Roczny Raport Wdrożeniowy 2011

Cel Europejska Współpraca Terytorialna Perspektywa finansowa 2007-2013 Program Krajów Związkowych Meklemburgia-Pomorze Przednie/ Brandenburgia Rzeczpospolitej Polskiej (województwo zachodniopomorskie) Nr Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 Przyjęty przez Komitet Monitorujący w dniu 26.06.2012 r. 12.06.2012

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 Kierownictwo Programu/Instytucja Zarządzająca Ministerstwo Gospodarki, Budownictwa i Turystyki Meklemburgii-Pomorza Przedniego Referat 250 Europejska Współpraca Terytorialna INTERREG Kierownik referatu Ursula Brautferger Johannes-Stelling-Straße 14 D-19053 Schwerin Niemcy Telefon: +49 (0)385-588 5250 Fax: +49 (0)385-588 485 5250 E-mail: u.brautferger@wm.mv-regierung.de Instytucje Koordynujące Ministerstwo Gospodarki i Spraw Europejskich Kraju Związkowego Brandenburgia Ref. 43 Fundusze Strukturalne Cel 3 Kierownik referatu Gisela Mehlmann Heinrich-Mann-Allee 107 14473 Poczdam Tel.: + 49 (0)331 866-1650 Fax: + 49 (0)331-866-1743 E-Mail: gisela.mehlmann@mwe.brandenburg.de Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Współpracy Terytorialnej ul. Wspólna 2/4 00-926 Warszawa Polska Dyrektor Departamentu Iwona Brol Tel.: + 48 22 330 31 04 Fax: + 48 22 330 31 56 E-mail: iwona.brol@mrr.gov.pl 2

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 Spis treści Skróty:... 4 1. WPROWADZENIE... 5 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO... 6 2.1 Wyniki i analiza zaawansowania Programu... 6 2.1.1 Informacje o stanie materialnej realizacji Programu... 6 2.1.2 Informacje finansowe... 10 2.1.3 Informacje o wykorzystaniu środków funduszowych... 10 2.1.4 Wsparcie z podziałem na grupy docelowe... 11 2.1.5 Zwrot wsparcia lub jego ponowne wykorzystanie... 12 2.1.6 Analiza jakościowa... 12 2.2 Informacje o zgodności z prawem wspólnotowym... 15 2.3 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 16 2.4 Zmiany przepisów wykonawczych Programu Operacyjnego... 16 2.5 Istotne zmiany, zgodne z art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/ 2006... 17 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami... 17 2.7 Monitoring i ocena... 19 3. REALIZACJA WEDŁUG OSI PRIORYTETÓW... 20 3.1 Priorytet 1 Wsparcie działań na rzecz infrastruktury służącej współpracy transgranicznej i poprawie stanu środowiska na obszarze wsparcia... 22 3.1.1 Wyniki i analiza zaawansowania... 22 3.1.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 24 3.2 Priorytet 2 Wsparcie transgranicznych powiązań gospodarczych oraz zacieśnienie współpracy gospodarczo - naukowej... 25 3.2.1 Wyniki i analiza zaawansowania... 25 3.2.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 27 3.3 Priorytet 3 Transgraniczny rozwój zasobów ludzkich oraz wsparcie współpracy transgranicznej w zakresie ochrony zdrowia, kultury i edukacji... 27 3.3.1 Wyniki i analiza zaawansowania... 27 3.3.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 30 3.3.3 Fundusz Małych Projektów (FMP)... 30 4. DUŻE PROJEKTY... 35 5. POMOC TECHNICZNA... 35 5.1 Zastosowanie Pomocy Technicznej... 35 5.2 Udział finansowy... 37 6. INFORMACJA I PUBLIKACJA... 37 6.1 Plan komunikacji... 37 6.2. Działania promocyjne... 39 Wizualizacja... 40 Nowe media... 40 Prasa, radio, telewizja... 41 Spotkania informacyjne... 41 Materiały reklamowe, Newsletter... 44 ZAŁĄCZNIKI... 45 3

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 Skróty: KM EFRR efreporter EFRROW EFS PROW Komitet Monitorujący Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Elektroniczny System Gromadzenia Danych Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Społeczny Program Rozwoju dla Obszarów Wiejskich WST Wspólny Sekretariat Techniczny KK RPK FMP PT Koordynator Krajowy Regionalny Punkt Kontaktowy Fundusz Małych Projektów Pomoc Techniczna (priorytet 4 Programu Operacyjnego) 4

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 1. WPROWADZENIE Program Operacyjny Celu 3 Europejska Współpraca Terytorialna Współpraca transgraniczna krajów związkowych Meklemburgia Pomorze Przednie / Brandenburgia oraz Rzeczpospolitej Polskiej (województwo zachodniopomorskie) na okres programowania 2007-2013 został zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej K(2008) 1085 z numerem. Program Operacyjny został zmieniony uchwałą Komisji Europejskiej K (2010) 3043 z dnia 17.05.2010 r. Niniejszy Roczny Raport Wdrożeniowy opiera się na wskazówkach z załącznika XVIII rozp. (WE) nr 1828/2006 Komisji z 08.12.2006 r. o ustaleniu przepisów wykonawczych do rozp. (WE) 1083/2006 Rady z ogólnymi przepisami o EFRR, EFS i Funduszu Spójności oraz rozp. (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady o EFRR. Poza tym uwzględniono rozporządzenie (WE) 846/2009 z dnia 01.09.2009 r., które poprzez uproszczenie przepisów prawnych pozwala na niewielkie zmiany w formacie sprawozdania. Poza prezentacją realizacji Programu operacyjnego 5

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 niniejszy roczny raport wdrożeniowy podaje informacje o działaniach wykonanych w Programie ponad wymagania minimalne zawarte w ww. przepisach. Wszystkie przedstawiane w Rocznym Raporcie Wdrożeniowym 2011 odnoszą się do statusu zatwierdzeń i wypłat środków na dzień 31.12.2011 r. Poprzedni Roczny Raport Wdrożeniowy za rok interwencji 2010 został przyjęty przez Komisję Europejską w dniu 02.09.2011 r. Sprawozdanie zostało zgodnie z założeniami Planu Komunikacji opublikowane na stronach internetowych Programu. (http://www.interreg4a.info/index.php?id=27&l=1). 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO 2.1 Wyniki i analiza zaawansowania Programu 2.1.1 Informacje o stanie materialnej realizacji Programu W roku 2011 podpisano łącznie 21 umów o dofinansowanie bądź wydano decyzji o przyznaniu wsparcia na łączną kwotę wydatków kwalifikowalnych w wysokości 42.583.523,20 euro: Decyzje / umowy o dofinansowanie w 2011 r.: Liczba projektów wydatki kwalifikowalne łącznie(euro) dofinansowanie EFRE (euro) stawka dofinansowania Priorytet 1 5 15.174.210,85 12.885.048,00 84,91% 2 11 16.629.024,81 14.134.660,00 85,00% 3 5 10.780.287,54 9.163.242,00 85,00% PROGRAM ŁĄCZNIE (bez PT) 21 42.583.523,20 36.182.950,00 84,97% Lista wszystkich zatwierdzonych w 2011 r. projektów oraz każdorazowych beneficjentów z podaniem kwoty dofinansowania ze środków EFRR znajduje się w załączniku nr 1. Informacje o przyjętych przez Komitet Monitorujący Programu, a tym samym zatwierdzonych projektach zostały opublikowane na stronie internetowej Programu pod adresem http://www.interreg4a.info/index.php?id=56&l=1. Listę beneficjentów można pozyskać z następującej strony internetowej http://www.interreg4a.info/index.php?id=16&l=1. W toku prezentacji priorytetów Programu w punkcie 3 niniejszego raportu przedstawione zostaną przykładowe projekty zatwierdzone w 2011 r. 6

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 W oparciu o 21 umów i decyzji o dofinansowaniu podpisanych w roku sprawozdawczym 2011 i w oparciu o związane z tym oczekiwane wyniki projektów, można w następujący sposób przestawić główne wskaźniki Programu: a) Kryteria odnoszące się do jakości transgranicznej Z 21 zatwierdzonych 11 projektów spełnia wszystkie cztery kryteria współpracy (wspólne opracowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie); 9 projektów spełnia przynajmniej 3 kryteria, 1 projekt spełnia przynajmniej 2 kryteria. b) Wpływ na transgraniczną integrację Wszystkie zatwierdzone projekty oddziaływują pozytywnie na transgraniczne procesy integracji. Przykładem integracyjnego transgranicznego projektu jest Punkt Kontaktowo-Doradczy dla polskich i niemieckich obywateli na obszarze pogranicza 01.04.2011-31.03.2014 (INT-10-0040): Wyniki przeprowadzonej już w 2010 r. ewaluacji ówczesnego projektu Punkt Kontaktowo-Doradczy (INT-08-0010) potwierdziły potrzebę istnienia takiej placówki. Osoby mieszkające po jednej, a pracujące po drugiej stronie granicy powinny orientować się w prawnych uwarunkowaniach w obu państwach (np. ustawodawstwo w zakresie spraw społecznych i podatków). Z uwagi na rosnącą liczbę osób pracującej po jednej, a mieszkających po drugiej stronie granicy oraz dynamikę zbliżenia gospodarczego i społecznego poza punktem w Löcknitz utworzono dalszy punkt kontaktowy w Szczecinie, celem wsparcia mieszkańców obu stron granicy w kwestiach społecznych i gospodarczych. Oba punkty mają wspierać transgraniczną, społeczną i zawodową integrację polskich i niemieckich obywateli na obszarze wsparcia. c) Oddziaływanie na środowisko W trzech projektach celem głównym jest zachowanie jakości środowiska i dziedzictwa naturalnego. Sześć dalszych projektów pozytywnie oddziałuje na środowisko. Pozostałe 12 ze wszystkich projektów zatwierdzonych w okresie sprawozdawczym jest przynajmniej neutralne w stosunku do środowiska naturalnego. Na zachowanie dziedzictwa naturalnego ukierunkowany jest na przykład projekt Harmonizacja i optymalizacja zarządzania obszarami NATURA 2000 na transgranicznym obszarze przyrodniczym Doliny Dolnej Odry (INT-09-0040): Głównym przedmiotem projektu są działania na rzecz poprawy monitoringu, zarządzania i działań na rzecz zachowania przyrody podejmowanych w toku realizacji wytycznych 7

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 dotyczących obszaru NATURA 2000 (dyrektywa środowiskowa i dyrektywa ptasia) na obszarze przyrodniczym Doliny Dolnej Odry. Z fachowego punktu widzenia ochrony przyrody należy przy pomocy zharmonizowanego polsko-niemieckiego zarządzania stworzyć jego innowacyjny model, który może znaleźć zastosowanie również w innych europejskich regionach granicznych. Poza tym szeroka opinia publiczna, w szczególności mieszkańcy regionu i jego goście mają być informowani o treściach i celach programu NATURA 2000. d) Wkład w poprawę struktur transgranicznych Szczególnie wartego wyróżnienia wkładu do poprawy struktur transgranicznych oczekuje się w przypadku ośmiu projektów. Projekt Pomerania regionem modelowym ds. współpracy terytorialnej w zakresie badań przesiewowych noworodków (INT-10-0008) jest przykładem tworzenia regionalnych struktur w transgranicznej opiece zdrowotnej. Celem projektu jest wspólny transgraniczny screening noworodków, realizowany przez regionalne centra screeningowe w Greifswaldzie i w Szczecinie oraz jego instytucjonalizacja. Badania przesiewowe (screening noworodków) jest jednym z najważniejszych badań profilaktycznych do wczesnego wykrywania wrodzonych defektów przemiany materii i zaburzeń hormonalnych, których na podstawie objawów zewnętrznych nie można w porę rozpoznać. Celem projektu jest identyfikacja chorych dzieci już w pierwszych dniach życia i, w przypadku gdy jest to niezbędne, natychmiastowe podjęcie leczenia. Można w ten sposób uniknąć wielonarządowych uszkodzeń, ciężkiej niepełnosprawności i przypadków śmiertelnych. Poprzez wspólne planowanie, finansowanie i organizację oraz przeprowadzenie screeningu ma być podniesiona jego jakość, rozszerzone spektrum wykrywanych zachorowań, a opieka nad badanymi dziećmi ma ulec poprawie. Tym samym stworzony zostanie region modelowy w całej Europie w odniesieniu do przyszłościowej kooperacji w zakresie badań screeningowych noworodków. e) Kwestia równouprawnienia i braku dyskryminacji 21 zatwierdzonych w 2011 r. projektów jest zgodnych z zasadami równouprawnienia i braku dyskryminacji.. f) Trwałość (zrównoważony rozwój) Przy wyborze projektów do dofinansowania zwracano uwagę na to, aby przedsięwzięcia w sposób trwały oddziaływały na obszar wsparcia. Dotyczy to przede wszystkim zachowania środowiska naturalnego, rozwoju gospodarczego, integracji społecznej i tendencji 8

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 demograficznych. Oznacza to podjęcie działań zmierzających do tego, aby zmiany strukturalne wywołane postępem technicznym i wzrostem konkurencji międzynarodowej oraz rozwojem technologicznym przebiegały w sposób łagodny i przyjazny dla środowiska. Należy dążyć do właściwego skoordynowania działań zmierzających do osiągnięcia wzrostu gospodarczego, wzrostu zatrudnienia, integracji społecznej i ochrony środowiska. Wskaźniki główne Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie Kryteria: wspólna koncepcja, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie 42 43 44 Liczba przedsięwzięć, które spełniają dwa kryteria Liczba przedsięwzięć, które spełniają trzy kryteria Liczba przedsięwzięć, które spełniają cztery kryteria Liczba projektów 45 46 47 wspierających transgraniczny handel służących wspólnemu wykorzystaniu infrastruktury służących współpracy w zakresie usług publicznych wynik 1 1 2 założenie 16 wynik 7 9 9 25 założenie 32 wynik 5 17 11 33 założenie 24 wynik 2 1 4 7 założenie 5 wynik 1 11 7 19 założenie 20 wynik 7 7 11 25 założenie 20 48 49 50 51 zmniejszających wykluczenie społeczne poprzez lepszy dostęp do transportu, sieci teleinformatycznych i usług które mają wspierać i poprawiać wspólną ochronę przyrody i wspólne zarządzanie ekologiczne liczba osób, które biorą udział we wspólnych działaniach z zakresu kształcenia i dokształcania liczba osób, które dzięki przedsięwzięciom współpracy transgranicznej znajdą miejsce pracy po drugiej stronie granicy wynik 3 5 9 17 założenie 20 wynik 2 3 6 11 założenie 15 wynik 65 95 140 300 kobiety 40 64 35 139 mężczyźni 25 31 105 161 założenie 3500 wynik 2 3 5 kobiety 2 3 5 mężczyźni założenie 5 9

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 2.1.2 Informacje finansowe Wnioski o płatność do Komisji Europejskiej wpływały we wszystkich trzech priorytetach oraz w priorytecie Pomoc Techniczna (dane skumulowane do 31.12.2011 w euro): Priorytet Priorytet 1 (EFRR) Infrastruktura na rzecz transgranicznej kooperacji i ochrony środowiska Priorytet 2 (EFRR) Powiązania gospodarcze współpraca gospodarki i nauki Priorytet 3 (EFRR) Zasoby ludzkie, współpraca transgraniczna Priorytet 4 (EFRR) Pomoc Techniczna Wydatki beneficjentów, które zawarte są w przekazanych Instytucji Zarządzającej wnioskach o płatność Odpowiedni wkład publiczny Wydatki zrealizowane przez instytucję upoważnioną do realizacji płatności Płatności wykonane przez Komisję Europejską - łącznie Wydatki beneficjentów, które zawarte są w przekazanych Instytucji Zarządzającej wnioskach o płatność a b c d e = c: kiedy a koszty łącznie (T), lub e = d: a, kiedy a koszty publiczne 65.154.229,00 T 15.141.613,95 15.141.613,95 23,24% 35.236.899,00 T 2.711.793,95 2.711.793,95 7,70% 46.484.064,00 T 12.705.015,93 12.705.015,93 27,33% 9.375.015,00 T 2.838.265,25 2.838.265,25 30,27% Kwota łącznie 156.250.207,00 33.396.689,08 33.396.689,08 21,37% 2.1.3 Informacje o wykorzystaniu środków funduszowych Środki z EFRR zakontraktowane w umowach i decyzjach o dofinansowaniu zostały wykorzystane w następujący sposób (wydatki bez Pomocy Technicznej skumulowane do 31.12.2011 w euro): Główny temat (rząd wielkości wydatków) Forma finansowania Rodzaj obszaru Gałąź gospodarki Obszar 01 01 08 17 527.161,00 03 01 08 00 5.000.380,00 11 01 08 22 11.327.057,00 13 01 08 19 51.000,00 13 01 08 00 449.885,00 13 01 08 17 2.199.053,00 13 01 08 19 409.117,68 10

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 14 01 08 22 1.458.928,00 14 01 08 18 1.724.986,00 23 01 08 22 23.869.252,00 24 01 08 17 3.680.377,00 31 01 08 17 4.765.751,00 46 01 08 00 2.962.887,00 48 01 08 21 2.928.059,00 53 01 08 21 2.043.400,00 55 01 08 21 3.001.942,00 55 01 08 21 3.084.359,00 56 01 08 22 70.804,00 56 01 08 00 2.192.413,00 57 01 08 21 3.761.009,00 57 01 08 00 424.719,00 58 01 08 22 552.414,00 59 01 08 00 20.058.013,00 62 01 08 00 520.613,00 75 01 08 18 3.768.375,00 79 01 08 18 2.239.718,00 80 01 08 20 10.480.987,70 80 01 08 00 90.677,00 80 01 08 17 280.500,00 ŁĄCZNIE 113.923.837,38 2.1.4 Wsparcie z podziałem na grupy docelowe Do końca roku sprawozdawczego 2011 osiągnięto następujący stan wykorzystania środków w odniesieniu do grup docelowych (skumulowane, bez PT do dnia 31.12.2011 r.): Grupy docelowe ilość Zatwierdzone środki z EFRR w euro Administracja publiczna, samorząd (miasta, gminy i związki gmin, polskie jednostki samorządu terytorialnego, powiaty, kraje związkowe, Meklemburgia-Pomorze Przednie i Brandenburgia) lub reprezentanci ich interesu Osoby prawne pożytku publicznego (np. stowarzyszenia, zrzeszenia, fundacje) oraz organizacje pozarządowe Podmioty prawa publicznego (np. szkoły wyższe, uniwersytety) 122 84.123.430,38 23 16.139.923,00 15 13.660.484,00 Łącznie 160 113.923.837,38 11

2.1.5 Zwrot wsparcia lub jego ponowne wykorzystanie 12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 W roku sprawozdawczym nie doszło do sytuacji zwrotu wsparcia ani jego ponownego wykorzystania (artykuł 57 i 98 rozporządzenia 1083/2006). 2.1.6 Analiza jakościowa Skumulowane umowy i decyzje o dofinansowaniu od momentu rozpoczęcia Programu Dofinansowanie z EFRR (EUR)) stawka Plan EFRR (EURO) (Stan na dzień 31.12.2011 r.): Priorytet Liczba projektów Łączne koszty kwalifikowane (EURO) Wykorzystanie 1 19 54.628.395,92 46.336.027,00 84,82% 55.381.094,00 83,67% 2 18 34.238.134,61 29.102.395,00 85,00% 29.951.364,00 97,17% 3 23 46.710.317,50 38.485.415,38 82,39% 39.511.452,00 97,40% PROGRAM ŁĄCZNIE (bez PT) 60 135.576.848,03 113.923.837,38 84,03% 124.843.910,00 91,25% Tabela pokazuje, że już na 2 lata przed końcem okresu dofinansowania osiągnięto szczególnie wysoki poziom finansowego zaangażowania Programu, wynoszący ponad 91%. Zaangażowanie dofinansowania według osi priorytetowych pokazuje w dużym stopniu jednorodny obraz pod kątem projektów zatwierdzonych w każdym z nich. Trochę mniejsze zaangażowanie finansowe w priorytetach 2 i 3 na dzień 31.12.2011 r. można wytłumaczyć tym, iż w szczególności projekty infrastrukturalne w priorytecie 1 wymagają z uwagi na swoją złożoność przy uwzględnieniu polskich i niemieckich systemów prawnych (uzyskanie pozwoleń wynikających z prawa budowlanego i prawa ochrony środowiska, weryfikacje budowlano-branżowe, aktualizację udokumentowania całości finansowania, itd.) dłuższego okresu opracowywania tych projektów w toku zatwierdzania. Pomimo tego, iż projekty zostały do dofinansowania wybrane przez Komitet Monitorujący do końca lutego 2011 r., z wyżej wymienionych powodów do 31.12.2011 nie można było dla niektórych obiektów sporządzić umów / decyzji o dofinansowaniu. Przy uwzględnieniu wszystkich decyzji KM dotyczących wyboru projektów skumulowane zaangażowanie środków wygląda następująco: (dane finansowe: Protokół posiedzenia KM z dnia 22.02.2011): Priorytet Liczba projektów Łączne koszty kwalifikowane (EURO) Dofinansowanie z EFRR (EUR)) stawka Plan EFRR (EURO) wykorzysta nie 1 24 68.036.361,44 56.077.440,17 82,42% 55.381.094,00 101,26% 2 18 34.317.145,28 29.044.566,06 84,64% 29.951.364,00 96,97% 3 24 48.929.829,45 39.561.804,46 80,85% 39.511.452,00 100,13% 12

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 PROGRAM ŁĄCZNIE 66 151.283.336,17 124.683.810,69 82,42% 124.843.910,00 99,87% Prawie 100% zaangażowanie środków poprzez uchwały KM prowadzi do tego, iż dalsze projekty mogą być wybierane do dofinansowania, jeżeli do Programu wrócą środki zaoszczędzone w zrealizowanych dotychczas projektach. Wysokie zaangażowanie środków nie jest jednak gwarancją skutecznej finansowej realizacji Programu. Tak samo ważnym jest, aby sprawnie dokonywano wypłaty środków (z pewnym przesunięciem czasowym, spowodowanym całym procesem realizacji projektu wraz z terminami kontroli i składania wniosków o płatność). Do końca roku sprawozdawczego całkowite wypłaty (EFRR + wkład krajowy), zgłoszone do Komisji Europejskiej wynosiły 33,4 mln. Jest to wzrost w stosunku do roku sprawozdawczego 2010 (7,3 mln ) o 26,1 mln. Tym samym wyraźnie przekroczono wymóg minimalny z reguły n+3 w wysokości 20.685.639,00 i jest to solidny fundament dla prawidłowego finansowego wdrażania Programu w kolejnych latach. Do 31.12.2011 r. w ramach płatności dla Beneficjentów ze środków EFRR wypłacono kwotę 32.557.456,20. Analiza wynikowa dofinansowanych projektów nie może być w chwili obecnej przeprowadzona, ponieważ w roku sprawozdawczym nie zakończono żadnego z zatwierdzonych projektów (brak przedłożenia Dowodu Wykorzystania Środków w Krajowym Instytucie Wsparcia dla Meklemburgii- Pomorza Przedniego), a w związku z tym nie ma też żadnych faktycznie osiągniętych wartości wskaźników. Jeżeli założy się, iż wartości zakładane w zatwierdzonych projektach zostaną osiągnięte, można w oparciu o wyniki międzyokresowe ewaluacji sformułować następujące wypowiedzi: Przedstawione wyniki i wielkości zakładane (przy uwzględnieniu wszystkich projektów wybranych przez Komitet Monitorujący) pokazują zasadniczo pozytywny obraz możliwości osiągnięcia celów Programu. I tak większość projektów spełnia więcej, niż przynajmniej wymagane 2 z 4 kryteriów: wspólna koncepcja, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie. Prawie wszystkie wartości są spełnione powyżej 50%. Niektóre zaplanowane wartości zostały już osiągnięte lub też przekroczone. Pod koniec roku 2011 rozpoczęto ewaluację systemów wskaźnikowych, przyjmując dane na dzień 31.10.2011. Istotne wyniki analizy będą ujęte w Raporcie Rocznym za rok 2012. 13

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 Strategia Lizbońska była podstawą opracowania Programu, w szczególności w zakresie formułowania celów i priorytetów. Tak samo w odpowiedni sposób uwzględniono przyjęte w 2006 r. Strategiczne Wytyczne Polityki Spójności, które są ściśle związane ze Strategią Lizbońską. Projekty dofinansowane do tej pory w Programie stanowią regionalny wkład do priorytetów wytycznych strategicznych Wzmocnienie siły przyciągania regionów i miast w państwach członkowskich (poprzez projekty, które mają poprawić usługi dla obywateli w regionie, jak na przykład punkty doradztwa dla obywateli, sieci telemedyczne oraz poprzez projekty, które ukierunkowane są na poprawę atrakcyjności turystycznych, np. geoturystyka oraz sieci atrakcji kreowanych przez różne podmioty turystyczne), wspieranie innowacji, inicjatywy przedsiębiorczej i rozwoju gospodarki bazującej na wiedzy (np. poprzez wspólne tworzenie systemu nowoczesnych metod trwałego zagospodarowania lasu) oraz tworzenie większej liczby i lepszych miejsc pracy (np. poprzez projekty kształcenia zawodowego oraz współpracy szkół wyższych/uniwersytetów w projektach medycznych). W czerwcu 2010 r. Rada Europejska uchwaliła strategię Europa 2020. W strategii tej priorytety odnoszą się do inteligentnego, trwałego i zintegrowanego wzrostu w Unii Europejskiej. Priorytety strategii Europa 2020 wspierane są w ramach finansowych możliwości Programu poprzez projekty transgraniczne: Inteligentny wzrost (edukacja, nauka, innowacje, społeczeństwo cyfrowe) Przyczynek stanowią tu na przykład projekty kształcenia zawodowego i sieć telemedyczna. Trwały wzrost (gospodarka o małych emisjach, ochrona środowiska, przyjazne środowisku technologie, sieci obejmujące Unię Europejską, poprawa warunków funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw oraz dla użytkowników). W szczególności należy w tym Programie podkreślić takie projekty, jak Stworzenie transgranicznego systemu wspomagania podejmowania decyzji poprzez zdalne modelowe oszacowanie ilości biomasy w lasach obszarów wsparcia POMERANIA (ForseenPOMERANIA) lub Stworzenie wspólnego polsko-niemieckiego systemu zwalczania wielkoobszarowych zanieczyszczeń na Odrze oraz zwalczania innych wydarzeń na obszarze pogranicza ). Zintegrowany wzrost (więcej i lepsze miejsca pracy, inwestycje w kompetencje oraz w edukację ogólnozawodową, ogólnoeuropejska wymiana korzyści warunkujących wzrost). 14

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 Przykładami są takie dofinansowane działania, jak projekt Wykorzystanie europejskich szans innowacyjne kształcenie, zapewnienie innowacyjnego kształcenia poprzez inwestycje w infrastrukturę w Euroregionie POMERANIA lub projekty Programu, dotyczące sieci turystycznych. Informacje o Strategii Morza Bałtyckiego zostały w roku sprawozdawczym opublikowane w newsletterze Programu (Wydanie 2/2011). Poza tym celem udziału Programu we wspieraniu Strategii Morza Bałtyckiego, jedna z pracownic WST została ustanowiona koordynatorką. Do jej zadań należy udział w ważnych wydarzeniach, przygotowywanie materiałów informacyjnych o Strategii Morza Bałtyckiego pod kątem potrzeb komunikacji WST, wsparcie przy koordynacji procesu certyfikacji, ustalanie możliwości udziału w projektach flagowych, pozyskiwanie informacji o przyszłym rozwoju Strategii Morza Bałtyckiego oraz koordynacja przygotowywania informacji i jej przetworzenia po spotkaniach i wydarzeniach. Koordynatorka w roku 2011 wzięła w udział w spotkaniu "13th Baltic Development Forum Summit and the European Commission s 2nd Annual Forum on the EU Strategy for the Baltic Sea Region w Gdańsku w dniach od 24 do 26 września. Równość szans kobiet i mężczyzn jest celem przekrojowym niniejszego Programu. Wspólny Sekretariat Techniczny (WST) sprawdza wnioski pod kątem uwzględniania tego celu. Zatwierdzone przez Komitet Monitorujący kryteria wyboru projektów obejmują aspekt równości szans. Wszystkie dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego 2007-2013 działania są otwarte na kobiety i mężczyzn niezależnie od ich rasy, pochodzenia etnicznego, religii i światopoglądu, niepełnosprawności, wieku, czy orientacji seksualnej. Obowiązują jedynie uwarunkowania otrzymania wsparcia, specyficzne względem danego działania. 2.2 Informacje o zgodności z prawem wspólnotowym W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły żadne problemu w odniesieniu do kwestii zgodności z prawem wspólnotowym. 15

2.3 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze 12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 W roku sprawozdawczym 2011 nie wystąpiły żadne istotne problemy. W konsekwencji pisma Komisji Europejskiej z dnia 7 stycznia 2011 r. dotyczącego kontroli corocznej, Instytucja Audytowa podjęła kontrolę obecnej procedury wyboru projektów. Przedmiotem kontroli było w szczególności przestrzeganie podkreślonej przez Komisję Europejską zasady przejrzystości wyboru projektów. W rocznym sprawozdaniu kontrolnym 2011 Instytucja Audytowa powiadomiła o tym, iż procedurę wyboru projektów można jeszcze uznać za stosowną. Zaleciła dokumentowanie dyskusji poprzedzającej na forum Komitetu Monitorującego wybór projektów. Komisja Europejska przychyliła się do zalecanej poprawy dokumentowania decyzji o wyborze projektów. Wymaga ona, aby w przyszłości ustanowić przejrzysty proces wyboru projektów, w ramach którego eksperci przyznają punkty, na bazie których powstaje lista rankingowa projektów do wyboru. Partnerzy Programu będą się w toku przygotowania następnego okresu programowania angażować na rzecz dalszego rozwoju procedury wyboru projektów w duchu wymogów Komisji Europejskiej. 2.4 Zmiany przepisów wykonawczych Programu Operacyjnego W roku 2011 pojawiło się jedno uzupełnienie odnośnie wyboru projektów. Dnia 05.08.2011 członkowie Komitetu Monitorującego podjęli następującą uchwałę: Projekty z zakresu miejsc spotkań i edukacji mogą uzyskać w okresie programowania 2007-2013 dofinansowanie, jeżeli w ten sposób wzrośnie jakość istniejących placówek, np. poprzez wsparcie transgranicznych portali tematycznych, które oferują usługi dwujęzyczne, celem ułatwienia określonym grupom docelowym dla tych placówek dostępu do ich oferty bądź poprzez przyczynianie się do większego usieciowienia tych placówek, co pozwala na optymalne wykorzystanie potencjałów synergii oraz ułatwia tworzenie tematycznych strategii działania. Poza tym Wspólny Sekretariat Techniczny w Löcknitz i Partnerzy Programu będą w przyszłości przy ocenie tego typu projektów uwzględniać skonsolidowane zalecenia studium ewaluacji miejsc spotkań i edukacji z dnia 26.11.2010 r. firmy Infrastruktur&Umwelt Professor Böhm und Partner, Poczdam. 16

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 2.5 Istotne zmiany, zgodne z art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/ 2006 W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono przypadku, w którym wprowadzono by istotne zmiany, zgodnie z art. 57 (WE) nr 1083/2006. 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami Wsparcie w ramach Celu 3 odbywa się na obszarze wsparcia równolegle z wykorzystaniem całego szeregu innych regionalnych, narodowych i europejskich instrumentów wsparcia. Są to między innymi narodowe programy pomocowe z wykorzystaniem środków EFRR oraz EFS. Cały szereg specyficznych aspektów znajdujących wsparcie finansowe ze środków Celu 3 może być też ukierunkowany na inne instrumenty pomocowe. Strategiczne ukierunkowanie Celu 3 polega na tym, iż osiąga się w stosunku do innych instrumentów dodatkowe impulsy poprzez celowe wzmocnienie kooperacji transgranicznej. Wsparcie w ramach Celu 3 realizuje tym samym cel zapisany w rozporządzeniu EFRR, polegający na rozwijaniu działań transgranicznych aby na obszarze pogranicza w sposób trwały implementować możliwie wiele łączących elementów. Operacyjne wdrożenie zapewnione jest również poprzez kryteria wyboru, w których odzwierciedlenie znajdują założenia rozporządzenia, a w ten sposób dofinansowane mogą być projekty, w których polscy i niemieccy partnerzy współpracują ze sobą w przynajmniej na 2 z 4 następujących sposobów: wspólne opracowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie. Podstawową ideą Programu jest to, aby samorządy terytorialne, organizacje pozarządowe oraz gospodarka regionalna mogły odnosić korzyści z wymiany i kooperacji z partnerami z kraju sąsiada. Wsparcie udzielane z Programu skoncentrowane jest na tym, aby wykorzystać przedmiotową dodaną poprzez kooperację i właśnie to stanowi z jednej strony delimitację, a z drugiej strony potencjał synergii w stosunku do innych instrumentów pomocowych, które strategicznie ukierunkowane są podobnie i poza tym korespondują z Programem w sensie geograficznym (np. INTERREG IVA, Program Południowy Bałtyk ). Punkty styczne z zakresem interwencji EFRR w ramach programów Celu 1 program Celu 3 wykazane są na przykład poprzez wspieranie transgranicznych połączeń komunikacyjnych, wsparcie turystyki, wzmocnienie kooperacji przedsiębiorstw, kooperacji placówek badawczych oraz 17

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 transgraniczny marketing turystyczny i promocję lokalizacji gospodarczych. W tym zakresie program Celu 3 będzie wzmacniał i wspierał starania czynione w ramach programów operacyjnych EFRR poprzez celowe wykorzystanie potencjału kooperacji transgranicznej (np. w projekcie INT-10-0006 Poprawa infrastruktury drogowej w rejonie przygranicznym Powiatu Uckermark i Województwa Zachodniopomorskiego poprzez przebudowę odcinków dróg powiatowych i wojewódzkich (część 2) Seehausen Blankenburg i Żarczyn). Wsparcie z Celu 3 może tym samym wzmacniać merytorycznie wszystkie 3 osie priorytetowe programu EFRR Meklemburgii-Pomorza Przedniego: 1 Wsparcie innowacji, badań i rozwoju, edukacja, 2 Wzrost konkurencyjności i potencjału dostosowawczego MŚP oraz 3 Rozwój i rozbudowa infrastruktury na rzecz wzrostu gospodarczego. Dla zakresu interwencji EFS w ramach programu Celu 1 wsparcie współpracy w dziedzinie kształcenia zawodowego, koncypowania modułów edukacyjnych związanych ze wzmocnieniem kompetencji interkulturowych, rozwój transgranicznych treści programów nauczania może stać się wsparciem w ramach programu operacyjnego EFS (np. poprzez projekt INT 10-0022 Wykorzystanie szans europejskich zapewnienie innowacyjnego kształcenia poprzez inwestycje w infrastrukturę w Euroregionie POMERANIA). Z punktu widzenia delimitacji należy uzupełnić, iż mamy do czynienia z zasadniczo różnymi obszarami wsparcia wszystkich wykorzystywanych instrumentów pomocowych na obszarze polskoniemieckiego obszaru wsparcia niniejszego Programu. I tak na przykład wsparcie z EFRROW ukierunkowane jest na każdorazowe programy rozwoju dla obszarów wiejskich (PROW) dla zdefiniowanych obszarów wiejskich. W procesie merytorycznej i regionalnej oceny aplikacji przez instytucje odpowiedzialne za Program, możliwa jest jasna delimitacja w stosunku do innych możliwości pozyskiwania wsparcia, a po drugie zwiększa się tym samym efektywność wykorzystania regionalnych instrumentów pomocowych. Kryterium delimitacji jest przy tym, jak to już pokazano, głównie osiągnięcie transgranicznej wartości dodanej, (np. poprzez projekt INT 10-0008 Pomerania regionem modelowym ds. współpracy terytorialnej w zakresie badań przesiewowych noworodków ). Wsparcie ma służyć intensyfikacji kooperacji transgranicznej, co z kolei przyczynia się do tego, aby generować dodatkowe potencjały rozwojowe w różnych merytorycznie dziedzinach. Gwarantuje to, iż projekty Celu 3 różnią się od projektów dofinansowanych na tym samym obszarze wsparcia z programów EFRR i EFS. Tym samym wynikiem jest osiągnięcie wyżej wymienionych efektów spójności i synergii pomiędzy celami merytorycznymi programu Celu 3 i wsparciem z EFRR oraz EFS. 18

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 Poprzez specyficzny cel, jakim jest Poprawa transgranicznej współpracy gospodarczej można również wspierać osiąganie celu strategicznego wzmocnienie konkurencyjności i zdolności dostosowawczych przedsiębiorstw z programu EFS Meklemburgii-Pomorza Przedniego i jednocześnie tak samo sformułowany cel w programie EFRR. Widać też liczne powiązania z poszczególnymi programami polskimi i niemieckimi w sensie opisanej spójności merytorycznej przy jednoczesnej delimitacji na poziomie poszczególnych zakresów interwencji. Na poziomie projektów może dojść do nakładania się i synergii z innymi programami pomocowymi, zarówno krajowymi, jak i Unii Europejskiej. Dotyczy to na przykład programu Kształcenie Ustawiczne oraz Młodzież Działa, Partnerstwa Miast, Wsparcie Sportu i Programów Ochrony Środowiska. Zapewnienie spójności gwarantowane jest przez Instytucję Zarządzającą w porozumieniu z Koordynatorami Programu. Przedsięwzięcia i pomysły na projekty są porównywane również we współpracy z innymi instytucjami zarządzającymi programów w ramach Celu 1 i najważniejszymi współstanowiącymi instytucjami. Tym samym stworzono równocześnie efektywny instrument unikania podwójnego udzielania wsparcia. 2.7 Monitoring i ocena Wybór projektów następuje na forum wspólnego polsko-niemieckiego Komitetu Monitorującego na podstawie wspólnego dokumentu programowego i w oparciu o zatwierdzone przez ten Komitet kryteria wyboru projektów oraz w oparciu o przepisy krajowe. W roku sprawozdawczym członkowie Komitetu Monitorującego spotkali się na jednym posiedzeniu: Data Miejsce Wynik wyboru projektów Uchwały dotyczące wdrażania Programu 22.02.2011 Löcknitz 12 zatwierdzonych projektów Zmiana regulaminu KM w odniesieniu do składu przedstawicielstwa Brandenburgii Poza tym Komitet Monitorujący podejmował decyzje w kilku procedurach obiegowych: data Wyniki wybory projektów Uchwały dotyczące wdrażania Programu 17.06.2011 --- Przyjecie Rocznego Raportu Wdrożeniowego 2010 05.08.2011 --- Projekty z zakresu miejsc spotkań i edukacji mogą uzyskać w okresie programowania 2007-2013 dofinansowanie, jeżeli w ten sposób wzrośnie jakość istniejących placówek, np. poprzez wsparcie transgranicznych portali tematycznych, które oferują usługi dwujęzyczne, celem ułatwienia określonym grupom docelowym dla tych placówek dostępu do ich oferty bądź poprzez przyczynianie się do większego usieciowienia tych placówek, co pozwala na optymalne 19

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 wykorzystanie potencjałów synergii oraz ułatwia tworzenie tematycznych strategii działania. Poza tym Wspólny Sekretariat Techniczny w Löcknitz i Partnerzy Programu będą w przyszłości przy ocenie tego typu projektów uwzględniać skonsolidowane zalecenia studium ewaluacji miejsc spotkań i edukacji z dnia 26.11.2010 r. firmy Infrastruktur&Umwelt Professor Böhm und Partner, Poczdam. 11.10.2011 11 projektów odrzucono Ostateczne decyzje o wnioskach dotyczących miejsc spotkań i edukacji przy uwzględnieniu uchwały z dnia 05.08.2011 Komitet Monitorujący wybrał w roku 2011 do dofinansowania w sumie 12 projektów na kwotę łączną środków z EFRR 20.606.404,25 (stan: 22.02.2011). Tym samym od początku realizacji Programu do dnia 31.12.2011 Komitet Monitorujący opowiedział się za 66 projektami. Zatwierdzenie przez Komitet Monitorujący w 2011: (Dane finansowe z protokołu z posiedzenia KM w dniu 22.02.2011): Liczba projektów Wydatki w projektach (euro) Wsparcie z EFRR (euro) Stopa dofinanso wania Projekt 1 8 19.238.244,13 15.052.507,48 78,2% 2 0 0,00 0,00 --- 3 4 6.798.702,08 5.553.896,77 81,7% PROGRAM ŁĄCZNIE 12 26.036.946,21 20.606.404,25 79,1% Protokoły z posiedzeń Komitetu Monitorującego są do wglądu w Instytucji Zarządzającej. Tak, jak to podano już w punkcie 2.4, dokonano w roku sprawozdawczym uzupełnienia w odniesieniu do miejsc spotkań i edukacji. Uchwała Komitetu Monitorującego została powyżej sformułowana w tabeli. Pod koniec roku sprawozdawczego rozpoczęto wewnętrzną ewaluację systemu wskaźników Programu. 3. REALIZACJA WEDŁUG OSI PRIORYTETÓW Program Operacyjny obejmuje 4 priorytety, zawierające z kolei planowane główne działania. 20

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 1 Wspieranie działań na rzecz infrastruktury służącej współpracy transgranicznej i poprawie stanu środowiska na obszarze pogranicza Wspieranie transgranicznych połączeń komunikacyjnych (drogowych, kolejowych, wodnych, rowerowych) Wspieranie transgranicznej infrastruktury gospodarczej Zamierzenia z zakresu jakości wód, ochrony przyrody, krajobrazu, klimatu, redukcji obciążeń środowiska i ryzyka z nim związanego 2 Wspieranie transgranicznych kontaktów gospodarczych i zacieśnienie współpracy gospodarczo- naukowej Wspieranie polsko-niemieckiej kooperacji i sieciowych połączeń przedsiębiorstw Zamierzenia transgranicznego marketingu lokalizacji i turystyki Wspieranie transgranicznej kooperacji i sieci placówek naukowych, badawczych i technologicznych w celu poprawy dostępu do wiedzy naukowej i transferu technologii 3 Transgraniczny rozwój zasobów ludzkich oraz wsparcie współpracy transgranicznej w zakresie ochrony zdrowia, kultury i edukacji wspólne projekty w zakresie kwalifikacji i kształcenia zawodowego, tytuły zawodowe uprawniające do pracy na pol.-niem. pograniczu, edukacja ekologiczna Wspieranie sąsiedzkiej współpracy jednostek samorządu terytorialnego oraz prywatnych podmiotów kulturalnych, stowarzyszeń i instytucji w celu dalszego rozwoju dobrych kontaktów i społecznej spójności Fundusz Małych Projektów (FMP) 4 Pomoc Techniczna Przygotowanie, przeprowadzenie, monitoring i kontrola oraz ewaluacja i studium, informacja oraz komunikacja 21

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 3.1 Priorytet 1 Wsparcie działań na rzecz infrastruktury służącej współpracy transgranicznej i poprawie stanu środowiska na obszarze wsparcia 3.1.1 Wyniki i analiza zaawansowania W priorytecie 1 w roku sprawozdawczym zatwierdzono 13 projektów o wartości dofinansowania z EFRR 12.885.048,00 euro (decyzje o dofinansowaniu bądź umowy o dofinansowaniu). Kwantyfikowane wskaźniki dla Priorytetu 1 (dane w oparciu o umowy / decyzje o dofinansowaniu wartości zakładane w projektach) 1. Liczba projektów na rzecz poprawy infrastruktury transportowe wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 7 2 9 założenie 15 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Imprezy dotyczące tematów, transport, gospodarka przestrzenna Projekty mające wpływ na zatrudnienie Projekty turystyczne mające wpływ na zatrudnienie Projekty z zakresu ochrony środowiska i ochrony przed klęskami żywiołowymi Partnerzy zaangażowani w projekty ochrony środowiska Projekty z zakresu dziedzictwa przyrodniczego Wspólne działania w zakresie zarządzania zasobami wód gruntowych, oczyszczania ścieków wynik 3 1 4 założenie 3 wynik 4 4 założenie 3 wynik 4 1 5 założenie 4 wynik 1 2 3 6 założenie 12 wynik 2 6 7 15 założenie 50 wynik 1 1 3 5 założenie 5 wynik 2 2 założenie 5 Analiza jakościowa Za rok sprawozdawczy nie można jeszcze dokonać analizy jakościowej wyników projektów, 22

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 ponieważ do dnia 31.12.2011 żadne z przedsięwzięć nie zostało jeszcze zakończone (brak przedłożenia Dowodu Wykorzystania Środków w Krajowym Instytucie Wsparcia dla Meklemburgii- Pomorza Przedniego). Jeżeli posłużymy się prawdopodobnie osiągniętymi w zatwierdzonych projektach celami, zarysowuje się następująca tendencja: Część kwantyfikowanych celów zostanie prawdopodobnie osiągnięta (inwestycyjne projekty generujące zatrudnienie, generujące zatrudnienie projekty turystyczne oraz projekty w zakresie dziedzictwa przyrodniczego). W związku z wysokim kosztem całościowym poszczególnych projektów, dotyczących poprawy infrastuktury komunikacyjnej jak również ochrony środowiska i zapobieżeniu katastrofom, nie można było osiągnąć zaplanowanej ilości projektów w tym sektorze. W chwili obecnej nie można ocenić, czy osiągnięte zostaną cele w zakresie liczba partnerów zaangażowanych w projekty ochrony środowiska oraz wspólne działania w zakresie zarządzania wodami gruntowymi, utylizacji ścieków, przetwarzania odpadów bądź ich unikania. W toku dalszego wdrażania Programu należy jeszcze zgromadzić w odpowiednich projektach bardziej szczegółowe dane, dotyczące odpowiednich działań. Przykładem wsparcia infrastruktury na obszarze pogranicza jest projekt Wspólny projekt z wykorzystaniem potencjału epoki lodowcowej dla geoturystyki w polsko niemieckim geoparku Kraina polodowcowa nad brzegiem Odry. Wystawa w budynku młyna, budowa alei spacerowej i rekonstrukcja baszty w Trzcińsku Zdrój oraz hala wystawowa w Stolzenhagen (INT-09-0051): Partnerem wiodącym Projektu jest gmina Trzcińsko Zdrój, a partnerem niemieckim Ogród Geologiczny Stolzenhagen. Realizowany wspólnie w latach 2011 do 2013 projekt koncentruje się na infrastrukturze dla geoturystyki oraz zachowaniu kultury na obszarze pogranicza. W tym celu gmina Trzcińsko Zdrój wyremontowała już w grudniu po stronie polskiej młyn wodny na rzecz Rurzycy. Po gruntownym remoncie budynku w sali wystawienniczej ma powstać wystawa dotycząca znalezisk geologicznych z epoki lodowcowej, małe muzeum regionalne i pomieszczenie spotkań młodzieży i turystów z obu krajów. Atrakcją będzie z pewnością pomieszczenie ze szklaną posadzką, pod którą przepływa rzeka Rurzyca. Rekonstrukcja koła młyńskiego przeniesie turystów w czasy pracy rzemieślniczej. Młyn stanie się jednym z centrów geoparku i będzie spełniać podobne funkcje, jak obiekt w Moryniu. W przyszłości organizowane tam będą nie tylko konferencje i polsko-niemieckie wydarzenia, ale przede wszystkim działania edukacyjne dla młodzieży z obu krajów, dotyczące historii i kultury regionu. 23

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 Młyn wodny w Trzcińsku-Zdroju w trakcie remontu. fot.: Gmina Trzcińsko-Zdrój. W ramach projektu w murach obronnych, otaczających miasto Trzcińsko Zdrój, zostanie odbudowana baszta zachodnia, która zapadła się w latach 70-tych XX wieku. Będzie ona spełniać funkcje widokowe i umożliwiać podziwianie okolicznych polodowcowych krajobrazów. Ostatnim zaplanowanym po stronie polskiej przedsięwzięciem jest budowa alei wzdłuż murów obronnych oraz stworzenie punktów edukacji i wypoczynku. Poza tym powstaną dalsze elementy małej architektury, które podkreślą poszczególne części geoparku, w formie kamieni pojawiających się na ścieżkach i tablic informacyjnych. Wszystkie budynki i budowle będą tak oświetlone, aby odpowiednio pokazać piękno naturalnego krajobrazu i geoparku. Niemiecki partner projektu planuje budowę budynku, przeznaczonego na geoturystyczne wystawy i organizację warsztatów. Mający powstać budynek będzie obejmował między innymi pomieszczenie, w którym wystawione zostaną wszystkie do tej pory zgromadzone obiekty, związane z procesem kształtowania się wzniesień w epoce lodowcowej. Jednocześnie budynek ten będzie służył celom edukacyjnym i znajdować się w nim będą pomieszczenia biurowe stowarzyszenia. Przeprowadzane będą wspólne prelekcje, pokazy filmów i prezentacje multimedialne. W innym pomieszczeniu ma powstać warsztat obróbki kamienia i przygotowania preparatów skamielin. Planowane jest też stworzenie specjalnego magazynu dla kamieni. Obaj partnerzy projekt są zgodni co do tego, że wyjątkowe lokalizacje i pozostałości ostatniej epoki lodowcowej doskonale przyczyniają się do wspólnego rozwoju regionu transgranicznego, urynkowienia przepięknego otoczenia i wsparcia geoturystyki. 3.1.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze Nie wystąpiły żadne istotne problemy. 24

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 3.2 Priorytet 2 Wsparcie transgranicznych powiązań gospodarczych oraz zacieśnienie współpracy gospodarczo - naukowej 3.2.1 Wyniki i analiza zaawansowania W priorytecie 1 w roku sprawozdawczym zatwierdzono 11 projektów o wartości dofinansowania z EFRR 14.134.660,00 euro. Kwantyfikowane wskaźniki dla Priorytetu 2 (dane w oparciu o umowy / decyzje o dofinansowaniu wartości zakładane w projektach) 1. Liczba projektów na rzecz zacieśniania współpracy gospodarczej wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 4 3 8 15 założenie 15 2. 3. 4. 5. 6. 7. Liczba projektów na rzecz zacieśniania współpracy naukowej Liczba projektów inicjujących nawiązanie polskoniemieckich kontaktów podmiotów gospodarczych Liczba podmiotów gospodarczych i MŚP zaangażowanych we współpracę Liczba wspólnych targów i działań marketingowych Liczba partnerów w ramach sieci kooperacyjnej pozyskanych w ramach projektu Liczba działań zainicjowanych w ramach sieci kooperacyjnej wynik 1 1 4 6 założenie 10 wynik 11 37 138 186 założenie 50 wynik 52 1137 1884 3.073 założenie 1.000 wynik 7 11 49 67 założenie 15 wynik 2 50 352 404 założenie 50 wynik 1 52 215 268 założenie 100 Analiza jakościowa Za rok sprawozdawczy nie można jeszcze dokonać analizy jakościowej wyników projektów, ponieważ do dnia 31.12.2011 żadne z przedsięwzięć nie zostało jeszcze zakończone (brak przedłożenia Dowodu Wykorzystania Środków w Krajowym Instytucie Wsparcia dla Meklemburgii- Pomorza Przedniego). 25

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 W Priorytecie 2 poza projektami dotyczącymi współpracy naukowej doszło do ponadprzeciętnego osiągnięcia celów, na przykład w zakresie liczby zainicjowanych polsko-niemieckich kooperacji gospodarczych, liczby zaangażowanych instytucji oraz małych i średnich przedsiębiorstw, liczby wspólnych działań marketingowych i obecności na targach, liczby partnerów sieciowych, do których dotarto poprzez projekty oraz liczby działań zainicjowanych w sieciach. Z uwagi na wyraźne wyższe nich oczekiwane spełnienie poszczególnych założeń docelowych, Program prawdopodobnie o wiele bardziej, niż to pierwotnie zakładano będzie oddziaływać na wsparcie polsko-niemieckiej współpracy gospodarczej. Przykładem zintensyfikowanej współpracy gospodarki i nauki jest projekt Opracowanie transgranicznego systemu wspomagania procesów decyzyjnych dla zdalnej i modelowej oceny biomasy drzewnej w lasach obszary wsparcia POMERANIA (ForseenPOMERANIA) (INT-09-0039): 3-letni projekt leśny w ramach funduszy Unii Europejskiej rozpoczął się w maju 2011 r. i ma przyczyniać się do zapewnienia trwałej i przyjaznej środowisku produkcji drewna i energii na obszarach leśnych. Partnerem Wiodącym Projektu jest Krajowe Centrum Kompetencji Leśnictwa Eberswalde (LFE). Projekt jest realizowany wspólnie z dwoma partnerami z Meklemburgii- Pomorza Przedniego (Ministerstwo Rolnictwa, Środowiska i Ochrony Konsumentów oraz Lasy Państwowe) oraz trzema partnerami z Polski (Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Szczecinie, Nadleśnictwo Drawno i Uniwersytet Poznański). W projekcie zatrudnionych jest 14 pracowników naukowych i technicznych, którzy przy pomocy nowoczesnych zdalnym metod takich, jak zdjęcia lotnicze i satelitarne oraz pomiar laserowy tworzą i wypróbowują nowe procedury. W regionie POMERANIA o powierzchni lasów wynoszących prawie milion hektarów zagospodarowanie lasów oraz wykorzystanie drewna i obróbka drewna są niemało 26

Roczny Raport Wdrożeniowy 2011-12.06.2012 znaczącymi źródłami generowania dochodów. Wyniki projektów będą miały znaczenie dla regionalnych i ponadregionalnych decydentów (planowanie gospodarcze, rozwój infrastruktury), właścicieli lasów, przemysłu drzewnego, nauki (nadzór nad środowiskiem), urzędów, przedsiębiorstw gospodarki leśnej i obróbki drewna oraz dla gospodarki leśnej i polityki ochrony przyrody po obu stronach granicy. Podczas wydarzenia rocznego Programu w dniu 8 listopada 2011 r. partnerzy mogli zaprezentować pierwsze wyniki międzyokresowe. 3.2.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze Nie wystąpiły żadne istotne problemy. 3.3 Priorytet 3 Transgraniczny rozwój zasobów ludzkich oraz wsparcie współpracy transgranicznej w zakresie ochrony zdrowia, kultury i edukacji 3.3.1 Wyniki i analiza zaawansowania W priorytecie 3 w roku sprawozdawczym zatwierdzono 5 projektów o wartości dofinansowania z EFRR 9.163.242,00 euro. Kwantyfikowane wskaźniki dla Priorytetu 3 (dane w oparciu o umowy / decyzje o dofinansowaniu wartości zakładane w projektach) 1. Projekty edukacyjne i związane z podwyższaniem kwalifikacji wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 1 3 7 11 założenie 10 wynik 65 95 140 300 kobiety 30 64 35 129 2. Liczba uczestników mężczyźni 35 31 105 171 założenie 3.500 3. Projekty na rzecz przezwyciężania barier językowych wynik 2 2 4 założenie 50 wynik 4. Liczba uczestników kobiety mężczyźni założenie 1.000 27

12.06.2012 Roczny Raport Wdrożeniowy 2011 wynik 3 5 10 18 5. Wspólne projekty społeczne założenie 5 6. 7. 8. 9. 10. 11. Liczba osób, do których kierowano projekty społeczne Projekty z zakresu kultury, sportu, spędzania czasu wolnego (bez Funduszu Małych Projektów) Liczba wynikających z tego partnerstw Projekty obejmujące sieci medyczne Projekty Funduszu Małych Projektów Uczestnicy projektów Funduszu Małych Projektów wynik 3015 5133 2420 10.568 założenie 500 wynik 4 8 2 14 założenie 15 wynik 1 18 4 23 założenie 25 wynik 1 1 2 założenie 3 wynik 51 226 228 505 założenie 750 wynik 4739 28033 24529 57.301 kobiety mężczyźni założenie 15.000 Analiza jakościowa Za rok sprawozdawczy nie można jeszcze dokonać analizy jakościowej wyników projektów, ponieważ do dnia 31.12.2011 żadne z przedsięwzięć nie zostało jeszcze zakończone (brak przedłożenia Dowodu Wykorzystania Środków w Krajowym Instytucie Wsparcia dla Meklemburgii- Pomorza Przedniego). W priorytecie 3 szczególnie należy szczególnie podkreślić pozytywne tendencje w zakresie osiągnięcia celów, w ramach wspólnej polityki społecznej. Dotyczy to liczby osób, które wzięły udział w projektach socjalnych oraz liczby osób, które wzięły udział w projektach Funduszu Małych Projektów. Znaczące deficyty odnotowano w odniesieniu do celów: osoby uczestniczące w projektach kształcenia zawodowego (była już o tym mowa w przypadku wskaźników głównych), projekty na rzecz przezwyciężenia bariery językowej oraz liczba osób uczestniczących w projektach 28