TRWAŁOŚĆ i ARCHIWIZACJA w projektach realizowanych w ramach RPO WSL

TRWAŁOŚĆ i ARCHIWIZACJA w projektach realizowanych w ramach RPO WSL 2007-2013 Katowice 9 Października 2014r. 1 Akty prawne i regulacje dot. trwałości projektów Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz FS i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006, z późn. zm.), Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. Urz. UE L 371 z 27.12.2006, z późn. zm.), Przewodnik do analizy kosztów i Interpretacja zapisów art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 wydana przez Komisję Europejską Komitet Koordynujący Fundusze COCOF 07/0074/09 z dnia 30 listopada 2010r. Procedury monitorowania dochodu generowanego przez projekty przygotowywane przez Instytucję Zarządzającą korzyści projektów inwestycyjnych Komisja Europejska 2008 zwany Przewodnikiem CBA 1 2

Akty prawne i regulacje dot. trwałości projektów Podręcznik trwałości - Zagadnienie zachowania trwałości projektu współfinansowanego z funduszy europejskich Ministerstwo Rozwoju Regionalnego marzec 2012 Nieuzasadniona korzyść - definicja pojęcia na użytek systemu wdrażania EFRR i FS Deloitte październik 2011 Stanowisko Instytucji Zarządzającej RPO WSL w zakresie zmian w projektach w okresie trwałości - Zarząd Województwa Śląskiego maj 2012 Podręcznik Procedur Wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 wersja dwudziesta czwarta Zarząd Województwa Śląskiego kwiecień 2014 3 Główne zobowiązania Beneficjenta w zakresie trwałości projektu wynikające z Umowy o dofinansowanie Obowiązek utrzymania trwałości projektów zgodnie z art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Trwałość projektu to tylko jedno z zagadnień kontrolowanych po zakończeniu realizacji projektu. Do pozostałych należą w szczególności: osiągnięcie i utrzymanie wskaźników, wygenerowany przychód, zasada zakazująca podwójnego finansowania czy archiwizacja dokumentacji związanej z projektem. W pewnych okolicznościach mogą one wpływać na kwestię zachowania trwałości i z tego względu niektóre punkty podręcznika do nich nawiązują. 2 4

Art. 57 Rozp. Ogólnego 1083/2006 1Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca zapewniają, że operacja zachowuje wkład funduszy, wyłącznie jeżeli operacja ta, w terminie pięciu lat od zakończenia operacji lub trzech lat od zakończenia operacji w państwach członkowskich, które skorzystały z możliwości skrócenia tego terminu w celu utrzymania inwestycji lub miejsc pracy stworzonych przez MŚP, nie zostanie poddana zasadniczym modyfikacjom: a) mającym wpływ na je charakter lub warunki jej realizacji lub powodującym uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny; oraz b) wynikającym ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury albo z zaprzestania działalności produkcyjnej. 5 2. Państwo członkowskie i instytucja zarządzająca informują Komisję o wszelkich zmianach, o których mowa w ust. 1, w rocznym sprawozdaniu z realizacji, o którym mowa w art. 66. Komisja informuje pozostałe państwa członkowskie. 4. Państwa członkowskie i Komisja zapewniają, że przedsiębiorstwa, które są lub zostały objęte procedurą odzyskiwania zgodnie z ust. 3 w następstwie przeniesienia działalności produkcyjnej w obrębie państwa członkowskiego lub do innego państwa członkowskiego, nie korzystają z wkładu funduszy. 3 6

Podstawowe definicje w zakresie wymogu trwałości Zaprzestanie działalności produkcyjnej z dużym prawdopodobieństwem będzie wpływać na charakter lub warunki realizacji operacji w sposób, który pozwala na stwierdzenie, iż operacja została poddana niedozwolonej zasadniczej modyfikacji. Tym samym jeżeli nastąpiło zaprzestanie produkcji, najprawdopodobniej nie zachowano także trwałości projektu. 7 Obecne regulacje dotyczące trwałości projektu, zawarte w art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006, odnoszą się do operacji obejmującej inwestycje w infrastrukturę lub inwestycje produkcyjne. W projektach obejmujących obok elementów infrastrukturalnych takŝe szereg wartości prawnych i niematerialnych, pojawiają się wątpliwości interpretacyjne co do możliwości uwzględniania specyfiki tych projektów przy dokonywaniu oceny trwałości. Zgodnie z regulacjami dotyczącymi zagadnienia trwałości projektu, obowiązek zachowania tejże zasady nałożony został na materialne lub infrastrukturalne elementy realizowanego projektu 4 8

Zgodnie ze sprawozdaniem z posiedzenia COCOF z 24 września 2008 r. uznano, iż nie ma możliwości wyłączenia stosowania art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006 w odniesieniu do infrastruktury, która ulega amortyzacji w okresie krótszym niż 5 lat (3 lata dla MSP). Niemniej podstawowe znaczenie mają zapisy wniosku o dofinansowanie, w którym może zostać zaznaczone, że pewne elementy, ze względu na ich specyficzne cechy, zostaną zamortyzowane lub zastąpione innymi w krótszym okresie niż przewiduje to art. 57, o ile służy to celom projektu. W takich wypadkach KE zaleca jednak szczególne badanie, czy w wyniku podjętych działań beneficjent nie uzyskał nieuzasadnionych korzyści 9 Zaprzestanie działalności produkcyjnej Działalność produkcyjna to działalność, w wyniku której produkowane są dobra lub świadczone są usługi. W kontekście zachowania trwałości projektu zaprzestanie działalności produkcyjnej odnosi się do trwałego przerwania działań bezpośrednio związanych z realizowanym projektem - niekoniecznie oznacza to zaprzestanie całej działalności produkcyjnej danej firmy lub instytucji publicznej. Przeniesienie działalności produkcyjnej do innego państwa członkowskiego jest traktowane jako zaprzestanie działalności produkcyjnej. 5 10

W zakresie przesłanki zaprzestania działalności produkcyjnej ustalono wyjątek mówiący, iż naruszenie zasady trwałości nie następuje w przypadku operacji poddanej zasadniczej modyfikacji w wyniku zaprzestania działalności produkcyjnej spowodowanego upadłością niewynikającą z oszukańczego bankructwa. W związku z zasadą trwałości projektu mowa jest o utrzymaniu działalności produkcyjnej, a nie utrzymaniu produkcji wyrobu o określonym wzorze przemysłowym/użytkowym. Zrozumiałym jest zatem, iż w odniesieniu do produkcji sezonowej trudno utrzymać produkcję tego samego wzoru przez pięć lub nawet trzy lata. Dlatego w kontekście zachowania trwałości projektu, po zrealizowaniu celu wsparcia, czyli wprowadzeniu danego wzoru produkcji, dopuszczona jest zmiana profilu produkcji. 11 Zmiana charakteru własności Poprzez własność rozumie się przysługujące podmiotom prawo rzeczowe, tj. prawo o charakterze cywilnoprawnym, które obejmuje pełny zakres uprawnień wobec rzeczy. Prawo własności obejmuje pełnię władzy właściciela nad jego rzeczą uprawnienie do korzystania z rzeczy oraz do rozporządzania nią. Własność należy do praw majątkowych, zatem jego funkcja polega na bezpośredniej realizacji interesów ekonomicznych uprawnionego. Przesłanka zmiany charakteru własności powinna być interpretowana w sposób formalny, jako każda podmiotowa zmiana własności wytworzonego majątku. 6 12

Za zmianę charakteru własności uznaje się prawne jej przeniesienie na inny podmiot. Przeniesienie własności dokonuje się na mocy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania lub innej umowy służącej przeniesieniu własności rzeczy. Pojęcie to odnosi się także do przekształceń polegających na zmianach w strukturze własnościowej określonego podmiotu, w tym na zmianach struktury udziałów w spółce z o.o. i zmianie struktury akcjonariatu w spółce akcyjnej. Termin zmiana charakteru własności należy rozumieć także jako zmianę własności elementu projektu. 13 Pojęcie to nie ogranicza się wyłącznie do przeniesienia własności z podmiotu publicznego na prywatny, ale zmianą charakteru własności może być także przeniesienie własności z podmiotu publicznego na publiczny czy z prywatnego na prywatny zarówno w pełnym zakresie jak i poprzez obejmowanie udziałów. Nie stanowi zmiany charakteru własności zmiana formy organizacyjno - prawnej przedsiębiorstwa, np. na skutek przekształcenia uregulowanego w Tytule IV Dział III Przekształcenie spółek Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych11. Także obciążenie ograniczonym prawem rzeczowym nie musi automatycznie stanowić 7 14

Pojęcie zmiany charakteru własności rozpatrywane jest w kontekście przekształceń zachodzących w strukturze zarządzania danym projektem. Może wystąpić sytuacja, gdy beneficjenci projektów finansowanych z użyciem środków unijnych samodzielnie określają strukturę zarządzania projektem, która następnie podlega ocenie w ramach procesu oceny wniosku o dofinansowanie. Podmiot ubiegający się o przyznanie dofinansowania może składając wniosek o dofinansowanie, opisać strukturę zarządzania projektem w fazie realizacji i eksploatacji do końca okresu trwałości. 15 Zmiana charakteru operacji Przez charakter operacji rozumie się jej właściwości ogólne, to jest właściwy jej zespół cech, odróżniających ją od innych operacji tego samego rodzaju. Do określania charakteru inwestycji w infrastrukturę, które mają być przeprowadzone w ramach projektu, powinno stosować się obiektywne kryteria, np. parametry techniczne proponowanych rozwiązań czy też dane statystyczne. Dodatkowo charakter projektu to także główne działania podejmowane w ramach danego przedsięwzięcia. 8 16

Przesłanka zmiany charakteru operacji jest niewątpliwie kluczowa dla oceny zachowania zasady trwałości. Wyrażona została expressis verbis w przepisach odnoszących się do trwałości projektów we wszystkich okresach funkcjonowania funduszy europejskich. Podkreślić należy jednak, iż w powyższych przepisach nie została ona zdefiniowana. Nie należy wnioskować, iż zmiana podmiotu realizującego dany projekt stanowi automatycznie o zmianie charakteru tego projektu. Zmiana charakteru operacji może być oceniana przez pryzmat m.in. stopnia osiągania zakładanych wskaźników realizacji projektu. 17 Warunki realizacji projektu Warunki realizacji projektu określane są jako okoliczności, w których dany projekt jest realizowany, a także to, jakimi umiejętnościami i cechami dysponuje prowadzący go podmiot. Warunki te to wszystkie elementy, które nie wynikają bezpośrednio z wkładu finansowego programu operacyjnego, ale wywierają wpływ na realizację programu. Zmiana warunków realizacji projektu może stanowić przesłankę naruszającą trwałość projektu, szczególnie gdy ma negatywny wpływ na osiągnięcie/utrzymanie celów projektu założonych we wniosku o dofinansowanie. 9 18

Nienależne (nieuzasadnione) korzyści Wystąpienie nieuzasadnionych korzyści jest wymieniane w regulacjach prawnych jako jedna z przesłanek naruszających zasadę trwałości projektu. Pojęcie to ma różne znaczenie w zależności od warunków, w których działa dana jednostka. Definicja pojęcia nieuzasadniona korzyść musi zatem uwzględniać zarówno znaczenie słownikowe tego zwrotu, jak i cele Rozporządzenia 1083/2006 oraz funkcje i cele przepisu, którego element stanowi. Za Korzyść należy uznać takie przysporzenie majątkowe, w tym uzyskanie przychodu, zwolnienie z długu lub uniknięcie straty, albo takie uzyskanie pozycji ekonomicznie lepszej niż możliwa do uzyskania przez inne podmioty w tych samych warunkach, które: nastąpiło w wyniku zmiany charakteru własności elementu infrastruktury albo zaprzestania działalności produkcyjnej; faktycznie powstało po stronie przedsiębiorstwa lub podmiotu publicznego. 19 Korzyść nieuzasadniona (ostatecznie naruszająca zasadę trwałości) to z kolei ta, która jest nie do pogodzenia z celami pomocy realizowanej przez zaangażowanie Funduszy oraz celami dofinansowania danego działania. Przystępując do oceny możliwości wystąpienia nieuzasadnionej korzyści w pierwszej kolejności należy ustalić, czy doszło do zaprzestania działalności produkcyjnej lub do zmiany charakteru własności elementu infrastruktury. Jeżeli kontrolujący trwałość operacji ustali, że doszło do zaprzestania działalności produkcyjnej lub do zmiany charakteru własności elementu infrastruktury, powinien przystąpić do badania, czy ustalone przez niego zdarzenie: miało wpływ na charakter lub warunki realizacji operacji lub spowodowało uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny. 10 20

Właściwa analiza mająca na celu ustalenie, czy uzyskano nieuzasadnioną korzyść, powinna zostać rozpoczęta od badania, czy beneficjent lub podmiot inny niż beneficjent odniósł jakąkolwiek korzyść, która spowodowana była zaprzestaniem działalności produkcyjnej lub zmianą charakteru własności elementu infrastruktury. Samo wystąpienie korzyści należy zaś badać zgodnie ze strukturą definicji korzyści przedstawioną powyżej tj. ustalenia wymaga czy: - beneficjent uzyskał przysporzenie majątkowe polegające na uzyskaniu przychodu w wyniku zaprzestania działalności produkcyjnej lub zmiany charakteru własności elementu infrastruktury ; - podmiot inny niż beneficjent, w tym kontrahent, zaangażował w transakcję fundusze o wartości niższej niż rynkowa wartość elementów infrastruktury, których dotyczy zmiana charakteru własności, albo w wyniku transakcji uzyskał pozycję ekonomicznie lepszą niż możliwa do uzyskania przez inne podmioty w tych samych warunkach. 21 W przypadku, w którym powyższa analiza doprowadzi do ustalenia, że po stronie beneficjenta lub innego podmiotu wystąpiła korzyść spowodowana zaprzestaniem działalności produkcyjnej lub zmianą charakteru własności elementu infrastruktury, należy rozpocząć badanie, czy korzyść taka miała charakter nieuzasadniony. Podobnie jak w przypadku samej korzyści, to czy była ona nieuzasadniona należy zweryfikować przy zastosowaniu definicji ustalonej powyżej, tj.: skonfrontować uzyskanie korzyści z celami pomocy realizowanej przez zaangażowanie Funduszy (w tym z uwzględnieniem przepisów regulujących udzielanie pomocy publicznej) oraz celami dofinansowania danego działania, a w tym w szczególności przeprowadzić badanie: 11 22

Należy zbadać czy : - czy podmiot inny niż beneficjent, w tym kontrahent, spełnia podmiotowe kryteria udzielenia pomocy z funduszy (o ile kryterium takie nie stanowiło warunku realizacji lub charakteru operacji), w tym w szczególności w kontekście przepisów dotyczących udzielania pomocy publicznej (np. gdy duży przedsiębiorca przejmuje projekt od małego przedsiębiorcy, który był uprawniony do wyższego poziomu pomocy). - czy zaprzestanie działalności produkcyjnej lub zmiana charakteru własności elementu infrastruktury doprowadziło do skutków sprzecznych z celami pomocy (w tym z celami programu operacyjnego oraz samego działania), w tym m. in. do ograniczenia konkurencyjności, zmniejszenia zatrudnienia, przeniesienia pomocy do innego regionu, wykorzystania nieprawidłowych materiałów, itp. 23 Nieuzasadnione korzyści mogą nastąpić zarówno podczas odpłatnego jak i nieodpłatnego przekazania produktów projektu/ elementu infrastruktury. Przy odpłatnym przekazaniu infrastruktury nienależne korzyści mogą nastąpić np. na skutek ustanowienia ceny odbiegającej od wartości rynkowej przedmiotu. Nie każda zmiana formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej przez beneficjenta powoduje spełnienie przesłanki nienależnych korzyści. Również sprzedaż nie stanowi automatycznie o wystąpieniu przesłanki nienależnych korzyści. Przesłanka nieuzasadnionych korzyści może występować także w przypadku, gdy dana transakcja zachodzi wyłącznie między podmiotami publicznymi. 12 24

Nieuzasadniona korzyść może wystąpić w sytuacji zbycia udziałów w spółce będącej beneficjentem projektu po cenie wyższej niż cena, jaką właściciel udziałów będący podmiotem publicznym uzyskałby, gdyby spółka nie była beneficjentem środków UE. Z punktu widzenia wdrażania programów operacyjnych korzyść ma charakter uzasadniony z tego tylko względu, że jest przeznaczona na realizację określonego zadania publicznego realizowanego przez spółkę - beneficjenta. Korzyść zachowuje więc uzasadniony charakter tylko w takim zakresie, w jakim po zbyciu dalej służy realizacji tego zadania 25 Zakończenie operacji Zgodnie z zapisem Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 poprzez datę zakończenia realizacji projektu należy rozumieć termin zakończenia realizacji projektu określony w umowie o dofinansowanie projektu, z uwzględnieniem przepisów art. 88 rozporządzenia nr 1083/2006. (zamknięcie częściowe) Przy ustalaniu terminu zakończenia realizacji projektu należy kierować się zapisem Krajowych wytycznych, z uwzględnieniem: przewidywanego terminu wykonania wszystkich czynności w ramach projektu, przewidywanego terminu zapłacenia przez beneficjenta wszystkich wydatków oraz przewidywanego terminu wypłacenia beneficjentowi wkładu publicznego. 13 26

Przeniesienia działalności gospodarczej beneficjenta do innego państwa członkowskiego W przypadku gdy beneficjent, który otrzymał wsparcie finansowe ze środków UE, przenosi prowadzoną działalność gospodarczą do innego państwa członkowskiego w okresie zachowania trwałości projektu, zamykając tym samym przedsiębiorstwo prowadzone na terenie państwa członkowskiego, od którego otrzymał pomoc, należy: zastosować względem niego korektę finansową celem odzyskania pomocy notyfikować fakt KE oraz państwu członkowskiemu, do którego beneficjent przenosi prowadzoną działalność, celem zapobieżenia wsparciu finansowemu dla projektu, który polegałby na uruchomieniu przez tego beneficjenta działalności prowadzonej uprzednio naterenie innego państwa członkowskiego. 27 Zachowanie trwałości projektu w kontekście ogłoszenia upadłości przez beneficjenta Nowelizacja rozporządzenia nr 1083/2006 z czerwca 2010 r. obejmowała swoim zakresem artykuł 57. W zakresie przesłanki zaprzestania działalności produkcyjnej ustalono wyjątek naruszenie zasady trwałości nie następuje w przypadku operacji poddanej zasadniczej modyfikacji w wyniku zaprzestania działalności produkcyjnej spowodowanego upadłością niewynikającą z oszukańczego bankructwa. 14 28

Zasada zachowania trwałości projektu w przypadku kradzieży środków trwałych współfinansowanej w ramach UE? W przypadku kradzieży zakupionego na potrzeby projektu środka trwałego beneficjent jest zobowiązany do odtworzenia tego elementu na potrzeby realizowanego projektu (przy założeniu, iż przedmiotowa infrastruktura odgrywa istotną rolę w projekcie, tj. jej brak może spowodować nieosiągnięcie założonych celów projektu). Beneficjent powinien także w tym zakresie dysponować stosownym dokumentem potwierdzającym zgłoszenie takiej kradzieży na Policję. W celu zachowania trwałości projektu należy odkupić środek trwały o parametrach i wartości odpowiadającej właściwościom utraconego sprzętu przy czym wydatek ten nie będzie uznany za kwalifikowany (wydatkiem takim będzie natomiast ubezpieczenie przez beneficjenta nabywanych w ramach projektu środków trwałych). 29 Analiza możliwości dokonania zmian w projekcie w okresie jego trwałości Kwestia pojęcia znaczącej modyfikacji była przedmiotem analiz podczas 20 posiedzenia COCOF dnia 24 września 2008 r. Zgodnie ze stanowiskiem KE przesłanki dotyczące zasadniczej modyfikacji określone w art. 57 należy czytać w następujący sposób: Część 1: Czy nastąpiła zmiana charakteru własności elementu infrastruktury? albo Czy nastąpiło zaprzestanie działalności produkcyjnej? Jeśli odpowiedź na przynajmniej jedno powyższe pytanie jest pozytywna => 15 30

Część 2: Czy ta zmieniona sytuacja wpływa na charakter operacji? lub Czy ta zmieniona sytuacja wpływa na warunki do realizacji operacji? lub Czy ta zmieniona sytuacja powoduje uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny? Jeśli udzielono odpowiedzi pozytywnej na przynajmniej jedno pytanie z części pierwszej i równocześnie udzielono odpowiedzi pozytywnej przynajmniej na jedno pytanie z części drugiej, wówczas dany przypadek jest objęty zakresem stosowania art. 57. Nadmienić przy tym należy, iż pomiędzy powyższymi warunkami musi zachodzić związek przyczynowo skutkowy, przy czym zagadnienia z części 1 są przyczyną, a z części 2 - skutkiem. 86) Każdy przypadek analizowany pod kątem zachowania zasady trwałości należy rozpatrywać indywidualnie20. 31 W przypadku złamania zasady trwałości przez beneficjenta rozwiązanie umowy o dofinansowanie nie jest konieczne. Kwota środków związanych z tymi elementami projektu, które zostały poddane znaczącej modyfikacji, traktowana jest jako nieprawidłowość. Złamanie zasady trwałości w projekcie nie jest w każdym przypadku równoznaczne z nieosiągnięciem celów projektu. Przesłanka zmiany charakteru własności powinna być interpretowana w sposób formalny, jako każda podmiotowa zmiana własności wytworzonego majątku. Co do zasady sprzedaż części lub całości infrastruktury na rynku należy rozpatrywać jako zmianę charakteru własności, nawet jeśli zarówno zbywcą jak i nabywcą jest podmiot publiczny. 16 32

Wymogi w zakresie archiwizacji dokumentacji dotyczącej projektu Art.. 90 Rozp. Ogółnego 1083/2006 Bez uszczerbku dla zasad regulujących pomoc publiczną na mocy art. 87 Traktatu, instytucja zarządzająca zapewnia, że wszystkie dokumenty uzupełniające dotyczące wydatków i audytów danego programu operacyjnego są przechowywane do wglądu Komisji i Trybunałowi Obrachunkowemu przez: a) okres trzech lat od zamknięcia programu operacyjnego określonego w art. 89 ust. 3, b) okres trzech lat następujących po roku, w którym dokonano częściowego zamknięcia, w przypadku dokumentów dotyczących wydatków i audytów dotyczących operacji, Bieg tych terminów zawiesza się w przypadku toczącego się postępowania prawnego albo na należycie umotywowany wniosek Komisji. 33 Zmiany w projekcie w okresie trwałości Zmiana Beneficjenta Zmiana Beneficjenta jest dozwolona, jeżeli nie narusza zasad trwałości - nie wywoła zmiany charakteru działalności prowadzonej w budynkach objętych projektem, a cele projektu zostaną utrzymane. Każdorazowo Beneficjent powinien przedstawić plan takiej zmiany IZ. W takim przypadku obowiązki związane z utrzymaniem projektu w okresie trwałości przejmie nowy Beneficjent - w tym przypadku może to być gmina (Miasto) lub nowa jednostka. 17 34

Znacząca (zasadnicza) modyfikacja projektu dot. wyłącznie projektów, w ramach których powstała infrastruktura lub majątek trwały. Trwałość w przypadku projektów nieinwestycyjnych W przypadku projektów promocyjnych, w których celem projektu była wyłącznie organizacja wydarzenia/ imprezy/ promocji (bez np. zakupu sprzętu niezbędnego do przeprowadzenia kampanii) zapisów dot. trwałości projektu nie stosuje się. Zmiana formy zarządzania jest co do zasady dozwolona. Wprowadzenie formy zarządzania przez nowy podmiot lub zmiana formyzarządzania jest indywidualnie rozpatrywana przez Instytucję Zarządzającą. Co do zasady jednak, przekazanie nieruchomości w trwały zarząd jednostce podległej Beneficjentowi, nie naruszy zasad trwałości projektu nie zostanie naruszona zasada dot. zasadniczej modyfikacji: 35 Nieodpłatne użyczenie budynku/sprzętu Co do zasady, zmiana formy wykorzystywania budynku/sprzętu jest dozwolona. Każdorazowo Beneficjent powinien przedstawić plan takiej zmiany IZ. Niezaplanowane dochody (przychody) (nie dotyczy projektów objętych pomocą publiczną) Co do zasady zmiany takie są możliwe. Beneficjent powinien zwrócić się pisemnie do IZ RPO WSL. Analizie wymaga poddanie przez IZ RPO WSL wpływu na maksymalny poziom dofinansowania (tzw. luka w finansowaniu). Projekty o koszcie całkowitym poniżej 1 mln Euro nie będą zobowiązane do zwrotu wygenerowanych dochodów. Jeśli koszt całkowity przekracza 1 mln Euro może być niezbędne zaktualizowanie analizy finansowej projektu oraz ewentualnie pomniejszenie dofinansowania (zwrot części dochodów - proporcjonalnie do poziomu dofinansowania) zgodnie z art. 55 Rozporządzenia KE 1083/20064. 18 36

Odpłatne wykorzystywanie infrastruktury przebudowanej ze środków RPO WSL W takim przypadku należy zwrócić uwagę na dwie kwestie: 1) Utrzymanie założonych celów projektu zmiana polegająca na wprowadzeniu dodatkowych opłat jest możliwa pod warunkiem zachowania ogólnodostępności. Nie jest dopuszczalne, aby ograniczyć dostępność tylko dla np. klubu sportowego powinien być zachowany równy dostęp (taka sama odpłatność) dla wszystkich korzystających. 2) Analizie wymaga poddanie przez IZ RPO WSL wpływu na maksymalny poziom dofinansowania (tzw. luka w finansowaniu). Projekty o koszcie całkowitym poniżej 1 mln Euro nie będą zobowiązane do zwrotu wygenerowanych dochodów. Jeśli koszt całkowity przekracza 1 mln Euro może być niezbędne zaktualizowanie analizy finansowej projektu oraz ewentualnie pomniejszenie dofinansowania (zwrot części dochodów - proporcjonalnie do poziomu dofinansowania) zgodnie z art. 55 Rozporządzenia KE 1083/20064. 37 WSKAŹNIKI : Zmiana liczby zakładanych miejsc pracy Obowiązek utrzymania wskaźnika zatrudnienia dotyczy wskaźnika Liczba etatów w przeliczeniu na ekwiwalent pełnego czasu pracy - EPC. Ewentualne zmiany w projekcie są możliwe przy zachowaniu poziomu wskaźnika EPC. Nieutrzymanie wskaźników rezultatu Każde nieutrzymanie założonych wskaźników rezultatu należy zgłaszać do Instytucji Zarządzającej RPO WSL wraz z dokładnym opisaniem przyczyny oraz podjętych przez Beneficjenta działań (np. dodatkowe działania promocyjne). Instytucja Zarządzająca podejmuje indywidualne decyzje, co do sposobu postępowania w takich przypadkach. 19 38

WSKAŹNIKI : Zmiana sposobu użytkowania części powierzchni w ramach infrastruktury objętej wsparciem (zmian dot. wskaźnika produktu) Co do zasady zmiany w projekcie są możliwe, pod warunkiem zachowania celów projektu własnych) nowe skrzydło pod warunkiem zgodności z celami projektu (cele sportowe). Z Instytucją Zarządzają RPO WSL należy uzgodnić zakres niezbędnych zmian w projekcie (dofinansowanym ze środków RPO WSL). W przypadku gdy zagrożone będzie utrzymanie założonych celów (np. wskaźników rezultatu) projektu IZ RPO WSL może wydać opinię negatywną braku zgody na zaproponowane przez Beneficjenta zmiany. Beneficjent powinien także zapewnić ciągłość funkcjonowania infrastruktury. 39 WSKAŹNIKI : Wymiana komputerów na nowe (SPRZĘT RUCHOMY ) Zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie Wymiana sprzętu ruchomego w ( ) okresie (okresie trwałości) jest możliwa jedynie na inny sprzęt ruchomy o co najmniej takich samych parametrach. Beneficjent powinien poinformować IZ RPO WSL o wymianie sprzętu na nowy zgodnie z w/w zapisami umowy. Wymiana sprzętu jest kosztem własnym Beneficjenta. 20 40

WSKAŹNIKI : Przebudowa infrastruktury Co do zasady zmiany takie są możliwe. Beneficjent powinien zwrócić się pisemnie do IZ RPO WSL - wykazać zakres zmian oraz uzasadnić przyczyny zmian (czy zmiany można było przewidzieć na etapie składania wniosku o dofinansowanie), jak również Beneficjent powinien zapewnić ciągłość funkcjonowania infrastruktury. Ewentualna zgoda IZ RPO WSL będzie zależała od zachowania przez Beneficjenta celów projektu np. usprawnienia ruchu pojazdów. 41 WSKAŹNIKI : Zniszczenie /kradzież/ zużycie sprzętu zakupionego w ramach RPO WSL Zakupione wyposażenie/sprzęt ruchomy, powinien być użytkowany co najmniej przez okres trwałości, czyli 5 lat od daty ostatniej refundacji poniesionych wydatków, lub zgodnie z określonym dla niego okresem amortyzacji, jeżeli jest on krótszy niż przewidziany dla projektu okres trwałości. Sprzęt, który został zniszczony (lub skradziony, zużyty) powinien zostać uzupełniony przez Beneficjenta na własny koszt, tak aby jego ilość w okresie trwałości nie uległa zmianie (z wyłączeniem sytuacji, gdy uległ on zamortyzowaniu, zgodnie z ustawą o rachunkowości, w okresie krótszym niż trwałość danego projektu). Wymiana sprzętu jest dopuszczalna tylko na sprzęt o co najmniej takiej samej jakości i parametrach. 21 42

WSKAŹNIKI : Przeniesienie sprzętu Co do zasady zmiana miejsca użytkowania sprzętu jest możliwa pod warunkiem: dostarczenia Oświadczenia o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane/ na cele realizacji projektu lub prawa dysponowania nieruchomością w formie dzierżawy na okres obejmujący minimum czas realizacji projektu poszerzony o okres 5 lat zapewnienia trwałości, zapewnienia, że przeznaczenie sprzętu, zakupionego z udziałem środków unijnych, nadal będzie zgodne z celami założonymi w projekcie. 43 Promocja projektu Zgodnie z umową o dofinansowanie Beneficjent jest zobowiązany zachować i przechowywać wszystkie obligatoryjne materiały promocyjne w ramach trwania okresu trwałości do 5 lat. Np. : Tablice pamiątkowe Materiały konferencyjne - Materiały prasowe - Naklejki na sprzęcie i środkach trwałych 22 44

Beneficjent zobowiązuje się do przechowywania w swojej siedzibie kompletnej dokumentacji związanej z realizacją Projektu Archiwizacja w ramach Projektu Obowiązek dotyczy w szczególności: wniosku o dofinansowanie (i jego kolejnych wersji) wraz z załącznikami, wniosków o płatność wraz z załącznikami, dokumentów z przeprowadzonej kontroli i audytu Projektu, sprawozdania z audytu zewnętrznego Projektu (jeżeli dotyczy), dokumentacji dotyczącej pomocy publicznej (jeżeli dotyczy), dokumentacji z postępowań o udzielenie zamówienia lub wyboru wykonawcy, dokumentacji dotyczącej informacji i promocji, dokumentacji dotyczącej zmian w Projekcie, całej korespondencji związanej z Projektem, w posiadaniu której jest Beneficjent. 45 Archiwizacja w ramach Projektu Beneficjent jest zobowiązany do przechowywania w swojej siedzibie dokumentów dotyczących pomocy publicznej przez okres 10 lat od dnia udzielenia pomocy publicznej dla projektu. Należy również mieć na względzie odrębne krajowe regulacje prawne związane z wykonaniem kontroli skarbowej. Obowiązek dotyczy również partnera realizującego projekt, w zakresie tej części projektu, za której realizację jest odpowiedzialny, zgodnie z porozumieniem partnerskim lub umową partnerską zawartą z Beneficjentem. 23 46

Obowiązek udokumentowania postępu rzeczowego i osiągnięcia zakładanego efektu w projekcie (w tym: ekologicznego Beneficjent po zakończeniu realizacji projektu wykazuje stopień osiągnięcia założonych wskaźników produktu oraz rezultatu. Wskaźniki produktu powinny zostać osiągnięte na moment zakończenia realizacji projektu, a wskaźniki rezultatu zgodnie z deklaracją wskazaną przez Beneficjenta (np. we wniosku o płatność końcową - pole D.9.2), co do zasady nie później niż w terminie 12 miesięcy od daty zakończenia rzeczowej realizacji wynikającej z umowy o dofinansowanie. W uzasadnionych przypadkach iż może wyrazić zgodę na wydłużenie terminu na osiągnięcie założonych wskaźników. 47 Sposoby monitorowania postępu w realizacji wskaźników na poziomie Beneficjenta Weryfikacja osiągnięcia przez Beneficjenta celów projektu (w tym wskaźników produktu i rezultatu) przebiega zgodnie z listą sprawdzającą do wniosku o płatność (listą sprawdzającą do kontroli na zakończenie realizacji projektu ). Jeśli Beneficjenci w wyznaczonym terminie nie poinformowali o stopniu osiągnięcia wskaźników rezultatu wówczas wyznaczony pracownik kontaktuje się nimi w celu informacji (przypomnienia) o obowiązku rozliczenia wskaźników rezultatu. E-mail lub notatka z rozmowy telefonicznej są rejestrowane w aktach sprawy. 24 48

Dokumentacja sprawozdawcza w zakresie realizacji wskaźników Weryfikacja osiągnięcia przez Beneficjenta celów projektu (w tym wskaźników produktu i rezultatu) przebiega zgodnie z listą sprawdzającą do wniosku o płatność (listą sprawdzającą do kontroli na zakończenie realizacji projektu ). W przypadku gdy wskaźniki rezultatu nie zostały osiągnięte: przedłużyć termin na osiągnięcie wskaźników rezultatu o kolejne 12 miesięcy, w szczególności w przypadku, gdy nieosiągnięty wskaźnik jest wskaźnikiem kluczowym (dotyczy również wskaźników zatrudnienia). Wniosek o płatność Wniosek o płatność końcową 49 Monitoring w okresie trwałości Projektów w zakresie realizacji wskaźników Instytucja Zarządzająca RPO WSL monitoruje oraz zapewnia, w okresie trwałości, tj. w okresie co najmniej 5 lat od daty zakończenia projektu12 iż: Utrzymane zostały założone cele i rezultaty projektu; Projekt nie został poddany zasadniczym modyfikacjom w rozumieniu art. 57 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006; W przypadku gdy nie było możliwości obiektywnego oszacowania dochodu z wyprzedzeniem, czy dochód wygenerowany w okresie pięciu lat od zakończenia projektu został odliczony od wydatków zadeklarowanych Komisji Europejskiej; Beneficjent wywiązał się z obowiązków nałożonych w umowie o dofinansowaniu, m.in. w zakresie użytkowania i wymiany sprzętu ruchomego, informowania o dofinansowaniu ze środków UE, przechowywania i archiwizacji dokumentów. 25 50

Monitoring w okresie trwałości Projektów w zakresie realizacji wskaźników Procedury monitorowania dochodu generowanego przez projekty, po zakończeniu ich realizacji dostarczają w szczególności informacji na temat: a) czy w ramach projektu pojawiły się inne lub nowe źródła przychodów, które nie zostały wzięte pod uwagę w analizie sporządzanej na etapie wniosku o dofinansowanie przy obliczaniu luki w finansowaniu, a które spełniają przesłanki przychodów, o których mowa w art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz b) czy od momentu przyznania dofinansowania nastąpiły istotne zmiany w stosowanej dotychczas przez Beneficjenta polityce taryfowej. 51 Monitoring w okresie trwałości Projektów w zakresie realizacji wskaźników W trakcie kontroli po zakończeniu realizacji projektu (w tym sprawdzającej trwałość projektu) badaniem obejmuje się następujące procesy: - Obowiązek utrzymania trwałości projektu (w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia Rady WE nr 1083/2006). - Osiągnięcie i utrzymanie wskaźników produktu i rezultatu. - Wygenerowanie dochodów w ramach projektu. - Przestrzeganie przez Beneficjenta zasady zakazującej uzyskiwania podwójnego dofinansowania na wydatki poniesione w ramach przedmiotowego projektu. - Zaistnienie przesłanek skutkujących możliwością odzyskania przez Beneficjenta zrefundowanego w ramach przedmiotowego projektu podatku VAT. - Powstały w wyniku realizacji projektu efekt rzeczowy. 26 52

Sankcje z tytułu nieosiągnięcia zakładanych wskaźników produktu i rezultatu W przypadku gdy wskaźniki rezultatu nie zostały osiągnięte: IZ może podjąć decyzję w formie Notatki służbowej o konieczności przeprowadzenia oceny merytoryczno- technicznej. Zaakceptować wyjaśnienia Beneficjenta dot. osiągniętych wartości docelowych wskaźników rezultatu np. w formie Notatki służbowej lub z wykorzystaniem Karty zamknięcia projektu. W przypadku gdy wartości docelowe nie zostały w pełni osiągnięte Beneficjent nie będzie ponosił konsekwencji finansowych za nieosiągnięcie wskaźników rezultatu, jeśli zmiana wartości docelowych nie wpływa istotnie na osiągnięcie celów projektu. Każdorazowo rozpatrywane przypadki będą podlegały indywidualnej analizie IZ oraz jej zatwierdzeniu. 53 Kontrole na miejscu realizacji projektu w okresie trwałości Kontrola po zakończeniu realizacji projektu (w tym sprawdzająca trwałość projektu) może zostać przeprowadzona w okresie 5 lat od daty zakończenia realizacji projektu, przy czym za datę zakończenia realizacji projektu przyjmuje się dzień, w którym zostały spełnione łącznie wymienione kryteria: czynności w ramach Projektu zostały faktycznie przeprowadzone (zakończenie rzeczowe projektu) oraz wszystkie wydatki Beneficjenta oraz odnośnego wkładu publicznego zostały opłacone. 27 54

Zasada siły wyższej i wyjątkowych okoliczności Instytucja zarządzająca w przypadku każdego projektu dotkniętego powodzią, w odniesieniu do którego beneficjent sygnalizował niemożność jego realizacji na zasadach określonych w umowie o dofinansowanie, podejmowała decyzję o przeprowadzeniu gruntownej weryfikacji na miejscu przesłanek wystąpienia siły wyższej. Beneficjent otrzymał możliwość zgłaszania do IZ wniosku o odstąpienie od obowiązku zachowania trwałości projektu, a instytucja mogła wydać zgodę na zwolnienie beneficjenta z tego obowiązku. Ustalono ponadto, iż beneficjent nie zostanie obciążony korektą finansową za niezachowanie trwałości projektu w zakresie, w jakim niemożność tego zachowania spowodowana jest działaniem siły wyższej. 55 Zasada siły wyższej i wyjątkowych okoliczności Ponadto określono, iż wszelkie korzyści finansowe uzyskane przez beneficjenta z tytułu wypłat ubezpieczenia związanego z projektem lub wypłat innych rodzajów kompensacji finansowej, powinny zostać zwrócone do IZ proporcjonalnie do wysokości udziału dofinansowania UE w wydatkach kwalifikowanych projektu, w proporcji w jakiej nie został zachowany okres trwałości. 28 56

Obowiązek w zakresie odtworzenia i lub wymiany dofinansowanej infrastruktury Zakupione wyposażenie/sprzęt ruchomy, powinien być użytkowany co najmniej przez okres trwałości, czyli 5 lat od daty ostatniej refundacji poniesionych wydatków, lub zgodnie z określonym dla niego okresem amortyzacji, jeżeli jest on krótszy niż przewidziany dla projektu okres trwałości. Sprzęt, który został zniszczony (lub skradziony, zużyty) powinien zostać uzupełniony przez Beneficjenta na własny koszt, tak aby jego ilość w okresie trwałości nie uległa zmianie (z wyłączeniem sytuacji, gdy uległ on zamortyzowaniu, zgodnie z ustawą o rachunkowości, w okresie krótszym niż trwałość danego projektu). Wymiana sprzętu jest dopuszczalna tylko na sprzęt o co najmniej takiej samej jakości i parametrach. 57 Dopuszczalne i niedopuszczalne przekształcenia prawno-własnościowe Beneficjentów Trwałość projektu nie zostanie naruszona jeżeli Beneficjent zagwarantuje, że: przeznaczenie majątku, powstałego z udziałem środków unijnych będzie zgodne z celami, do których był pierwotnie wykorzystywany przez pierwotnego beneficjenta majątek w oparciu, o który utworzony nowy podmiot prawny będzie wykonywał cele projektu pierwotnego beneficjenta w ramach trwałości projektu. zachowana zostanie pełna kontrola Gminy nad spółką tworzącą NZOZ. 29 58

Dopuszczalne i niedopuszczalne przekształcenia prawno-własnościowe Beneficjentów Każdorazowo jednak w przypadku zmiany Beneficjenta należy zwrócić się o opinię IZ. W przypadku przekształcania pierwotnego beneficjenta np.. w spółkę kapitałową IZ RPO WSL przeprowadza weryfikację czy może nastąpić uzyskanie nieuzasadnionych korzyści (np. w formie dywidendy albo w wyniku zbycia udziałów/akcji) przez udziałowców/ akcjonariuszy. 59 Dopuszczalne i niedopuszczalne zmiany podmiotów zarządzających produktami projektu Zmiana formy zarządzania jest co do zasady dozwolona. Wprowadzenie formy zarządzania przez nowy podmiot lub zmiana formy zarządzania jest indywidualnie rozpatrywana przez Instytucję Zarządzającą. Co do zasady jednak, przekazanie nieruchomości w trwały zarząd jednostce podległej Beneficjentowi, nie naruszy zasad trwałości projektu nie zostanie naruszona zasada dot. zasadniczej modyfikacji: 30 60

Następstwo prawne a wymogi trwałości instytucjonalnej projektu Zmiana Beneficjenta jest dozwolona, jeżeli nie narusza zasad trwałości - nie wywoła zmiany przez następcę prawnego charakteru działalności prowadzonej przez pierwotnego beneficjenta w infrastrukturze objętych projektem, a cele projektu zostaną utrzymane. Każdorazowo Beneficjent powinien przedstawić plan takiej zmiany IZ. W takim przypadku obowiązki związane z utrzymaniem projektu w okresie trwałości przejmie nowy Beneficjent - w tym przypadku może to być gmina (Miasto) lub nowa jednostka. Należy zbadać czy : (a) Czerpanie korzyści przez nabywcę wytworzonej infrastruktury w sposób niezgodny z celami programu operacyjnego (np. w sposób komercyjny, gdy współfinansowany był projekt zbywcy podmiotu publicznego 61 b) Przekształcenie (wniesienie wkładu w postaci) przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną do spółki cywilnej lub spółki handlowej z osobą niebędącą beneficjentem w związku z danym projektem. c) Uzyskanie przez nabywcę danego elementu infrastruktury pozycji ekonomicznej, której nie uzyskałby, gdyby czynnik współfinansowania z funduszy nie występował. d) Umożliwienie osiągania lub osiąganie przez nabywcę elementu współfinansowanej infrastruktury zysków z komercyjnej działalności przy użyciu tego elementu. e) Zbycie elementu infrastruktury przez podmiot publiczny na rzecz przedsiębiorcy. f) Zbycie udziałów w spółce beneficjencie (uprzednio posiadanych przez podmiot publicznych) przedsiębiorcy, a przez to umożliwienie mu osiągania zysków z działalności opartej o infrastrukturę dofinansowaną z funduszy, g) Zbycie udziałów w spółce beneficjencie za cenę ustaloną w związku z posiadaną przez spółkę infrastrukturę współfinansowaną z funduszy. 31 62

Trwałość finansowa - monitorowanie dochodowości przedsięwzięcia W ramach trwałości Projektu Beneficjent zobowiązuje się do dochowania obowiązku monitorowania tzw. dochodowości projektu (projekty generujące dochód) w ciągu 5 lat od zakończenia realizacji Projektu. Sposoby monitoringu : coroczna informacja o kosztach operacyjnych projektu i ewentualnych przychodach w myśl art. 55 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006. badanie sprawozdań finansowych badanie cash flow 63 Kwestia monitorowania dochodowości projektów nieobjętych pomocą publiczną - podstawowe definicje i uregulowania prawne: Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Rozdział II Projekty generujące dochód - art. 55) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 539/2010 z dnia 16 czerwca 2010 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 w odniesieniu do uproszczenia niektórych przepisów oraz w odniesieniu do niektórych przepisów w zakresie zarządzania finansowego Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód. Wytyczne horyzontalne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego 32 64

Kwestia monitorowania dochodowości projektów nieobjętych pomocą publiczną - podstawowe definicje i uregulowania prawne: Przewodnik do analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych Komisja Europejska 2008 zwany Przewodnikiem CBA Interpretacja zapisów art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 wydana przez Komisję Europejską Komitet Koordynujący Fundusze COCOF 07/0074/09 z dnia 30 listopada 2010r. Procedury monitorowania dochodu generowanego przez projekty przygotowywane przez Instytucję Zarządzającą 65 Przychody i ustalanie dochodowości projektu, kwestie dochodów incydentalnych Zgodnie z art. 55 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006 jest jedynie wpływ środków pieniężnych w charakterze opłat ponoszonych przez bezpośrednich użytkowników (beneficjentów docelowych) za korzystanie z dóbr lub środków trwałych oraz świadczonych usług w ramach Projektu. Wpływy wpływające pośrednio do Beneficjenta bez udziału bezpośrednich użytkowników są traktowane jako przychód incydentalny lub przychód poza projektem. Wpływy te nie są brane jako podstawa do wyliczania dochodu generowanego przez Projekt. Np. wniesienie aktywów wartości niematerialnych lub prawnych do spółki w formie aportu na podstawie, którego to spółka prowadzi dalej swoja działalność. Nie stanowi to przesłanek art. 55 ww. rozporządzenia. 33 66

Obejmowanie projektów procedurą monitorowania dochodu kryteria brzegowe projekty dla których istnieje możliwość obiektywnego oszacowania dochodu z wyprzedzeniem (art. k 55 ust. 2) Istnieją wystarczające dane oraz doświadczenie wynikające z realizacji podobnych inwestycji, umożliwiające oszacowanie dwóch głównych czynników mających wpływ na wysokość dochodów generowanych przez te projekty, tzn. wielkości popytu na dobra lub usługi dostarczane przez projekt oraz stosowanych za ich udostępnienie taryf. projekty, dla których nie można obiektywnie oszacować dochodu z wyprzedzeniem (art. 55 ust 3) Z celów projektu i założeń wnioskodawcy wynika, że projekt będzie generował przychody w rozumieniu art. 55 ust. 1 ale nie ma możność obiektywnego oszacowania z wyprzedzeniem przychodów i kosztów operacyjnych, a w efekcie przyszłego dochodu. 67 Podstawowe zasady weryfikacji luki finansowej w okresie trwałości, w tym w przypadku ujawnienia nowych/innych dochodów W przypadku projektów, w których występują przychody należy zweryfikować czy dane przedsięwzięcie: - podlega zasadom pomocy publicznej lub też czy - można zakwalifikować je jako projekt generujący dochód zgodnie z art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1038/2006 Jeżeli żaden z powyższych warunków nie zostanie spełniony oraz dla projektów w których nie występują przychody można przyjąć maksymalny poziom dofinansowania dla danego działania. 34 68

Podstawowe zasady weryfikacji luki finansowej w okresie trwałości, w tym w przypadku ujawnienia nowych/innych dochodów Istota luki w finansowaniu luka. w finansowaniu w danym projekcie oznacza zdyskontowaną cześć kosztu inwestycji, która nie jest pokryta dochodem netto z projektu, luka i poziom dofinansowania określany jest przez wzór matematyczny, Niezbędne dane: DIC zdyskontowany (bieżący) koszt całkowity inwestycji. DNR zdyskontowany (bieżący) dochód netto (dochody-koszty operacyjne+ wartość rezydualna). Max EE maksymalne kwalifikowane wydatki = zdyskontowany koszt inwestycji (DIC) zdyskontowany dochód netto (DNR). Luka finansowa: Maksymalne wydatki kwalifikowane (Max EE) /zdyskontowany (bieżący) koszt inwestycji DIC 69. Podstawowe zasady weryfikacji luki finansowej w okresie trwałości, w tym w przypadku ujawnienia nowych/innych dochodów Podstawa poziomu dofinansowania tj. kwota decyzji (DA) = Luka finansowa (R) * koszty kwalifikowane (EC) Obliczenie wielkości (maksymalnej) dotacji UE Dotacja UE = DA* Max CRpa (maksymalna wielkość współfinansowania dla osi priorytetowej/działania, np. 85%) 35 70

Podstawowe zasady weryfikacji luki finansowej w okresie trwałości, w tym w przypadku ujawnienia nowych/innych dochodów Projekty mogą generować własne przychody (np. sprzedaż towarów i usług) lub pośrednio. przyczyniać się do uzyskania korzyści finansowych w ramach bieżącej działalności danej jednostki. Obowiązkiem beneficjenta jest określenie wielkości przychodów, do uzyskania których, przyczynił się realizowany projekt. Przychody rejestrować należy w podziale na źródła pochodzenia, dokumentując odpowiednio ich wartość (za pomocą np. faktur lub równoważnych dokumentów księgowych). W kalkulacji nie bierze się pod uwagę ewentualnych podatków pośrednich (VAT) nakładanych na odbiorcę. 71 Podstawowe zasady weryfikacji luki finansowej w okresie trwałości, w tym w przypadku ujawnienia nowych/innych dochodów Dochód uzyskiwany w trakcie realizacji projektu powinien być wykazywany we. wniosku o płatność zgodnie z zasadami opisanymi w instrukcji. Beneficjent, którego Projekt wygenerował nie uwzględniony wcześniej dochód w okresie trzech lat od dnia zamknięcia RPO zobowiązany jest niezwłocznie zwrócić część dochodu w proporcji, jaką stanowi kwota dofinansowania ze środków EFRR w kosztach całkowitych projektu nie stosuje się do projektów podlegających zasadom dotyczącym pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 Traktatu. 36 72

Metodyka Liczenia DOCHODU Wyliczenie dochodu powinno brać dane w okresie całego okresu trwałości Projektu. Układ powinien określać dochód w skali rocznej generowany przez Projekt oraz wszelkie zmiany określone do lat poprzednich. Dochód jest więc zatem sumą przychodów sumę kosztów operacyjnych Koszty operacyjne należy ujmować w sposób rodzajowy, zgodnie z ustawą o rachunkowości. Zgodnie z art. 55 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006 jest jedynie wpływ środków pieniężnych w charakterze opłat ponoszonych przez bezpośrednich użytkowników (beneficjentów docelowych) za korzystanie z dóbr lub środków trwałych oraz świadczonych usług w ramach Projektu. Wpływy wpływające pośrednio do Beneficjenta bez udziału bezpośrednich użytkowników są traktowane jako przychód incydentalny lub przychód poza projektem. Wpływy te nie są brane jako podstawa do wyliczania dochodu generowanego przez Projekt. Np. wniesienie aktywów wartości niematerialnych lub prawnych do spółki w formie aportu na podstawie, którego to spółka prowadzi dalej swoja działalność. Nie stanowi to przesłanek art. 55 ww. rozporządzenia. 37

Monitorowanie dochodów w przypadku projektów, o których mowa w art. 55 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 Kwalifikowalne wydatki na projekty generujące dochód nie przekraczają bieżącej wartości kosztu inwestycji pomniejszonej o bieżącą wartość dochodu netto z inwestycji w danym okresie odniesienia dla: a) inwestycji w infrastrukturę; lub b) innych projektów, w przypadku gdy możliwe jest obiektywne oszacowanie dochodu z wyprzedzeniem. W przypadku gdy nie wszystkie koszty inwestycji są kwalifikowalne do współfinansowania, dochód netto zostaje przyporządkowany pro rata do kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych części kosztu inwestycji. 75 Monitorowanie dochodów w przypadku projektów, o których mowa w art. 55 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 Przy obliczeniach instytucja zarządzająca uwzględnia okres odniesienia właściwy dla danej kategorii inwestycji, kategorię projektu, zwykle oczekiwaną rentowność dla danej kategorii inwestycji, zastosowanie zasady zanieczyszczający płaci oraz, w stosownych przypadkach, zasadę sprawiedliwości w powiązaniu ze względną zamożnością danego państwa członkowskiego. 38 76

Monitorowanie dochodów w przypadku projektów, o których mowa w art..55 ust.2 rozporządzenia Rady (WE) nr 083/2006 W ramach bieżącej działalność beneficjenta, mogą pojawić się przychody do których wygenerowania częściowo przyczynił się dofinansowany w ramach PO projekt. W takich przypadkach należy określić kwotę przychodu związana z projektem zgodnie z przykładem: W ramach działalności jednostki beneficjenta wypracowano przychód 250 zł. Do uzyskania tej kwoty przychodu niezbędne było pokrycie kosztów mediów oraz pensji pracowników Należy określić, ile procent z całości nakładów zaangażowanych do uzyskania przychodu stanowiły elementy wynikające z projektu, a ile pozostałe czynniki przyjmijmy, że odpowiednio 32 % i 68 %. Dzięki temu przyporządkowaniu określamy wartość przychodu wygenerowanego w ramach projektu w naszym przykładzie będzie to 250 zł x 32% = 80 zł 77 Monitorowanie dochodów w przypadku projektów, o których mowa w art. 55 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 W przypadku gdy nie ma możliwości obiektywnego oszacowania dochodu z wyprzedzeniem, dochód wygenerowany w okresie pięciu lat od zakończenia operacji jest odliczany od wydatków zadeklarowanych Komisji. Odliczenia dokonuje instytucja certyfikująca nie później niż w dniu częściowego lub końcowego zamknięcia programu operacyjnego. Wniosek o płatność salda końcowego koryguje się odpowiednio. 39 78

Obowiązki beneficjenta w zakresie monitorowania dochodowości Analiza końcowa dochodowości projektów podczas zakańczania zamykania fazy operacyjnej jest wiarygodna ze względu na przeszacowania trendów, które uległy zmianie w trakcie przygotowywania projektu o następujące czynniki : - rozstrzygnięte przetargi (realne wartości) - roboty dodatkowe i zamienne w ramach projektu - aktualizacja cen - aktualna konkurencja i technologie - sukces rynkowy - osiągnięty produkt i rezultat 40