SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI DLA KLAS I-III GM ROK SZKOLNY 2016/2017. Klasa I

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI DLA KLAS I-III GM ROK SZKOLNY 2016/2017 Klasa I Nazwa działu Pomiary i jednostki Siły dopuszczającą Wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy długość, temperaturę, czas, szybkość i masę Podaje zakres pomiarowy przyrządu. Przelicza jednostki długości, czasu i masy Wymienia zjawiska przyrodnicze występujące w najbliższym otoczeniu ciało fizyczne i substancja Podaje przykłady zjawisk fizycznych w przyrodzie Wymienia rodzaje dostateczną Wymienia jednostki wszystkich mierzonych wielkości Podaje dokładność przyrządu. Oblicza wartość średnią pomiarów jako arytmetyczną wyników Wie jakie działania człowieka mogą doprowadzić do degradacji środowiska Wie jakie działania człowieka mogą poprawić stan przyrody Wskazuje w terenie ślady działalności dobrą Wyjaśnia na przykładach przyczyny niepewności pomiarowych Zapisuje różnice między wartością końcową i początkową wielkości fizycznej. Wyjaśnia, co to znaczy wyzerować przyrząd Posługuje się ze zrozumieniem pojęciami zjawisko fizyczne wielkość fizyczna ciało fizyczne Potrafi wyskalować siłomierz Dokonuje pomiaru siły Porównuje wartości bardzo dobrą Wyjaśnia, co to jest rząd wielkości Wymienia jednostki podstawowe układu SI Przewiduje skutki działalności człowieka w przyrodzie Przewiduje skutki oddziaływań celującą Wyjaśnia pojęcie szacowania wartości wielkości fizycznej Zapisuje wynik pomiaru bezpośredniego wraz z niepewnością Dokonuje graficznego składania sił działających wzdłuż różnych prostych (równoległobok sił) oraz potrafi zmierzyć siły składowe i siłę wypadkową

Ruch oddziaływań między ciałami Wie jakie są skutki oddziaływań między ciałami Wie co jest miarą oddziaływań Zna symbol i jednostkę siły Zna cechy wektora siła wypadkowa Wie, że człowiek jest odpowiedzialny za stan przyrody Wie na czym polega ruch ciała i objaśnia na przykładach ruch i spoczynek Umie odczytać wielkości opisujące człowieka Obserwuje i opisuje zjawiska fizyczne zachodzące w otoczeniu Zna skutki oddziaływania Wie co jest źródłem oddziaływania grawitacyjnego Podaje inne niż Ziemia źródło oddziaływania grawitacyjnego Opisuje cechy wektora jako wielkości wektorowej Opisuje cechy siły siłomierz i do czego służy Podaje różnicę między wielkością wektorową i liczbową Zna warunek równoważenia się sił Rozumie na czym polega względność ruchu i potrafi wyjaśnić to zjawisko na przykładach Wie jak obliczać sił Graficznie przedstawia siłę Potrafi graficznie i algebraicznie dodawać wektory wzdłuż prostej o tym samym kierunku Rozumie i potrafi wyjaśnić co to znaczy że droga jest proporcjonalna do czasu trwania ruchu Wie jaki jest sens Potrafi swobodnie przekształcać jednostki i wykonywać działania Umie obliczyć wartość przemieszczenia na podstawie podanych Umie posługiwać się nietypowymi jednostkami prędkości np. węzły Potrafi interpretować złożone wykresy

ruch z tabeli i porównywać je Potrafi odczytać współrzędną położenia ciała na osi liczbowej Zna wielkości opisujące ruch Rozróżnia drogę od toru ruchu Zna układy odniesienia Rozróżnia ruch prostoliniowy i krzywoliniowy na przykładach Wie, że prędkość jest wielkością wektorową, jakie są jej jednostki Potrafi narysować wektor przemieszczenia przyspieszenie Zna jednostki czasu Wie z jakim przyspieszeniem ciała spadają na ziemię wartość prędkość w ruchu jednostajnym Rozumie różnicę między prędkością średnią a chwilową Rozumie czym jest przyspieszenie Wie jak obliczać przyspieszenie w ruchu jednostajnie przyspieszonym przykłady jednostek przyspieszenia Rozumie co oznaczają wartości dodatnie i ujemne przyspieszenia Zna przebieg wykresów v(t) i s(t) dla ruchu jednostajnego i jednostajnie przyspieszonego fizyczny wartości przyspieszenia Umie przeliczać jednostki prędkości i przyspieszenia Rozumie co oznacza zerowa wartość przyspieszenia Potrafi skojarzyć wartość przyspieszenia z rodzajem ruchu Wie jak zmienia się prędkość w różnych rodzajach ruchu Potrafi opisać ruchy: jednostajny, jednostajnie przyspieszony i opóźniony Potrafi interpretować proste wykresy Rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności Umie sporządzić wykres V(t) i S(t) dla ruchu jednostajnego i jednostajnie przyspieszonego na współrzędnych Rozróżnia ruch jednostajnie zmienny i niejednostajnie zmienny Rozumie czym jest proporcjonalność dwóch wielkości

Ruch i siły Wie że bezwładność ciała to cecha która wiąże się z jego masą Rozpoznaje na przykładach zjawisko bezwładności Zna treść zasad dynamiki Umie obliczać ciężar znając masę przedmiotu pęd i jaka jest jego jednostka Wie jak nazywa się siła będąca przyczyną ruchu po okręgu Zna pojęcie okresu i częstotliwości w ruchu obrotowym Umie podać przykłady siły oporu Wie od czego zależy a od czego nie zależy wartość siły tarcia Wie z jakich obiektów składa się Układ Słoneczny Wie po jakich torach poruszają się planety Rozumie na czym polega bezwładność ciał Wie że siła jest potrzebna do zmiany wartości prędkości lub kierunku ruchu Umie stosować drugą zasadę dynamiki w prostych przykładach Wie, że pęd jest wielkością wektorową Wie od czego zależy wartość siły dośrodkowej przykłady siły dośrodkowej Wie jak skierowane są wektory prędkości i siły dośrodkowej w ruchu po okręgu Rozumie różnicę pomiędzy tarciem statycznym a kinetycznym Potrafi wskazać różnicę między Słońcem a innymi podstawie wartości z tabelki przykłady par sił akcji i reakcji Umie opisać ruch ciała w zależności od wartości i kierunku działania wypadkowej siły Potrafi rozwiązywać typowe zadania z przekształcaniem wzorów z dynamiki Umie powiązać jednostkę siły z innymi jednostkami układu SI Stosuje zasadę za chowania pędu w prostych przykładach Potrafi wyjaśnić działanie silnika odrzutowego Potrafi wyjaśnić od czego zależy tarcie Przekształca jednostki Potrafi swobodnie korzystać ze znanych wzorów i przekształcając ich obliczać każdą z szukanych wielkości w tym działania na jednostkach w układzie SI Umie wyjaśnić z punktu widzenia zasad dynamiki zachowanie się ciał w różnych sytuacjach Umie obliczać wielkości fizyczne posługując się wykresami Umie stosować zasadę zachowania pędu w złożonych przykładach Potrafi jakościowo w oparciu o poznane prawa rozwiązywać zadania problemowe

wokół Słońca Wie że ciała niebieskie krążą wokół siebie dzięki siłą przyciągania grawitacyjnego Wie że przyciąganie grawitacyjne jest wzajemne i powszechne Podaje przykłady szkodliwego wykorzystania tarcia oraz jego negatywnego działania obiektami w Układzie Słonecznym Rozumie, że swobodny spadek ciał na ziemi to efekt przyciągania ziemskiego Rozumie dlaczego planety nie spadają na Słońce a satelity na Ziemię Klasa II Nazwa działu Siły w przyrodzie dopuszczającą Wie że bezwładność ciała to cecha która wiąże się z jego masą Rozpoznaje na przykładach zjawisko bezwładności Zna treść zasad dynamiki dostateczną Rozumie na czym polega bezwładność ciał Wie że siła jest potrzebna do zmiany wartości prędkości lub kierunku ruchu Umie stosować drugą dobrą przykłady par sił akcji i reakcji Umie opisać ruch ciała w zależności od wartości i kierunku działania wypadkowej siły bardzo dobrą Potrafi swobodnie korzystać ze znanych wzorów i przekształcając ich obliczać każdą z szukanych wielkości w tym działania na jednostkach w celującą Umie stosować zasadę zachowania pędu w złożonych przykładach Potrafi jakościowo w oparciu o poznane prawa rozwiązywać zadania problemowe

Umie obliczać ciężar znając masę przedmiotu Wie jak nazywa się siła będąca przyczyną ruchu po okręgu Umie podać przykłady siły oporu Wie od czego zależy a od czego nie zależy wartość siły tarcia Wie z jakich obiektów składa się Układ Słoneczny Wie po jakich torach poruszają się planety wokół Słońca Wie że ciała niebieskie krążą wokół siebie dzięki siłą przyciągania grawitacyjnego Wie że przyciąganie grawitacyjne jest wzajemne i powszechne Podaje przykłady szkodliwego wykorzystania tarcia oraz jego negatywnego działania zasadę dynamiki w prostych przykładach przykłady siły dośrodkowej Wie jak skierowane są wektory prędkości i siły dośrodkowej w ruchu po okręgu Rozumie różnicę pomiędzy tarciem statycznym a kinetycznym Potrafi wskazać różnicę między Słońcem a innymi obiektami w Układzie Słonecznym Rozumie, że swobodny spadek ciał na ziemi to efekt przyciągania ziemskiego Rozumie dlaczego planety nie spadają na Słońce a satelity na Ziemię Potrafi rozwiązywać typowe zadania z przekształcaniem wzorów z dynamiki Umie powiązać jednostkę siły z innymi jednostkami układu SI Stosuje zasadę za chowania pędu w prostych przykładach Potrafi wyjaśnić działanie silnika odrzutowego Potrafi wyjaśnić od czego zależy tarcie Przekształca jednostki układzie SI Umie wyjaśnić z punktu widzenia zasad dynamiki zachowanie się ciał w różnych sytuacjach Umie obliczać wielkości fizyczne posługując się wykresami

Praca, moc, energia mechaniczna Przemiany energii w zjawiskach cieplnych Rozpoznaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym Zna pojęcia pracy i mocy Zna pojęcia energii potencjalnej i kinetycznej Zna jednostki pracy, energii i mocy Zna pojęcie energii mechanicznej Zna zasadę zachowania energii Wie od czego zależy wartość energii kinetycznej i potencjalnej Potrafi w podanym prostym przykładzie opisać przemianę energii mechanicznej Rozumie związek energii wewnętrznej ciała z jego temperaturą Potrafi rozpoznać przykłady zmiany energii wewnętrznej przez wymiany ciepła z otoczeniem Umie obliczać pracę, moc i energię w prostych zadaniach Rozumie związek między pracą a energią Rozumie treść zasady zachowania energii przykłady zastosowania maszyn prostych Rozumie pojęcie mocy Przekształca jednostki Rozumie jak zmienia się energia wewnętrzna przy zmianach stanu skupienia Opisuje czynniki przyspieszające parowanie Wie że w silniku Zna warunek równowagi dla maszyn prostych Potrafi wyjaśnić przemianę energii w różnych sytuacjach Umie obliczać wartość energii potencjalnej Potrafi obliczać energię kinetyczną korzystając z zasady zachowania energii Wie jak obliczać sprawność urządzeń Rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności Zna znaczenie wielkości fizycznych którymi posługujemy się przy opisie zjawisk cieplnych Ze zrozumieniem posługuje się pierwszą zasadą termodynamiki w Rozwiązuje zadania z przemianami energii, mocą i sprawnością urządzeń Sprawnie posługuje się jednostkami Potrafi rozwiązywać zadania z zastosowaniem pierwszej zasady termodynamiki Umie obliczyć wartość energii koniecznej do ogrzania masy danej Potrafi wyjaśnić przemianę energii w nietypowych sytuacjach Rozwiązuje zadania problemowe o większym stopniu trudności Potrafi rozwiązywać zadania problemowe Umie ułożyć i rozwiązać równanie bilansu cieplnego

Wie, że ciepło może przechodzić z ciała o temperaturze wyższej do ciała o temperaturze niższej Zna sposoby przepływu ciepła Wie, że temperatura w czasie topnienia i wrzenia ciał krystalicznych się nie zmienia topnienie, krzepnięcie, parowanie, wrzenie, skraplanie Rozumie na czym polega różnica między wrzeniem a parowaniem przykłady przewodnictwa cieplnego, konwekcji i promieniowania Wie kiedy ciepło podczas danej przemiany jest oddawane otoczeniu, a kiedy pobierane z otoczenia cieplnym zachodzi zamiana energii wewnętrznej na mechaniczną energia wewnętrzna Potrafi rozpoznać na przykładach przypadki w których na skutek wykonanej pracy wzrasta energia mechaniczna ciała a w których energia wewnętrzna ciepło ciepło topnienia i parowania i zna ich jednostki Zna pierwszą zasadę termodynamiki prostych przykładach ilościowych Rozwiązuje proste zadania związane ze zmianą energii mechanicznej w wewnętrzną Potrafi interpretować wykresy Umie obliczyć ilość ciepła potrzebną do stopienia lub odparowania określonej ilości danej substancji Wie na czym polega bilans cieplny substancji o zadany przyrost temperatury

Drgania i fale sprężyste Rozpoznaje ruch drgający fala Wie że w danym ośrodku fala porusza się ze stałą szybkością Zna pojęcia: amplituda, drgania harmoniczne, echo, wahadło matematyczne, okres drgań, częstotliwość drgań Rozumie szkodliwość hałasu Rozumie pojęcia okresu i częstotliwości drgań Zna ich jednostki Wie jakie są rodzaje fal Wie jaki jest zakres dźwięków słyszalnych Zna zjawiska jakim ulegają fale rezonans Zna pojęcie długości fali Potrafi obliczyć częstotliwość, okres drgań i długość fali Umie opisać zjawiska jakim ulegają fale Zna związek okresu drgań wahadła z jego długością Rozwiązuje proste zadania problemowe Wie co to są infra i ultradźwięki Wie co jest jednostką natężenia dźwięku Formułuje samodzielne wypowiedzi związane z ruchem drgającym i falowym Potrafi rozwiązywać zadania problemowe wraz z przeliczaniem jednostek Klasa III

Nazwa działu O elektryczności statycznej dopuszczającą Wie że materia zbudowana jest z cząsteczek Wie że cząsteczki składają się z atomów Zna budowę atomu Zna dwa rodzaje ładunku elektrycznego Wie że ciała elektrycznie obojętne zawierają naładowane cząstki Zna jednostkę ładunku elektrycznego Wie że materiały dzielimy na izolatory i przewodniki Zna sposoby elektryzowania ciał Wie jak oddziałują ładunki pole elektryczne i elektrostatyczne Zna pojęcie pola dostateczną Zna różnicę w budowie wewnętrznej przewodnika i izolatora Zna zasadę zachowania ładunku elektrycznego Zna pojęcie ładunku elementarnego kondensator i do czego służy Rozumie na czym polega elektryzowanie przez dotyk i przez pocieranie Potrafi przedstawiać graficznie różne pola elektryczne Wyjaśnia elektryzowanie ciał na wybranym przykładzie Zna prawo Coulomba dobrą Potrafi korzystać z zasady zachowania ładunku Rozumie prawo Coulomba i potrafi z niego korzystać Rozumie na czym polega elektryzowanie przez indukcję bardzo dobrą Potrafi wyjaśnić efekt rozładowania przez uziemienie celującą Rozwiązuje zadania problemowe

O prądzie elektrycznym jednorodnego jon dodatni i jon ujemny Potrafi narysować linie pola jednorodnego, wokół ładunków jednostkowych oraz ładunków punktowych oddziaływujących na siebie przykłady elektryzowania ciał prąd elektryczny Zna kierunki przepływu prądu Zna podstawowe symbole elektryczne Zna definicję natężenia prądu oraz jego jednostkę Wie do czego służy woltomierz i amperomierz Potrafi wskazać źródło energii elektrycznej Zna prawo Ohma Zna I prawo Rozumie na czym polega przepływ prądu w przewodniku Wie od czego zależy opór elektryczny przewodnika Wie jak się w obwód włącza woltomierz i amperomierz Wie z jakich elementów składa się najprostszy obwód i potrafi go narysować Rozumie I prawo Kirchhoffa Wie na czym polega połączenie szeregowe Potrafi zbudować prosty obwód według schematu Umie mierzyć natężenie i napięcie Rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności wykorzystując znane wzory z prostymi przekształceniami Potrafi obliczyć koszt zużytej energii elektrycznej Oblicza wielkości fizyczne na podstawie wykresów Sporządza wykresy na podstawie obliczeń Rozumie związki między napięciami a natężeniami prądów w łączeniu szeregowym i równoległym Umie zbudować obwód według otrzymanego schematu Potrafi rozwiązywać zadania rachunkowe i problemowe Oblicza koszty zużytej energii elektrycznej w swoim gospodarstwie domowym i analizuje wyniki

O zjawiskach magnetycznych Kirchhoffa Wie, że podczas przepływu prądu w obwodzie energia elektryczna ulega przemianie w inny rodzaj energii Wymienia odbiorniki energii elektrycznej Zna warunki przepływu prądu przez obwód elektryczny Wie, że magnez ma dwa bieguny oraz jakie jest oddziaływanie między biegunami magnetycznymi Wie, że wokół ziemi istnieje pole magnetyczne Wie, że do wykrycia pola magnetycznego służy igła magnetyczna Potrafi za pomocą opiłków żelaza i magnesu pokazać linie pola i równoległe odbiorników Wie jak obliczać pracę i moc prądu Potrafi obliczać pracę i moc oraz opór elektryczny Potrafi określić zakres amperomierza i woltomierza Zna jednostki, wielkości opisujące prąd elektryczny Dokonuje obliczeń oporu zastępczego Potrafi określić linie pola magnetycznego wokół przewodnika z prądem indukcja elektromagnetyczna Umie zbudować prosty elektromagnes Potrafi omówić budowę i zasadę działania transformatora Wie, że od czego zależy wartość siły elektrodynamicznej Umie Potrafi określić kierunek linii pola magnetycznego powstającego wokół przewodnika z prądem (prostoliniowego, kołowego i zwojnicy) Umie wskazać podobieństwa pól magnetycznych, cewki i magnesu sztabkowego Wie, że pole magnetyczne może zakrzywiać tor poruszających się Określania kierunek i zwrot siły elektrodynamicznej Stosuje regułę Lenza Potrafi objaśnić pojęcia napięcie skuteczne i natężenie skuteczne Umie wykazać wady i zalety zasilania prądem przemiennym i stałym Rozwiązuje zadania problemowe częstotliwość prądu przemiennego

magnetycznego Wie, że wokół przewodu w którym płynie prąd wytwarza się pole magnetyczne Wie jak ustawia się igła w polu magnetycznym Ziemi i magnesu oraz potrafi to narysować Potrafi narysować linie pola magnetycznego wokół magnesu sztabkowego i podkowiastego Zna różnicę między magnesem a elektromagnesem Wie że domowe instalacje elektryczne zasilane są prądem przemiennym Zna pojęcie siły elektrodynamicznej Zna parametry prądu sieciowego w Polsce transformator fala elektromagnetyczna Zna prędkość fali zademonstrować zjawisko indukcji elektromagnetycznej Wie kiedy płynie prąd indukcyjny Zna regułę określającą kierunek prądu indukcyjnego i siły elektrodynamicznej Zna wzór Lorenza Rozumie jak powstaje napięcie w obwodzie wtórnym transformatora Podaje przykłady fal elektromagnetycznyc h i ich zastosowanie ładunków elektrycznych Potrafi określić kierunek działania siły elektrodynamicznej Potrafi określić kierunek siły z jaką pole magnetyczne działa na ładunek poruszający się prostopadle do linii pola Potrafi wyjaśnić że zjawisko indukcji powoduje powstawanie napięcia w obwodzie wtórnym transformatora Potrafi rozwiązywać proste zadania związane z transformatorem Umie wyjaśnić działanie silnika prądu stałego Zna zagrożenia dla środowiska jakie niesie produkcja i transport energii elektrycznej Zna różnicę między

Optyka, czyli nauka o świetle elektromagnetycznej w próżni Umie podać przykłady źródeł światła Wie że światło rozchodzi się po linii prostej Wie że światło jest falą Zna zjawisko i prawo odbicia zwierciadło Potrafi narysować obraz przedmiotu w zwierciadle płaskim soczewka Zna rodzaje soczewek Zna pojęcia: ognisko, ogniskowa pryzmat Zna zjawisko załamania światła Potrafi narysować odbicie światła regularne i nieregularne Potrafi graficznie przedstawić obrazy w zwierciadłach kulistych i wklęsłych Wie jak powstaje obraz rzeczywisty i pozorny Wie że światło białe padające na pryzmat ulega rozszczepieniu Zna cechy obrazów w zwierciadłach prądem przemiennym i stałym Wie że światło ma naturę cząsteczkowofalową Wie że światło możemy traktować jako strumień cząstek zwanych fotonami zdolność skupiająca soczewki Umie wykreślić bieg wiązki światła na granicy dwóch ośrodków Wie na czym polega interferencja i dyfrakcja światła Umie graficznie otrzymać obraz w soczewce skupiającej Wie że przyczyną załamania światła jest różnica prędkości rozchodzenia się światła w różnych ośrodkach Zna praktyczne zastosowanie podczerwieni i nadfioletu i umie to Umie pokazać różne obrazy powstające w soczewce skupiającej i zwierciadle kulistym Zna konstrukcję obrazów otrzymywanych za pomocą soczewki i zwierciadeł kulistych Rozumie jak powstają wrażenia barwne w świetle odbitym i przechodzącym Wie jak działa luneta, mikroskop Rozwiązuje zadania z wykorzystaniem równania zwierciadła, równania soczewki i powiększenia liniowego Potrafi wskazać podobieństwa i różnice w działaniu oka i aparatu fotograficznego

promieniowanie umiejscowić w widmie fal elektromagnetycznyc h Wie jak działa oko, lupa Wie na czym polegają podstawowe wady wzroku i jak się je koryguje Zna pojęcia powiększenie liniowe, równanie zwierciadła.