Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne Matematyka. Poznać, zrozumieć Kształcenie w zakresie rozszerzonym. Klasa 4 Poniżej podajemy umiejętności, jakie powinien zdobyć uczeń z każdego działu, aby uzyskać poszczególne stopnie. Na ocenę dopuszczającą uczeń powinien opanować umiejętności z pierwszej części tabeli, na ocenę dostateczną z pierwszej i drugiej części tabeli, na ocenę dobrą z pierwszej, drugiej i trzeciej, na ocenę bardzo dobrą z czterech pierwszych części, a na celującą wszystkie umiejętności z tabeli. 1.STEREOMETRIA STOPIEŃ UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA Dopuszczający określa wzajemne położenie prostych i płaszczyzn w przestrzeni oraz wskazuje je na modelach figur przestrzennych zna pojęcia: kąt między prostymi w przestrzeni, kąt nachylenia prostej do płaszczyzny, kąt dwuścienny i wskaże je na modelach graniastosłupów i ostrosłupów oraz rysunkach tych figur rozpozna i nazwie wielościany, bryły obrotowe na podstawie modeli i rysunków opisze graniastosłup prosty i wskaże: podstawy, ściany boczne, krawędzie podstaw, krawędzie boczne, wysokość, wierzchołki i przekątne graniastosłupa rozróżnia graniastosłupy proste i pochyłe zna pojęcie graniastosłupa prostego i prawidłowego wykreśli siatkę graniastosłupa prostego oblicza długość krawędzi i przekątnych graniastosłupa, stosując twierdzenie Pitagorasa i funkcje trygonometryczne kąta ostrego w trójkącie prostokątnym oblicza pole powierzchni całkowitej i objętość poznanych graniastosłupów, jeśli wymagane jest tylko podstawienie danych do wzoru opisze ostrosłup prosty i wskaże: podstawę, ściany boczne, krawędzie podstawy, krawędzie boczne, wysokość, spodek wysokości i wierzchołki ostrosłupa zna pojęcie ostrosłupa prostego i prawidłowego wykreśli ostrosłupa prostego oblicza pole powierzchni całkowitej i objętość poznanych ostrosłupów, jeśli wymagane jest tylko podstawienie danych do wzoru zna definicję walca zna pojęcia i potrafi wskazać: przekrój osiowy walca, przekrój poprzeczny walca wskazuje: podstawy, powierzchnię boczną, tworzącą, wysokość i oś walca zna definicję stożka wskazuje: podstawę, powierzchnię boczną, tworzącą, wierzchołek, wysokość i oś stożka zna pojęcia i potrafi wskazać: przekrój osiowy stożka, przekrój poprzeczny stożka i kąt rozwarcia stożka
zna definicje kuli i sfery oblicza pole powierzchni całkowitej i objętość walca, stożka, kuli, jeśli wymagane jest tylko podstawienie danych do wzoru wykreśli siatkę walca, stożka Dostateczny rozróżnia proste prostopadłe, równoległe i skośne w przestrzeni wyznacza rzut prostokątny punktu, odcinka, prostej na płaszczyznę wykorzystuje wzór Eulera do sprawdzenia, czy istnieje wielościan wypukły o danej liczbie wierzchołków, krawędzi i ścian zaznacza i oblicza w prostych przypadkach miary kątów między krawędziami graniastosłupa i jego ścianami, przekątnymi i ścianami wskazuje i oblicza w prostych przypadkach kąty między krawędziami ostrosłupa, krawędziami i przekątnymi podstawy ostrosłupa zaznacza kąty między ścianami w graniastosłupach i ostrosłupach rozwiązuje proste zadania geometryczne dotyczące graniastosłupów oblicza pole powierzchni całkowitej i objętość poznanych graniastosłupów rozwiązuje proste zadania geometryczne dotyczące ostrosłupów oblicza pole powierzchni całkowitej i objętość poznanych ostrosłupów oblicza pole powierzchni całkowitej i objętość walca oblicza pole powierzchni całkowitej i objętość stożka oblicza pole powierzchni i objętość kuli rozpoznaje w walcach kąty między odcinkami oraz kąty między odcinkami i płaszczyznami; oblicza miary tych kątów w prostych sytuacjach rozpoznaje w stożkach kąty między odcinkami oraz kąty między odcinkami i płaszczyznami, w tym kąt między tworzącą i podstawą, kąt rozwarcia stożka; oblicza miary tych kątów w prostych sytuacjach określa, jaką figurą jest dany przekrój prostopadłościanu w typowych sytuacjach określa, jaką figurą jest dany przekrój sfery płaszczyzną zna definicję brył podobnych zna definicję skali podobieństwa brył podobnych Dobry określa, jaką figurą jest dany przekrój graniastosłupa lub ostrosłupa płaszczyzną wskazuje przekątne dowolnego graniastosłupa oblicza miary kątów między krawędziami graniastosłupa i jego ścianami, przekątnymi i ścianami oblicza miary kątów między krawędziami ostrosłupa i jego ścianami, przekątnymi podstawy ostrosłupa i jego ścianami wyznacza miary kątów dwuściennych w graniastosłupach i ostrosłupach rozwiązuje zadania geometryczne dotyczące graniastosłupów rozwiązuje zadania geometryczne dotyczące ostrosłupów rozpoznaje w walcach i oblicza kąty między odcinkami oraz kąty między odcinkami i płaszczyznami; rozpoznaje w stożkach i oblicza kąty między odcinkami oraz kąty między odcinkami i płaszczyznami, w tym kąt między tworzącą i podstawą, kąt
rozwarcia stożka rozumie pojęcia: graniastosłup wpisany w walec, graniastosłup opisany na walcu rozumie pojęcia: stożek wpisany w walec, walec wpisany w stożek rozumie pojęcia: kula wpisana w walec, walec wpisany w kulę rozumie pojęcia: kula wpisana w wielościan, kula opisana na wielościanie zna i stosuje twierdzenia o polu powierzchni całkowitej i objętości brył podobnych Bardzo dobry oblicza w graniastosłupach i ostrosłupach miary kątów między odcinkami, między odcinkami a płaszczyznami oraz między ścianami w zadaniach podwyższonym stopniu trudności rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności dotyczące własności i obliczania pól powierzchni i objętości graniastosłupów, ostrosłupów i brył obrotowych wyznacza zależności w ostrosłupie rozwiązuje zadania dotyczące brył wpisanych i opisanych Celujący rozwiązuje nietypowe zadania złożone o podwyższonym stopniu trudności, dotyczące: krawędzi i przekątnych w graniastosłupie, pola powierzchni całkowitej i objętości graniastosłupa, ostrosłupa, kąta dwuściennego, pola powierzchni całkowitej i objętości walca, pola powierzchni i objętości stożka, pola powierzchni i objętości kuli, brył podobnych, brył wpisanych i opisanych 2.GRANICA I POCHODNA FUNKCJI STOPIEŃ UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA Dopuszczający rozumie intuicyjnie definicję granicy funkcji w punkcie i nieskończoności zna twierdzenia dotyczące granic funkcji w punkcie i nieskończoności(sumy, różnicy, iloczynu, ilorazu) oblicza proste granice funkcji wielomianowej i wymiernej w punkcie, korzystając z poznanych twierdzeń zna definicje granic jednostronnych w punkcie zna twierdzenia wyrażające zależność między granicą funkcji w punkcie a granicami jednostronnymi tej funkcji w danym punkcie odczytuje z wykresu funkcji jej granice jednostronne w danym punkcie zna definicję ciągłości funkcji w punkcie i umie ją zastosować w prostych przypadkach zna podstawowe funkcje, które są ciągłe w punkcie zna pojęcie pochodnej funkcji w punkcie i w zbiorze wyznacza pochodna funkcji korzystając z podstawowych wzorów rachunku różniczkowego zna i stosuje twierdzenie o pochodnej sumy, różnicy funkcji zna warunki, jakie musi spełniać pochodna funkcji, aby dana funkcja była monotoniczna w przedziale liczbowym wyznacza przedziały monotoniczności funkcji wielomianowej stopnia 3, badając znak pochodnej zna warunek konieczny i wystarczający istnienia ekstremum lokalnego funkcji
wskazuje na wykresie funkcji jej ekstrema lokalne wyznacza ekstrema lokalne funkcji wielomianowej stopnia 3 Dostateczny oblicza granice prostych funkcji wielomianowych i wymiernych w nieskończoności, korzystając z poznanych twierdzeń dotyczących granic oblicza granice prawostronne i lewostronne funkcji w punkcie proste przypadki oblicza granice niewłaściwe w punkcie proste przypadki wyznacza równania asymptot pionowych wyznacza równania asymptot poziomych wskazuje na wykresie punkty ciągłości i nieciągłości funkcji bada ciągłość funkcji w punkcie rozumie różnicę między pojęciami pochodna funkcji w punkcie i pochodna funkcji zna interpretację geometryczną i fizyczną pochodnej funkcji wyznacza na podstawie twierdzeń o działaniach na pochodnych (iloczynu funkcji i stałej c, sumy, różnicy, iloczynu i ilorazu funkcji) pochodne funkcji wymiernych w zbiorze interpretuje pochodną funkcji w punkcie (jako tangens kąta, który tworzy styczna do wykresu funkcji w tym punkcie z osią x) wyznacza równanie stycznej do wykresu funkcji w danym punkcie wyznacza przedziały monotoniczności funkcji wymiernej badając znak pochodnej proste przypadki wyznacza ekstrema lokalne funkcji wymiernej proste przypadki Dobry zna definicje i na ich podstawie oblicza granice funkcji wielomianowych i wymiernych w punkcie i granice niewłaściwe oblicza granice funkcji w punkcie(w tym jednostronne), korzystając z własności funkcji ciągłych i twierdzeń o działaniach na granicach bada ciągłość funkcji w przedziale liczbowym, w którym funkcja jest określona bada ciągłość funkcji zdefiniowanych wzorami klamerkowymi, w danych punktach zna i rozumie interpretację geometryczną i fizyczną ilorazu różnicowego oblicza z definicji pochodne znanych funkcji w danym punkcie korzysta z interpretacji geometrycznej i fizycznej pochodnej wyznacza pochodne funkcji wielomianowych i wymiernych bada znak pochodnej i wyznacza przedziały, w których funkcja jest: rosnąca, malejąca, stała wyznacza minimum i maksimum lokalne funkcji w przedziale liczbowym wyznacza najmniejszą i największą wartość funkcji w przedziale liczbowym, korzystając z wyznaczonych ekstremów lokalnych oraz przedziałów monotoniczności funkcji wyznacza zbiór wartości funkcji stosuje pochodne funkcji wielomianowych i wymiernych do rozwiązywania zadań optymalizacyjnych Bardzo dobry podaje przykłady funkcji, które nie mają granicy w punkcie uzasadnia, na podstawie definicji, istnienie granicy funkcji w punkcie lub brak granicy funkcji w danym punkcie bada ciągłość funkcji zdefiniowanych skomplikowanymi wzorami, w tym złożonymi wzorami klamerkowymi, w danych punktach
wykorzystuje w zadaniach twierdzenia dotyczące funkcji ciągłych (np. wymagających określenia liczby rozwiązań równania wielomianowego) podaje przykłady funkcji, które mają granice niewłaściwe w punkcie podaje przykłady funkcji, które mają granicę lewostronną, a nie mają granicy prawostronnej w tym samym punkcie (i odwrotnie) podaje przykłady funkcji dla których nie istnieje pochodna funkcji w punkcie stosuje do rozwiązywania zadań o podwyższonym stopniu trudności interpretację geometryczną i fizyczną pochodnej funkcji w punkcie Celujący rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności dotyczące: granicy funkcji w punkcie i w nieskończoności, ciągłości funkcji w punkcie, ciągłości funkcji w przedziale liczbowym, pochodnej funkcji w punkcie, własności pochodnej funkcji w zbiorze, związku monotoniczności funkcji z pochodną danej funkcji, ekstremum lokalnego funkcji, najmniejszej i największej wartości funkcji w przedziale liczbowym, związku monotoniczności funkcji i jej ekstremów lokalnych z pochodną danej funkcji rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności (w tym zadania z parametrem) 3. POWTÓRZENIE DO MATURY Kryteria oceniania poszczególnych działów według wymagań edukacyjnych podanych w klasach I III.