Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Bartoszycach

Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Bartoszycach OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO MIASTA BARTOSZYCE ZA 2016 ROK Strona 1 z 42

Spis treści: Wstęp I. Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w 2016 r. 5 1. Sekcja Epidemiologii 5 1.1 Nadzór nad chorobami zakaźnymi 6 1.2 Nadzór nad szczepieniami ochronnymi 10 2. Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku 11 2.1 Zakłady żywności i żywienia 12 2.2 Stwierdzone nieprawidłowości higieniczno-zdrowotne w kontrolowanych zakładach żywnościowo-żywieniowych... 12 2.3 System RASFF...13 2.4 Zatrucia pokarmowe 14 2.5 System RAPEX...14 2.6 Bezpieczeństwo grzybów 15 2.7 Monitoring i urzędowa kontrola żywności.15 2.8 Wnioski konsumentów z prośbą o interwencje 15 3. Sekcja Higieny Komunalnej 17 3.1 Zaopatrzenie w wodę 18 3.2 Obiekty użyteczności publicznej, posesje 18 3.3 Kąpielisko miejskie..18 3.4 Podejmowane interwencje 19 4. Sekcja Higieny Pracy 19 4.1 Nadzór nad warunkami higienicznymi i zdrowotnymi w środowisku pracy.19 4.2 Nadzór nad zakładami o szczególnym zagrożeniu 20 4.3 Choroby zawodowe 20 4.4 Nadzór nad środkami zastępczymi tzw. dopalaczami 21 5. Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego 22 5.1 Działalność nadzorowa 22 5.2 Uzgadnianie dokumentacji projektowej 23 5.3 Uczestnictwo w odbiorach technicznych...25 5.2 Spostrzeżenia...25 6. Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży 26 6.1 Działalność nadzorowa 26 6.2 Higiena procesu nauczania. 27 6.3 Zaplecze sanitarne i warunki do utrzymania higieny osobistej 27 6.4 Warunki do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego 27 Strona 2 z 42

6.5 Zapewnienie właściwego oświetlenia w pomieszczeniach do nauki...27 6.6 Problemy higieniczne uczniów w placówkach oświatowych 28 6.7 Obciążenie uczniów tornistrami 28 6.8 Nadzór nad sezonowymi ośrodkami wypoczynku dzieci i młodzieży..29 6.9 Dożywianie w szkołach 29 7. Sekcja Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej 29 7.1 Działalność nadzorowa 30 7.2 Realizacja programów profilaktycznych 30 II. Spis tabel 36 Strona 3 z 42

Szanowni Państwo Mam zaszczyt przedstawić Państwu ocenę stanu bezpieczeństwa sanitarnego Miasta Bartoszyce za 2016 rok. Znajdą w niej Państwo informacje z realizacji działań Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa sanitarnego i ochrony społeczeństwa przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobiegania powstawaniu chorobom zakaźnym i zawodowym. Wykonywane zadania określone w Ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej dotyczyły nadzoru nad warunkami higieny w tym: środowiska, pracy w zakładach pracy, procesów nauczania i wychowania, wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku oraz higieniczno sanitarnymi jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Do obowiązków Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy również szeroki zakres działalności oświatowo zdrowotnej, realizowany poprzez programy ogólnopolskie, wojewódzkie a także lokalne, mające na celu podniesienie świadomości społeczeństwa w zakresie zdrowia. Spośród ważnych faktów dotyczących 2016 roku, na szczególną uwagę zasługuje jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Zmiany w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 2015 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1989) przełożyły się na krótki termin realizacji poprawy jakości wody dostarczanej przez podmioty wodociągowe. Szeroko rozumiany stan sanitarny Miasta Bartoszyce można ocenić jako dobry. Wyniki przeprowadzanych kontroli sanitarnych wykazały postępującą poprawę standardów mających wpływ na bezpieczeństwo sanitarne. Nadal jednak stwierdza się negatywne zjawiska w sferze sanitarno-higienicznej, wobec czego niezbędny jest stały i systematyczny nadzór sanitarnoepidemiologiczny w mieście. Szczegółowa charakterystyka zjawisk i przyczyn składających się na ocenę stanu bezpieczeństwa sanitarnego została zawarta w poniższej analizie. Pełną wersję oceny miasta znajdziecie Państwo na naszej stronie internetowej:www.bip.psse-bartoszyce.pl Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Bartoszycach Małgorzata Lemieszek Strona 4 z 42

I. Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w 2016 r. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bartoszycach obejmuje nadzorem teren Powiatu bartoszyckiego, a w tym Miasto Bartoszyce. W 2016 roku pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Bartoszycach znajdowało się 487 obiektów funkcjonujących na terenie Miasta Bartoszyce, w których przeprowadzono 461 kontroli sanitarnych, w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wydano 114 decyzji administracyjnych oraz w wyniku naruszeń higienicznych nałożono 35 mandatów karnych na kwotę 9350 zł. W analogicznym okresie 2015 roku pod nadzorem znajdowało się 496 obiektów na terenie miasta, w których przeprowadzono 508 kontroli sanitarnych, w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wydano 98 decyzji administracyjnych oraz w wyniku naruszeń higienicznych nałożono 29 mandatów karne na kwotę 7000 zł. Poniżej opisano wybrane elementy zasługujące na szczególną uwagę spośród wielu działań inspekcji sanitarnej w zakresie zdrowia publicznego mających wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców Miasta Bartoszyce. 1. Sekcja Epidemiologii W 2016 roku na terenie Miasta Bartoszyce pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Bartoszycach były 84 podmioty wykonujące działalność leczniczą: 5 przychodni, 1 ambulatorium w areszcie śledczym, 4 gabinety ginekologiczne, 31 indywidualnych lub specjalistycznych praktyk lekarskich, 20 gabinetów stomatologicznych, 7 gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkołach, 7 praktyk pielęgniarskich, 1 gabinet logopedyczny, 1 diagnostyczne laboratorium medyczne, 3 punkty pobrań materiału do badań, 1 poradnia leczenia uzależnień, 1 centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa, 1 gabinet fizjoterapeutyczny, 1 pracownia diagnostyczna. W placówkach tych przeprowadzono 67 kontroli, wydano 4 decyzje zatwierdzające obiekt. Spośród 84 podmiotów leczniczych znajdujących się na terenie Miasta Bartoszyce 83 spełnia wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 roku, natomiast 1 podmiot (przychodnia lekarska) posiada opracowany program dostosowawczy. Wszystkie podmioty znajdujące się na terenie Miasta Bartoszyc posiadają opracowane i wdrożone procedury sanitarno-higieniczne oraz postępowania z odpadami medycznymi, które zapobiegają zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielanymi świadczeniami Strona 5 z 42

zdrowotnymi. W placówkach prowadzona jest kontrola wewnętrzna, w zakresie działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Bieżący stan sanitarny nadzorowanych placówek świadczących usługi medyczne w 2016 roku nie budził zastrzeżeń. 1.1 Nadzór nad chorobami zakaźnymi W minionym roku sprawozdawczym na terenie miasta Bartoszyce nie zarejestrowano nowych przypadków zachorowań na inne bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez E.coli biegunkotwórczą, wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy, bakteryjne zatrucia pokarmowe- jadem kiełbasianym (botulizm), inne choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez Chlamydie, rzeżączkę chorobę wywołaną przez Streptococcus pneumoniae inwazyjnaposocznica, świnkę. Odnotowano natomiast 52 przypadki zachorowań na biegunkę ogółem, 8 biegunek u dzieci do lat-2, 16 nowych przypadków zachorowania na inne bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez Clostridium difficile, 6 przypadków wirusowego zakażenia jelitowego u dzieci do lat 2, 2 zachorowania na płonicę, kiłę wczesną, różyczkę oraz wirusowe jelitowe inne określone. Zarejestrowano także 7 nowych zachorowań na WZW typu C wg def. 2009r./2014r, 6- WZW typu B przewlekłe i BNO, 21 nowych zachorowań na boreliozę z Lyme, 7 nowych przypadków zachorowania na krztusiec, 8 przypadków salmonellozy zatrucia pokarmowe oraz pojedyncze przypadki zachorowania na posocznicę wywołaną przez salmonellę i bakteryjne zapalenie opon mózgowych. W analizowanym roku na ternie Miasta Bartoszyce wystąpiły 2 ogniska zatruć pokarmowych. Czynnikiem etiologicznym, który wywołał zatrucie pokarmowe w jednym ognisku była Salmonella Enteritidis, w drugim ognisku czynnik etiologiczny nie został ustalony. W 2016 roku na terenie Powiatu bartoszyckiego odnotowano znaczny spadek zapadalności na ospę wietrzną. Znaczny spadek zapadalności na ww. jednostkę chorobową odnotowano także na terenie Miasta Bartoszyce. Sytuację tą przedstawia wykres Nr 1. Strona 6 z 42

Wykres Nr 1 W 2016 roku zapadalność na ospę wietrzną na terenie Miasta Bartoszyce wynosiła 145,34, co stanowi prawie 3-krotny spadek w porównaniu do roku 2015, w którym zapadalność wyniosła 389,11. W 2016 roku na terenie Miasta Bartoszyce odnotowano minimalny spadek liczby pogryzionych osób. Zarejestrowano 21 przypadków pogryzień. W wyniku pogryzienia u 3 osób zaistniała konieczność wdrożenia szczepień profilaktycznych. Wskaźnik zapadalności w roku 2016 w odniesieniu do roku 20145 dotyczący styczności i narażenia na wściekliznę prezentuje wykres Nr 2. Wykres Nr 2 Strona 7 z 42

W minionym roku sprawozdawczym zapadalność dotycząca styczności i narażenia na wściekliznę na terenie Miasta Bartoszyce (87,2) była niższa od zarejestrowanej w roku 2015 (94,63) i jednocześnie niższa od zapadalności powiatu bartoszyckiego (91,32). W minionym roku zapadalność na płonicę w Mieście Bartoszyce była niższa od zarejestrowanej w 2015 roku i od średniej zapadalności powiatu, co obrazuje wykres poniżej (wykres Nr 3). Wykres Nr 3 W 2016 roku zapadalność na płonicę na terenie Miasta Bartoszyce (8,3) była niższa od zarejestrowanej w 2015 roku (65,83) i jednocześnie niższa od zapadalności powiatu (13,53). Zapadalność dotycząca zachorowań na Boreliozę z Lyme, na terenie Miasta Bartoszyce wzrosła w analizowanym roku. W porównaniu do roku 2015, w Bartoszycach wzrosła liczba osób chorych na ww. jednostkę chorobową. Sytuację obrazuje wykres 4. Strona 8 z 42

Wykres Nr 4 W 2016 roku na terenie Miasta Bartoszyce nastąpił znaczny wzrost zapadalności na Boreliozę z Lyme, z 28,8 w 2015 roku do 87,2 w minionym roku sprawozdawczym. Na terenie Powiatu bartoszyckiego zapadalność na ww. jednostkę chorobowa wynosiła 74,41. W minionym roku sprawozdawczym na terenie Miasta Bartoszyce zarejestrowano wzrost zapadalności na krztusiec. Wzrost zapadalności w odniesieniu do tej jednostki chorobowej odnotowano także w przypadku zapadalności powiatu (wykres Nr 5). Wykres Nr 5 W 2016 roku na terenie Miasta Bartoszyce nastąpił wzrost zapadalności na krztusiec, z 12,34 w 2015 roku na 29,07 w minionym roku sprawozdawczym. Na terenie powiatu Strona 9 z 42

bartoszyckiego zapadalność na ww. jednostkę chorobową także odnotowała wzrost z 10,07 w 2015 r. na 30,44 w roku 2016 r. Roczną sytuację epidemiologiczną przedstawia tabela 1 Analiza porównawcza sytuacji epidemiologicznej 2015-2016. 1.2. Nadzór nad szczepieniami ochronnymi W 2016 roku szczepienia ochronne obowiązkowe dzieci i młodzieży zamieszkałych na terenie Miasta Bartoszyce realizowane były w 4 podmiotach leczniczych: Przychodnia Rodzina spółka partnerska, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Zdrowie, Przychodnia Bart- Medica, Gminny Zakład Lecznictwa Otwartego Przychodnia Lekarska w Bartoszycach, które obejmowały opieką 5884 dzieci do 19 roku życia. Podmioty lecznicze zgodnie z Programem Szczepień realizują szczepienia: obowiązkowe, obejmują one dzieci i młodzież do 19 roku życia oraz osoby narażone w sposób szczególny na zakażenia, zalecane. W 2016 roku odsetek dzieci zaszczepionych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w pierwszym roku życia wynosił 85,2% o 6,9% mniej niż w roku 2015. Szczepienie pierwotne przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i haemophilus influenzae typu b wykonano u 63,3% dzieci w pierwszym roku życia, przy niezbędnym poziomie zabezpieczenia >55%. Szczepionką przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi oraz poliomyelitis w 6 roku życia zaszczepiono 96,7% dzieci. Przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi zaszczepiono 99,2% dzieci w 14 roku życia, oraz 99% młodzieży w 19 roku życia uodporniono przeciwko błonicy i tężcowi. Szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce zaszczepiono 96% dzieci w 2 roku życia oraz 98,8 % dzieci w 10 roku życia. Niezbędny poziom uodpornienia MMR wynosi > 95% dzieci w roczniku. Uzyskanie wysokiego odsetka osób zaszczepionych powyżej 95,0% przeciw danej chorobie zakaźnej, zmniejsza ryzyko epidemicznego szerzenia się tej choroby w populacji i świadczy o osiągnięciu tzw. odporności zbiorowiskowej. Wykonawstwo obowiązkowych szczepień ochronnych na terenie Miasta Bartoszyce utrzymuje się od wielu lat na dobrym poziomie. Niepokój budzi utrzymująca się wciąż wysoka liczba odmów szczepień dzieci (28 w 2016 r., 33 w 2015 r.) przez rodziców zwolenników tzw. ruchów antyszczepionkowych. Wobec rodziców dzieci uchylających się od obowiązku szczepień Strona 10 z 42

prowadzone są postępowania ( pisma, wezwania). W 2016 r. do W-MPWIS skierowano 13 wniosków o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w zakresie dopełnienia obowiązku szczepień ochronnych (o charakterze niepieniężnym). To niekorzystne zjawisko, może być w przyszłości przyczyną utraty odporności zbiorowiskowej, co skutkować może szkodliwymi społecznie następstwami - doprowadzić może do nawrotu chorób, których niska zapadalność utrzymywana jest, dzięki realizacji od wielu lat programów szczepień ochronnych. W ubiegłym roku na terenie miasta odnotowano niewielki wzrost liczby wykonanych szczepień zalecanych z 1368 w 2015 roku do 1539 w roku 2016. Utrzymującym się problemem jest wciąż zbyt niska liczba zaszczepionych mieszkańców przeciwko grypie (2016 r.- 944 osoby uodpornione, przynależące do przychodni na terenie miasta Bartoszyce). Ze względu na swoją zaraźliwość, grypa należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób zakaźnych. Można jej zapobiegać poprzez szczepienia. Jednak profilaktyka grypy drogą szczepień ochronnych nie jest wciąż w pełni wykorzystana pomimo powszechnej dostępności na rynku szczepionek oraz prowadzonych akcji informacyjnych. Realizacja szczepień ochronnych w ramach Programu Szczepień Ochronnych wpływa na sytuację epidemiologiczną nadzorowanego terenu, w szczególności przyczynia się do spadku liczby zachorowań na choroby zakaźne i spadku liczby występujących powikłań po przebytej chorobie. Stan uodpornienia dzieci i młodzieży do 19 roku życia przedstawiają tabele w załączeniu: Tabela 2. Procentowe wykonanie obowiązkowych szczepień ochronnych w Powiecie bartoszyckim w latach 2015-2016, Tabela 3. Realizacja szczepień zalecanych w Powiecie bartoszyckim w 2016 roku. 2. Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Bartoszycach w 2016 roku w Mieście Bartoszyce obejmowała nadzorem 244 obiekty żywnościowo-żywieniowe, tj. o 1 obiekt więcej niż w roku 2015. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie przepisów określających wymagania sanitarno-higieniczne niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności podczas produkcji, magazynowania, transportu i obrotu środkami spożywczymi, materiałami i wyrobami kontaktującymi się z żywnością oraz jakość żywienia w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego. Strona 11 z 42

Rodzaje obiektów objętych nadzorem w 2016 roku: obiekty produkcji żywności 9, w tym 2 zakłady garmażeryjne, 6 automatów do lodów, 1 mieszalnia komponentów, obiekty obrotu żywnością 138, zakłady żywienia zbiorowego otwarte 60, zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 16, miejsca obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością 21. W minionym roku w 155 obiektach przeprowadzono 245 kontroli sanitarnych (w 2015 r. w 154 obiektach przeprowadzono 261 kontroli sanitarnych), w wyniku których wydano 92 decyzje administracyjne (w 2015 r.- 72). Wydane decyzje administracyjne dotyczyły wykonania obowiązków, zatwierdzania lub wykreślenia obiektów z rejestru zakładów. W jednym przypadku unieruchomiono zakład żywienia z uwagi na obecność szkodników żywności. Sprawców wykroczeń przeciwko zdrowiu ukarano 35 mandatami karnymi na kwotę 9 350 zł. (w 2015 r. wystawiono 26 mandatów karnych na kwotę 6 500 zł.) Szczególnym nadzorem obejmowano zakłady, które w latach poprzednich wykazywały niewłaściwy stan sanitarny oraz zakłady produkcyjne i zakłady żywieniowe. 2.1 Zakłady żywności i żywienia W 2016 r. w kontrolowanych zakładach nie stwierdzono istotnych odstępstw od wymagań dla bezpieczeństwa żywności. W jednym przypadku unieruchomiono obiekt żywienia zbiorowego typu otwartego ze względu na obecność szkodników, nieprawidłowości usunięto w trybie natychmiastowym, w związku z czym wznowiono działalność zakładu. Porównując dane z kolejnych lat, można stwierdzić, iż stan sanitarny obiektów branży spożywczej jest zadowalający. 2.2 Stwierdzane nieprawidłowości higieniczno-zdrowotne w kontrolowanych zakładach żywnościowo-żywieniowych: nieodpowiedni stan sanitarno-techniczny ścian, sufitów, okien, drzwi, podłóg; wyeksploatowane wyposażenie, urządzenia i sprzęt; brak porządku i czystości w obiekcie; brak bieżącej zimnej i ciepłej wody przy umywalkach do mycia rąk, brak wyposażenia w środki do higieny rąk; Strona 12 z 42

nieprzestrzeganie procedur opartych na zasad systemu HACCP, dokumentacja niekompletna, brak stosownych zapisów; brak skutecznego zabezpieczenia zakładów przed dostępem szkodników; brak ochrony przed zanieczyszczeniem żywności podczas jej przechowywania i sprzedaży, brak segregacji asortymentowej; brak odpowiednio zorganizowanych stanowisk do pracy oraz wykorzystywania pomieszczeń niezgodnie z ich przeznaczeniem, brak dostępnych dla konsumentów informacji o składnikach alergizujących występujących w żywności; niezachowanie ciągu chłodniczego przy przechowywaniu środków spożywczych; brak aktualnych orzeczeń do celów sanitarno-epidemiologicznych osób zatrudnionych przy kontakcie z żywnością; wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po terminie przydatności do spożycia oraz po upływie daty minimalnej trwałości lub bez etykiet; 2.3 System RASFF W 2016 roku wpłynęło 26 powiadomień przekazanych przez Wojewódzki Punkt Kontaktowy w ramach systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach (RASFF), w stosunku do których podejmowano działania. W związku z tym na terenie Powiatu bartoszyckiego przeprowadzono 22 kontrole sanitarne w 13 obiektach żywnościowo-żywieniowych wprowadzających do obrotu żywność lub materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością objęte powiadomieniami systemu, uzyskano 91 informacji telefonicznie/fax. W 8 przypadkach wycofywano z obrotu kwestionowane produkty: 69 sztuk produktu pn. Nox Pump zawierającego w składzie ekstrakt z liści Acacia Rigidula oraz niedozwolonych do stosowania w środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego aminokwasów: alfaketoglutaran L-argininy, jabłczan L-cytruliny, licynopropionylo L-karnityna HCl, N-acetylo L-tyrozyna; 13 sztuk produktu pn. CREA9 XTREME - zawartość w składzie azotanu kreatyny; 142 sztuki produktu pn. Solino- sól warzona, próżniowa, jodowana - stwierdzenie podwyższonego poziomu jodanu potasu; 3 sztuki suplementu diety pn. Mutant Stimutant - zawierający w składzie niezadeklarowaną fenyloetyloaminę. Substancja znajdująca się na Liście zabronionej Strona 13 z 42

Światowej Agencji Antydopingowej WADA oraz nieposiadającą udokumentowanej historii spożycia przez ludzi; 4 sztuki produktu pn. Animal Juiced Aminos - obecność w składzie siarczanu agmatyny oraz dichlorku arginianu acetylo-l-karnityny HCl; 36 sztuk produktu pn. Czekolada gorzka Chcoyoko - przekroczenie zawartości beznoa(a)pirenu oraz sumy WWA; 12 sztuk suplementu diety pn. OstroVit GH BOOSTER 210g - stwierdzenie m.in. piroglutamatu argininy w produkcie oznakowanym jako środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub jako suplement diety; 30 sztuk produktu pn. Disney Chocolate chip cookies wyprodukowanego w Daniiwykrycie niezadeklarowanego składnika alergennego. 2.4 Zatrucia pokarmowe W 2016 roku sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku prowadziła działania w stosunku do 2 ognisk zatruć pokarmowych, które wystąpiły w nadzorowanych zakładach żywienia zbiorowego. W związku z powyższym pobrano do badań laboratoryjnych 1 próbkę żywności oraz 20 próbek wymazów sanitarnych Na podstawie uzyskanych badań laboratoryjnych próbek wymazów sanitarnych zakwestionowano 9 próbek z uwagi na przekroczoną ogólną liczbę drobnoustrojów w temp. 30 C w 9 próbkach, obecność Staphylococcus aureus w 3 próbkach oraz obecność bakterii z grupy coli w 1 próbce. Osoby odpowiedzialne zobowiązano do podjęcia stosownych działań korygujących, zmierzających do wyeliminowania zagrożeń w procesie produkcji potraw oraz do przeprowadzenia szkoleń m.in. w zakresie utrzymania higieny osobistej pracowników zatrudnionych przy kontakcie z żywnością. 2.5 System RAPEX W związku z tym, iż w 2016 r. jak i w roku 2015 nie otrzymywano powiadomień o notyfikowanych niebezpiecznych produktach kosmetycznych nie prowadzono działań w ramach systemu RAPEX informującego o niebezpiecznych kosmetykach wprowadzanych do obrotu. Strona 14 z 42

2.6 Bezpieczeństwo grzybów W okresie od czerwca do października 2016 r. sprawowano wzmożony nadzór nad obrotem grzybami świeżymi, suszonymi i przetworami z grzybów. Przeprowadzono 5 kontroli sanitarnych w obiektach żywnościowo-żywieniowych, w trakcie których nie stwierdzono używania do produkcji żywności świeżych grzybów leśnych. Na nadzorowanym terenie nie ma zarejestrowanych własnych producentów przetworów z grzybów. W kontrolowanych obiektach nie odnotowano nieprawidłowości w zakresie oznakowania, jakości zdrowotnej i pochodzenia środków spożywczych wprowadzanych do obrotu grzybów uprawnych (pieczarki) oraz przetworów grzybowych. W PSSE w Bartoszycach nie prowadzi się klasyfikacji grzybów, natomiast udzielane są porady w zakresie zbiorów runa leśnego. Informowano urzędy miast i gmin o organizowanych kursach dla kandydatów na klasyfikatora grzybów świeżych. Ponadto na bieżąco zamieszczano informacje o kursach dla kandydatów na klasyfikatora grzybów świeżych na stronie internetowej PSSE w Bartoszycach. Nie otrzymywano wniosków i zawiadomień klientów na niewłaściwą jakość wprowadzanych do obrotu grzybów oraz ich przetworów. Nie odnotowano zatruć spowodowanych spożyciem grzybów. 2.7 Monitoring i urzędowa kontrola żywności Do badań laboratoryjnych w ramach Urzędowej Kontroli Żywności i Monitoringu pobrano ogółem 181 próbek, w tym 158 próbek żywności, 3 próbki materiałów i wyrobów do kontaktu żywnością oraz 20 próbek sanitarnych w ramach prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego. Z pobranych próbek zakwestionowano 12, w tym 3 ze względu na niewłaściwe znakowanie oraz 9 wymazów sanitarnych pobranych w związku z ogniskami zatruć pokarmowych ze względu na zanieczyszczenia mikrobiologiczne. Jakość żywności wyprodukowanej przez własnych producentów na przestrzeni ostatnich lat nie budzi zastrzeżeń. W 2016 roku pobrano 32 próbek żywności u producentów z nadzorowanego terenu, próbek nie kwestionowano. 2.8 Wnioski konsumentów o interwencje W porównaniu do roku poprzedniego wzrosła liczba informacji konsumentów z prośbą o interwencję. W 2016 r. do PPIS w Bartoszycach wpłynęło 20 takich informacji, z czego 7 było zasadnych, natomiast 3 zostały przekazane według kompetencji: Strona 15 z 42

Obecność robaka w produkcie: Kompozycja sałat ze szpinakiem mieszanka warzyw o zmiennych proporcjach zakupionym w sklepie spożywczo-przemysłowym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nie stwierdzono w obrocie kwestionowanej partii produktu, poinformowano właściwego terenowo inspektora sanitarnego. Przeterminowany twaróg w Areszcie Śledczym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości nie potwierdzono. Przeterminowane środki spożywcze w sklepie Kantyna w Areszcie Śledczym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości potwierdzono, za uchybienia nałożono mandat karny w wysokości 200 zł. Jaja muchy w placku z mięsem w lokalu gastronomicznym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości nie potwierdzono. Niewłaściwa jakość pizzy z zakładu Pizza Factory w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości nie potwierdzono. Niewłaściwa jakość posiłków wydawanych w Areszcie Śledczym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości nie potwierdzono. Przeterminowane środki spożywcze w sklepie Kantyna w Areszcie Śledczym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości nie potwierdzono. Niewłaściwa jakość niewłaściwy zapach surowej golonki wieprzowej zakupionej w sklepie mięsno-wędliniarskim w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości potwierdzono, za uchybienia nałożono mandat karny w wysokości 400 zł. Zakurzona wędlina wydawana w Szpitalu Powiatowym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości nie potwierdzono. Obecność szkodników w cukierkach czekoladowych Mieszko Michaszki zakupionych w sklepie spożywczo-przemysłowym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości potwierdzono, za uchybienia nałożono mandat karny w wysokości 500 zł. Informacja anonimowa dot. niewłaściwego smaku kabanosów zakupionych w sklepie spożywczo-przemysłowym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości nie potwierdzono. Strona 16 z 42

Informacja anonimowa na niewłaściwe warunki sprzedaży oraz niewłaściwą jakość środków spożywczych w sklepie mięsno-wędliniarskim w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości w ww. zakresie nie potwierdzono. Informacja anonimowa dot. spożywania napojów alkoholowych oraz załatwiania potrzeb fizjologicznych na terenie sklepu warzywniczego w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę, nieprawidłowości nie potwierdzono. Informacja anonimowa dot. obecności szkodników w zakładzie gastronomicznym w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości potwierdzono, za uchybienia nałożono mandat karny w wysokości 500 zł oraz wydano decyzję z rygorem natychmiastowej wykonalności na unieruchomienie zakładu i przeprowadzeniu zabiegów dezynsekcji i dezynfekcji. Niewłaściwe warunki higieniczno-sanitarne przy sprzedaży ryb na targowisku miejskim w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości potwierdzono, za uchybienia nałożono mandat karny w wysokości 500 zł. Niewłaściwe warunki higieniczno-sanitarne w kuchni Szpitala Powiatowego w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości potwierdzono, za uchybienia nałożono mandat karny w wysokości 500 zł. Niewłaściwe warunki higieniczno-sanitarne przy sprzedaży ryb na targowisku miejskim w Bartoszycach. Przeprowadzono kontrolę sanitarną, nieprawidłowości potwierdzono, za uchybienia nałożono mandat karny w wysokości 500 zł. W 2015 r. do PPIS w Bartoszycach wpłynęło 11 próśb o interwencję, z czego 8 potwierdzono. 3. Sekcja Higieny Komunalnej Sekcja Higieny Komunalnej sprawuje nadzór nad jakością wody do spożycia, stanem sanitarnym obiektów użyteczności publicznej i posesji, jakością wody w kąpieliskach oraz sprawuje nadzór nad ekshumacjami. Sekcja na terenie miasta obejmuje swym nadzorem: 102 obiekty użyteczności publicznej, 1 urządzenie wodne. W roku 2016 przeprowadzono 8 kontroli jakości wody oraz 80 kontroli obiektów użyteczności publicznej. Nałożono 1 mandat na kwotę 100 złotych. 2 na osoby świadczące usługi fryzjerskie za niewłaściwą dezynfekcję i brak należytej czystości przy świadczeniu usług. Strona 17 z 42

3.1 Zaopatrzenie w wodę 1 wodociąg o produkcji wody 1000-10000 m 3 /d. Jest to wodociąg miejski w Bartoszycach. Wodociąg zaopatruje 24500 mieszkańców, poza Bartoszycami do wodociągu podłączone są miejscowości: Dąbrowa, Wawrzyny, Ceglarki, Okopa, Połęcze, Wiatrak. Na podstawie sprawozdań z badań analizowanych w ocenianym okresie nie stwierdzono występowania stałych lub długo utrzymujących się przekroczeń żadnego z badanych parametrów a jedynie incydentalnie stwierdzone przekroczenia zawartości manganu. Na koniec roku przydatna do spożycia. 3.2 Obiekty użyteczności publicznej, posesje Ustępy publiczne - na terenie miasta Bartoszyce znajdują się 3 ustępy publiczne. W 1 toalecie publicznej stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno-techniczny i wydano decyzję nakazująca usunięcie nieprawidłowości. Hotele - w mieście Bartoszyce funkcjonuje 7 obiektów hotelarskich dysponujących 180 miejscami. Ich bieżący stan sanitarny jest dobry. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej i solaria - na terenie miasta zewidencjonowanych jest 64 obiektów tego typu. W 1 przypadku stwierdzono niezadowalający stan sanitarno - higieniczny ( właścicielkę zakładu ukarano mandatem karnym). Tereny rekreacyjne w 2016 roku wykonano 2 kontrole terenów rekreacyjnych. Pobrano do badań 2 próby piasku, w 1 próbce stwierdzono obecności jaj pasożytów Toxocara sp., Ascarris sp., Trichocephalus sp. Inne obiekty użyteczności publicznej (2 cmentarze, obiekty sportowe, obiekty kulturalne, 1 areszt śledczy, 2 zakłady pogrzebowe) - Sprawą wymagającą rozwiązania, w dalszym ciągu jest funkcjonowanie targowiska w centrum miasta Bartoszyce, bez zapewnienia właściwych warunków sanitarnych (nieodpowiednia lokalizacja śmietników, brak ogrodzenia, nieutwardzony teren, bark ustępu i wydzielonej toalety dla osób zajmujących się sprzedażą środków spożywczych). 3.3 Kąpielisko miejskie W 2016 r nie zgłoszono kąpieliska ani miejsca wykorzystywanego do kąpieli. Woda w Jeziorku Mleczarskim nie była badana. Teren samej plaży jak i wokół jeziorka jest zadbany wystawiona jest odpowiednia ilość koszy na śmieci. Strona 18 z 42

3.4 Podejmowane interwencje W 2016 roku do sekcji Higieny Komunalnej wpłynęło 6 zgłoszeń z prośbą o interwencje: 3 w sprawie jakości wody oraz 3 w sprawie niewłaściwego stanu sanitarnego w Areszcie Śledczym. Przeprowadzono 6 kontroli i udzielono odpowiedzi osobom składającej wniosek. 4. Sekcja Higieny Pracy Sekcja Higieny Pracy sprawuje bieżący nadzór nad warunkami higienicznymi i zdrowotnymi w środowisku pracy, a zwłaszcza zapobieganiu powstawania chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy, w zakresie przestrzegania przepisów przez producentów importerów, osób wprowadzających do obrotu substancje chemiczne i ich mieszaniny, w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w działalności zawodowej, przestrzegania przepisów przez podmioty wprowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 (preparaty o działaniu narkotycznym) oraz nadzór nad wprowadzaniem do obrotu środków zastępczych tzw. dopalaczy. 4.1 Nadzór nad warunkami higienicznymi i zdrowotnymi w środowisku pracy W 2016 roku sekcja Higieny Pracy objęła nadzorem i skontrolowała 39 obiektów, W 23 obiektach stwierdzono uchybienia higieniczno zdrowotne dotyczące m.in. niewłaściwego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń pracy i zaplecza sanitarnego, brak aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy, brak etykiety w języku polskim na pojemnikach substancji chemicznych i ich mieszanin stosowanych w zakładzie, brak dokumentacji oceny ryzyka zawodowego, szkoleń bhp, orzeczeń lekarskich pracowników, brak instrukcji stanowiskowych bhp, brak rejestru prac i pracowników narażonych na działanie procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, kart charakterystyk substancji chemicznych i ich mieszanin stosowanych w zakładzie, brak odpowiedniego systemu udzielania pierwszej pomocy. Wydano 22 decyzje administracyjne, wystawiono 6 upomnień, 3 tytuły wykonawcze oraz 5 postanowień o nałożeniu grzywny na kwotę 2 100 zł oraz 1 postanowienie o umorzeniu grzywny na kwotę 200 zł w związku z wykonaniem obowiązków przez pracodawcę. Strona 19 z 42

W 2016 roku sekcja Higieny Pracy przeprowadziła 10 analiz do sprawozdań z badań środowiskowych, przeprowadzanych przez zakłady pracy, w zakresie najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i najwyższych dopuszczalnych natężeń ( NDN) występujących na stanowiskach pracy. W pozostałych zakładach badania środowiskowe są nieaktualne lub przeprowadzanie badań środowiskowych nie jest wymagane. Przekroczenia normatywów higienicznych najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) określających bezpieczne dla zdrowia warunki pracy stwierdzono w 3 zakładach pracy. Przekroczone zostały normatywy higieniczne głównie dla czynników fizycznych, tj. hałasu w 3 zakładach pracy oraz pyłu w 1 zakładzie. Ze względu na to, iż nie można zmienić profilów produkcyjnych zakładów, pracodawcy realizują i wprowadzają w życie opracowane programy przeciwdziałania narażenia na szkodliwe czynniki, w celu ochrony zdrowia pracowników. 4.2 Nadzór nad zakładami o szczególnym zagrożeniu. Sekcja Higieny Pracy prowadzi nadzór nad zakładami o szczególnym zagrożeniu, w których występują czynniki rakotwórcze oraz powyżej 5-krotne przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia. W 2016 roku skontrolowano 4 zakłady pracy, w których występują czynniki rakotwórcze: Spółdzielnia KOMINIARZ, ul. Kętrzyńska w Bartoszycach czynnik rakotwórczy WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne) narażonych 3 pracowników, Areszt Śledczy w Bartoszycach, ul. Warszawska 5, 11-200 Bartoszyce - czynnik rakotwórczy promieniowanie jonizujące narażonych 18 pracowników, Zakład Produkcyjno-HandlowyDariusz Banaszek, Zakład Stolarski, ul. Kajki 8, 11-200 Bartoszyce pył drewna twardego (buk) narażonych 12 pracowników, P.P.H.U. "STOL-WOOD" Alina Abucewicz, ul. Nad Łyną 13a, 11-200 Bartoszyce pył drewna twardego (buk, dąb) narażonych sporadycznie 8 pracowników. W 2016 roku nie stwierdzono narażenia pracowników na powyżej 5-krotne przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) oraz najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia. 4.3. Choroby zawodowe W 2016 roku do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Bartoszycach wpłynęły 2 zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej w związku ze sposobem wykonywania Strona 20 z 42

pracy (poz. 20.1) - w trakcie postępowania oraz 1 zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej w związku z narażeniem na czynniki biologiczne występujące w środowisku pracy (poz. 26 wykazu chorób zawodowych). Wydano 1 decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej u rolnika indywidualnego - choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa borelioza (poz. 26 wykazu chorób zawodowych). 4. 4 Nadzór nad środkami zastępczymi tzw. dopalaczami W Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bartoszycach funkcjonuje zespół ds. nadzoru nad środkami zastępczymi, w skład którego wchodzą pracownicy sekcji HŻŻiPU, sekcji HP oraz sekcji PZiOZ. W 2016 roku w ramach nadzoru nad środkami zastępczymi, prowadzono działania profilaktyczne, oświatowo - informacyjne skierowane do społeczności lokalnej głównie do: uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników placówek oświatowych, przedstawicieli władz samorządowych. W celu zwiększenia poziomu wiedzy mieszkańców powiatu na temat profilaktyki uzależnień od środków psychoaktywnych prowadzono działania edukacyjne. Na stronach internetowych gazety Goniec Bartoszycki i PSSE Bartoszyce oraz w radio Eska Bartoszyce ukazywały się informacje na temat nowych substancji psychoaktywnych oraz ich negatywnego wpływu na zdrowie ludzi. Prowadzono również miesięczne raportowanie dotyczące nadzoru nad wytwarzaniem i wprowadzaniem do obrotu środków zastępczych. Na terenie miasta Bartoszyce w 2016 roku nie stwierdzono występowania w obrocie środków zastępczych, tzw. dopalaczy. W 2016 roku do PPIS w Bartoszycach wpłynęła 1 sprawa związana z ujawnionymi dowodami rzeczowymi w postaci środków zastępczych z terenu miasta Bartoszyce do jej dalszego prowadzenia. Sprawa była przekazana przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie. W związku z czym wszczęto i prowadzono postępowanie o charakterze administracyjnym. Wydano 1 decyzję administracyjną, dotyczącą umorzenia postępowania w sprawie wprowadzania do obrotu środków zastępczych oraz 1 decyzję orzekającą o przepadku na rzecz Skarbu Państwa i zniszczeniu dowodów rzeczowych w postaci tzw. dopalaczy. Przejmowane środki zastępcze były przekazywane do utylizacji i komisyjnie niszczone przez uprawniony podmiot. Strona 21 z 42

5. Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego Zakres działania Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego określa art. 3 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zadania Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego dotyczą w szczególności: opiniowania projektów planów zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego rozwoju gminy, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, uzgadniania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych; uzgadniania dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dotyczących budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych; uczestniczenia w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych. 5.1 Działalność nadzorowa: W ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego uzgodniono projekt zmiany planu zagospodarowania przestrzennego fragmentów miasta Bartoszyce oraz uzgodniono zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko zmiany studium i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Bartoszyce. W ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego zaopiniowano 4 przedsięwzięcia, które zaliczono do mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Rozpatrywanymi inwestycjami były: budowa dróg wraz z uzbrojeniem terenu na obszarze projektowanego osiedla 650-lecia w Bartoszycach; przebudowa dróg wraz z uzbrojeniem terenu na obszarze rewitalizacji Starego Miasta Bartoszyce; rozbudowa cmentarza komunalnego przy ul. Leśnej w Bartoszycach; rozbudowa i przebudowa hali produkcyjno-magazynowej, wykonanie elementów zagospodarowania terenu (plac manewrowy, opaska budynku, chodnik), budowa przyłącza kanalizacji deszczowej przy ul. Inwestycyjnej w Bartoszycach; Wdrożenie nowych technologii w celu produkcji innowacyjnych systemów mebli łazienkowych z elementami o właściwościach antybakteryjnych oraz systemów Strona 22 z 42

meblowych o podwyższonych właściwościach w zakładzie Furniture Concept Sp. z o.o. w Bartoszycach. Dla w/w przedsięwzięć uznano, że nie ma potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. W sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydano 1 opinię sanitarną. Rozpatrywaną inwestycją była: budowa nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 512 wraz z budową przeprawy mostowej na rzece Łynie w Bartoszycach 5.2 Uzgadnianie dokumentacji projektowej Uzgodniono 24 dokumentacje projektowe: zmiana sposobu użytkowania dotychczasowego lokalu użytkowego o funkcji usług administracyjnych na lokal produkcji pizzy przy ul. Żeromskiego 33A w Bartoszycach; bar przy ul. Warszawskiej 2 w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania części pomieszczeń zaplecza kuchennego z przeznaczeniem na sklep garmażeryjny przy ul. Kętrzyńskiej w Bartoszycach; adaptacja pomieszczeń lokalu użytkowego z przeznaczeniem na lokal handlowousługowy artykułów przemysłowych (części i akcesoria komputerowe) przy ul. Paderewskiego 18 w Bartoszycach; budowa przychodni zdrowia przy ul. Kętrzyńskiej w Bartoszycach; zmiana układu funkcjonalnego pomieszczeń i wyposażenia w związku ze zmianą zakresu usług w lokalu użytkowym przy ul. Kętrzyńskiej 42 w Bartoszycach; adaptacja pomieszczeń baru w parterze budynku usługowo-mieszkalnego przy ul. Warszawskiej 2 w Bartoszycach; adaptacja części pomieszczenia mieszkalnego na gabinet stomatologiczny przy ul. Boh. Warszawy 1 w Bartoszycach; zmiany technologiczne wprowadzane podczas budowy budynku mieszkalnoużytkowego (restauracji) przy ul. Rzeźników w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania pomieszczeń handlowych z przeznaczeniem na pomieszczenia o funkcji usługowej usługi gastronomiczne ze sprzedażą Strona 23 z 42

na wynos i w części sali sprzedaży do konsumpcji na miejscu oraz usług biurowych i reklamy przy ul. Gen. Bema 49 w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania części mieszkania na I piętrze z przeznaczeniem na powiększenie sali restauracyjnej w budynku mieszkalno-usługowym przy ul. Rzeźników w Bartoszycach; przebudowa części pawilonu handlowego przy ul. Poniatowskiego 23 i 24 w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania pomieszczenia biurowego na gabinet kosmetyczny przy ul. Kętrzyńskiej 25 B w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania lokalu mieszkalnego z przeznaczeniem na lokal usługowy (usługi biurowe) Kancelaria Notarialna przy ul. Bema 8/10 w Bartoszycach; adaptacja pomieszczeń handlowych na pomieszczenie klubowe Stowarzyszenia Klubu Motocyklowego WIRAŻ przy Placu Dworcowym 5 w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania części pomieszczeń mieszkalnych w budynku mieszkalno-usługowym z przeznaczeniem na lokale usługowe przy ul. Rynkowej 1 w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania pomieszczeń parteru w budynku mieszkalnousługowym z przeznaczeniem na małą gastronomię Mała Azja przy ul. Rynkowej 1 w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania części pomieszczeń użytkowych w budynku handlowousługowo-mieszkalnym z przeznaczeniem na gabinet masażu terapeutycznego przy Placu Konstytucji 3 Maja 15 w Bartoszycach; przebudowa wewnętrznych pomieszczeń byłego sklepu artykułów spożywczych Biedronka z przeznaczeniem na sklep sieci Delikatesy Centrum przy ul. Bema 16 B w Bartoszycach; Zmiana sposobu użytkowania pomieszczeń parteru z przeznaczeniem na sprzedaż detaliczną artykułów alkoholowych (wódki, piwa, wina), tytoniowych, napoi, słodyczy i lodów w opakowaniach jednostkowych przy ul. Poniatowskiego 21 w Bartoszycach; zmiana sposobu użytkowania części budynku mieszkalnego z przeznaczeniem na lokal usługowo-handlowy przy ul. Turkowskiego 25 w Bartoszycach; rozbudowa cmentarza komunalnego przy ul. Leśnej w Bartoszycach; Strona 24 z 42

zmiana sposobu użytkowania pomieszczeń na poddaszu z przeznaczeniem na lokal usługowy - gabinet kosmetyczny i stylizacji paznokci w budynku mieszkalnousługowym przy ul. Kopernika 9A w Bartoszycach; przebudowa pomieszczeń piwnicznych łaźni w budynku Aresztu Śledczego przy ul. Warszawskiej 5 w Bartoszycach. 5.3 Uczestnictwo w odbiorach technicznych W ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego uczestniczono w 8 odbiorach inwestycji: przystąpienie do użytkowania budynku gastronomicznego i usługowo-handlowego przy ul. Kętrzyńskiej 23 w Bartoszycach; przystąpienie do użytkowania budynku usługowo-handlowego wraz z infrastrukturą techniczną usytuowanego przy ul. Bema 40C w Bartoszycach; przystąpienie do użytkowania budynku handlowo-usługowego realizowanego po dokonanej rozbudowie i przebudowie ze zmianą sposobu użytkowania zrealizowanego przy ul. Kętrzyńskiej 18 w Bartoszycach; przystąpienie do użytkowania budynku mieszkalno-usługowego usytuowanego przy ul. Rzeźników w Bartoszycach; przystąpienie do użytkowania budynku hali magazynowej wraz z infrastrukturą techniczną (drogą dojazdową i placem manewrowym) przy ul. Kętrzyńskiej 57 w Bartoszycach; przystąpienie do użytkowania budynku warsztatu samochodowego wraz z przyłączami: wodociągowym, kanalizacyjnym i energetycznym oraz miejscami postojowymi przy ul. Strefowej w Bartoszycach; przystąpienie do użytkowania budynku handlowo-usługowego przy ul. Kętrzyńskiej 43 w Bartoszycach; przystąpienie do użytkowania pawilonu handlowego przy ul. Poniatowskiego 23 i 24 w Bartoszycach. Skontrolowane inwestycje realizowane były zgodnie z projektem i pozwoleniem na budowę. 5.4 Spostrzeżenia: Należy zwrócić szczególną uwagę na edukację dzieci i młodzieży w szkołach w zakresie przestrzegania wymogów higieny i ochrony środowiska naturalnego. Strona 25 z 42

6. Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży W 2016 roku na terenie miasta Bartoszyce pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego znajdowało się 11 obiektów oświatowo-wychowawczych oraz 2 turnusy wypoczynku dzieci i młodzieży. Przeprowadzone kontrole w placówkach dotyczyły oceny przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych w stosunku do pomieszczeń, sprzętu używanego, higieny procesów nauczania, utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, oceny dostosowania mebli edukacyjnych do wymagań ergonomii oraz oceny obciążenia uczniów tornistrami. Placówki pod nadzorem: 4 przedszkola ( Przedszkole Stokrotka, Przedszkole Publiczne Nr 2, Integracyjne Przedszkole Publiczne Nr 4, Przedszkole Publiczne Nr 9); 2 szkoły podstawowe ( Szkoła Podstawowa Nr 3, Szkoła Podstawowa Nr 7); 1 gimnazjum ( Gimnazjum Nr 2 ); 3 zespoły szkół ( Zespół Szkół Nr 1, Zespół Szkół z UJN, Zespół Szkolno- Przedszkolny Nr 1 ); 1 szkoła policealna (Warmińsko-Mazurski Zakład Doskonalenia Zawodowego); 2 turnusy wypoczynku dzieci i młodzieży. 6.1 Działalność nadzorowa W obiektach oświatowo-wychowawczych przeprowadzono 12 kontroli sanitarnych. Uchybień higieniczno-sanitarnych nie stwierdzono. Stan sanitarno-techniczny placówek oświatowo-wychowawczych zlokalizowanych na terenie miasta Bartoszyce ulega ciągłej poprawie. W ciągu 2016 roku poprawie uległy warunki w 2 placówkach w zakresie: doprowadzenia do właściwego stanu sanitarno-technicznego ścian i sufitów w pomieszczeniach szkolnych i przedszkolnych (Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 1 w Bartoszycach), doprowadzenia do właściwego stanu sanitarno-technicznego podłóg w salach lekcyjnych ( Szkoła Podstawowa Nr 3 w Bartoszycach ). Podczas przerwy wakacyjnej we wszystkich placówkach przeprowadza się prace remontowe i konserwatorskie. Strona 26 z 42

6.2 Higiena procesu nauczania Obok prowadzonego nadzoru sanitarnego nad obiektami prowadzono działania w zakresie warunków higieniczno-zdrowotnych procesu nauczania, w tym analizę tygodniowych rozkładów zajęć lekcyjnych oraz ocenę dostosowania mebli edukacyjnych do wymagań ergonomii w salach lekcyjnych. Prawidłowość zestawienia mebli edukacyjnych tj. ławek i krzeseł według zaleceń Polskiej Normy sprawdzano podczas kontroli kompleksowych. Nieprawidłowości nie stwierdzano. Krzesła i stoły zestawione były właściwie. Oceny rozkładów zajęć lekcyjnych dokonano we wszystkich szkołach. Poddane ocenie plany lekcji konstruowane były prawidłowo z uwzględnieniem zasady równomierności rozłożenia zajęć lekcyjnych w ciągu tygodnia oraz czasu rozpoczynania zajęć lekcyjnych. 6.3 Zaplecze sanitarne i warunki do utrzymania higieny osobistej Kontrole sanitarne w placówkach oświatowo-wychowawczych wykazały, że we wszystkich placówkach występowały właściwe warunki do utrzymania higieny osobistej. W placówkach zapewniono bieżącą ciepłą i zimną wodę, armaturę o właściwym stanie sanitarnotechnicznym oraz środki do higieny osobistej. Nieprawidłowości nie stwierdzano. 6.4 Warunki do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego W ramach nadzoru nad bezpieczeństwem i higieną pobytu dzieci i młodzieży w szkołach, kontrolami objęto również warunki sanitarno-higieniczne prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Oceniono m. in. posiadanie przez placówkę infrastruktury sportowej oraz stan sanitarno-techniczny zaplecza sportowego. Pełną infrastrukturę sportową, tj. szkolny zespół sportowy, w skład którego wchodzi sala gimnastyczna, sala rekreacyjna oraz pomieszczenia pomocnicze szatnia, natryski wraz z boiskiem zapewnia 5 szkół ( Szkoła Podstawowa Nr 3 w Bartoszycach, Szkoła Podstawowa Nr 7 w Bartoszycach, Zespół Szkół Nr 1 w Bartoszycach, Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 1 w Bartoszycach, Gimnazjum nr 2 w Bartoszycach ). Uczniowie pozostałych placówek korzystają z zastępczych sal gimnastycznych. Nie odnotowano placówek gdzie zajęcia wychowania fizycznego odbywają się na korytarzach. 6.5 Zapewnienie właściwego oświetlenia w pomieszczeniach do nauki Podczas kontroli sanitarnych stwierdzono, że nie wszystkie placówki oświatowo wychowawcze posiadają dokumentację potwierdzającą, że oświetlenie sztuczne Strona 27 z 42

w pomieszczeniach szkolnych, jest właściwe tj. zgodne z parametrami określonymi w Polskiej Normie. Do końca 2016 roku 2 placówki nie przedłożyły takiej dokumentacji (Szkoła Podstawowa Nr 3 w Bartoszycach, Szkoła Podstawowa Nr 7 w Bartoszycach). Zgodnie z zaleceniami określonymi w Polskiej Normie natężenie oświetlenia sztucznego w polu zadania na płaszczyźnie ławki powinno wynosić co najmniej 300 lx, w polu zadania na płaszczyźnie tablicy co najmniej 500 lx. W ramach nadzoru, w 2016 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Bartoszycach nie dokonywał oceny oświetlenia sztucznego w placówkach szkolnych na terenie miasta Bartoszyce. 6.6 Problemy higieniczne uczniów w placówkach oświatowych Problemem higienicznym zgłaszanym przez rodziców oraz dyrektorów szkół i przedszkoli jest pedikuloza/wszawica. W związku z powyższym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Bartoszycach prowadzi stałą współpracę z placówkami oświatowowychowawczymi, mającą na celu wyeliminowanie zachorowań wśród uczniów. W 2016 roku placówek przekazano materiały informacyjne nt. profilaktyki wszawicy i zwalczania wszawicy, dla rodziców uczniów prowadzono zajęcia edukacyjne ( 6 placówek ). Na stronie internetowej BIP PSSE Bartoszyce umieszczono informacje dotyczące profilaktyki i zwalczania wszawicy. W świetle obowiązujących przepisów wszawica nie jest zaliczana do chorób zakaźnych ujętych w załączniku do obowiązującej ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 947 z późn. zm.), zatem inspekcja sanitarna nie ma możliwości prowadzenia bezpośredniego nadzoru. Działania winny być podjęte przez rodziców, opiekunów lub placówki, w których przebywają dzieci kierując się dobrem dzieci uczęszczających do placówki. 6.7. Obciążenie uczniów tornistrami W 2016 roku na terenie naszego powiatu, przeprowadzono akcję ważenia plecaków. Ocena obciążenia uczniów tornistrami/plecakami była częścią akcji ważenia plecaków, którą przeprowadzono w całej Polsce. Polskie ustawodawstwo nie reguluje kwestii maksymalnej wagi plecaka dzieci i młodzieży szkolnej. Na świecie przyjmuje się wielkość od 10% do 20% wagi ciała ucznia. W trakcie bieżącej akcji przyjęto dwie wartości tzw. niską normę (w której stosunek wagi plecaka do ciężaru ucznia wynosi do 10%) oraz tzw. wysoką normę (w której stosunek wagi plecaka do ciężaru ucznia wynosi do 15%). Na terenie miasta Bartoszyce badania przeprowadzono w Gimnazjum w Zespole Szkół Nr 1 w Bartoszycach. Oceną obciążenia objęto 124 uczniów z 6 klas gimnazjalnych. Strona 28 z 42