Temat: Przedsiębiorstwo: lokalizacja przedsiębiorstwa, rozmieszczenie obiektów i wybór wyposażenia, obsługa eksploatacyjna, projektowanie systemów produkcyjnych prof. PŁ dr hab. inż. Szymonik www.gen-prof.pl Łódź 2016/2017 1
P. Drucker kryteria wyboru i projektowania struktur organizacji: jasność; oszczędność wysiłku; spojrzenie na wyrób a nie na proces, na wynik, a nie wysiłek; zrozumienie przez każdą osobę jej zadań i zadania organizacji jako całości; 2
cd. P. Drucker kryteria wyboru i projektowania struktur organizacji: trwałość końcowa do przetrwania w okresie zamieszania i umiejętność dostosowania się do nowych warunków; otwartość na nowe pomysły; utrwalanie i samoodnowa; decyzje skoncentrowane na właściwe problemy. 3
Lokalizacja przedsiębiorstwa i plan zagospodarowania terenu: bliskość rynku zbytu; integracja z innymi jednostkami danej organizacji; dostępność siły roboczej o odpowiednich kwalifikacjach; dostępność udogodnień infrastruktury socjalnej; dostępność dróg transportowych; 4
cd. Lokalizacja przedsiębiorstwa i plan zagospodarowania terenu: dostępność zasileń; dostępność uzbrojenia terenu; dogodność warunków klimatycznych i właściwości terenu; przepisy lokalne; 5
cd. Lokalizacja przedsiębiorstwa i plan zagospodarowania terenu: miejsce na rozbudowę; wymagania bezpieczeństwa; koszty parceli; sytuacja polityczna, kulturalna i ekonomiczna; dotacje specjalne, podatki lokalne i bariery eksportowo-importowe. 6
Czynniki mające wpływ na wybór lokalizacji: Sytuacja polityczna, ekonomiczna Bezpieczeństwo Przychylność lokalnych władz Dotacje, ograniczenia transportowe Wybór lokalizacji Miejsce na rozbudowę Przepisy lokalne Klimat, właściwości terenu Uzbrojenie terenu Rynek zbytu Integracja z innymi jednostkami Drogi Infrastruktura socjalna Siła robocza 7
Rozmieszczenia obiektów kryterium: maksimum elastyczności; maksimum współzależności; maksimum wykorzystania przestrzeni; 8
cd. Rozmieszczenia obiektów kryterium. maksimum przejrzystości; maksimum dostępności; minimum odległości; minimum przeładunków lub przetwarzania. 9
cd. Rozmieszczenia obiektów kryterium: nieodzowne bezpieczeństwo; maksimum zabezpieczeń; efektywne przebiegi procesów; identyfikacja z miejscem pracy. 10
Kryteria dobrego rozmieszczenia obiektów: max zabezpieczeń max dostępności max przejrzystości max współzależności max elastyczności max wykorzystania przestrzeni efektywność ergonomiczność bezpieczeństwo min przetwarzania min przeładunków min odległości min niewygody 11
Zalety dobrego rozmieszczenia obiektów: Krótszy cykl produkcji, niższe koszty Utrzymanie poziomu jakości Zmaksymalizowana całkowita ilość produkcji Prostszy nadzór, kontrola procesu Łatwiejsze wprowadzan ie zmian Poczucie jedności wśród pracowników 12
Czynniki mające wpływ na projektowanie obiektów i pomieszczeń do pracy: wielkość obiektu; liczba kondygnacji; dostęp; uzbrojenie; 13
cd. Czynniki mające wpływ na projektowanie obiektów i pomieszczeń do pracy: przenoszone obciążenia mechaniczne; oświetlenie; ogrzewanie i wentylacja; usuwanie odpadów; specjalne wymagania dotyczące procesu technologicznego. 14
Rozmieszczenie stanowisk pracy Dobrze zorganizowana praca: dobrane niezbędne zasoby (ludzi, narzędzia, materiały); uporządkowane działania; skoordynowane przebiegi działań w czasie i przestrzeni. 15
Rodzaje rozmieszczenia: Struktura przedmiotowa Struktura technologiczna Z punktu widzenia potrzeb wyrobu lub usługi Z punktu wymagań procesu technologicznego 16
Zorganizowanie pracy (1): 17
cd. Zorganizowanie pracy (2): 18
cd. Zorganizowanie pracy (3) 19
cd. Zorganizowanie pracy (4): 20
cd. Zorganizowanie pracy (5): 21
Wybór wyposażenia produkcyjnego: ograniczenie wachlarza wyposażenia analiza technicznotechnologiczna analiza ekonomiczna wybór najlepszego rozwiązania z ekonomicznego punktu widzenia pokrycie poniesionych kosztów przez osiągnięte wpływy grunt ekonomiczny 22
Determinanty wyboru wyposażenia: Zdolność produkcyjna Łatwość przygotowania do pracy Kompatybilność Bezpieczeństwo Łatwość instalacji Dostawa Niezawodność Łatwość eksploatacji Łatwość nauki obsługi Dojrzałość Oddziaływanie na organizację 23
Wybór wyposażenia produkcyjnego: Motywy zakupu: potrzeba produkcji nowych wyrobów lub świadczeń nowych usług; powiększenie zdolności produkcyjnych; zmiany w technologii wytwarzania; przejście wyposażenia w fazę nadmiernego zużycia. 24
cd. Wybór wyposażenia produkcyjnego: Czynności przed zakupem: analiza użyteczności (analiza technologiczno-techniczna); analizę kosztową (analiza ekonomiczna) - ta ostatecznie uzasadnia wybór. 25
Obsługa eksploatacyjna obiektów i wyposażenia produkcyjnego: Celami obsługi eksploatacyjnej są: umożliwienie osiągnięcia pożądanej jakości wyrobów lub usług; zmaksymalizowanie ekonomicznego okresu użytkowania wyposażenia produkcyjnego; utrzymaniem warunków bezpiecznej eksploatacji; 26
cd. Obsługa eksploatacyjna obiektów i wyposażenia produkcyjnego: Celami obsługi eksploatacyjnej są: maksymalizacja produkcyjnej; zdolności minimalizacja kosztów produkcji przez zapewnienie nielicznych przerw w procesie produkcji. 27
W kontekście obsługi eksploatacyjnej posługujemy się pojęciami: 1. Uszkodzenie - niezdolność do poprawnego świadczenia pracy. 2. Obsługa wykonana przed uszkodzeniem nazywana jest przeglądami lub profilaktyką remontową: okresowa, resursową, według możliwości, uwarunkowana stanem. 28
cd. W kontekście obsługi eksploatacyjnej posługujemy się pojęciami: 3. Obsługa po wystąpieniu uszkodzenia to naprawy awaryjne lub remonty kapitalne. 4. Występują dwa rodzaje strategii obsługiwania eksploatacyjnego: naprawy lub wymiana wskutek uszkodzenia sprzętu oraz profilaktyka remontowa. 29
Projektowanie systemów produkcyjnych 30
System produkcyjny: Zespół działań wykonywanych w celu przetwarzania materiału w wyroby gotowe Skład: wejście - środki produkcji; wyjście wyroby i odpady; przetwarzanie T (proces produkcyjny); zarządzanie systemem, sprzężenie R między wymienionymi elementami. 31
Wytyczne do projektowania: 1) charakterystyka produktu i programu produkcyjnego: charakterystyka techniczna i opis produktu lub grupy produktów; cel projektowania i uruchomienia (budowa, rozbudowa, modernizacja, zmiana technologii) wybranego systemu, założenia projektowe, itp.; 32
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 1) Charakterystyka produktu i programu produkcyjnego: na podstawie analizy rynku zbytu, dotychczasowej podaży i popytu (należy uwzględnić ewentualne trendy, sezonowość), konkurencji - określić program produkcyjny oraz moce produkcyjne projektowanego systemu produkcyjnego w przeciągu kilku lat produkcji. 33
cd. Wytyczne do projektowania: 2) Proces technologiczny produktu: wybrać części i podzespoły (ewentualnie procesy) do produkcji własnej i w kooperacji; scharakteryzować technologię wykonania produktu, określić zapotrzebowanie na materiały podstawowe i pomocnicze oraz półfabrykaty z kooperacji; 34
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 2) Proces technologiczny produktu: określić typ (rodzaj) procesów produkcyjnych dla określonych wyrobów, podzespołów i części, opisać ogólnie procesy produkcyjne wykonania wyrobu od dostawy materiałów do ekspedycji wyrobów gotowych; opracować strukturę procesu produkcyjnego w ujęciu przedmiotowym, technologicznym lub mieszanym. 35
cd. Wytyczne do projektowania: 3) Dobór wyposażenia technologicznego: określić nominalny i efektywny fundusz czasu pracy maszyn i pracowników. 36
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 3) Dobór wyposażenia technologicznego: dla procesu technologicznego ustalić zapotrzebowanie na: maszyny i urządzenia technologiczne, maszyny i urządzenia technologiczne, (zestawić w tabeli zastosowane maszyny, urządzenia i narzędzia specjalne); 37
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 3) Dobór wyposażenia technologicznego: pracowników kadry zarządzającej, innych umysłowych, bezpośrednio produkcyjnych i pomocniczych (dokonać zestawienie tabelaryczne); powierzchnię produkcyjną i pomocniczą, socjalną i administracyjną, (dokonać zestawienie tabelaryczne); 38
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 3) Dobór wyposażenia technologicznego: dla procesów magazynowania - w oparciu o rodzaj i ilość składowanych materiałów - określić wielkość dostaw, rodzaje magazynów, niezbędne maszyny i urządzenia magazynowe, wielkość powierzchni magazynów, zatrudnienie, charakterystykę i rodzaje pomieszczeń magazynowych (opcjonalnie); 39
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 3) Dobór wyposażenia technologicznego: dla procesów transportowych - w oparciu o rodzaj i ilość transportowanych materiałów - określić przedmiot, zakres i wielkość poszczególnych czynności transportowych, konieczne środki transportu (rodzaj, ilość), zatrudnienie, zajmowaną powierzchnie (opcjonalnie); 40
cd. Wytyczne do projektowania: 4) Ogólne obliczenia produkcyjne dotyczące: procesu wytwórczego (długość cyklu produkcyjnego); programu produkcyjnego (optymalna partia produkcyjna); materiałów (optymalna wielkość dostaw; zapasów surowców, zapasów produkcji w toku, zapasów wyrobów gotowych wskaźnik rotacji zapasów itp.). 41
cd. Wytyczne do projektowania: 5. Projekt przestrzennego rozmieszczenia stanowisk pracy: określić lokalizację ogólną dla nowo projektowanego zakładu produkcyjnego (opcjonalnie); opracować plan generalny systemu, dobrać budynki produkcyjne (opcjonalnie); 42
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 5. Projekt przestrzennego rozmieszczenia stanowisk pracy: opracować plan (rysunek) zagospodarowania obiektu w którym realizowany jest podstawowy proces produkcyjny; opracować projekt (rysunek) rozmieszczenia maszyn, urządzeń technologicznych i transportowych, itp. 43
cd. Wytyczne do projektowania: 6. Projekt struktury produkcyjnoadministracyjnej: opracować strukturę organizacyjną projektowanego systemu produkcyjnego; zestawić elementy charakteryzujące zaprojektowany system, tj. strukturę załogi: wielkość i udział procentowy poszczególnych grup pracowników, strukturą powierzchni: wielkość i udział procentowy poszczególnych rodzajów powierzchni (opcjonalnie). 44
cd. Wytyczne do projektowania: 7. Harmonogram realizacji projektu: opracować wytyczne realizacyjne projektu tj. harmonogram Gantta i wykres sieciowy. 45
cd. Wytyczne do projektowania: 8) Zestawienie nakładów na realizacje projektu i ocena organizacyjno-techniczna i ekonomiczno-finansowa projektu: określić niezbędne nakłady inwestycyjne i źródła finansowania; oszacować koszty produkcji w projektowanym systemie produkcyjnym (opcjonalnie); 46
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 8) Zestawienie nakładów na realizacje projektu i ocena organizacyjnotechniczna i ekonomiczno-finansowa projektu: określić wielkość kapitału zaangażowanego w zapasy (opcjonalnie); określić cenę fabryczną (zbytu) produkowanych wyrobów oraz wielkość wpływów ze sprzedaży (opcjonalnie); 47
cd. Wytyczne do projektowania: cd. 9) Zestawienie nakładów na realizacje projektu i ocena organizacyjno-techniczna i ekonomiczno-finansowa projektu: opracować cash-flow, bilans (opcjonalnie); przeprowadzić analizę i ocenę finansową opracowanego rozwiązania projektowego (opcjonalnie); zestawić wskaźniki oceniające osiągnięte rozwiązanie projektowe. 48
Dziękuję za uwagę 49