Zespół Szkół Specjalnych w Wołominie WEWNĄTRZSZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO GIMNAZJUM SPECJALNEGO IM. KS. JANA TWARDOWSKIEGO W WOŁOMINIE DLA UCZNIÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE W STOPNIU LEKKIM, UMIARKOWANYM I ZNACZNYM ROK SZKOLNY 2016/2017 ZATWIERDZONY: 13.09.2016 r. 1
WSTĘP W procesie edukacji doradztwo i orientacja zawodowa wpisują się w plan wychowawczy szkoły. Do funkcji doradztwa zawodowego zalicza się: kierowanie, doradzanie, sugerowanie, pomaganie w wyborze takiej ścieżki edukacyjno-zawodowej, która zagwarantuje pełny rozwój osobowy, czyli samorealizację. Uczniowie kończący szkołę stają przed wyborem dalszego kierunku kształcenia lub konieczności odnalezienia się na rynku pracy. Wybieranie zawodu jest trudnym etapem w życiu. Proponowane w programie działania pozwalają młodemu człowiekowi na lepsze przyjrzenie się sobie, analizę swoich mocnych i słabych stron, zainteresowań, stanu zdrowia oraz cech osobowościowych. Zajęcia mają dostarczyć młodzieży oraz ich rodzicom wiedzy pozwalającej na świadomy wybór dalszego kształcenia oraz podjęcia decyzji dotyczących wyboru zawodu. OSOBY TWORZĄCE ZESPÓŁ DO SPRAW DORADZTWA ZAWODOWEGO: Dyrektor szkoły: Hanna Szyszkowska Koordynator Zespołu do Spraw Doradztwa Zawodowego: Anna Kos-Bury Pedagog: Dorota Urbanowska Psycholog: Wanda Michalak, Maria Romejko-Duch Nauczyciele: Piotr Dereszewski, Małgorzata Gawron, Magdalena Frankiewicz, Urszula Bartosiak, Tomasz Mróz, Anna Ardel CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU: Program będzie realizowany wśród uczniów klas I-III gimnazjum. Działania prowadzone w ramach orientacji zawodowej zaplanowane są na cały rok szkolny. Zarówno w pierwszym jak i w drugim półroczu prowadzone będą zajęcia, na których uczniowie poznają: siebie, swoje mocne i słabe strony, zainteresowania, zdolności, predyspozycje, czynniki, jakie należy brać pod uwagę przy wyborze przyszłego zawodu i szkoły, młodzież zapozna się z zawodami istniejącymi na rynku pracy uczniowie poznają jakie czynności wykonuje osoba reprezentująca dany zawód, jakie są wymagania, omawiane będą przeciwwskazania zdrowotne przy wyborze zawodu, organizowane będą wyjścia na dni otwarte do szkól ponadgimnazjalnych, 2
współpraca z poradnią psychologiczno pedagogiczną w organizowaniu działań zawodoznawczych, ankiety test skłonności zawodowych, test zainteresowań, warsztaty z młodzieżą prowadzone przez Pedagoga i Wychowawców (zapoznanie z zasadami rekrutacji do szkół, kierunkami, terminem składania kwestionariuszy, rozdanie kart z terminami, poinformowanie o dokumentach, jakie są potrzebne do przyjęcia do szkoły), zapoznanie uczniów z elektronicznym naborem, podanie uczniom stron internetowych z informacjami o szkołach i zasadach rekrutacji. Działania zawarte w programie realizowane są przez Pedagoga, Psychologa, Nauczycieli i Wychowawców podczas: lekcji wychowawczych, lekcji przedmiotowych oraz wycieczek. Również działania zawodoznawcze mogą być realizowane na dodatkowych spotkaniach prowadzonych przez specjalistów: doradców zawodowych pracujących w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej, Powiatowym Urzędzie Pracy itp. CELE OGÓLNE PROGRAMU: 1) Określenie własnych predyspozycji i zainteresowań. 2) Wyposażenie uczniów w umiejętności służące podejmowaniu właściwych decyzji życiowych. 3) Przygotowanie młodzieży gimnazjum do podjęcia decyzji o dalszym kształceniu i przyszłej aktywności zawodowej. 4) Tworzenie i systematyczna aktualizacja bazy edukacyjno-informacyjnej z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego. 5) Gromadzenie informacji dotyczących trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia. 6) Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. 7) Współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego. 8) Współpraca z przedstawicielami szkół średnich. 9) Organizacja wycieczek do szkół, urzędu pracy lub spotkania z przedstawicielami zawodów na terenie szkoły. 3
10) Wsparcie nauczycieli i wychowawców w realizowaniu zadań związanych z orientacją zawodową. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU: a) Uczniowie 1) Poznanie siebie, samodiagnoza preferencji i zainteresowań zawodowych. 2) Kształtowanie umiejętności planowania dalszego rozwoju edukacyjno-zawodowego oraz kontynuowania nauki w szkołach i placówkach programowo wyższych. 3) Dostarczenie uczniom informacji o szkołach ponadgimnazjalnych, zawodach, aktualnych trendach na rynku pracy. 4) Podejmowanie decyzji zawodowych i edukacyjnych z uwzględnieniem swego stanu fizycznego, zdrowotnego oraz posiadanych predyspozycji. 5) Kształtowanie odpowiedzialności za własny rozwój zawodowy. 6) Kształtowanie umiejętności określania swoich celów życiowych, sprawnego komunikowania, autoprezentacji, radzenia sobie ze stresem. 7) Określenie swojego potencjału jako podstawy do kształtowania przyszłości. 8) Uświadomienie uczniom konieczności konfrontowania wiedzy o zawodach z wiedzą o sobie i aktualnymi trendami na rynku pracy. 9) Wyrobienie w uczniach pozytywnych postaw wobec pracy. b) Rodzice 1) Dostarczenie opiekunom wiedzy o dziecku, jego umiejętnościach, preferowanych, wartościach, zdolnościach, zainteresowaniach, mocnych i słabych stronach. 2) Zapoznanie rodziców z problematyką wyboru zawodu i możliwościami dalszego kształcenia. 3) Dostarczenie informacji o przeciwwskazaniach zdrowotnych. 4) Kierowanie do specjalistów pozaszkolnych, poradni psychologiczno-pedagogicznych itp. c) Nauczyciele i Wychowawcy 1) Uświadomienie nauczycielom konieczności wplatania w treści przedmiotowe tematyki z zakresu orientacji zawodowej. 2) Wypracowanie materiałów pomocniczych do prowadzenia zajęć z orientacji zawodowej na godzinach wychowawczych i spotkaniach z rodzicami. 4
3) Wypracowanie materiałów pomocniczych do prowadzenia zajęć z orientacji zawodowej na godzinach wychowawczych i spotkaniach z rodzicami. ZADANIA REALIZATORÓW PROGRAMU: Zadania zawarte w Wewnątrzszkolnym Programie Doradztwa Zawodowego dla uczniów gimnazjum powinny być realizowane od klasy I do III gimnazjum, ze szczególnym uwzględnieniem klasy III gimnazjum. Czas poświęcony na realizację poszczególnych zadań oraz metody pracy powinny być modyfikowane w zależności od potrzeb, zainteresowań i możliwości psychofizycznych uczniów oraz możliwości szkoły. Realizacja zadań powinna się odbywać przez współpracę całej społeczności szkolnej: uczniów, rodziców, nauczycieli i specjalistów pracujących w szkole. Do realizacji części zadań niezbędna jest współpraca z instytucjami i organizacjami zewnętrznymi. Pedagog, Psycholog, Szkolnego Doradztwa Zawodowego : - prowadzenie zajęć edukacyjnych z zakresu preorientacji zawodowej, - porady indywidualne dla uczniów i rodziców lub prawnych opiekunów uczniów, - psychoedukacja rodziców lub prawnych opiekunów uczniów, - wsparcie wychowawców i nauczycieli w realizacji zadań związanych z orientacją zawodową, - gromadzenie danych na temat szkół ponadgimnazjalnych i zawodów, - organizowanie dla uczniów gimnazjum spotkań z przedstawicielami szkół ponadgimnazjalnych podczas wycieczek edukacyjnych lub na terenie szkoły, - gromadzenie, tworzenie i udostępnianie materiałów dydaktyczno-wychowawczych, - współpraca z Radą Pedagogiczną, - współpraca z instytucjami pozaszkolnymi wspomagającymi orientację edukacyjnozawodową: 1. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, 2. OHP, CKU, 3. Wojewódzki Urzad Pracy, 4. Stowarzyszenie Doradców Zawodowych RP, 5. Zakłady pracy. 5
: - prowadzenie lekcji wychowawczych z zakresu orientacji zawodowej, - opieka nad uczniami podczas zorganizowanych wycieczek edukacyjnych i spotkań z zaproszonymi gośćmi, - współpraca z Pedagogiem, Psychologiem, Przewodniczącą Zespołu Szkolnego Doradztwa Zawodowego, Nauczycielami. Nauczyciele: - wprowadzanie w tematykę przedmiotu treści związanych z orientacją zawodową, - udostępnianie innym nauczycielom materiałów dydaktycznych wykorzystywanych przy realizacji zadań związanych z orientacją zawodową, - współpraca z Pedagogiem, Psychologiem, Przewodniczącą Zespołu Szkolnego Doradztwa Zawodowego, Wychowawcami. FORMY I SPOSOBY REALIZACJI: - lekcje wychowawcze, - lekcje przedmiotowe, - zajęcia edukacyjne z zakresu preorientacji zawodowej (warsztaty, pogadanki, dyskusje, ankiety karty pracy, testy predyspozycji), - lekcje przedmiotowe, na których są realizowane treści z zakresu orientacji zawodowej, - wycieczki edukacyjne, - spotkania z zaproszonymi gośćmi, - indywidualne konsultacje, - spotkania z rodzicami, - kierowanie do specjalistów, - współpraca z instytucjami pozaszkolnymi wspomagającymi orientację edukacyjnozawodowa. METODY PRACY: pogadanki warsztaty spotkania zawodoznawcze 6
ankiety konsultacje rozmowa doradcza poradnictwo indywidualne i grupowe lekcje wychowawcze wycieczki do szkół, urzędu pracy itp. EFEKTY: Kształtowanie aktywności zawodowej młodzieży. Pomoc rodzinie w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z planowaniem przyszłości zawodowej ich dzieci. Dostęp do informacji zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców. Świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe uczniów. Mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły a potem pracy, jako konsekwencji niewłaściwych wyborów. Utworzenie na terenie szkoły bazy informacji edukacyjnej i zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji. PLAN DZIAŁAŃ: Lp. Zadanie Metoda Osoby odpowiedzialne Termin realizacji 1. Zapoznanie Rady Pedagogicznej z Wewnątrzszkolnym Programem Doradztwa Zawodowego. 2. Zapoznanie z Wewnątrzszkolnym Programem Doradztwa Zawodowego rodziców. Wykład Doradztwa Zawodowego. Wrzesień 2016 Wykład Wrzesień 2016 3. Pedagogizacja rodziców w zakresie zawodoznawstwa. I. Poznaj swoje dziecko, jego potrzeby i zainteresowania. Warsztaty/ Ankieta Październik- Listopad 2016 II. Informacje dla rodziców o Dyskusja, Spotkania, Luty - Marzec 7
szkołach i lokalnym rynku pracy. Konsultacje 4. Co wiem o sobie? moje słabe Ankieta i mocne strony. 5. Pogadanki zawodoznawcze wśród uczniów. I. W czym jestem dobry/dobra? Warsztaty II. Kto i co mnie fascynuje? Warsztaty III. Co się dla mnie liczy? Warsztaty IV. Od stóp do głów. Warsztaty V. Cechy idealnej pracy. Warsztaty VI. Co się liczy na rynku pracy? VII. Kariera zawodowa, czyli co? VIII. Jak napisać CV i list motywacyjny? Warsztaty Warsztaty Warsztaty IX. Poznajemy zawody. Warsztaty X. Lokalny rynek pracy. Warsztaty, Doradca zawodowy PUP Wykład 6. Oferty edukacyjne szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Dni otwarte w szkołach, Wycieczki, Zajęcia informacyjne, Ulotki, Broszury, 2017, według potrzeb Październik 2016 8
7. Gromadzenie oraz udostępnianie informatorów edukacyjnych i zawodowych uczniom i rodzicom. 8. Zapoznanie uczniów z zasadami rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych. informacyjne Teczka z materiałami zawodoznawczymi Wykład, Zajęcia praktyczne Doradztwa Zawodowego Doradztwa Zawodowego Cały rok szkolny Maj - Czerwiec 2017 9. Wycieczka do Powiatowego Urzędu Pracy w Wołominie 10. Wycieczki na Dni Otwarte do szkół ponadgimnazjalnych. 11. Stała współpraca z wychowawcami w zależności od potrzeb i pomoc w prowadzeniu zajęć wychowawczych. Warsztaty, Pogadanka Warsztaty, Pogadanka Konsultacje, Spotkania, Rozmowy Doradztwa Zawodowego, Doradztwa Zawodowego Doradztwa Zawodowego, Pedagog szkolny, Psycholog szkolny Cały rok szkolny Opracowała: Anna Kos-Bury 9