1 Stosowanie symboli z działu 37 o trudnościach i metodach rozwiązywania problemów Chciałabym podzielić się z państwem uwagami odnośnie niektórych symboli UKD z działu 37. Nasunęły mi się one podczas reklasyfikacji symboli przy wprowadzaniu do bazy komputerowej opisów książek z katalogu kartkowego. Przykłady: 372.872/.876(084.11) Krzywiec, Rudolf Komponowanie plastyczne w studiach dla nauczycieli rysunku szkoły ogólnokształcącej / Rudolf Krzywiec. Wrocław : nakł. autora, 1979. 143, [1] s. :il. ; 24 cm H.P: Nauczyciele wychowania plastycznego - szkolenie Zastanawiałam się nad zastosowaniem dwóch wariantów: 37.091.2-057.16:7 :373.5.016.046-021.66:74 lub: 37.091.2-057.16:373.5.016.046-021.66:7 Pytanie: która klasyfikacja prawidłowa? Musimy przecież wziąć pod uwagę biblioteki, które prowadzą katalogi tradycyjne, co pociąga za sobą konieczność drukowania kart katalogowych. Kolejny problem, to dodawanie charakterystyk słownych, z czym także wiąże się konieczność rozdzielania symboli UKD. Po konsultacji z Biblioteką Narodową przyjęłam drugie rozwiązanie (oba zapisy są prawidłowe). Komponowanie plastyczne w studiach dla nauczycieli rysunku szkoły ogólnokształcącej / Rudolf Krzywiec. - Wrocław : nakł. autora, 1979. - 143 s. : il. ; 24 cm H.P.: NAUCZYCIELE WYCHOWANIA PLASTYCZNEGO - szkolenie UKD
2 37.091.2-057.16:373.5.016.046-021.66:7 Z punktu widzenia BP w Radomiu jest to lepszy wariant. Jednak w przypadku biblioteki, która prowadzi katalog kartkowy lub planuje rozdzielenie symboli i opatrzenie ich charakterystyką słowną, lepszy jest moim zdaniem wariant: 37.091.2-057.16:7 :373.5.016.046-021.66:74 Następne symbole wprowadzone do bazy w Bibliotece Pedagogicznej w Radomiu po konsultacji z Biblioteką Narodową: Metoda Dobrego Startu: Wg tablic UKD z 1997 r. Metoda Dobrego Startu była zaindeksowana symbolem: 372.3/.4.02:37.043:376:371.64/.69 Zatem stosujemy analogicznie: 373.2:373.3.046-021.64:37.043:376:37.091.64 Pedeutologia: W indeksie tablic UKD (wyd. z 1997 r.) na oznaczenie pedeutologii był symbol: 371.12.01. W indeksie nowych tablic brak symbolu dla pedeutologii, więc analogicznie: 37.01:37.091.2-057.16 Pedagogika opiekuńcza Podobnie brak w nowych tablicach w indeksie symbolu dla pedagogiki opiekuńczej. W starych tablicach UKD był symbol: 37.018.3:364.65-053.2. 364.65-053.2 Opieka nad dziećmi.
3 W nowych tablicach UKD opieka nad dziećmi opatrzona jest symbolem 364.4-053.2, stąd Pedagogika opiekuńcza otrzymuje klasyfikację: 37.018.3:364.4-053.2 Brak też w indeksie symbolu na oznaczenie pedagogów specjalnych. Nowy symbol 37.091.2-057.16:376 Inne problemy: Wszelkie zajęcia w placówkach wychowania pozaszkolnego indeksujemy przy pomocy 374:przedmiot np. 374:913(438)Edukacja regionalna (pozaszkolna) W takim razie analogicznie inne formy zajęć zaindeksowałam w ten sposób: Zajęcia plastyczne w placówkach wychowania pozaszkolnego: 374:7 W tablicach UKD z 1997 roku był symbol: 377.4 Dokształcanie i przeszkalanie zawodowe. Kursy mistrzowskie. Zob. też 331.36 Kształcenie pracowników w przedsiębiorstwie. Szkoły przyzakładowe. Szkolenie wewnątrzzakładowe. Dokształcanie zawodowe i przekwalifikowanie. Praktyki w zakładach pracy. W nowych tablicach symbol 377.4 został zlikwidowany, ale 331.36 jest nadal aktualny. 377.4+331.86:331-057](4) Pachociński, Ryszard Kształcenie i dokształcanie robotników : z doświadczeń różnych krajów / Ryszard Pachociński. Warszawa : Instytut Wydawniczy CRZZ, 1976. 222, [2] s. : il., tab. ; 20 cm. Bibliogr. s. 220-221. Hp.: Robotnicy - szkolenie Zawód - szkolenie
4 W przypadku tego dokumentu można zostawić tylko 331.36, ponieważ charakterystyka słowna tego symbolu jest wyczerpująca, a symbol 377.4 zgodnie z nowymi tablicami UKD zlikwidować. Z kolei w przypadku poniższej książki miałam problem ze zlikwidowanym symbolem 377.4 377.4-053.8+659:63 Maziarz, Czesław (1921- ) Andragogika rolnicza / Czesław Maziarz. Wyd. 2. Warszawa : PWN, 1984 464 s. ; 21 cm Bibliogr. s. 319 i 455-[456]. Hp: Nauczanie dorosłych - Polska - 1944-1989 r. Rolnictwo - szkolnictwo i szkolenie - Polska - 1944-1989 r. Zastosowałam tu następujące rozwiązanie: 374.7:63:005.942 Stąd moja refleksja, nie wiem czy słuszna, że nie zawsze można usunąć stary symbol, nie stosując w zamian nic nowego. Kolejne problemy pojawiają się w związku z działem 376 (Wychowanie, kształcenie i nauczanie specjalnych kategorii osób). Dział 376.2/.3 Nauczanie osób fizycznie upośledzonych (niepełnosprawnych fizycznie) zastąpiony został 376-056.26 Dział 376.4 Nauczanie (rewalidacja) osób upośledzonych umysłowo zastąpiony został 376-056.36 Natomiast dział 376.2/.4 Nauczanie osób niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo został zlikwidowany tak mówią materiały Zmiany symboli UKD wprowadzone do tablic P058 w (wyd. 2006) w stosunku do tablic UDC-P022 (wyd. 1997). Zapis ten jest dla mnie mylący, gdyż ten symbol należy zastąpić symbolem 376-056.26/.36 Przykład starego symbolu : 376.2/.4-053.2:37.013.82:372.4](075.8)
5 Kształcenie zintegrowane dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych / pod red. Janiny Wyczesany, Adama Mikruta. Kraków : Wydaw. Naukowe AP, 2002. 154, [2] s. : il. ; 24 cm. Seria Prace Monograficzne / Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, 0239-6025 ; nr 332 Prace Monograficzne - Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie 0239-6025 nr 332 Bibliogr. przy pracach. H.p. Dziecko niepełnosprawne -- nauczanie -- podręcznik akademicki Nauczanie początkowe -- podręcznik akademicki Pedagogika specjalna -- podręcznik akademicki Przykład nowego symbolu zastosowanego przy klasyfikowaniu pozycji dotyczącej nauczania dzieci niepełnosprawnych (źródło: PB 9850/2008). AUT: Corti, Serafino. Niepełnosprawne dziecko w rodzinie / Serafino Corti, Giovanni Gillini ; [tł. Magdalena Dobosz]. Gniezno : Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentinum, 2007. 60, [2] s. ; 20 cm PRZEDMIOT: Dziecko niepełnosprawne - wychowanie PRZEDMIOT: Rodzina - a dziecko niepełnosprawne PRZEDMIOT: Wychowanie w rodzinie UKD BN 37.018.1:376-056.26/.36-053.2:159.922.76-056.26/.3 Następny problem to nauczanie poszczególnych przedmiotów w szkołach specjalnych. Ogólny symbol to: 376:373.3 Szkolnictwo podstawowe specjalne Klasyfikacja wg starych tablic: 376.2/.3-052-056.263:372.880.84 Baran, Jadwiga Rozwijanie mowy uczniów głuchych w procesie dydaktycznym klas V-VIII /Jadwiga Baran. Wyd. 2. Warszawa :Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,1985. 191, [1] s. ; 22 cm H.P.: Dziecko głuche - nauczanie Język polski nauczanie - szkoły podstawowe Ja przeindeksowałam tak:
6 Rozwijanie mowy uczniów głuchych w procesie dydaktycznym klas V-VIII / Jadwiga Baran. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1981. - 193 s. : tab. ; 21 cm.. - Bibliogr. s. 192-[194]. - ISBN 83-02-00791-9 H.P.: DZIECKO GŁUCHE - nauczanie JĘZYK POLSKI - NAUCZANIE - SZKOŁY PODSTAWOWE SPECJALNE UKD 376-056.263:373.3.016:811.162.1 Oznacza to, że przy klasyfikowaniu wydawnictw traktujących o nauczaniu przedmiotów w szkołach specjalnych pod symbol 376 podstawiamy kategorie niepełnosprawności. W naszym katalogu staramy się konsekwentnie trzymać ustaleń podjętych w Bibliotece Narodowej. - poddziały analityczne.014 i.016 dodajemy do odpowiednich poziomów szkół - poddziały analityczne.064.2 i.091 nie dodajemy do typów szkół. Jedynym wyjątkiem jest symbol na godzinę wychowawczą. Przykład: 373.3.064.2:159.922.7/.8 - Godzina wychowawcza szkoły podstawowe: a 373.3:37.064.2 Wychowanie szkoły podstawowe Przykłady z bazy Biblioteki Pedagogicznej w Radomiu: Między nami : scenariusze lekcji wychowawczych : szkoła podstawowa / Jolanta Bąk, Elżbieta Wiewióra-Pyka. - Kraków : Rubikon, 2004. - 119 s. ; 23 cm. - Na okł. podtyt.: scenariusze zajęć wychowawczych i świetlicowych dla uczniów szkoły podstawowej : lekcje wychowawcze. Bibliogr. s. 119. - ISBN 83-88725-82-3 HP.: GODZINA WYCHOWAWCZA - szkoła podstawowa - scenariusze zajęć UKD 373.3.064.2:159.922.7/.8 Analiza celów wychowawczych oraz sposobów ich realizacji na lekcjach biologii i higieny w klasie IV szkoły podstawowej / Mirosława Misiewicz ; IKN im. Władysława Spasowskiego w Warszawie. ODN w Koszalinie. - Koszalin : Instytut Kształcenia Nauczycieli. Oddział Doskonalenia Nauczycieli, 1987. - 31 s. ; 20 cm
7 H.P EDUKACJA ZDROWOTNA - szkoły podstawowe UCZNIOWIE SZKÓŁ PODSTAWOWYCH - wychowanie BIOLOGIA - nauczanie - szkoły podstawowe UKD 373.3.016:573:373.3.016:613:373.3:37.064.2 Korzystając przy opracowywaniu dokumentów z katalogu OPAC BN trzeba zwrócić uwagę na to, że w dokumentach indeksowanych wg starych symboli spotkać można następujące rozwiązanie: 372.857/.859+372.861.3:373.3.018.2 Misiewicz, Mirosława Analiza celów wychowawczych oraz sposobów ich realizacji na lekcjach biologii i higieny w klasie IV szkoły podstawowej /Mirosława Misiewicz ; Instytut Kształcenia Nauczycieli im. Władysława Spasowskiego w Warszawie. Oddział Doskonalenia Nauczycieli w Koszalinie. Koszalin :. ODN 198). 31 s. ;20 cm Biologia nauczanie - szkoły podstawowe Edukacja zdrowotna - szkoły podstawowe Uczniowie szkół podstawowych - wychowanie Ale w nowych opisach podobnie: 373.3.064.2:159.922.7 Wychowanie dzieci w młodszym wieku szkolnym : praca Zbiorowa Cz. 1,Wychowanie ogólne /pod red. Józefa Stali ; [aut. Michał Drożdż et al.]. Tarnów : Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, cop. 2006. 297 s. ; 21 cm Academica / Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie. Wydział Teologiczny. Sekcja w Tarnowie ;73 Bibliogr. przy rozdz. Dziecko - rozwój psychofizyczny Uczniowie szkół podstawowych - wychowanie Stąd refleksja, który wariant zastosować. Jeśli podjęta została decyzja o niestosowaniu poddziałów analitycznych.064.2 do typów szkół, to symbol 373.3.064.2 jest nieprawidłowy, ponieważ powinien być 373.3:37.064.2
8 Oznacza to, że by zachować konsekwencję - musimy przy wprowadzaniu do bazy przerabiać również klasyfikacje w opisach nowych książek wprowadzanych do INNOPAC na bieżąco. Natomiast w przypadku symbolu oznaczającego oceny szkolne 37.091.26 zachowana jest konsekwencja. Przykład z katalogu INNOPAC 373.3.016:51:37.091.26 Chodnicki, Jerzy. Matematyka 2001 :przedmiotowy system oceniania : szkoła podstawowa : klasa 4 /Jerzy Chodnicki, Mirosław Dąbrowski, Agnieszka Pfeiffer ; przy współpr. z Bolesławem Niemierką. Warszawa :Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,2007. [1] s. :il. ; 30 cm + dysk optyczny (CD-ROM). H.P.: Matematyka nauczanie - szkoły podstawowe Oceny szkolne Tak samo jest w stosunku do: 37.091.27 Egzaminy szkolne 373.5.016.046-021.66:57/59:37.091.27 Gulkowska, Alicja. Biologia : matura 2008 : poziom podstawowy i rozszerzony : suplement dla nauczyciela /Alicja Gulkowska. Gdynia :Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, 2007. 64 s. :il. ;29 cm + Kalendarz przygotowań do matury 2008 : 11 s. ; 21x30 cm H.P.: Biologia - nauczanie - szkoły ponadgimnazjalne Matura (2005- ) 37.091.33 Metody nauczania. Drama (pedag.). Metody aktywizujące 373.3.016.046-021.64:811.162.1:37.091.33 Przybylska-Matula, Barbara. Dramowa interpretacja lektur szkolnych : scenariusze zajęć w klasie trzeciej / Barbara Przybylska-Matula, Grażyna Duszyńska. Warszawa : Wydawnictwo Nowa Era, cop. 2006. 95, [1] s. :il. ; 24 cm Bibliogr. s. [96]. H.P. Drama (pedagog.) Język polski - nauczanie początkowe - scenariusze zajęć
9 37.091.64 Gry edukacyjne 373.3.016.046-021.64:78:37.091.64 Wierzbicka, Marzenna. Zabawy muzyczne w klasach 0-III : poradnik dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej /Marzenna Wierzbicka. Toruń ; Łysomice : Wydawnictwo "Aker", 2006. 32 s. : il. ; 21 cm H.P. Gry edukacyjne - nauczanie początkowe Muzyka - nauczanie początkowe Podsumowanie Po roku stosowania nowych tablic UKD możemy stwierdzić, że problemy z ich użytkowaniem są, ale mniejsze, niż rok temu. Oczywiście, nasz indeks nadal zawiera stare i nowe symbole i nie mogę nawet powiedzieć, kiedy nastąpi jego pełna reklasyfikacja. Stale jednak staramy się nad nim pracować, korzystając z cennych wskazówek Biblioteki Narodowej. W tym miejscu chciałabym podziękować Paniom z BN za pomoc dla nas w postaci Biuletynów UKD oraz indywidualnych konsultacji. Zwracając się z konkretnymi pytaniami, możemy zawsze liczyć na wyczerpującą odpowiedź. Z kolei my, jako biblioteka pełniąca funkcję wspierającą dla bibliotekarzy szkolnych, staramy się przekazywać im wiedzę i praktyczne rozwiązania, do jakich stopniowo dochodzimy. Jednocześnie mamy świadomość, że bibliotekarze szkolni mają szereg innych problemów. Kilka dni temu miałam okazję przyjrzeć się tym problemom na spotkaniu zorganizowanym dla nauczycieli-bibliotekarzy bibliotek radomskich w naszej bibliotece. W trakcie tego spotkania przeprowadzona została krótka ankieta na temat użytkowania klasyfikacji UKD w codziennej pracy w bibliotece szkolnej. Wyniki tej ankiety pokazały, że nauczyciele bibliotekarze stosują UKD jako jedyny język informacyjnowyszukiwawczy. Na pytanie, czy stosują w swojej praktyce wznowione tablice UKD, większość nauczycieli odpowiedziała, że nie. Obawiam się, że w bibliotekach szkolnych wykorzystywane są jeszcze tablice z 1988 r. Przeważająca większość respondentów odpowiedziała też Nie na pytanie, czy czytelnik szuka interesującej go pozycji wg klasyfikacji UKD. Co z tego wynika? Z jednej strony wyniki te świadczą o dużej popularności UKD wśród bibliotekarzy szkolnych. Jednocześnie jednak wygląda na to, że bibliotekarze nie śledzą na bieżąco zmian, jakie
10 zachodzą w praktyce stosowania tego języka, a dla czytelników bibliotek szkolnych jest to w ogóle klasyfikacja nieprzydatna. Oczywiście przeprowadzony mini-sondaż może jedynie posłużyć do zasygnalizowania pewnych problemów, jednak jego wyniki są dość niepokojące. Oznaczają one dla nas po pierwsze, że jeszcze wiele pracy przed nami, jeśli chodzi o szkolenia z zakresu stosowania UKD. Po drugie powstaje pytanie: dlaczego informacje o zmianach zachodzących w praktyce UKD nie docierają do wszystkich zainteresowanych? Pozostawiam tą kwestię otwartą.