyŜszą stawkę godzinową otrzymywali asystenci pielęgniarek, sanitariusze i pomocnicy zatrudnieni w sektorze prywatnym i wynosiła ona 11,29 USD. W tej grupie stawkę poniŝej 10 USD za godzinę otrzymywali pracownicy zatrudnieni w gabinetach lekarskich lub innych jednostkach. NiŜsze stawki za godzinę pracy zanotowano w przypadku domowych pomocy pielęgniarskich. Osoby zatrudnione w takim charakterze otrzymywały przeciętnie 8,81 USD za godzinę pracy. NajniŜsze stawki w tej grupie oferowano za opiekę nad osobami starszymi (8,57 USD), a najwyŝsze pracownikom zatrudnionym do opieki nad osobami opóźnionymi w rozwoju (8,97 USD). Tabela 6. Mediany godzinowych wynagrodzeń brutto na stanowiskach pielęgniarskich niŝszego stopnia w słuŝbie zdrowia w USA maj 2004 (w USD). Stanowisko i miejsce zatrudnienia /h Asystenci pielęgniarki, sanitariusze i pomocnicy 10,09 - zatrudnienie w sektorze prywatnym 11,29 - zatrudnienie w szpitalu 11,10 - zatrudnienie w opiece środowiskowej 10,44 - zatrudnienie w gabinecie lekarskim 9,86 - zatrudnienie w innych jednostkach 9,56 Pomoc pielęgniarska domowa 8,81 - opieka nad osobami opóźnionymi w rozwoju 8,97 - opieka nad osobami starszymi 8,57 - opieka nad pozostałymi chorymi 8,47
Wynagrodzenia pozostałych pracowników sektora medycznego Osoby wykonujące zawód kręgarza w skali roku zarabiają około 70 000 USD. Nieco mniej, bo 66 590 USD rocznie zarabia lekarz weterynarz. Osoba pracująca na stanowisku psychologa szkolnego w 2004 roku mogła liczyć na wynagrodzenie roczne w wysokości 54 950 USD. Kilka tysięcy mniej rocznie zarobił logopeda (52 410 USD). Wynagrodzenia na podobnym poziomie oscylujące wokół kwoty 43 000 USD otrzymywali dietetyk oraz radiolog. Higienistka w szkole mogła liczyć na roczne wynagrodzenie w wysokości 35 000 USD. Niewiele mniej zarabiał terapeuta rodzinny oraz rehabilitant. Roczne wynagrodzenia na tych stanowiskach wynosiły odpowiednio 32 920 USD oraz 32 900 USD. Natomiast asystent ratownika medycznego otrzymywał roczne wynagrodzenie rzędu 25 000 USD. Tabela 7. Mediany rocznych wynagrodzeń brutto pozostałych pracowników słuŝby zdrowia w USA maj 2004 (w USD). Stanowisko Kręgarz 69 910 Weterynarz 66 590 Psycholog / Pedagog szkolny 54 950 Logopeda 52 410 Dietetyk 43 630 Radiolog 43 350 Higienistka 34 820 Terapeuta rodzinny 32 920 Rehabilitant 32 900 Asystent Ratownika Medycznego 25 310 Jeśli chodzi natomiast o wynagrodzenia farmaceutów, to przeciętne roczne wynagrodzenie w tej grupie wyniosło 84 900 USD. Nie stwierdzono istotnej róŝnicy w rocznych zarobkach farmaceutów zatrudnionych w szpitalach w porównaniu do tych pracujących w aptekach (zaledwie 1 120 USD na korzyść tych ostatnich). Jeśli jednak przeanalizujemy przeciętne stawki godzinowe oferowane asystentom farmaceutów i technikom farmacji, to okaŝe się, Ŝe ci pierwsi zarabiają lepiej w aptekach i sklepach medycznych niŝ w szpitalach (róŝnica 1,51 USD). Z kolei godzinowe stawki techników farmacji są o 1,82 USD wyŝsze w szpitalach niŝ w aptekach i sklepach medycznych. Tabela 8. Mediany wynagrodzeń brutto w sektorze farmaceutycznym w USA maj 2004 (w USD). Stanowisko i miejsce zatrudnienia Farmaceuta 84 900* - apteki i sklepy medyczne 85 680* - szpitale 84 560* USD/h Asystent Farmaceuty 8,86 - apteki i sklepy medyczne 9,80 - szpitale 8,29 Technik Farmaceuta 11,37 - apteki i sklepy medyczne 11,11 - szpitale 12,93 *wynagrodzenie roczne.
Mówiąc o sektorze usług medycznych nie sposób nie wspomnieć o usługach stomatologicznych. Zarobki w tym segmencie równieŝ nie naleŝą do niskich. Wynagrodzenie lekarza stomatologa jest zróŝnicowane w zaleŝności od doświadczenia, lokalizacji oraz liczby przepracowanych godzin. Przeciętne roczne wynagrodzenie stomatologa w 2004 roku wyniosło 129 920 USD. Lekarze pracujący na swój własny rachunek zarabiają stosunkowo więcej, tak więc wśród stomatologów w USA duŝa część przyjmuje pacjentów w prywatnych gabinetach. W 2004 asystent stomatologa najczęściej pracował za godzinową stawkę równą 13,62 USD. PoniŜej 9,10 USD za godzinę zarabiało 10% zatrudnionych na takim stanowisku. Natomiast 10% najlepiej zarabiających pracowników w tej grupie otrzymywało płacę powyŝej 19,97 USD za godzinę. W przypadku higienistki dentystycznej stawka godzinowa była równa 28,05 USD. Podsumowanie Pracownicy zatrudnieni w sektorze usług medycznych mogą liczyć na stosunkowo wysokie zarobki. Zdecydowanie najwięcej zarabiają lekarze. Niemniej jednak wysokość pensji uzaleŝniona jest od prestiŝu ukończonej uczelni oraz wyboru specjalizacji. Wysokość zarobków zaleŝy równieŝ od staŝu pracy oraz od tego, czy pracownik nadal się kształci i rozwija. MoŜliwości rozwoju w tym segmencie rynku są naprawdę szerokie. Analitycy przewidują dość gwałtowny rozwój tego sektora oraz powstanie wielu nowych miejsc pracy. JuŜ teraz mówi się o sporym zapotrzebowaniu na specjalistów. Z uwagi na korzystne warunki finansowe z całą pewnością chętnych na pracę w amerykańskiej słuŝbie zdrowia nie zabraknie. Justyna Masłyk Bibliografia: 1. Bureau of Labor Statistics, www.bls.gov. 2. "Allied health income ranges" www.ama-assn.org. 3. "Healthcare Salaries" www.wageaccess.com.