Mikołaj Leonieni O projekcie prawa o wykroczeniach : (kilka uwag o części ogólnej Projektu) Palestra 5/9(45), 53-59 1961
MIKOŁAJ LEONIENI O projekcie prawa o wykroczeniach (Kilka uwog o c zę ści ogólnej Projektu) Od dłuższego już czasu zarówno w środowisku praw niczym, jak i w szerokich kręgach społeczeństw a odczuw ano potrzebę u sy stem aty zow ania dotychczas w ydanych i opracow ania szeregu now ych postanow ień praw a o w ykroczeniach. Tej pilnej potrzebie społecznej czyni w znacznej m ierze zadość świeżo opublikow any P ro je k t praw a o w ykroczeniach z 1961 r.1, będący dziełem kilkunastoosobow ej K om isji pow ołanej przez M inistra S praw W e w nętrznych i M inistra Sprawiedliwości. P ro jek t zawiera część ogólną i część szczegółową, obejm ując razem 122 artykuły. P rojekt zryw a z dotychczasową praktyką odsyłania w wielu w ypadkach do części ogólnej kodeksu karnego z 1932 roku. O pierając się na uznanych zasadach socjalistycznego p raw a karnego i zużytkow ując w y datnie założenia części ogólnej tegoż kodeksu, p ro je k t form alnie uniezależnia się od jego postanowień, tworząc odrębną część ogólną praw a o w ykroczeniach. W ydaje się, że zjaw isko to ocenić należy pozytyw nie. Z obserw acji bowiem praktyki stosowania obowiązującego praw a o w ykroczeniach w ynika, że dotychczasow y b rak od ręb n ej części ogólnej praw a o w ykroczeniach poważnie u tru d rra ł pracę kolegiów karno- -ad m in istracy jn y ch 2 i powodow ał niekiedy błędne orzekanie. N aw et sądy nierzadko np. skazyw ały w arunkow o (żawieszały w ykonanie kary aresztu), przeocząjąc okoliczność, że przepis art. 2 praw a o w ykroczeniach z 1932 r., który w ym ienia odnoszące się do tego praw a przepisy części ogólnej kodeksu karnego z 1932 r., pom ija jednak przepisy art. 61 64 k.k.3 Przepisy projektu mocno uw ydatniają zasady hum anizm u socjalistycznego i wychowawcze tendencje represji karno-adm inistracyjnej. Widać to zwłaszcza w yraźnie np. w system-'e postu owanych kar, we w prow adzeniu k ary nagany publicznej, w upraw nieniu kolegium k ar- 1 W dalszych rozw ażaniach będzie u żyw an y w skrócie term in: projekt. 2 D alej w skrócie: kolegium k. adm. 3 O słu szn ości utrzym ania lub zn iesienia udziału sądów w orzekaniu co do w y kroczeń poc. Z. Łukaszkiewicz: K om petencje sądu w spraw ach o w yk roczenia, Zagadnienia karno-adm inistracyjne nr 3/1961, s. 2.
54 M ikołaj L eon ie n i Nr 9 (45) no-adm inistracyjnego do odstąpienia w szczególnych w ypadkach od u k a ra n ia w innego, w dopuszczalności w arunkow ego zaw ieszenia w y konania orzeczonej k a ry aresztu adm inistracyjnego, w sw oistym u n o r m ow aniu odpowiedzialności nieletnich, w zaakcentow aniu środków profilaktyczno-społecznego oddziaływ ania i w ujęciu zatarcia skazania. Do kategorii udanych przepisów, w sposób w łaściw y zużytkow ujących doświadczenia praktyki sądowej i kolegiów karno-adm inistracyjnych o raz nauki p raw a karnego, zaliczyć należy zwłaszcza projektow ane postanow ienia o zasadach w ym iaru kary w ogóle, a k ary grzyw ny w szczególności, jak również przepisy o okolicznościach obciążających i łagodzących w y m iar kary. W ym iar k ary bowiem to najtrudniejszy chyba elem ent w orzekaniu. W p rak ty ce będzie zatem w ysoce pożyteczne kierow anie się przy w y m ierzaniu kary adm inistracyjnej stopniem zawinienia spraw cy oraz stopniem społecznej szkodliwości w ykroczenia (art. 23 2). P rz y k ła dowo dobrane okoliczności łagodzące i obciążające tra fn ie ukazują kierunek rozważań przy ocenie czynu i osobowości spraw cy, ułatw iając przez to w ym ierzenie słusznej i celow ej re p re sji k a rn e j (art. 24, 25).4 U dany je st rów nież przepis o zasadach w y m iaru k a ry grzyw ny, stanowiącej poważny środek represji karnej, choć nie zawsze dotychczas w łaściw ie w ym ierzanej m.i. z b rak u jasnych w skazań ustaw y (art. 28). Projektow ane przepisy nasuw ają jednak i pew ne zastrzeżenia. Nie zm ierzając do wyczerpującego przedstaw ienia całości projektow anych przepisów części ogólnej p raw a o w ykroczeniach, zatrzym am y się jedynie nad niektórym i postanowieniam i, m ogącym i nasunąć istotniejsze wątpliwości. Uwagi nasze dotyczyć będą tylko następujących czterech zagadnień, a m ianow icie: a) system atyki k a r samoistnych, b) zasad w ym iaru kary grzyw ny, c) w arunkow ego zaw ieszenia w ykonania kary, d) zatarcia skazania. Ad. a). Co się tyczy sy stem aty k i k a r sam oistnych (art. 14), to n asuw a się tu uw aga następująca. W prow adzenie za w ykroczenie k a ry n ag an y publicznej, znanej u sta w odaw stw u ZSRR i w ielu k rajo m dem o k racji ludow ej, jest niew ątpliw ie słuszne.5 N iesłuszne nato m iast w y d aje się um ieszczenie w system atyce k ar kary nagany publicznej na m iejscu drugim, zaraz po karze are sz tu adm inistracyjnego, a przed k a rą grzyw ny. 4 Por. J. Jasiński: P raw o o w ykroczeniach w now ej szacie, Prawo i' Ż ycie nr 13/1961, s. 2. W dotychczasow ym naszym ustaw odaw stw ie por. analogiczne ujęcie art. 50 k.k. W.P. z 1944 r. (Dz. U. N r 6, poz. 27; tek st jednolity z 1957 r.: Dz. U. Nr 22, poz. 107). 5 Por. np. czechosłow acką ustaw ę karno-adm inistracyjną z 1950 r. Por. też d y skusję o system ie kar w przyszłym praw ie o w ykroczeniach w NRD (np. R. Schüsseler: G edanken zur künftigen R egelung des O rdnungsstrafrecht, Neue J u stiz 1958, s. 708). W arto tu dodać, że karę nagany publicznej za w ystęp k i spotykam y w w ielu u staw ach socjalistycznych (por. np : art. 21 pkt 7 P odstaw ow ych zasad ustaw odaw stw a karnego ZSRR i republik zw iązkow ych z dnia 25.XII 1958 r.; 3 6 ustaw y NRD z dn. 11.X II. 1957 r.; art. 16 pkt 12 k k. albańskiego z 1952 r.; art. 22 pkt 6 k.k. bułgarskiego z 1951 r.).
Nr 9 (45) O P R O J E K C IE P R A W A O W Y K R O C Z E N IA C H 55 W obecnym odczuciu m oralnym szerszych rzesz społeczeństw a kara grzyw ny (sięgająca wszak kw oty 4 500 złotych) jest jednak karą o wiele surow szą niż k a ra nagany publicznej niezależnie od podania lub niepodania do publicznej wiadomości orzeczenia o ukaraniu naganą publiczną; poza tym p ro jek t przew iduje rów nież możliwość podania do publicznej wiadom ości orzeczenia o u k a ra n iu aresztem lub grzyw ną, jeżeli m oże to m ieć znaczenie w ychow aw cze, a zatem jeżeli ono je s t nieodzow ne (art. 21). A d b). W spraw ie k a ry grzyw ny w spom nieliśm y już w yżej o niew ątpliw ie słusznym i celow ym sform ułow aniu i w prow adzeniu do p ro je k tu przepisu o zasadach w ym ierzania k a ry grzyw ny (art. 28). Projektow any przepis w sposób właściwy zużytkow uje dość bogate doświadczenie w tej mierze zarówno praktyki sądowej, jak i kolegiów karno-adm inistracyjnych. Rozwija on zresztą zasady art. 56 k.k. z 1932 rokiu. P ro jek to w an y przepis realizu je od daw na odczuw aną potrzeb ę w yraźnego sform ułow ania p rzesłanek należytego w y m iaru represji karno-adm inistracyjnej o charakterze ekonomicznym. Omawiany przepis m a przy tym na oku znane ustaw odaw stw u szeregu krajów socjalistycznych i b u rżuazyjnych zasady w ym ierzania 'kary grzywny.* Projektow any przepis o w ym ierzaniu kary grzyw ny nasuw a jeclną tylko, ale naszym zdaniem istotną uwagę krytyczną. Chodzi mianowicie o zbędne w tym przepisie podkreślenie, żeby w ym ierzanie grzyw ny przede w szystkim uwzględniało stosunki m ajątkow e spraw cy, jego zarobki lub dochody oraz w arunki rodzinne. Bo przecież w ym iar kary grzyw ny, tak jak każdej innej kary adm inistracyjnej, opiera się na ogólnych przesłankach w ym ierzania kary, o czym mówi się w projekcie w art. 23. W ym iar kary grzyw ny bowiem zmierza do osiągnięcia tych sam ych celów (zadań) k a ra n ia co i przy każdej innej karze ad m in istracyjnej. Odrębna w zm ianka o potrzebie uwzględnienia przy orzekaniu grzyw ny stanu m ajątkow ego i rodzinnego spraw cy w ykroczenia jest bez w ątp ien ia słuszna i 'nieodzowna ze w zględu na szczególny charakte r tej kary. Uwzględnienie jednak stan u m ajątkow ego i stosunków rodzinnych spraw cy przy w ym ierzaniu kary grzyw ny jest tylko j e dnym spośród innych elem entów w ym iaru kary. D latego. też teoretycznie byłoby może zbędne, a praktycznie raczej niepożądane szczególne podkreślenie tego, że przy w ym iarze kary grzyw ny należy przede w szystkim uw zględniać stosunki m ają tk o w e i rodzinne spraw cy w y kroczenia. Ad c). Przechodząc do omówienia projektow anej instytucji w arunkowego zawieszenia w ykonania kary aresztu adminisitracyjnego (art. 29), należy zaznaczyć, że obowiązujące przepisy praw a o wykroczeniach nie p rzew idują tej in sty tu cji (art. 2). W nauce p raw a karnego i w dotychczasowej judykaturze Sądu Najwyższego w yrażono przekonanie, że zaw ieszenie w ykonania k a ry a re sz tu za w ykroczenia byłoby niecelow e i zbędne. N iecelowe ze w zględu na ogólnoprew encyjne zadania e Par. np.: 48 k.k. czechosłow ackiego z 1950 r. w red. ustaw y z 1957 г.; art. 52 k.k. rum uńskiego z dnia 18.111. 1936 r. w red. u staw y z 1955 r. Z ustaw burżuazyjnych por. np. art. 48 pkit 2 k.k. szw ajcarskiego z 1937 r. w red. ustaw y z dnia 5.Х. 1950 r. (ten ostatni przepaś diatyczy zasad w ym iaru grzyw ny także za w ykroczenia).
kary aresztu, niemożliwe do osiągnięcia przy orzekaniu niskich kar aresztu i w arunkow ego zawieszenia; zbędne gdyż przepisy praw a o w ykroczeniach przew idują z reguły (art. 9 pr. o w y k r. z 1932 r.) m o żność przejścia w uzasadnionych w ypadkach z kary aresztu na karę grzyw ny, często zresztą w ystępującą jako kara alternatyw na obok kary a re sz tu.7 Z apatryw ania te nie były jednak w pełnej zgodzie z inną, uznawaną coraz bardziej w e współczesnej penologii tezą o ujem nych następstw ach k a ry krótkoterm inow ego pozbaw ienia wolności i o celowości we w łaściw ych w ypadkach w arunkow ego zawieszenia w ykonania tego rodzaju kary, a to zarówno ze względu na w ym agania zapobieżenia szczególnego, jak i ogólnego. W praktyce kolegiów karno-adm inistracyjnych i sądów powiatowych w ostatnich latach odczuw ano potrzebę stosow ania w arunkow ego zaw ieszenia w ykonania k a ry aresztu za w ykroczenia. Sądy powiatow e, ro zp atru jąc odw ołania skazanych od orzeczeń kolegiów karno-adm inistracyjnych, niejednokrotnie stosowały w arunkow e zawieszenie w ykonania orzeczonej kary aresztu. Powyższe orzeczenia sądowe, podjęte w brew przepisowi art. 2 praw a o wykroczeniach z 1932 r., uchylane były potem w trybie rew izji nadzw yczajnej przez Sąd Najwyższy. Projektow ane przepisy o zawieszeniu w ykonania kary aresztu za w ykroczenia harm onizują ze w spom nianą ten d en cją hum anizm u socjalistycznego oraz w ychow aw czej roli re p re sji k a rn e j orzekanej za w y kroczenia. Można chyba uznać zatem za słuszne i celowe w zasadzie wprowadzenie tej instytucji w praw ie o w ykroczeniach.8 Należałoby jednak ująć om awianą intytucję tak, aby stosowanie jej w praktyce kolegiów karn o-ad m in istracy jn y ch odpow iadało zadaniom polityki k ry m inalnej skutecznego zwalczania wykroczeń. Projektow ane przepisy (art. 29 3) zw ężają w praw dzie pow ażnie zakres dopuszczalności w a runkowego zawieszenia kary, wyłączając stosowanie tegoż zawieszenia w ykonania kary do spraw cy, który w ciągu ostatnich trzech lat przed popełnieniem wykroczenia był już karany bądź przez kolegium k. adm., bądź przez sąd, ale to podm iotowej n a tu ry ograniczenie zakresu w aru n kowego skazania nie jest w ystarczające. W ydaje się, że gw arancją p ra w idłow ej p rak ty k i zaw ieszenia w ykonania k a ry aresztu za w ykroczenie byłoby uw zględnienie w projektow anym przepisie trafniejszego ujęcia podstaw (przesłanek) zaw ieszenia w ykonania k ary, w aru n k ó w zaw ieszenia w ykonania k a ry oiraz powodów odw ołania zawieszonej kary. W zbudzać więc m oże zastrzeżenie okoliczność, że przepis art. 29 projektu uzależnia w arunkow e skazanie wyłącznie od ustalenia dodatniej prognozy indyw idualnej spraw cy wykroczenia. Doświadczenie bowiem uczy, że nieraz nadm iernie stosujem y zawieszenie w ykonania k a ry, n aw et za często popełniane czyny k a ra ln e w łaśnie na podstaw ie 7 Por. M. L e o n i e n i: Rodzaj i w ysokość kary a w arunkow e skazanie, Palestra Nr 1/1961, s. 39. W arunkowe zaw ieszenie w ykonania kary za w ykroczenia w projekcie prawa o w ykroczeniach w NRD przew iduje R. S c h ii s s e 1 e r: op. cit., s. 708 Z ustaw burżuaizyjnych w arunkow e zaw ieszenie w ykonania kary za w ykroczenia zna np. k k. szw ajcarski z 1937 r. w red. ustaw y z dnia 5.X. 1950 r. (art. art. 41, 102, 105), W naszej literaturze za dopuszczalnością w arunkow ego zaw ieszenia w ykonania kary za w ykroczenia w ypow iada się J. Jasiński: op. cit., s. 2.
Nr 9 (45) O P R O J E K C IE P R A W A O W Y K R O C Z E N IA C H 57 pozytyw nej oceny osobowości spraw cy, z pom inięciem rozw ażenia stopnia społecznej szkodliwości czynu i ogólnych zadań karania. Tak więc proponowana w cytow anym w yżej art. 29 projektu koncepcja podstaw y zaw ieszenia k a ry aresztu uzasadniałaby poniekąd tego rodzaju p ra k ty kę. Zgodnie zaś z przew ażającą chyba dziś opinią nauki praw a karnego i judykatury Sądu Najwyższego stosowanie zawieszenia w ykonania kary w ym aga w każdym w ypadku poza ustaleniem dodatniej prognozy indyw idualnej spraw cy rozważenia stopnia społecznej szkodliwości czynu karalnego i ogólnych zadań (celów) k a ra n ia.9 Tej podstawowej zasadzie stosowania om aw ianej instytucji należy dać jednak jasny w yraz w przepisie nowego p raw a o w ykroczeniach. N astępnie, zastosowanie zawieszenia w ykonania k ary aresztu będzie oddziaływ ać zapobiegając i w ychow aw czo przede w szystkim na skazanego, sprawcę wykroczenia, natom iast słabiej będzie oddziaływać pod w zględem w ychow aw czym i pro filak ty czn y m na szerszy ogół społeczeństwa. W ydaje się więc pożądane, aby kolegia karno-adm inistracyjne, zawieszając w ykonanie kary, m ogły orzekać w stosownych w ypadkach karę g rzy w n y 10, zobowiązywać w arunkow o skazanego do napraw ienia w yrządzonej wykroczeniem szkody itp. Te ostatnie środki przew idziane są zresztą w razie odstąpienia przez kolegium k. adm. od w ym ierzenia spraw cy w ykroczenia k a ry (art. 27). W końcu, w ym agają rów nież pew nego uzupełnienia przepisy o odwołaniu zawieszenia w ykonania kary aresztu. Projektow any przepis art. 30 zezwala na zarządzen;e w ykonania zawieszonej kary, jeżeli w okresie próby ukarany popełni przestępstw o. Jeżeli w ciągu 2 miesięcy po upływie okresu próby nie zarządzono w ykonania zawieszonej kary, ukaranie uw aża się za niebyłe. W powyższym sform ułow aniu wzbudza zastrzeżenia postanowienie o fakultatyw ności odwołania zawieszonej kary. Zasada ta w praktyce sądow ej nie zdała egzam inu. Sądy odw ołują zw ykle zaw ieszenie w ykonania kairy jedynie w w ypadkach ta k zwanego obligatoryjnego cofnięcia w arunkow ego skazania (art. 63 1 k.k. z 1932 r.). F akultatyw ne odwołanie zawieszenia w ykonania kary wiąże się zwykle ze spraw nym funkcjonow aniem kuratora i jego działalnością w okresie próby, czego przecież projektow any przepis praw a o wykroczeniach nie przew iduje. Należyte unorm ow anie powodów odwołania zawieszenia w ykonania kary.jest nieodzow ne, dotyka ono bow iem podstaw tej insitytucji.11 W ydaje 9 Por. np.. J. Wizelberg: O istocie w arunkow ego skazania, W ojskowy P rzegląd P raw niczy nr 1/1961, s. 35 42; M. Leonie ni: W arunkowe skazanie form ą w ym iaru kary, Nowe P raw o nr 6/1959, s. 819 835. Por. także: M ateriały do nauki prawa karnego, nauka o przestępczości i o karze, opraoował Zespół K atedry Prawa K arnego U. W. pod red. prof. L. LerneMa, Ł ódź-w arszaw a 1955, s. 90 92 Por. też np : postanow ienie S 9 du N ajw yższego z dn. 27.11. 1948 r. K. 1996/47 (ZO 30/48); w yrok S. N. z d n 11.IV. 1959 r. V K. 518/59 (O rzecznictw o Sadu N ajw yższego Karne i C yw ilne, w yd. Gen. Prok. Wydz. Szkol nr 7/1959'; w yrok S. N. z dn. 17.1. 1961 r. II K. 1162/60 (z 10/1961 O rzecznictw a Izby K arnej Sądu N ajw yższego w D odatku do B iuletynu M inisterstw a Spraw iedliw ości nr 6/1961). 10 Przepis art. 18 projektu zezw ala na stosow anie w arunkow ego zaw ieszenia w ykonania kary aresztu i kary grzyw ny tylko przy w ykroczeniach z chęci zysku lub z innych niskich pobudek. 11 Por. M. Leonieni: O dw ołanie w arunkow ego skazania, Państw o i P raw o z 10/1958, s. 598.
58 M ikołaj L eonieni 9 (45) się przeto nieodzowne zaprojektow anie koniecznego odwołania zawieszonej kary za wykroczenia, np. w razie popełnienia w okresie próby nowego um yślnego czynu karalnego i skazania za ten czyn na karę aresztu przez kolegium k. adm. lub skazania ma karę pozbawienia wolności przez sąd. Ad. d). W reszcie nasuw a się uwaga co do projektow anych przepisów o zatarciu skazania (art. 33). W zestaw ieniu z dotychczasowymi postanow ieniam i praw a o w ykroczeniach (art. 14 pr. o w y k r. z 1932 r.), p ro jektow ane przepisy p raw a 0 w ykroczeniach przew id u ją krótszy okres zatarcia skazania. O kres zatarcia w edług obowiązujących przepisów wynosi 3 lata od daty odbycia darow ania lub przedaw nienia kary. Za/tarcie skazania następuje z mocy sam ego praw a po upływ ie powyższego okresu. A nalogiczne ujęcie zaw ie ra rów nież projektow any przepis, ale o kres zatarcia ustala na 2 lata. Można by zgodzić się ze skróceniem okresu zatarcia skazania, m ając na uwadze stosunkowo m niejszy stopień społecznego niebezpieczeństwa w ykroczenia oraz nieodzowność możliwie szybkiego ułatw ienia spraw cy w ykroczenia uzyskania pełnej reh ab ilitacji społecznej. Jednakże projektow any przepis o zatarciu skazania w ym agałby pewnej istotnej korektury. Otóż zgodnie z ten d en cjam i ustaw odaw stw a socjalistycznego 1 szeregu kodeksów b u rżu azy jn y ch okres zatarcia w ym aga zróżnicow ania zależnie od rodzaju i wagi w ykroczenia.12 W świetle analizy praw noporów naw czej ustaw odaw stw a i doświadczeń praktyki sądowej i kolegiów karno-adm inistracyjnych w ydaje się bardziej właściwe ustalenie dwóch okresów zatarcia skazania, a m ianow icie: dłuższego, dw u letniego, w razie skazania na karę aresztu i krótszego, jednego roku, w razie skazania na karę grzyw ny lub k ary nagany publicznej. W arto tu zaznaczyć, że niektóre ustaw odaw stw a socjalistyczne przew idują okres zatarcia skazania jednego roku za przestępstw a, za które skazano na karę grzyw ny, karę pracy poprawczej lub kairę nagany. Analogiczne ujęcie zaw ierał rów nież np. polski p ro je k t k.k. PR L z 1956 r. 13 W związku z poczynionym i tu uwagam i o w ym iarze kary, odwołaniu zawieszenia w ykonania k ary i instytucji zatarcia skazania w arto jeszcze w spom nieć o ściśle z ty m w iążącej się spraw ie re je s tru skazań za w y kroczenia. Projektow ane przepisy o recydyw ie, odw ołaniu zawieszonej k a ry i zatarciu skazania w ym agają prow adzenia re je stru skazań za w y kroczenia. Obowiązujące przepisy nie przew idują obowiązku prowadzenia takiego rejestru w skali krajow ej H; nie zawsze też rejestry te prowadzą prezydia rad narodow ych naw et większych m iast. Tak np. w Łodzi nie m a ogólnego re je s tru skazań za w ykroczenia; jedynie poszczególne dzielnicowe kolegia karno-adm inistracyjne prow adzą odrębne rejestry skazań za wykroczenia. Powyższy stan rzeczy utrudnia poważnie właściwy w y m iar k a ry, w alkę z recydyw ą, odw ołanie zaw ieszenia k ary i zatarcia 12 Por. M. Leonieni: Zatarcie skazania a potrzeby praktyki sądow ej, Nowe B raw o nr 7-8/1961. 13 Por. przepis art. 82 pkt 1 projektu k k. PRL z 1956 r. 14 Por np. 2 pkt 1 lit. a) rozporzridzenia M inistra Spraw iedliw ości z dnia 10.IX. 1952 r. o rejestrze skazanych (Dz. U. Nr 39, poz. 273).
N r 9 (45) O P R O J E K C IE P R A W A O W Y K R O C Z E N IA C H 59 skazania. Stan ten w ym agałby możliwie szybkiej jego zm iany i w prow a dzenia w skali ogólnokrajow ej r e je s tru skazań za w ykroczenia, a w każd y m razie w prow adzenia takiego ogólnego re je s tru skazanych za w ykroczenia p rzy p rezy d iach rad narodow ych w iększych m iast.15 * P rzedstaw ione w yżej uw agi poruszają niektóre ty lk o z licznych zagadnień, jakie nasuw ają się w związku z analizą części ogólnej projektu p raw a o w ykroczeniach z 1961 r. Uwagi te poczyniono celem ich ew en tualnego rozważenia po dokonaniu publicznej dyskusji nad ogłoszonym projektem. 15 Par. np. airt. art. 359 364 lok. szw ajcarsk iego z 1937 r. w red. ust. z dnia 5.X. 1950 r. o centralnym i terenow ych (w kantonach) rejestrach skazanych za w ykroczenia.