CZYTANIE I PISANIE: NAUKA, DOSKONALENIE UMIEJĘTNOŚCI

1 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bydgoszczy Wydział Informacyjno Bibliograficzny ul. M. Skłodowskiej Curie 4 tel.341-30-74, fax./tel./341-19-84 www.pbw.bydgoszcz.pl e mail: pbw@pbw.bydgoszcz.pl CZYTANIE I PISANIE: NAUKA, DOSKONALENIE UMIEJĘTNOŚCI BIBLIOGRAFIA OPRACOWANA NA PODSTAWIE ZBIORÓW PEDAGOGICZNEJ BIBLIOTEKI WOJEWÓDZKIEJ W BYDGOSZCZY WYDAWNICTWA ZWARTE (WYBÓR Z LAT 1994-2012) ORAZ ARYTKUŁY Z CZASOPISM (2004-2012) Opracowała: Anna Kraszkiewicz Bydgoszcz 2013

2 WYDAWNICTWA ZWARTE (KSIĄŻKI) 1. Będę mówić, czytać i pisać poprawnie : materiały obrazkowoliterowe dla dzieci wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym / Barbara Sawicka, Dorota Warczak-Wyczyńska. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2007. 11, [40] s. Ćwiczenia usprawniające wymowę i ułatwiające naukę czytania i pisania, adresowane do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Do wykorzystania również w ramach terapii pedagogicznej oraz logopedycznej, a także w pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną. Sygn. 147460-462 2. Co zrobić, aby ułatwić dziecku naukę czytania i pisania : ćwiczenia usprawniające funkcje słuchowe i językowe : poradnik dla rodziców / Beata Mikitiuk, Helena Łażewska, Barbara Moritz. - Kraków : "Impuls", 2002. 77 s. Zbiór ćwiczeń przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkolnym, oraz dzieci starszych z zaburzeniami słuchu oraz trudnościami językowymi. Sygn. 141799 3. Czytające przedszkolaki : mit czy norma? / Ewa Arciszewska. - Warszawa : Żak, cop. 2002. 243, [1] s. Relacja z badań przeprowadzonych przez autorkę metodą opracowaną przez Irenę Majchrzak. Sygn. 138440 4. Czytanie w początkowych latach edukacji / Anna Jakubowicz, Krystyna Lenartowska, Maria Plenkiewicz. - Bydgoszcz : "Arcanus", 1999. 90 s. Zawiera m.in.: Lektura w edukacji wczesnoszkolnej; Uwarunkowania zdolności uczniów wczesnoszkolnych do czytania; Czytanie i jego własności; Wybrane sposoby kształcenia umiejętności czytania w początkowej edukacji; Badanie kompetencji uczniów wczesnoszkolnych w czytaniu. Sygn. 134216p 134217 144569 5. Czytanie ze zrozumieniem : dla gimnazjalistów : to proste / Magdalena Giedrojć. Warszawa : Wydawnictwo Eremis, 2006. 158 s. Zawiera praktyczne porady dotyczące rozumienia tekstów,

3 ćwiczenia, sprawdziany, słowniczki oraz klucz do ćwiczeń. Sygn. 148351 6. Dogoterapia we wspomaganiu nauki i usprawnianiu techniki czytania / Beata Kulisiewicz. Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2009. 102 s. Propozycja przezywciężenia trudności w nauce czytania za pomocą m. in. czytania psu. Sygn. 152238p 152239 7. Dźwięki mowy : program kształtowania świadomości fonologicznej dla dzieci przedszkolnych i szkolnych/ praca zbiorowa pod red. Alicji Maurer. Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2003. 231, [5] s. Zawiera: Znaczenie świadomości fonologicznej w początkowej nauce czytania i pisania; Zabawy z rymami; Głoski zaczynające i kończące słowa; Głoska a litera. Sygn. 140372 8. Jak pokonać trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu / Antoni Balejko. - Białystok : [Wydaw. Logopedyczne], 1999. - 278, [8] s., [11] k. kolor. Zawiera: Podstawowa wiedza z logopedii; Co należy wiedzieć o rozwoju mowy dziecka w pierwszych latach jego życia; Wykorzystanie kwestionariusza nie tylko do badania logopedycznego; Najczęściej zauważalne wady wymowy; Ćwiczenia usprawniające narządy mowy; Metodyka i organizacja zabiegów logopedycznych; Nauka czytania i pisania; Zasady i cechy bezpiecznej pomocy terapeutycznej; Kwestionariusz obrazkowy do badania mowy i prowadzenia terapii logopedycznej. Sygn. 131865p 9. Jak pokonać trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu : dla rodziców i nauczycieli / Antoni Balejko. Antoni Balejko : Białystok, 2003. S. 233-249 : Nauka czytania i pisania Rozdział zawiera : Anatomiczne i fizjologiczne uwarunkowania nauki czytania i pisania; Układ nerwowy a sprawność mówienia, czytania i pisania; Od czego zależy nauka czytania i pisania?; Czytanie w okresie przedszkolnym; Pisanie; Automatyzacja procesu czytania i pisania; Pomoc dzieciom z trudnościami w mówieniu, czytaniu i pisaniu. Sygn. 139690 10. Komputerowe wspomaganie umiejętności czytania u dzieci sześcioletnich / Joanna Gruba. Kraków : Oficyna

4 Wydawnicza Impuls, 2002. - 153 s. Zawiera m. in. : Teoretyczna analiza procesu czytania; Podstawy zastosowania komputera w edukacji; Koncepcja metodologiczna badań własnych; Realizacja naturalnego eksperymentu pedagogicznego; Diagnoza sprawności psychofizycznych w świetle badań początkowych; Diagnoza sprawności psychofizycznych i umiejętności czytania w świetle badań końcowych; Diagnoza umiejętności czytania w świetle badań dystansowych. Sygn. 138462p 138463 11. Materiały do diagnozy pedagogicznej umiejętności pisania i czytania uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum : opracowanie metodyczne dla poradni psychologicznopedagogicznych / Janina Mickiewicz. Toruń : Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności Dom Organizatora, 2001. 87 s. Zawiera: Materiał wyrazowy do prób pisania ze słuchu bądź z pamięci dla uczniów klas I-III; Materiał wyrazowy do prób czytania dla uczniów klas I-III; Teksty dyktand dla klas I-III, IV-VI i klas gimnazjalnych; Teksty sprawdzające umiejętność czytania dla klas I, I-II, II-III, III-IV, IV-VI, V-VI i klas gimnazjalnych Sygn. 146050p 149382-384 12. Metody nauki czytania i pisania we współczesnych elementarzach polskich / Anna Jakubowicz, Krystyna Lenartowska. Bydgoszcz : Wydawnictwo ARCANUS, 1997. 43 s. Zawiera: Psychofizjologiczne podstawy czytania i pisania; Pokonywanie trudności w czytaniu i pisaniu. Metody nauki czytania i pisania; Charakterystyka wybranych elementarzy funkcjonujących na rynku wydawniczym; Charakterystyka ćwiczeń towarzyszących elementarzom; Zaznajamianie uczniów klasy pierwszej z nowymi głoskami i literami. Sygn. 145292 13. Metody nauki czytania w krajach anglojęzycznych oraz ich przystosowanie do języka polskiego / Hanna Dobrowolska-Bogusławska. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991. 199 s. Książka, oparta przede wszystkim na badaniach E. B. Hueya, dotyczy głównie nauczania małych dzieci (nawet dwu-

5 i trzyletnich). Zawiera liczne propozycje ćwiczeń. Sygn. 121021-024 14. Metodyka ćwiczeń w czytaniu / Regina Pawłowska. Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2002. 324 s. Ćwiczenia i scenariusze lekcji kształcących umiejętność czytania ze zrozumieniem. Materiał przeznaczono dla nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Sygn. 138029 15. Nauka czytania dzieci w wieku przedszkolnym / Krystyna Kamińska. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999. 150 s. O przygotowaniu dziecka do nauki czytania, stymulowaniu jego zainteresowania czytaniem oraz metodach wtajemniczania w świat liter. Sygn. 131116p 131117-119 16. Nauka czytania krok po kroku : jak przeciwdziałać dysleksji / Jadwiga Cieszyńska. Kraków : Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001. 133 s. Książka pomocna w nauczaniu czytania, diagnozowaniu trudności oraz prowadzeniu działań terapeutycznych, adresowana do nauczycieli i rodziców. Sygn. 134764-766 17. Nauka czytania przez zabawę / Jackie Silberg. Warszawa : Wydawnictwo K.E. LIBER, 2005. 294 s. Zawiera m. in.: Zabawy z aliteracją; Zabawy z alfabetem; Zabawy z dźwiękami; Zabawy z imionami; Zabawy z łączeniem i segmentowaniem; Zabawy z rymami; Zabawy z porządkowaniem elementów; Zabawy z rozpoznawaniem słów; Zabawy z opowieściami; Zabawy słowne; Zabawy z pisaniem; Historyjki z literami; Słowniczek; Przepisy kulinarne; Etapy rozwoju; Karty do porządkowania elementów fabuły. Sygn. 145446 148391 18. Postępy w czytaniu uczniów objętych rewalidacją indywidualną / Urszula Morcinek. Szczecin : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2003. 252 s. (Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński ; t. (DXLII) 468) Badania własne autorki przeprowadzone na grupie uczniów

6 z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Sygn. 145234 19. Powtórka przed sprawdzianem po szkole podstawowej : czytanie / Anna Dubiecka. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2004. 63 s. Teksty z ćwiczeniami przeznaczone dla uczniów piątych i szóstych klas szkoły podstawowej. Sygn. 142160 20. Rozwój świadomości językowej dziecka : teoria i praktyka / Grażyna Krasowicz-Kupis. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004. 168 s. Istotną część książki stanowią rozdziały poświęcone dojrzałości do nauki czytania i pisania oraz badaniom świadomości pisma. Sygn. 143600 21. Trudna sztuka pisania i czytania / Robert. J. Marzano, Diane E. Paynter; przekł. Jolanta Bartosik. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004. 103 s. Prezentacja dwóch różnych metod nauczania pisania i czytania, a także doskonalenia tych umiejętności. Do zastosowania również w starszych klasach szkoły podstawowej. sygn. 145240 22. Wokół czytania : proces czytania i jego zaburzenia oraz drogi do efektywnego czytania / Zofia Pomirska. Warszawa : Difin, 2011. 219 s. Książka dla nauczycieli, studentów i rodziców. Zawiera obszerny materiał teoretyczny oraz propozycje działań terapeutycznych. Sygn. 154134p 154133 23. Wprowadzanie dziecka w świat pisma / Irena Majchrzak. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995. 55 s. Autorka prezentuje własną metodę nauczania czytania i pisania, opartą na zabawie imionami i stopniowej prezentacji alfabetu. Sygn. 125789-790 24. Wprowadzenie do nauki czytania litery i dźwięki (4-6 lat) / M. L. Winninger ; tłum. Marcin Zieliński. Warszawa : Wydawnictwo Cyklady, 2001. 210 s. Ćwiczenia dla dzieci rozpoczynających naukę czytania, oparte

7 na zabawie głoskami i literami. Sygn. 140719p 140720 25. Wprowadzenie do nauki pisania / D. Berthet ; tłum. Marcin Zieliński. Warszawa : Wydawnictwo Cyklady, 2002. 155, [5] s. Zawiera: m.in. Wstęp funkcje pisma; Niezbędne przygotowania; Ćwiczenia przygotowawcze; Stopień łączenia liter; Nauka pisania oraz 52 konspekty. Sygn. 140586p 140587 ARTYKUŁY Z CZASOPISM 1. Aby czytanie było efektywne / Bożena Lysko // Język Polski w Gimnazjum. 2006/07, nr 4, s. 79-87 Sygn. 0902 2. Alternatywne formy edukacji przedszkolnej / Anna Rękawek // Dyrektor Szkoły. - 2005, nr 4, s. 18-19 Sygn. 0890 3. By Twoje dziecko lubiło czytanie i pisanie baw się z nim! / Katarzyna Lotkowska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 1, s. 44-[45] 4. Czym jest czytanie / Halina Konior-Węgrzynowa // Psychologia w Szkole. 2010, nr 3, s. 92-101 Sygn. 0926 5. Czytanie - fenomenem czy udręka naszych czasów? / Krystyna Marczewska // Dyrektor Szkoły. - 2005, nr 11, s. 24-27 Sygn. 0890 6. Czytanie jako klucz do świata / Ewa Gryniuk-Toruń // Psychologia w Szkole. 2005, nr 4, s. 73-76 Sygn. 0926 7. Ćwiczenia przygotowujące do pisania propozycje dla nauczycieli i rodziców / Beata Korus // Nauczanie Początkowe : kształcenie zintegrowane. 2011/12, nr 4, s. 55-58 8. Ćwiczenia usprawniające percepcję słuchową, wzrokową, koordynację słuchowo-wzrokową oraz doskonalące sprawność

8 manualną dziecka do wykorzystania przez nauczycieli i rodziców / Bożena Połeć // Nauczanie Początkowe. 2004/05, nr 2, s. 79-91 9. Głoski, sylaby, zdania - jakie to trudne! / Anna Szkolak // Edukacja i Dialog. 2007, nr 2, s. 46-49 Sygn. 0894 10. Jak doskonalić umiejętność czytania / Zuzanna Zbróg // Nauczanie Początkowe. 2008/09, nr 2, s. 92-99 11. Jak orientacja i wyobraźnia przestrzenna wpływają na kompetencje językowe ucznia / Anna Guzy // Język Polski w Szkole IV-VI. - R. 10, nr 3 (2008/2009), s. 55-65 Sygn. 0683 12. Jak zapewnić dzieciom sukces? / Mirosława Szwajkajzer, Kościelniak Anna // Edukacja i Dialog. 2006, nr 3, s. 50-55 Sygn. 0894 13. Językowa twórczość dziecka a nauka czytania / Hanna Krauze-Sikorska // Polonistyka. 2007, nr 9, s. 34-37 Sygn. 092 14. Komputer w nauce czytania i pisania / Kornelia Solich // Edukacja i Dialog. 2006, nr 3, s. 56-61 Sygn. 0894 15. Konkurs Ładnego Pisania / Beata Igielska // Polonistyka. 2009, nr 8, s. 54 Sygn. 092 16. Kształcenie umiejętności czytania w szkole podstawowej / Urszula Kopeć // Język Polski w Szkole. 2004/2005, nr 2, s. 19-29 Sygn. 0683 17. Mechanizmy czytania a nauka literatury w szkole / Regina Pawłowska // Język Polski w Gimnazjum. - R. 9, nr 4 (2007/2008), s. 7-16 Sygn. 0902 18. Na czytanie nigdy nie jest za wcześnie / Bożena Bogdańska // Biblioteka w Szkole. 2011, nr 10, s. 24 Sygn. 0893 19. Na drodze do nauki czytania i pisania : ćwiczenie percepcji wzrokowej i słuchowej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej / Maria Roesler. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 12, s. 39-41

9 20. Na jesiennym straganie / Beata Bielska. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 9, s. 14-[19] 21. Na straganie : zajęcia przygotowujące do nauki czytania / Edyta Kaczanowska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 10, s. 20-22 22. Nauka czytania dzieci przedszkolnych / Marianna Liberadzka // Wychowawca. - 2009, nr 4, s. [29] Sygn. 0857 23. Nauka ładnego pisania / Arkadiusz Jakubczyk // Edukacja i Dialog. 2004, nr 10, s. 48-56 Sygn. 0894 24. Nauka pisania a transgresja / Małgorzata Kwaśniewska // Nauczanie Początkowe. 2011/12, nr 4, s. 20-27 25. Nauka pisania dziś i jutro / Małgorzata Kwaśniewska // Nauczanie Początkowe. 2011/12, nr 1, s. 38-43 26. (Nie)łatwe nauczanie nietrudnego (?) pisania wczoraj, dziś i jutro / Agnieszka Szplit // Nauczanie Początkowe. 2011/12, nr 4, s. 91-98 27. O lepszym czytaniu innowacyjne spojrzenie na proces czytania / Elżbieta Kruszyńska // Polonistyka. 2012, nr 4, s. 44-48 Sygn. 092 28. O utrwalaniu nawyków estetycznego pisania / Anna Guzy // Język Polski w Szkole IV-VI. 2008, nr 4, s. 68-75 Sygn. 0683 29. Pisanie jako rodzaj aktywności - kilkuzdaniowe wypowiedzi pisemne / Magdalena Miernik // Nauczanie Początkowe : kształcenie zintegrowane. - R. 35 (57), nr 4 (2011/2012), s. 64-75 30. Pisanie jako umiejętność i forma twórczej aktywności dzieci : (bibliografia w wyborze) / Anna Łojek // Nauczanie Początkowe : kształcenie zintegrowane. - R. 35 (57), nr 4 (2011/2012), s. 99-102

10 31. Początkowa nauka czytania / Anna Jurek // Języki Obce w Szkole. - 2009, nr 2, s. 58-74 Sygn. 0471 32. Początkowa nauka czytania i pisania / Anna Jakubowicz- Bryx // Życie Szkoły. 2009, nr 8, s. 5-9 Sygn. 064 33. Problematyka czytania w oficjalnych dokumentach szkolnych / Małgorzata Chmiel // Jezyk Polski w Szkole IV-VI. - R. 8, nr 4 (2006/2007), s. 74-83 Sygn. 0683 34. Program zajęć reedukacji dla uczniów klas IV-VI ze specyficznymi problemami w nauce / Joanna Pelikan. - Bibliogr. // Wszystko dla Szkoły. - 2011, nr 11, s. 19-21 Sygn. 0907 35. Przygoda z glottodydaktyką - nowe spojrzenie na kształcenie językowe / Anna Orlińska, Joanna Palacz. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2008, nr 6, s. 58-61, 63-65 O elementarnej nauce czytania z wykorzystaniem metod aktywizujących. 36. Przygotowanie grafomotoryczne do pisania : rozważania pedagoga terapeuty / Marianna Liberadzka // Życie Szkoły. 2009, nr 6, s. 26-31 Sygn. 064 37. Rozwój motoryczny symptomy możliwych zaburzeń w przyszłej nauce czytania i pisania / Zuzanna Zbróg. Nauczanie Początkowe. 2010/11, nr 1, s. 93-103 38. Sam czytam i świetnie się bawię : propozycje zabaw / Katarzyna Rojkowska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 2, s. 18-[19] 39. Sześciolatki w świecie pisma - (nie)łatwe czytanie i pisanie / Józefa Bałachowicz, Edyta Ćwikła, Barbara Stasieło. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 6, s. 16-19 40. Sześcioletni uczeń / Bożena Janiszewska // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 9, s. 42-[45] 41. Sztuka czytania / Agnieszka Majewska // Wszystko dla Szkoły. 2008, nr 10, s.13 Sygn. 0907

11 42. Teoretycznie i praktycznie o uczeniu czytania współczesnych tekstów kultury / Barbara Klimczak // Wszystko dla Szkoły. - 2006, nr 7/8, s. 8-10 Sygn. 0907 43. Trening drogą efektywnego czytania / Małgorzata Małyska // Język Polski w Gimnazjum. 2005/06, nr 3, s. 70-76 Sygn. 0902 44. Trudna sztuka czytania. Cz. 3. Strategie dekodujące / Halina Konior Węgrzynowa // Psychologia w Szkole. 2011, nr 1, s. 117-128 Sygn. 0926 45. Trudna sztuka czytania. Cz. 2 / Halina Konior-Węgrzynowa // Psychologia w Szkole. 2010, nr 4, s. 77-87 Sygn.. 0926 46. Trudna sztuka czytania. Cz. 4. Pożytki z zabawy płynące / Halina Konior-Węgrzynowa // Psychologia w Szkole. 2011, nr 2, s. 100-113 Sygn. 0926 47. Trudności w pisaniu i czytaniu / Beata Rechnio // Wszystko dla Szkoły. 2007, nr 12, s. 16-17 Sygn. 0907 48. Zabawa w czytanie / Katarzyna Rojkowska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 1, s. 22-23 49. Znaczenie spostrzegawczości słuchowej w procesie czytania / Irena Stańczak // Nauczanie Początkowe. 2008/2009, nr 4, s. 43-47 50. Żeby Jan umiał... - szkolna kariera ortografii / Danuta Krzyżyk // Język Polski w Szkole IV-VI. - R. 10, nr 4 (2008/2009), s. 48-62 Sygn. 0683 DOKUMENTY AUDIOWIZUALNE 1. Od sylaby do zdania trening czytania : program wspomagający naukę czytania u dzieci! / cop. by Anna Marta Korecka- Zapadka; aut. aplikacji Piotr Jankowski, Marcin Kaczmarek, przy współpr.. Karola Stojka; grafika, animacje Paweł Samogyi. Wrocław : PWN, [2009]. 1 dysk optyczny (CD-ROM) : dźw., kolor ; 12 cm. Wymagania

12 sprzętowe: Windows XP SP2 32-bit PL, Vista SP1 32-bit PL, procesor 500 MHz (1GHz dla Vista), RAM 256 MB (512 MB dla Vista), karta graficzna SVGA, 1024x768, 65 tys. kolorów, karta dźwiękowa, napęd CD-ROM, 270 MB HDD Program do nauki czytania dla dzieci. Obejmuje 60 godzin zajęć opartych na wykonywaniu zadań interaktywnych realizowanych w formie zabawy. Sygn. Og 138 CD_ROM 2. Umiem pisać : 7-11 lat. Wrocław : Albion, 2005. 1 dysk optyczny (CD-ROM) : dźw., kolor ; 12 cm. Wymagania sprzętowe : System operacyjny Microsoft 95/98/Me/XP, Komputer zgodny z IBM PC, Procesor Pentium 166. Napęd CD-ROM x16, 32 MB RAM, 30 MB wolnej przestrzeni na dysku. Karta graficzna zgodna z Windows w trybie HighColor (640x480, 16 bitów). Karta muzyczna zgodna z Windows (16 bitów) Program edukacyjny dla dzieci oparty na zabawach i ćwiczeniach nawiązujących do popularnych bajek i baśni. Sygn. 80-81 CD-ROM 3. Nasze literki : domowe przedszkole / scen. Irena Dudzińska; reż. Joanna Koenig; teksty poradnika Ewa Brańska, Hanna Usielska-Ptaszek, koncepcja, opracowanie graf. pakietu Barbara Puszczewicz, rec. Helena Gutowska, Małgorzata Żytko. Warszawa : Telewizja Polska SA : Ministerstwo Edukacji Narodowej, 1997. 2 kas wiz. (ok 240 min.) : dźw., kolor. Do kaset dołączony jest dr.: Nasze literki : domowe przedszkole / Ewa Brańska, Hanna Usielska-Ptaszek. 55 s. 10 wideofilmów zachęcających do nauki czytania w formie zabawy. Adresowane zarówno do nauczycieli przedszkoli, jaki i rodziców dzieci nie uczęszczających do przedszkola. Sygn. Tmgv 514-515