WSTĘP Prezydent Olsztyna, zgodnie z art. 266 ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 z późn. zm.), jako zarząd jednostki samorządu terytorialnego jest obowiązany przedstawić w terminie do dnia 31 sierpnia 2017 r. Radzie Miasta Olsztyna, jako organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego i Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Olsztynie: - Informację o przebiegu wykonania budżetu Miasta Olsztyna za I półrocze 2017 r., - Informację o kształtowaniu się wieloletniej prognozy finansowej, w tym o przebiegu realizacji przedsięwzięć, o których mowa w art. 226 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, za I półrocze 2017 r., - Informacje o przebiegu wykonania planów finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i samorządowych instytucji kultury za I półrocze 2017 r. Zakres i forma ww. Informacji, zgodnie z art. 266 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, określone są w uchwale Nr XI/127/15 Rady Miasta Olsztyna z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie określenia zakresu i formy informacji o przebiegu wykonania budżetu Miasta Olsztyna za I półrocze, informacji o kształtowaniu się wieloletniej prognozy finansowej oraz informacji o przebiegu wykonania planów finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i samorządowych instytucji kultury za I półrocze. Przedstawiona informacja o przebiegu wykonania budżetu za I półrocze br. zawiera: część tabelaryczną odnoszącą się do dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu, w szczegółowości nie mniejszej niż wynikająca z uchwały budżetowej ze zmianami dokonywanymi w okresie półrocza, zawierającą plan na dzień 1 stycznia 2017 r., plan na dzień 30 czerwca 2017 r., wykonanie na dzień 30 czerwca 2017 r., porównanie wielkości wykonanych do planowanych na dzień 30 czerwca 2017 r. wyrażonych w ujęciu procentowym, część opisową zawierającą omówienie istotnych zmian w planach, stopień realizacji zadań objętych budżetem wraz ze wskazaniem czynników wpływających na poziom wykonania oraz prognozę wykonania planu do końca roku. Dane przedstawione w części tabelarycznej załącznikach do Informacji o przebiegu wykonania budżetu Miasta Olsztyna za I półrocze 2017 r., sporządzone zostały na podstawie danych wynikających ze sprawozdań budżetowych przedstawiających wykonanie na dzień 30 czerwca 2017 r. dochodów i wydatków budżetowych (jednostki budżetowe, w tym Urząd Rb-27S, Rb-28S) i pozabudżetowych (wydzielony rachunek w jednostkach oświatowych (Rb-34S)) oraz przychodów i kosztów pozabudżetowych (zakłady budżetowe (Rb-30S)), sporządzonych według zasad określonych w rozporządzeniu MF z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 1015 z późn. zm.). Do Informacji z wykonania budżetu Miasta Olsztyna dołączone zostały Informacje o przebiegu wykonania planów finansowych instytucji kultury i samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, uwzględniające w szczególności stan należności i zobowiązań, w tym wymagalnych (zawartych w sprawozdaniach Rb-N i Rb-Z, sporządzonych przez instytucje kultury i samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, według zasad określonych w rozporządzeniu MF z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1773). Zakres tych Informacji, podobnie jak w przypadku Informacji o przebiegu wykonania budżetu Miasta Olsztyna, został określony przez Radę Miasta Olsztyna w uchwale Nr XI/127/15 z dnia 24 czerwca 2015 r. 1
Sprawozdania budżetowe sporządzone na dzień 30 czerwca 2017 r., w oparciu o które sporządzona została Informacja o przebiegu wykonania budżetu Miasta Olsztyna za I półrocze 2017 r. przekazane zostały do organu nadzoru Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie, która w dalszej kolejności przekazuje sprawozdania do Ministerstwa Finansów. Sprawozdania budżetowe takie jak: Rb-27S, Rb-28S, Rb-NDS, Rb-Z, Rb-N oraz Rb-Z i Rb-N samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i instytucji kultury, publikowane są też w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miasta Olsztyna. Część opisowa do Informacji o przebiegu wykonania budżetu Miasta Olsztyna za I półrocze 2017 r., stanowiąca uzupełnienie i objaśnienie danych zamieszczonych w załącznikach tabelarycznych, ujęta została na początku opracowania. Układ części opisowej, w przypadku dochodów odpowiada źródłom powstawania dochodów wynikających z Załącznika nr 1 ze wskazaniem miejsca w klasyfikacji budżetowej (w układzie klasyfikacji budżetowej sporządzany jest Załącznik nr 1a, który odzwierciedla dane ze sprawozdania Rb-27S), a w przypadku wydatków działom klasyfikacji budżetowej z podziałem na dysponentów (w układzie klasyfikacji budżetowej sporządzany jest Załącznik nr 2, który odzwierciedla dane ze sprawozdania Rb-28S). Rada Miasta Olsztyna uchwaliła budżet Miasta Olsztyna na 2017 rok w dniu 21 grudnia 2016 r., podejmując uchwałę Nr XXXI/478/16 w sprawie budżetu Miasta Olsztyna na 2017 rok, określając w niej podstawowe wielkości budżetowe takie jak: dochody budżetu - w wysokości 1.166.861.346,01 zł, z tego: o dochody bieżące - w wysokości 928.835.265,00 zł o dochody majątkowe - w wysokości 238.026.081,01 zł wydatki budżetu - w wysokości 1.193.978.551,01 zł, z tego: o wydatki bieżące - w wysokości 909.617.262,59 zł o wydatki majątkowe - w wysokości 284.361.288,42 zł deficyt budżetu - w wysokości 27.117.205,00 zł przychody budżetu - w wysokości 42.418.000,00 zł rozchody budżetu - w wysokości 15.300.795,00 zł rezerwa ogólna - w wysokości 1.230.000,00 zł rezerwy celowe - w wysokości 13.318.496,59 zł, z tego: o rezerwa celowa na inwestycje i zakupy inwestycyjne 800.000,00 zł o rezerwa celowa na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego 2.900.000,00 zł o rezerwa celowa na wydatki bieżące związane z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych oraz Urzędu Miasta Olsztyna, w tym na wynagrodzenia i pochodne 9.618.496,59 zł. W I półroczu 2017 r. w budżecie Miasta Olsztyna, dokonywane były, zgodnie z upoważnieniami ustawowymi oraz nadanymi przez Radę Miasta, zmiany zatwierdzane: - przez Radę Miasta w trybie uchwał zmieniających uchwałę budżetową (6 uchwał zmieniających w terminach: 25 stycznia, 22 lutego, 29 marca, 26 kwietnia, 31 maja, 28 czerwca), - przez Prezydenta zarządzeniami wpływającymi na zmianę budżetu, w tym: 2
» zarządzeniami obejmującymi przeniesienia dokonywane przez Prezydenta (4 zarządzenia w terminach: 10 marca, 10 kwietnia, 10 maja, 9 czerwca),» zarządzeniami dotyczącymi podziału rezerw budżetowych (1 zarządzenie w terminie 10 maja),» zarządzeniami wprowadzającymi zmiany związane i zgodne z kwotami wynikającymi m.in. z zawiadomień Dyrektora Krajowego Biura Wyborczego Delegatura w Olsztynie oraz Wojewody Warmińsko Mazurskiego o podjętych decyzjach w kwestii zmian dotacji celowych z budżetu państwa (10 zarządzeń w terminach: 31 stycznia, 10 marca, 29 marca, 10 kwietnia, 20 kwietnia, 26 kwietnia, 10 maja, 31 maja, 7 czerwca, 30 czerwca),» zarządzeniami związanymi ze zwrotem dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego (4 zarządzenia w terminach: 22 lutego, 10 kwietnia, 10 maja, 9 czerwca). Zmiany w budżecie Miasta Olsztyna zawsze były związane ze zmianami w planach jednostek organizacyjnych wykonujących budżet, głównie w jednostkach budżetowych. Istotniejsze zmiany dotyczące poszczególnych parametrów uchwały budżetowej zostały zaprezentowane w części opisowej Informacji o przebiegu wykonania budżetu Miasta Olsztyna za I półrocze 2017 r., przy czym w przypadku przedsięwzięć, zmiany zostały zaprezentowane w Informacji o kształtowaniu się wieloletniej prognozy finansowej Miasta Olsztyna, w tym o przebiegu realizacji przedsięwzięć, o których mowa w art. 226 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, za I półrocze 2017 r. Wielkość zmian dokonywanych w budżecie w I półroczu 2017 r., w trybie uchwał Rady i zarządzeń Prezydenta, na dzień 30 czerwca 2017 roku wyniosła: dochody budżetu - zwiększenie o 14.194.949,99 zł, z tego: o dochody bieżące - zwiększenie o 18.718.250,34 zł o dochody majątkowe - zmniejszenie o 4.523.300,35 zł wydatki budżetu - zwiększenie o 18.439.852,45 zł, z tego: o wydatki bieżące - zwiększenie o 21.536.441,34 zł o wydatki majątkowe - zmniejszenie o 3.096.588,89 zł deficyt budżetu - zwiększenie o 4.244.902,46 zł przychody budżetu - zwiększenie o 18.044.902,46 zł rozchody budżetu - zwiększenie o 13.800.000,00 zł rezerwa ogólna - rozdysponowana na kwotę 127.030,40 zł rezerwy celowe - rozdysponowane na kwotę 8.161.514,79 zł, tego: o rezerwa celowa na inwestycje i zakupy inwestycyjne 250.691,00 zł o rezerwa celowa na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego 0,00 zł o rezerwa celowa na wydatki bieżące związane z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych oraz Urzędu Miasta Olsztyna, w tym na wynagrodzenia i pochodne 7.910.823,79 zł. Istotniejsze zmiany dokonywane w toku wykonywania budżetu Miasta Olsztyna w I półroczu br. omówione zostały w części opisowej przy objaśnianiu wykonania na dzień 30 czerwca br., dotyczącego zarówno dochodów, jak i wydatków. 3
Wzrost bądź spadek wymienionych wyżej podstawowych wielkości budżetowych, jaki miał miejsce w toku wykonywania budżetu w I półroczu br., w tym wpisanych w budżet zadań bieżących i majątkowych, własnych i zleconych, a także realizowanych w drodze umów bądź porozumień, ukształtował dane sprawozdawcze, które na dzień 30 czerwca 2017 r. stanowiły kwoty: dochody budżetu - plan 1.181.056.296,00 zł wykonanie 567.060.849,41 zł, tj. 48,01% z tego: o dochody bieżące - plan 947.553.515,34 zł wykonanie 526.760.114,68 zł, tj. 55,59% o dochody majątkowe - plan 233.502.780,66 zł wykonanie 40.300.734,53 zł, tj. 17,26% wydatki budżetu - plan 1.212.418.403,46 zł wykonanie 493.180.459,71 zł, tj. 40,68% z tego: o wydatki bieżące - plan 931.153.703,93 zł wykonanie 465.166.439,27 zł, tj. 49,96% o wydatki majątkowe - plan 281.264.699,53 zł wykonanie 28.014.020,44 zł, tj. 9,96% deficyt budżetu - plan 31.362.107,46 zł wykonanie - nadwyżka 73.880.389,70 zł przychody budżetu - plan 60.462.902,46 zł wykonanie 74.937.149,24 zł, tj. 123,94%, gdzie kwota 74.930.338,91 zł to kwota wolnych środków, które na początek roku nie były planowane, a które są wynikiem odnotowanym na koniec 2016 roku w bilansie z wykonania budżetu rozchody budżetu - plan 29.100.795,00 zł wykonanie 21.464.897,40 zł, tj. 73,76% rezerwa ogólna - do rozdysponowania w II półroczu 1.102.969,60 zł rezerwy celowe - do rozdysponowania w II półroczu 5.156.981,80 zł, z tego: o rezerwa celowa na inwestycje i zakupy inwestycyjne: do rozdysponowania w II półroczu 549.309,00 zł o rezerwa celowa na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego do rozdysponowania w II półroczu 2.900.000,00 zł o rezerwa celowa na wydatki bieżące związane z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych oraz Urzędu Miasta Olsztyna, w tym na wynagrodzenia i pochodne do rozdysponowania w II półroczu 1.707.672,80 zł. 4
Dochodem o znaczącej wartości jest część oświatowa subwencji ogólnej, której wykonanie wyniosło 61,55% w stosunku do planu (w I półroczu wpływa 7 transz tej subwencji, gdyż w lutym Ministerstwo przekazuje 2 transze, z czego jedna dotyczy wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego). Niemniej istotną pozycje w dochodach budżetowych stanowią udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Wpływy z tych udziałów w I półroczu br. były wyższe o 4,9% (tj. o 4,5 mln zł) od wpływów w roku poprzednim. Udziały w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) w I półroczu br. były znacznie niższe niż w latach ubiegłych, mimo iż plan dotyczący tych dochodów nie odbiegał znacząco od ustalanego w latach poprzednich. Dochody pochodzące z budżetu państwa dotacje celowe, również stanowią znaczące źródło finasowania wydatków. Zaliczyć do nich można dotacje na zadania zlecone, gdzie plan (151 mln zł) został zrealizowany w 57% i dotacje będące dofinansowaniem zadań własnych, w przypadku których plan (24 mln zł) zrealizowany został w 55%. Wpływy z podatków i opłat lokalnych w I półroczu br. wyniosły 121 mln zł, co stanowiło 62% planu rocznego. Wpływy z tytułu środków z budżetu UE zostały zrealizowane w I półroczu br. w blisko 16% (plan 209 mln zł). Stopień realizacji pozostałych dochodów, w tym dochodów z najmu majątku (bieżące), wpływów z usług (bieżące), czy też odsetek od środków na rachunkach miasta (bieżące), wpływów z przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności (majątkowe), kształtował się różnie w zależności od źródła dochodu. W przypadku wydatków budżetowych najwyższe z nich, jak każdego roku, zostały odnotowane w dziale oświata i wychowanie razem z edukacyjną opieką wychowawczą (ok. 195 mln zł). Duże wydatki zaewidencjonowane również zostały w pomocy społecznej, pozostałych zadaniach z zakresu polityki społecznej oraz zadaniach na rzecz rodziny (117 mln zł), a w dalszej kolejności co do wielkości w strukturze wydatków poniesionych w I półroczu br., uplasowały się transport i łączność (76 mln zł), gospodarka komunalna i ochrona środowiska (29 mln zł), administracja publiczna (28 mln zł), kultura fizyczna (13 mln zł), bezpieczeństwo i ochrona ppoż (10 mln zł), kultura i ochrona dziedzictwa narodowego (8 mln zł), obsługa długu (4 mln zł), ochrona zdrowia (4 mln zł), różne rozliczenia finansowe (w którym główną pozycje wydatków stanowią wpłaty do budżetu państwa z tytułu tzw. janosikowego 3 mln zł). W I półroczu br. nastąpiła rezygnacja z planowanego do zaciągnięcia kredytu komercyjnego na rzecz wprowadzenia do budżetu wolnych środków. W I półroczu br. nie było również potrzeby korzystania z kredytu w rachunku bieżącym upoważnienie dotyczy kwoty 30 mln zł na kredyt odnawialny w rachunku bieżącym do spłaty do dnia 31 grudnia 2017 r. Osiągnięta na dzień 30 czerwca 2017 r. nadwyżka budżetowa w wysokości 73.880.389,70 zł nie oznacza, że taki wynik zostanie utrzymany do końca roku, gdyż większość zadań generujących znaczne koszty (inwestycje) będzie realizowana w II półroczu. W II półroczu będą też opłacane remonty związane z dostosowaniem sieci szkół do reformy, będą również wypłacane odprawy dla zwalnianych pracowników w oświacie, i wreszcie będą wypłacane odprawy wynikające z obniżenia wieku emerytalnego - zmiany przepisów wchodzą w życie od dnia 1 października 2017 r., i skutek tych zmian nie jest jeszcze znany. 5
W zakresie wyniku budżetu bieżącego natomiast, wynik ten, planowany na początek roku w wysokości 19.218.002,41 zł w okresie I półrocza został zmniejszony do kwoty 16.399.811,41 zł, na 30 czerwca 2017 r. osiągnął poziom 61.593.675,61 zł, a po powiększeniu o wolne środki 74.930.338,91 zł, wielkość wyniku budżetu bieżącego wynosi 136.524.014,52 zł. Wykonanie dochodów i związanych z nimi wydatków, wynikających z ustaw szczególnych, a wyartykułowanych w treści uchwały budżetowej na 2017 rok przedstawia się następująco: dochody z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska oraz wydatki na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej: o dochody zaplanowane na kwotę 1.018.839 zł i wykonane na kwotę 1.118.658 zł, o wydatki na działania wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska zaplanowane na kwotę 1.018.839 zł i wykonane na kwotę 166.724,50 zł, dochody z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi zaplanowane oraz wydatki związane z finansowaniem systemu gospodarowania odpadami: o dochody zaplanowane na kwotę 30.503.711 zł i wykonane na kwotę 13.099.648,46 zł, o wydatki na finansowane systemu gospodarowania odpadami zaplanowane na kwotę 34.531.964,66 zł (w tym 4.028.253,66 zł z nadwyżki z roku 2016) i wykonane na kwotę 13.699.268,28 zł, dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych i realizowane z nich zadania: o dochody zaplanowane na kwotę 3.760.000 zł, oraz wykonane na kwotę 3.002.630,48 zł, o wydatki związane z realizacją zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych zaplanowane na kwotę 2.977.000 zł a wykonane na kwotę 1.163.419,91 zł, o wydatki z zakresu przeciwdziałania narkomanii zaplanowane na kwotę 58.000 zł a wykonane na kwotę 11.202,32 zł. W zestawieniu głównych wielkości budżetowych za I półrocze 2017 r., zamieszczonym na końcu niniejszego wstępu, zaprezentowane zostały dane planowane na dzień 1 stycznia 2017 r. (Plan na 01.01.2017), plan na 30 czerwca 2017 r. (Plan 2017), suma zmian jakie miały miejsce w okresie I półrocza (Suma zmian), dane sprawozdawcze na dzień 30 czerwca 2017 r. (Wykonanie) oraz poziom wykonania wyrażony procentowo w odniesieniu do planu na dzień 30 czerwca 2017 r. (% wyk.). Dane te odpowiadają większości zapisów, jakie umieszczone są w treści uchwały budżetowej oraz materiałom przedłożonym Radnym i Regionalnej Izbie Obrachunkowej wraz z projektem budżetu na rok bieżący. Uzupełnieniem danych zawartych w części tabelarycznej są objaśnienia zawarte w informacji półrocznej. Użyte w objaśnieniach skróty: plan +, plan -, plan w - oznaczają odpowiednio, że plan uległ zwiększeniu, zmniejszeniu lub został wprowadzony w trakcie I półrocza br. 6