Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Zakład Informacji Przestrzennej Inżynieria Środowiska INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej RYSUNEK TEHNIZNY I GEOMETRIA WYKREŚLNA INSTRUKJA Projekt instalacji c.o. Prowadzący wykład: Dr inż. Elżbieta Rudczyk-Malijewska Prowadzący ćwiczenia: Dr inż. Elżbieta Rudczyk-Malijewska 1
Granica rysunku INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Pierwszym krokiem, przed przystąpieniem do tworzenia projektu instalacji, jest określenie granic rysunku. Jest to pole ograniczone przez nas samych, aby podczas rysowania nie wyjść poza dany format. Wybieramy z menu górnego zakładkę Format/ Granice rysunku lub w obszarze dialogowym wpisujemy polecenie: granice i wciskamy ENTER. Program każe nam wybrać lewy narożnik więc należy wpisać: 0,0 i kliknąć enter lub nacisnąć sam klawisz enter (wartość domyslna w autocadzie wynosi własnie 0,0). Współrzędne prawego narożnika należy podać samodzielnie, więc wpisujemy 4000,4000 i zatwierdzamy enterem. Granice naszego rysunku zostały ustawione. Aby cały rysunek był widoczny na ekranie wybieramy z menu górnego zakładkę Widok/Zoom/Wszystko 1. Warstwy Tworzymy warstw, które pomogą nam pogrupować poszczególne elementy naszego rysunku. By utworzyć warstwy należy kliknąć na pasku warstw Otwiera nam się następujące okno, w którym, aby móc utworzyć nową warstwę należy kliknąć:. Kolejnym krokiem jest utworzenie takiej ilości warstw jaka jest nam potrzebna, nazwaniem ich, a także wybraniem koloru. Kolory dla każdej warstwy należy wybierać inne, tak aby się nie pokrywały. W naszym wypadku musimy utworzyć warstwę: 1ściany 2okna 2
3instalacja 4opis 5 wymiar 6 ramka 7wyposazenie 8pomoc INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Do każdej warstwy wybieramy kolor według uznania. Warstwy 0 nie usuwamy i nie należy w niej nic zmieniać, ponieważ warstwa ta, zawsze tworzona jest automatycznie przez program. 3. Multilinia Aby narysować ściany naszego projektu musimy stworzyć nową mulilinię. Ułatwi ona nam projektowanie,. Należy wpierw wybrać warstwę 1ŚIANA. Następnie klikamy na zakładkę FORMAT / STYL MULTILINI. S1. Wyskakuje nam okienko w którym klikamy NOWY. W kolejnym okienku nadajemy nazwę dla nowego stylu multilini, np. 3
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Teraz należy określić co ile od siebie mają znajdować się kolejne linie, wygląd linii, a także ewentualny kolor. W naszym rysunku ściany mają znajdować się od siebie kolejno co: 12.5;0.0;-12.5;-27.5. Linia 0.0 ma być linią przerywaną. Aby zmienić rodzaj linii wybieramy: W nowo otwartym okienku należy wybrać polecenie WZYTAJ i z listy wybieramy rodzaj linii 4
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Aby rysować naszą nowo utworzoną multilinią należy wybrać polecenie: Możemy zabierać się do rysowania! Najpierw ustawiamy sposób rysowania multilinii. Klikamy na polecenie RYSUJ wyrównanie W dolne D oraz skalę L równą 1. W OBSZARZE DIALOGOWYM wpisujemy: W Enter D Enter L Enter 1 Enter MULTILINIE. Następnie ustawiamy 4. Ściany Następnie możemy przystąpić do narysowania multilinii, wybierając punk początkowy 1000,1000. Wciskamy przycisk F8, włączając tryb orto. Zaczynamy rysować os lewego dolnego rogu i przesuwamy się w stronę przeciwną do ruchu wskazówek zegara, podając po kolei wymiary poszczególnych boków. Zaczynamy przesuwając myszkę w prawo i wpisujemy długość pierwszego fragmentu linii czyli wartość. 380 kliknmy enter. Tworzymy obwiednię budynku poprzez podanie długości poszczególnych ścian. Po wybraniu multilinii styl s1 stajemy myszką w punkcie początkowym 1000,1000. Następnie robimy obwiednię według wzoru w prawo - 380 enter, w dół 100 enter, w prawo 310 enter, w dół 120 enter, w prawo 585 enter, w górę 120 enter, w prawo 310 enter, w górę 925 enter, w lewo 310 enter, w górę 160 enter, w lewo 585 enter, w dół 160 enter w lewo 310 enter, w dół 100 enter, w lewo 380 enter, z enter aż do zamknięcia całej obwiedni. Gdy dojdziemy już do ostatniej krawędzi, i chcemy aby zamknęła się należy wpisać w OBSZAR DIALOGOWY z. 5
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej 5. Bloki Kolejnym krokiem w tworzeniu naszego projektu jest stworzenie bloków. Posłużą nam one po to, aby zgrupować pojedyncze obiekty w jeden złożony. Pierwszą czynnością jaką należy wykonać jest narysowanie obiektu z którego chcemy zrobić blok w naszym przypadku są to okna, przewody wentylacyjne, grzejniki i opis. Każdy obiekt (okno, przewód wentylacyjny, grzejnik, opis) powinien być rysowany w swojej odrębnej warstwie, ewentualnie w warstwie o podobnej kategorii, np. grzejnik powinien być rysowany w warstwie instalacja, przewód wentylacyjny w warstwie wyposażenie. Okno Pierwszą czynnością jest włączenie warstwy 2OKNO. Następnie za pomocą RYSUJ LINIA należy, obok rysunku, narysować okno o szerokości 100, a grubości 40 (ponieważ całkowita grubość ścian równa jest 40). Aby zachować symetryczność przekroju należy podzielić grubość na trzy części, dwie zewnętrzne o grubości 15 i wewnętrzna o grubości 10. Następnie w części wewnętrznej należy zaznaczyć ramę okna wyszczególniając dwie części, z brzegów, mające wymiar 10x10. Ostatnim etapem rysowania okna jest wstawienie osi okna. Rysujemy linię zaczynając od środka górnej linii przesuwając myszkę do góry wpisujemy 20 potwierdzamy enterem następnie przesuwając myszkę do dołu wpisujemy 80 potwierdzamy enterem. Okno jest gotowe 6
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej 20 Grzejnik Rysowany w warstwie 3INSTALAJA. Jego wymiary to: 100 x 10. Tak powinien wyglądać zarys naszego grzejnika: 20 Teraz należy go wypełnić. Wybieramy polecenie RYSUJ którym wybieramy kolor(1). WYPEŁNIENIE. Pokazuje nam się następujące okienko, w Po wybraniu komendy WYBIERZ OBIEKTY(3) należy zaznaczyć w całości dany element, kliknąć i zatwierdzić enterem. 7
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Teraz wystarczy kliknąć OK i mamy gotowy grzejnik. Opis Powinien być rysowany w aktywnej warstwie 4OPIS. Promień koła jest dowolny. Należy narysować linię przechodzącą przez środek koła. Następnie za pomocą narzędzia zaznaczamy obszar w którym chcemy wpisać tekst, np.: Kolejnym krokiem jest ustawienie rozmiaru tekstu, ewentualnie wstawienie jakiegoś elementu. W górną część naszego koła wpisujemy numer pomieszczenia. Jeżeli znajdujemy się na parterze budynku numerowanie zaczynamy od 001, jeżeli na pierwszym piętrze numerowanie zaczyna się od 101, natomiast jeżeli jest to drugie piętro to od 201. Ważną zasadą numerowania jest to, że należy pomieszczenia numerować od klatki schodowej, hallu, a następnie poruszać się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Ważne jest aby wielkość tekstu nie była zbyt duża. 8
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Jeżeli chcemy zmienić położenie tekstu, wyśrodkować go, należy zaznaczyć SAM tekst i zmienić jego położenie. W dolnej części koła znajduje się wartość temperatury jaka powinna panować w pomieszczeniu. Aby wstawić wartość temperatury robimy to samo co z numerem pomieszczenia. Klikamy i zaznaczamy pole na którym ma znajdować się tekst. Aby wstawić stopnie elsjusza należy: Tak powinien wyglądać nasz opis: 9
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Kolejnym krokiem jest zrobienie z gotowych obiektów bloki. Należy kliknąć polecenie RYSUJ BLOK UTWÓRZ W aktywnym okienku należy nadać nazwę dla danego elementu, np. O1, G1, Op1. Po wybraniu komendy WYBIERZ OBIEKT należy zaznaczyć cały element, a następnie zatwierdzić enterem. Ponownie pojawia nam się okienko, należy wybrać WSKAŻ PUNKT. Najlepiej aby był to lewy dolny róg obiektu, bądź środek koła, w przypadku opisu. Robimy tak z każdym obiektem z którego chcemy zrobić blok. 10
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Wstawianie bloków Przechodzimy teraz do wstawiania bloków. Jest to czynność bardzo prosta, jednak w przypadku okien należy dodatkowo wykonać czynności poprzedzające najpierw należy ROZBIĆ multilinię, którą narysowaliśmy ściany. Klikamy polecenie ZMIANA ROZBIJ, zaznaczamy multilinię i potwierdzamy enterem. Wstawianie okien: W naszym rysunku należy stworzyć wnęki w ścianach, w których umieścimy okna. Wybieramy warstwę 8POMO Klikamy na polecenie RYSUJ LINIA. Zaznaczamy początek linii w jednym rogu ściany, następnie ciągniemy ją na odpowiednią długość, np. 150, następnie w górę o 40, ponieważ ściana ma grubość 40. Teraz linia idzie poziomo o odpowiednią długość (wymiar okna), np. 80. Na koniec należy pociągnąć linie w dół o 40 aby nie mieć problemów z ucinaniem. Następnie usuwamy linie poziome jako niepotrzebne zostawiamy tylko linie pionowe 1 i 2 Klikamy polecenie UTNIJ, następnie zaznaczamy linie wzdłuż, których będziemy ciąć. Są to dwie pionowe linie (1,2), zatwierdzamy enterem. Następnie klikamy w kolejne linie pomiędzy wcześniej zaznaczonymi (3). Po dokonaniu tej operacji pozostały nam linie pomocnicze które należy usunąć. Korzystamy z narzędzia WYMAŻ i usuwamy narysowane linie pomocnicze. Przy wstawianiu okna do dolnej ściany wybieramy rysuj linia, stajemy myszką w górnym rogu ściany, w którą będziemy wstawiać 11
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej okno. Potem w prawo rysujemy linię o długości 177,5, w dół 40, w prawo 150, w górę 40. Wybieramy dwie poziome przed chwilą linie i usuwamy je przyciskiem delete. Wstawianie bloków Wybieramy polecenie WSTAW BLOK W nowo otwartym oknie należy wybrać odpowiedni blok. Jeżeli obiekt ma długość 150, to skale X ustawiamy na 1.5 Y=1, a jeżeli ma długość 290 to X=2.9 Wynika to z faktu iż nasze bloki (okno, grzejnik) są szerokości 100, a więc wymiar ten jest naszym odniesieniem do skali. Jeżeli chcemy obrócić obiekt pionowo, należy wpisać 90 lub 270. Po potwierdzeniu przyciskiem OK, należy wstawić wybrany blok do utworzonej wcześniej wnęki (w przypadku okna). 12
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Teraz w nasz rysunek należy wstawić ściany działowe. Ściany działowe Klikamy polecenie RYSUJ LINIĘ. Za pomocą zwykłej linii rysujemy podane ściany Tak powinien wygladać nasz rysunek po wrysowaniy wszystkich ścian działowych. Następnie rysujemy schody rysunek po wstawieniu ścian dzialowych i schodów oraz bloków wentylacyjnych rysunek powinien wyglądać tak. 13
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Pozostałe bloki wstawiamy w analogiczny sposób wybierając odpowiednie miejsca. Wstawiamy opisy pomieszczeń. Z menu RYSUJ przechodzimy do podmenu TESKT i według preferencji wybieramy Jeden wiersz lub Wiele wierszy. Umieszczamy odpowiedni tekst w miejscu wskazanym na przykładzie. Trochę więcej pracy wymaga od nas blok opisowy. Po wstawieniu w odpowiednie miejsca bloku, należy go rozbić za pomocą narzędzie ROZBIJ. Dzięki tej operacji zyskamy możliwość jego edycji i wpisania odpowiedniej wartości temperatury czy numeru pomieszczenia. Tak powinien wyglądać nasz aktualny rysunek: 14
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej 6. Instalacja.O. Zgodnie ze wskazówkami z punktu 1. Tworzymy nowy styl multilini. Tym razem jednak tworzymy tylko dwie linie, odsunięte od siebie na 5 i -5. Styl jednej linii ma być przerywany. Pamiętajmy, że po stworzeniu multilinii należy ustawić jako bieżącą! Teraz należy wybrać polecenie RYSUJ przykładzie: MULTILINIE i łączymy wstawione wcześniej grzejniki, mniej więcej tak ja na 15
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Narysowaną instalację należy zaokrąglić. Z paska wybieramy. Następnie należy w oknie dialogowym wpisać r i zatwierdzić enterem. Wartość promienia zaokrąglenia jest dowolna. Ostatnim krokiem jest zaznaczenie dwóch linii instalacji.o. prostopadłych do siebie. Po wykonaniu operacji ZAOKRĄGL instalacja wyglada tak: 16
zynność wykonujemy na każdym rogu instalacji. Nasz ostateczny projekt powinien wyglądać w ten sposób: INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej 17
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej 15. Wymiarowanie. Wybieramy warstwę wymiarowanie. Ustalamy styl wymiarowania naciskając Format, następnie styl wymiarowania, nowy styl, nazywamy styl s1. W zakładce linie ustawiamy: kolor jak warstwa, rodzaj linii jak warstwa, szerokość linii jak warstwa, w okienku przedłużenie wpisujemy 0, odstępy między liniamy bazowymi 40, długość 30. 18
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej W zakładce symbole i strzałki zmieniamy groty strzałek na pochylony w pierwszej i drugiej. W okienku rozmiar strzałek wpisujemy 20. W okienku współczynnik ucięcia strzałek wpisujemy 1,5. W zakładce tekst zmieniamy wysokość tekstu na 15. Wciskamy OK i ustawiamy stworzony przez nas styl jako bieżący. 19
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej W podstawowym pasku zadań wchodzimy w zakładkę wymiar i wybieramy polecenie wymiar liniowy i wymiarujemy nasz projekt: klikamy myszką na zewnętrzny róg ściany i ciągniemy myszką do ściany następnej, którą chcemy zwymiarować. Analogicznie wymiarujemy każdą ścianę. 16. Podpis rysunku Ostatnim etapem wykonania rysunku jest jego podpisanie Zmieniamy warstwę na 6opis 20
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej Wybieramy polecenie Rysuj > Tekst» Tekst wielowierszowy wysokość tekstu i podpisujemy rysunek 16. Ramka i tabelka Na koniec rysujemy ramkę i tabelkę.ostatecznie rysunek powinien wyglądać następująco otwieramy okno tekstowe ustawiamy rodzaj czcionki RZUT PIÊTRA - INSTALAJA.O 1585 380 310 585 310 380 310 265 265 310 40 340 40 270 40 177,5 150 177,5 40 270 40 +12.5 0.0-12.5-27.5 1205 100 725 100 160 100 275 125 270 100 160 35 40 60 40 217,5 90 90 212,5 40 60 40 120 n2.0 40 n2.0 1.05 m 203 25 o 838 w Łazienka 0.45 m 0.45 m n3.0 202 204 749 w Sypialnia n1.0 0.45 m 189 w Garderoba 18x1 2x 18x1 n3.0 0.75m 205 698 w Sypialnia 15x1 201 1448 w Holl 15x1 n4.0 22/600 0.90 m n1.0 11/300 0.45 m 206 72 w Garderoba 208 562 w Sypialnia 207 91 w Garderoba 0.45 m 11/300 n1.0 0.60 m n2.0 209 25 o 1.05 m n3.0 100 120 120 40 80 40 40 347,5 150 347,5 40 120 160 435 435 80 160 925 1205 120 120 40 40 340 40 270 40 177,5 150 177,5 40 270 40 380 310 265 265 310 380 310 585 310 RZUT PIÊTRA - INSTALAJA.O 1585 IŒS Przygotowując rysunek do wydruku na drukarce czarnobiałej trzeba wszystkie kolory zmienić na czarny. 21
INSTRUKJA KOMPUTEROWA z Rysunku technicznego i geometrii wykreślnej RZUT PIÊTRA - INSTALAJA.O 1585 380 310 585 310 380 310 265 265 310 40 340 40 270 40 177,5 150 177,5 40 270 40 +12.5 0.0-12.5-27.5 1205 100 725 100 160 100 275 125 270 100 160 35 40 60 40 217,5 90 90 212,5 40 60 40 120 n2.0 40 n2.0 1.05 m 203 25 o 838 w Łazienka 0.45 m 0.45 m n3.0 202 204 749 w Sypialnia n1.0 0.45 m 189 w Garderoba 18x1 2x 18x1 n3.0 0.75m 205 698 w Sypialnia 15x1 201 1448 w Holl 15x1 n4.0 22/600 0.90 m n1.0 11/300 0.45 m 206 72 w Garderoba 208 562 w Sypialnia 207 91 w Garderoba 0.45 m 11/300 n1.0 0.60 m n2.0 209 25 o 1.05 m n3.0 100 120 120 40 80 40 40 347,5 150 347,5 40 120 160 435 435 80 160 925 1205 120 120 40 40 340 40 270 40 177,5 150 177,5 40 270 40 380 310 265 265 310 380 310 585 310 RZUT PIÊTRA - INSTALAJA.O 1585 IŒS KONIE 22