Warszawa, 13 kwietnia 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-II.431.1.1.2016.JR Pan Ireneusz Bukowy Dom Spokojnej Starości ul. Firmowa 6b Cząstków Mazowiecki 05-152 Czosnów WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127 w związku z art. 22 ust. 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61 poz. 543, z późn. zm.), inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie przeprowadzili w dniu 18 lutego 2016 r. kontrolę kompleksową w prowadzonej przez Pana placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku pod nazwą Dom Spokojnej Starości, ul. Firmowa 6b, Cząstków Mazowiecki, 05-152 Czosnów. Przedmiotem kontroli był standard usług socjalno-bytowych świadczonych przez placówkę zapewniającą całodobową opiekę i przestrzeganie praw mieszkańców. W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, podpisanym bez zastrzeżeń przez kierownika placówki - Panią Agnieszkę Bukowy i odesłanym w dniu 21 marca 2016 r., przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne.
Podmiot prowadzący placówkę posiada zezwolenie Wojewody Mazowieckiego na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163, z późn. zm.) - decyzja Wojewody Mazowieckiego Nr 1254/2012 z 5 lipca 2012 r. - na czas nieokreślony. W wyniku działań kontrolnych ustalono następujący stan faktyczny. Placówka posiada zezwolenie z liczbą 25 miejsc dla mieszkańców. Zgodnie z wydanym zezwoleniem pomieszczenia dla mieszkańców powinny znajdować się tylko na parterze budynku. Podczas kontroli ustalono, że pokoje mieszkańców usytuowane były zarówno na parterze, jak i poddaszu użytkowym. W dniu kontroli placówka zorganizowana była na 56 miejsc. Przebywały w niej 54 osoby, w tym 42 kobiety i 12 mężczyzn. Najstarszy mieszkaniec miał 100 lat, najmłodszy 65 lat. Wśród mieszkańców była 1 osoba samodzielna, 5 osób leżących, 10 osób prowadziło leżąco-siedzący tryb życia, 5 osób poruszało się na wózkach inwalidzkich, 1 osoba przy pomocy balkonika. Główne schorzenia występujące u mieszkańców to: otępienie mieszane o podłożu alzheimerowskim (29 osób), choroba Alzheimera (11 osób), cukrzyca (7 osób), schizofrenia (5 osób), aktywne choroby nowotworowe (3 osoby), choroba Parkinsona (2 osoby). Na dzień kontroli 15 mieszkańców było cewnikowanych, 44 osoby korzystały z pieluchomajtek (z czego 34 w ciągu całej doby, 10 w nocy), 2 mieszkańców miało stomię. Budynek, w którym funkcjonuje placówka jest wolnostojący. Posiada parter, poddasze użytkowe i strych. Budynek zaopatrzony jest w podstawowe media: ogrzewanie gazowe, kanalizację, wodę miejską. Teren wokół jest ogrodzony i zagospodarowany. W związku ze zwiększeniem liczby miejsc, w budynku występują bariery architektoniczne brak windy. Otoczenie budynku pozbawione jest barier architektonicznych. Na budynku, w którym prowadzona jest placówka, umieszczona była tablica z informacją o rodzaju posiadanego zezwolenia oraz numer wpisu do rejestru placówek zapewniających całodobową opiekę. Wewnątrz placówki znajdowała się tablica, na której umieszczone były informacje dotyczące zakresu działalności prowadzonej w placówce oraz dane podmiotu, który ją prowadzi. W placówce znajdowało się 18 pokoi: na parterze - 8 pokoi trzyosobowych i 2 pokoje dwuosobowe (łącznie 28 miejsc), na poddaszu użytkowym - 5 pokoi czteroosobowych, 2 pokoje trzyosobowe i 1 pokój dwuosobowy (łącznie 28 miejsc).
Pokoje wyposażone były w łóżka, szafy, stoły, krzesła, szafki nocne, co było zgodne zobowiązującym standardem. Niektóre pokoje mieszkańców wyposażone były w telewizory. Z uzyskanych informacji wynikało, że nie wszyscy mieszkańcy chcieli mieć telewizory w pokojach. Odbiorniki telewizyjne zapewniała placówka. W dniu kontroli we wszystkich pokojach panował ład i porządek. Pomieszczenia były wolne od nieprzyjemnych zapachów. Jedenaście pokoi nie spełniało standardu pod względem powierzchni mieszkalnej. Ponadto w placówce znajdowały się pokoje czteroosobowe, w których przebywali nie tylko leżący mieszkańcy. Zgodnie ze standardem pokój może być czteroosobowy jeżeli zajmują go osoby leżące. Powierzchnia pokoju nie może być mniejsza niż po 6 m 2 na osobę. Pokoje mieszkalne uznaje się za spełniające wymaganą normę, jeśli odstępstwo od wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5%. Z oględzin placówki przeprowadzonych podczas kontroli wynikało, że ściany w pokojach mieszkańców powinny zostać odświeżone. Kierownik poinformowała, że remont pokoi zaplanowano na czerwiec br. Przy każdym pokoju usytuowanym na parterze znajdowała się łazienka wyposażona w prysznic, umywalkę i w-c. Na poddaszu użytkowym mieszkańcy trzech pokoi (dwóch czteroosobowych i jednego dwuosobowego) korzystali z łazienek znajdujących się przy tych pokojach. Pozostali mieszkańcy (szesnaście osób) mieli do dyspozycji jedną łazienkę i jedną toaletę, a w nich: 2 w-c, 2 umywalki, 1 wannę. Pomieszczenia sanitarne wyposażone były w uchwyty ułatwiające osobom mniej sprawnym korzystanie z nich. Zwiększenie liczby miejsc spowodowało, że placówka nie spełniała standardu w zakresie liczby łazienek i toalet przeznaczonych dla mieszkańców przebywających na poddaszu użytkowym w pokojach bez łazienek. Zgodnie z art. 68 ust. 5 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, jedna łazienka powinna być przeznaczona dla nie więcej niż pięciu osób, a jedna toaleta dla nie więcej niż czterech osób. Na parterze i poddaszu użytkowym znajdowały się dwa pokoje dziennego pobytu, które służyły jako jadalnie oraz miejsca do oglądania telewizji i wypoczynku. Podczas czynności kontrolnych ustalono, że pomieszczenie do prania i suszenia usytuowane było na strychu. W dniu kontroli pralka była zepsuta. Na strychu znajdowała się także szatnia dla personelu oraz magazyn mebli i pościeli. Z informacji uzyskanych podczas kontroli wynikało, że usługi pralnicze dla placówki świadczyła firma Fabienne w Łomiankach. Dwa razy w tygodniu do pralni oddawana była odzież mieszkańców, ręczniki i bielizna pościelowa. Posiłki dla mieszkańców przygotowywane były w placówce. Mieszkańcy mieli zapewnione trzy podstawowe posiłki: śniadanie (8.00), obiad (13.00), kolację (18.00). Ponadto mieszkańcy
korzystali z drugiego śniadania (10.30) i podwieczorku (15.30). O godzinie 20.30 podawany był posiłek osobom chorym na cukrzycę. Mieszkańcy mieli także dostęp do drobnych produktów żywnościowych i napojów między posiłkami. Zgodnie z zaleceniami lekarza realizowane były diety: lekkostrawna dla wszystkich mieszkańców, cukrzycowa dla 9 osób, wątrobowa dla 2 osób, miksowana dla 7 osób. Z uzyskanych informacji wynikało, że jadłospisy planowane były na miesiąc przez kierownika placówki, która jest pielęgniarką. W dniu kontroli pomocy przy spożywaniu posiłków wymagało szesnaście osób. Mieszkańcy mieli możliwość spożywania posiłków w pokojach, z czego korzystało trzydzieści osób. Podczas czynności kontrolnych ustalono, że podstawowe środki czystości zapewniała placówka. Rodziny zaopatrywały mieszkańców w dodatkowe środki czystości i przybory toaletowe oraz odzież i obuwie. W razie potrzeby również placówka zapewniała niezbędne ubranie. Bielizna pościelowa oraz ręczniki wymieniane były w zależności od potrzeb, minimum raz w tygodniu. Pomieszczenia sprzątano kilka razy dziennie (po czynnościach higienicznych i po posiłkach). Kąpiele mieszkańców odbywały się raz w tygodniu. Czynności higieniczne wykonywane były codziennie od godziny 16.00. Opiekunki wykonywały takie czynności pielęgnacyjne jak: obcinanie paznokci, czesanie, golenie mężczyzn, a wyznaczona pielęgniarka obcinała mieszkańcom włosy. Mieszkańcy zgłoszeni byli w ramach NFZ do przychodni przy ul. Paderewskiego 7 w Nowym Dworze Mazowieckim. Wizyty lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (dr XXXX) odbywały się w zależności od potrzeb, na wezwanie. Raz w tygodniu mieszkańców odwiedzał lekarz w ramach prywatnej praktyki lekarskiej - dr XXXX, którego wizyty opłacała placówka. Raz w roku w ramach NFZ mieszkańcy konsultowani byli przez geriatrę - dr XXXX. Konsultacje lekarzy specjalistów odbywały się w ramach NFZ lub prywatnej praktyki lekarskiej (koszt wizyty pokrywała rodzina mieszkańca). W przypadku, gdy kierownik widział potrzebę skonsultowania mieszkańca przez psychiatrę (np. gdy osoba stwarzała zagrożenie dla innych mieszkańców), wówczas koszt konsultacji ponosiła placówka. Przed taką konsultacją kierownik zawsze rozmawiała z rodzinami mieszkańców. Z uzyskanych informacji wynikało, że jeden z mieszkańców w ramach NFZ zapisany był do przychodni przy ul. Idzikowskiego w Warszawie, ponieważ taką decyzję podjęła rodzina. Mieszkaniec ten był także badany przez dr XXXX w placówce, na co rodzina wyraziła zgodę. Personel placówki stanowiły trzy pielęgniarki (w tym kierownik placówki), sześć opiekunek, dwie osoby do sprzątania i dwie kucharki. Pielęgniarki i opiekunki pracowały w systemie 24-godzinnym. Dyżur pełniła jedna kucharka. W ciągu dnia opiekę mieszkańcom zapewniały trzy
opiekunki i jedna pielęgniarka, a w nocy dwie opiekunki i jedna pielęgniarka. Osoba do sprzątania pracowała w godzinach 7.00-19.00. Leki oraz dokumentacja lekarska mieszkańców (historie chorób, wyniki badań lekarskich) znajdowały się w dyżurce pielęgniarskiej. Leki ogólne (kupione przez placówkę) przechowywane były w zamykanej na klucz gablocie, a prywatne leki mieszkańców (kupowane przez rodziny) - w szafce w podpisanych indywidualnych koszykach. Leki rozdzielały pielęgniarki, które odpowiedzialne były za podawanie ich mieszkańcom. Leki i pieluchomajtki kupowały zazwyczaj rodziny. W przypadku, gdy rodzina nie współpracowała w tym zakresie, leki i pieluchomajtki kupował kierownik, a ich koszt doliczany był do opłaty za pobyt mieszkańca w placówce. Na dzień kontroli wszyscy mieszkańcy przyjmowali leki. Rehabilitacja dla mieszkańców organizowana była przez rodziny we własnym zakresie. Na dzień kontroli żaden z mieszkańców nie korzystał z rehabilitacji. W placówce prowadzono ewidencję przypadków korzystania ze świadczeń zdrowotnych na terenie placówki (wpisy dokonywane były przez lekarza w indywidualnych zeszytach mieszkańców; zawierały datę konsultacji, informacje o stanie zdrowia mieszkańca, leki i ich dawki, podpis i pieczęć lekarza). Dokumentacja mieszkańców przechowywana była w zamykanej na klucz dyżurce pielęgniarskiej (dostęp do pomieszczenia miał kierownik oraz pielęgniarki). Kierownik placówki prowadził zeszyt pod nazwą Dane pensjonariuszy, który zawierał: imię i nazwisko mieszkańca, adres zameldowania/ostatniego zamieszkania, numer umowy o świadczenie usług w placówce, datę przybycia do placówki, numer PESEL, numer legitymacji ubezpieczeniowej, numery telefonów i adresy rodzin mieszkańców lub innych osób wskazanych przez osobę przebywającą w placówce. Każdy mieszkaniec miał indywidualną teczkę na dokumenty. W teczkach tych znajdowały się: umowy o świadczenie usług (podpisane przez rodziny i mieszkańców), zgody na pobyt w placówce (podpisane przez mieszkańców), zaświadczenia o zameldowaniu na pobyt czasowy w placówce (kierownik praktykowała meldowanie mieszkańców w placówce na pobyt czasowy, rodzina jednego mieszkańca nie wyraziła na to zgody), zaświadczenia lekarskie, karty informacyjne leczenia szpitalnego, wyniki badań, orzeczenia o niepełnosprawności, zaświadczenia o ustanowieniu opiekunem prawnym dla całkowicie ubezwłasnowolnionego, postanowienia sądu o stwierdzeniu, że zachodzą przesłanki uzasadniające umieszczenie w domu pomocy społecznej bez zgody w trybie art. 39 ust.1 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. W teczkach mieszkańców znajdowały się także kserokopie dowodów osobistych i legitymacji rencisty, a także dowody osobiste i legitymacje rencisty części mieszkańców. Brak było oświadczeń, w których mieszkańcy wyrażaliby zgodę na przechowywanie dokumentu tożsamości
w placówce. Zgodnie z art. 79 pkt 2 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz. U. z 2010 r., Nr 167 poz. 1131, z późn. zm.), kto zatrzymuje bez podstawy prawnej cudzy dowód osobisty, popełnia wykroczenie. Zgodnie jednak z wykładnią dokonaną przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 9 grudnia 2010 r. o sygnaturze II AKa 397/10 znamiona wykroczenia ( ) polegającego na zatrzymaniu cudzego dowodu osobistego nie są wypełnione, jeżeli wejście w posiadanie dowodu nastąpiło za akceptacją i przyzwoleniem osoby uprawnionej. W umowie o świadczenie usług w placówce znajdował się zapis o możliwości wychodzenia przez mieszkańca poza teren domu za zgodą rodziny. Z informacji uzyskanych od kierownika wynikało, że zapis ten wprowadzony został z uwagi na dobro mieszkańców, których stan zdrowia w większości przypadków nie pozwala na samodzielne opuszczanie terenu placówki. Kierownik poinformowała, że na dzień kontroli w przypadku jednego mieszkańca nie wymagała zgody rodziny na wychodzenie poza teren placówki, gdyż co do tej osoby była pewna, że nie stwarza dla siebie zagrożenia. W jednej z umów o świadczenie usług w placówce znajdowała się informacja o zakazie odwiedzin mieszkańca przez konkretną osobę. Powyższy zapis opatrzony był podpisem mieszkańca. Na drzwiach wejściowych do placówki znajdowała się informacja, z której wynikało, że z uwagi na porę obiadową niewskazane są odwiedziny w godzinach 12.30-13.30. Kierownik poinformowała, że prośba ta związana była z chęcią zapewnienia mieszkańcom spokoju podczas spożywania posiłku. Z informacji uzyskanych podczas kontroli wynikało, że w placówce organizowane były uroczystości okolicznościowe, np. z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, urodziny i imieniny mieszkańców. Odbywały się także występy dzieci ze szkół w Cząstkowie Mazowieckim i Kaliszkach, np. z okazji dnia babci i dziadka, jasełka. Raz w miesiącu w placówce odprawiana była msza święta przez księdza z parafii w Cząstkowie Mazowieckim. Wizyty duszpasterskie odbywały się także na indywidualne życzenie mieszkańca. Podczas kontroli kierownik poinformowała, że pracownicy nie ingerują w sposób spędzania czasu wolnego przez mieszkańców. W czasie wolnym mieszkańcy oglądali telewizję, wspólnie śpiewali, czytali prasę. Latem mieszkańcy chętnie przebywali w altanie, która usytuowana była na terenie placówki. W trakcie kontroli mieszkańcy nie zgłaszali uwag dotyczących świadczonych im usług bytowych i opiekuńczych. Mieszkańcy, z którymi przeprowadzono rozmowy, pozytywnie wypowiadali się o personelu, warunkach pobytu w placówce oraz jakości świadczonych usług.
Z ustaleń kontroli wynika, że miesięczna opłata za pobyt w placówce wynosi od 1.800 zł do 2.500 zł. Podczas czynności kontrolnych kierownik przedstawiła dokumentację dotyczącą kontroli przeprowadzonych w placówce w 2015 r. i do dnia kontroli w 2016 r. przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nowym Dworze Mazowieckim. Z informacji udzielonych przez kierownika placówki wynikało, że braki stwierdzone podczas kontroli zostały usunięte. Reasumując, w trakcie kontroli ustalono, że placówka aktualnie nie spełnia standardu wynikającego z art. 68 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163, z późn. zm.). W placówce zwiększona została liczba miejsc. Zgodnie z wnioskiem, będącym podstawą wydania zezwolenia, placówka powinna dysponować 25 miejscami dla mieszkańców usytuowanymi na parterze budynku. Podczas kontroli przeprowadzonej w dniu 18 lutego 2016 r. stwierdzono, że placówka zorganizowana była na 56 miejsc. Mieszkańcy przebywali zarówno na parterze, jak i poddaszu użytkowym. Wobec przedstawionej oceny dotyczącej funkcjonowania jednostki poddanej kontroli zwracam się do Pana o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. Niezwłocznie przywrócić liczbę miejsc w placówce zgodną z podaną we wniosku, na podstawie którego wydane było zezwolenie Wojewody Mazowieckiego. O sposobie realizacji zalecenia pokontrolnego proszę poinformować Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia. Jednocześnie informuję, że zgodnie z 7 pkt 3 rozporządzenia z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie wydawania i cofania zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę, (Dz. U. z 2005 r., Nr 86 poz. 739), cofnięcie ww. zezwolenia z urzędu następuje, jeżeli nie zostały usunięte stwierdzone nieprawidłowości w prowadzeniu placówki, po wezwaniu przez wojewodę podmiotu prowadzącego
placówkę do ich usunięcia w wyznaczonym trybie i terminie oraz po uzgodnieniu z wojewodą sposobu zapewnienia dalszej opieki osobom przebywającym w placówce. Zgodnie z art. 128 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163, z późn. zm.), kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej. Adres do korespondencji: Mazowiecki Urząd Wojewódzki Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń należy w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wiesława Kacperek Biegańska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: 1. Pani Agnieszka Bukowy Kierownik Domu Spokojnej Starości ul. Firmowa 6b, Cząstków Mazowiecki 05-152 Czosnów