Wykład 4 Temat : Ubezpieczenia na życie Na poprzednim wykładzie omawiałem ubezpieczenia obowiązkowe, obecnie zajmiemy się kolejną, równie specyficzną formą ubezpieczenia jaką jest ubezpieczenie na życie. Rozpocznę od przedstawienia charakterystyki ubezpieczeń na życie, następnie przejdę do umowy ubezpieczenia na życie, oraz klasyfikacji ubezpieczeń, a na koniec opiszę podstawowe produkty ubezpieczeń na życie z jakimi mamy do czynienia na rynku. I. Specyfika ubezpieczenia na życie Ubezpieczenia na życie należą do I grupy ubezpieczeń wg klasyfikacji zawartej w Kodeksie Cywilnym. Ochroną ubezpieczeniową w ich przypadku objęty jest człowiek jego życie, zdrowie. Ubezpieczenia mają na celu zabezpieczenie finansowe ubezpieczającego, bądź jego bliskich przed skutkami niekorzystnych zdarzeń losowych, które mogą się mu przytrafić (od wypadku, uniemożliwiającego pobieranie dochodu, na śmierci kończąc). Przedmiotem ubezpieczenia na życie jest długość trwania życia ubezpieczonego. Jest to cecha nie występująca w żadnych innych ubezpieczeniach. Jeśli przedmiotem jest życie jako proces, to zdarzeniem ubezpieczeniowym może być albo jego zakończenie, albo zakończenie ubezpieczenia przed końcem trwania życia. Stąd ubezpieczenia na życie można najprościej podzielić na : a) na życie (śmierć ubezpieczonego powoduje obowiązek wypłaty świadczenia przez zakład ubezpieczeń na rzecz uposażonego) b) na dożycie (dożycie ubezpieczonego do końca okresu ubezpieczenia zobowiązuje zakład ubezpieczeń do wypłaty świadczenia na rzecz ubezpieczonego). Istnieją także ubezpieczenia łączące mechanizmy obu w/w typów wówczas świadczenie wypłacane jest zawsze ubezpieczenia takie w zasadzie bliższe są lokatom oszczędnościowym w banku, ich
cena również jest znacznie wyższa niż w przypadku ubezpieczeń na życie czy na dożycie. Ad. a) Mechanizm działania ubezpieczenia na życie (rozumianego tutaj jako ubezpieczenia na wypadek śmierci w okresie ubezpieczenia) przewiduje wypłatę świadczenia tylko w sytuacji gdy śmierć ubezpieczonego nastąpi w okresie trwania ubezpieczenia. Jeśli umowa ubezpieczeniowa zakłada okres ubezpieczenia od 40 do 80-tego roku życia ubezpieczonego, to gdy dożyje on 81 lat nie przewiduje się wypłaty żadnego świadczenia. Ad b) Ubezpieczenie na dożycie do końca okresu ubezpieczenia przewiduje wypłatę świadczenia tylko pod warunkiem osiągnięcia przez ubezpieczonego określonego w umowie wieku. 1 ) Fundusz Ubezpieczeń Największe różnice pomiędzy ubezpieczeniami na życie a pozostałymi ubezpieczeniami widać jednak z perspektywy zakładu ubezpieczeń. Wystarczy spojrzeć na zdarzenie losowe jakim jest śmierć ubezpieczonego jest ono pewne nie da się jednak przewidzieć kiedy nastąpi. Ubezpieczyciel może zatem statystycznie przewidywać ryzyko śmierci ubezpieczonego w danym okresie czasu, posługując się masowymi statystykami długości trwania życia, analizą stanu zdrowia, niebezpieczeństwa wykonywanej pracy, nawyków. Ubezpieczyciel stara się zatem tak ustalać wysokość składek, sumy ubezpieczeniowe jak i długości okresów trwania ubezpieczenia by z zebranych od ubezpieczonych środków móc pokryć wszystkie zobowiązania z tytułu świadczeń. Bardzo długi w porównaniu do większości innych ubezpieczeń czas trwania ubezpieczenia umożliwia zakładowi ubezpieczeń inwestowanie gromadzonych pieniędzy. Dzięki temu ubezpieczyciel może spełniać później swoje zobowiązania pomimo, że są większe niż w przypadku pozostałych ubezpieczeń (zwykle trzeba wypłacić dużą część potencjalnych świadczeń, co za tym idzie więcej środków, niż się uprzednio zgromadziło). Stąd działalność zakładów ubezpieczeń oferujących ubezpieczenia na życie opiera się na tworzeniu Towarzystw Ubezpieczeń, których zadaniem jest zarządzanie odpowiednim Funduszem Ubezpieczeń (na którym lokowane są składki i z którego w
przyszłości wypłacane będą świadczenia). Gospodarka Funduszu ubezpieczeń opiera się przede wszystkim na dokonywaniu inwestycji długoterminowych, bezpiecznych, gwarantujących stabilny wzrost wartości aktywów Funduszu. Działalność Towarzystw Ubezpieczeń jest ściśle nadzorowana przez KNUiFE, a swoboda inwestowania środków ograniczona jest licznymi obostrzeniami prawnymi. Zakład ubezpieczeń nie może ponadto oferować ubezpieczeń I i II działu jednocześnie, czyli ubezpieczyciele oferujący ubezpieczenia na życie są wyspecjalizowani i zorientowani tylko na taką działalność. Celem takiego rozwiązania jest możliwość skuteczniejszej kontroli gospodarki finansowej Towarzystw Ubezpieczeń. Ponadto ubezpieczyciel oferujący ubezpieczenia I i II działu jednocześnie zawsze byłby obarczony ryzykiem pogorszenia swojej kondycji finansowej (a co za tym idzie niebezpieczeństwem niezdolności do wypłacenia świadczeń z tytułu zawartych umów ubezpieczeń na życie) z powodu niepowodzeń i strat na rynku ubezpieczeń majątkowych (gdzie kontrola i obostrzenia są słabsze). Troska o stabilność finansową zakładów ubezpieczeń na życie wiąże się łatwym do wyobrażenia rozmiarem szkód jakie wywołałoby ich bankructwa czy niezdolność do wypłacenia świadczeń. Gdy z problemami finansowymi boryka się przykładowo zakład ubezpieczeń, oferujący obowiązkowe ubezpieczenia komunikacyjne, dużo łatwiej jest pokrywać niewypłacalne świadczenia np. z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, czy przekazywać część portfela ubezpieczonych innemu zakładowi. Także sam fakt nie wypłacenia odszkodowania za uszkodzenia auta nie jest tak szkodliwy z punktu widzenia człowieka jak utrata gromadzonych przez dziesiątki lat środków, w momencie gdy są one bardzo potrzebne (niska emerytura, bądź utrata żywiciela rodziny). Właśnie niezwykła waga społecznego interesu w przypadku ubezpieczeń na życie determinuje regulacje prawne i metody nadzoru mające zapewnić bezpieczną i stabilną działalność Funduszy Ubezpieczeń. Działalność ubezpieczeniowa i nadzór nad nią zostanie szerzej omówiony na jednym z kolejnych wykładów. 2) Składka w ubezpieczeniach na życie
Składka ubezpieczeniowa zawsze związana jest z ryzykiem wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Im większe jest to ryzyko tym większe środki musi zgromadzić ubezpieczyciel aby pokryć swoje zobowiązania. W przypadku ubezpieczeń na życie oczywistym jest, że ryzyko rośnie z wiekiem ubezpieczonego. Oznacza to, że teoretycznie zakład ubezpieczeń powinien pobierać coraz wyższą składkę im starszy jest ubezpieczony. Takie rozwiązanie doprowadziłoby do tego, że produkt atrakcyjny byłby w zasadzie tylko dla tych klientów, którym jest w danym czasie najmniej potrzebny (z racji młodego wieku), natomiast osoby starsze (często dysponujące mniejszym zasobem środków) nie mogłyby sobie na niego pozwolić. Tak skonstruowane ubezpieczenie ciężko by było komukolwiek sprzedać. Stąd wprowadzono uśrednianie składki przez cały okres ubezpieczenia ubezpieczony płaci tę samą wysokość składki do pewnego momentu zawyżoną w stosunku do ryzyka ubezpieczeniowego, a potem wyraźnie niższą (z czasem poziom ryzyka rośnie coraz szybciej). Powstają zatem pojęcia nadwyżki składki nad ryzykiem i deficytu składki na ryzyko. Mechanizm uśredniania składki ubezpieczeniowej obrazuje poniższy rysunek : Krzywa o coraz większych wartościach wraz ze wzrostem wieku ubezpieczonego obrazuje jaka powinna być wysokość składki ubezpieczeniowej, gdyby była ona ustalana w oparciu o istniejące faktyczne ryzyko wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Zastosowanie stałej, uśrednionej składki zmusza zakład
ubezpieczeń do tworzenia rezerwy na pokrycie przyszłego deficytu składki. Rezerwę taką stanowią właśnie środki gromadzone w Funduszu Ubezpieczeń. Zwykle ubezpieczony nie posiada prawa dostępu do tej rezerwy. Obecnie jednak ubezpieczenia na życie stają się coraz bardziej elastyczne i pozwalają ubezpieczającemu na coraz większy wpływ na wysokość swojej rezerwy. W związku z rosnącym zaawansowaniem technologicznym procesu zarządzania funduszami, szybszym przepływem informacji itd.. możliwe staje się transferowanie części odpowiedzialności za wysokość przyszłego świadczenia na ubezpieczającego. Pomimo uśredniania składek może on w pewnym zakresie zwiększać, bądź zmniejszać ilość wpłacanych środków mając wpływ na wartość rezerwy i co za tym idzie sumy ubezpieczeniowej. II. Umowa ubezpieczenia na życie Podstawowe uzgodnienia dotyczące przedmiotu, stron, praw i obowiązków, sposobu zawierania i rozwiązywania umów ubezpieczenia na życie znajdują się w Kodeksie Cywilnym. Umowa zobowiązuje ubezpieczyciela do zapłaty określonego świadczenia pieniężnego w razie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego. Ubezpieczający natomiast deklaruje, że będzie terminowo opłacał składkę. Ochrona ubezpieczeniowa jest skuteczna przy prawie wszystkich przyczynach śmierci, oprócz samobójstwa. Często stosowane są jedynie klauzule wyłączające zakład ubezpieczeń z odpowiedzialności w wypadku śmierci na wojnie, w masowych rozruchach, udziału w aktach przemocy. Ubezpieczenia na życie mogą także chronić od następstw nieszczęśliwych wypadków, (zwykle trwałej) niezdolności do pracy. Samobójstwo zwalnia ubezpieczyciela z konieczności wypłaty świadczenia tylko w sytuacji gdy zostało popełnione w ciągu 2 lat od zawarcia umowy. W innym przypadku jest bardzo mało prawdopodobne by ktoś ubezpieczył się celowo ponieważ chce odebrać sobie życie (jest to przykład hazardu moralnego) i czekał potem 3 lata. W sytuacji gdy ustalony w umowie uposażony umyślnie przyczyni się do śmierci ubezpieczonego zakład ubezpieczeń nie wypłaci świadczenia. Obok zagrożenia ze strony ubezpieczenia samobójcy, bądź sprowokowania zabójstwa
ubezpieczonego istnieje także ewentualność celowego ubezpieczania np. osób chorych, celem szybkiego wzbogacenia się o bardzo prawdopodobne świadczenie. Z tego powodu obowiązuje całkowity zakaz ubezpieczania innej osoby na siebie. Czyli ubezpieczający i ubezpieczony może być tą samą osobą ale ubezpieczający i uposażony nie, w sytuacji gdy ubezpieczonym jest ktoś inny. Zawarcie umowy ubezpieczenia na życie zwykle sprowadza się do wypełnienia przez klienta wniosku ubezpieczeniowego, najczęściej podania w odpowiednim kwestionariuszu informacji o stanie zdrowia potencjalnego ubezpieczonego, zagrożeń jego życia i zdrowia związanych z obciążeniami genetycznymi, a także stylem życia i wykonywanym zawodem. Udzielenie nieprawdziwych informacji zwalnia zakład ubezpieczeń z obowiązku wypłaty świadczenia, o ile oczywiście miało to wpływ na zwiększenie ryzyka wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Dzieje się tak jeśli śmierć nastąpiła w ciągu (maksymalnie) 3 lat od zawarcia umowy. Zakład ubezpieczeń potwierdza ważność umowy poprzez wystawienie stosownej polisy ubezpieczeniowej. Obowiązującą umowę może wypowiedzieć tylko ubezpieczający (i to w każdym momencie, z poszanowaniem okresu zawieszenia tego prawa - maksymalnie 2 lata od podpisania umowy). Ubezpieczyciel ma do tego prawo jedynie w sytuacji gdy ubezpieczający pomimo ponownego wezwania nie zapłacił składki (jeśli ubezpieczający nie płaci składek, a ubezpieczyciel się o nie pisemnie nie upomni i nie pouczy o konsekwencjach to umowa nie zostaje wypowiedziana), bądź umyślnie podał nieprawdziwe informacje. Jeśli nie zostanie wypowiedziana, umowa ubezpieczenia na życie wygasa wraz z zakończeniem okresu ubezpieczeniowego lub śmiercią ubezpieczonego. W ubezpieczeniach na życie możliwe jest także stosowanie mechanizmu prawa do wykupienia polisy. Oznacza ono, że ubezpieczający ma możliwość zrezygnowania z ubezpieczenia (wypowiedzenia) i odzyskania części wpłaconych środków (składek). Wówczas zakład ubezpieczeń zobowiązany jest wypłacić mu pieniężny ekwiwalent rezerwy, czyli nadwyżki składek na ryzyko (patrz wykres powyżej), powiększonej o osiągniętą stopę zwrotu z inwestycji Fundusz Ubezpieczeń. Jest to tzw. wartość wykupu. Prawo do wykupienia polisy jest bardzo
istotne w kontekście wieloletniego okresu ubezpieczenia. Zapewnia ubezpieczonemu dużo większe pole manewru, na przykład w sytuacji gdy po kilku latach od zawarcia umowy uzna on, że nie jest z niej zadowolony, czy po prostu nie stać go na takie ubezpieczenie. III. Klasyfikacja ubezpieczeń na życie a) Istotnym kryterium na podstawie którego możemy dokonać podziału ubezpieczeń na życie jest specyfika techniczna ubezpieczenia: Ze względu na konstrukcje samego ubezpieczenia wyróżniamy: Ubezpieczenia czyste zapewniają ochronę ubezpieczeniową, składka jest uśredniona, u ubezpieczony ma nie może korzystać z gromadzonych środków. Ubezpieczenia mieszane oprócz zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej spełniają dodatkowo role oszczędnościową. Ubezpieczony może (w określonym umową ubezpieczenia zakresie) korzystać z odkładanych środków. Do takich ubezpieczeń należą ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym. Biorąc po uwagę to czy składka kalkulowana jest dla ryzyka związanego z indywidualnym klientem, czy dla uśrednionego ryzyka większej ilości ubezpieczonych dzielimy ubezpieczenia na: Indywidualne wymagana jest indywidualna selekcja ryzyka Grupowe procedury oceny ryzyka i kalkulacji składek stosowane są w oparciu o dane statystyczne (ważne jest tutaj tworzenie grup ludzi o podobnym poziomie ryzyka problem klasyfikacji ubezpieczonych). Jest to metoda mniej skomplikowana i tańsza przy czystych ubezpieczeniach na życie. Ostatni podział z technicznego punktu widzenia, czasami nazywany : ubezpieczenia tradycyjne a nowoczesne, wiąże się z problemem
wysokości składki przez cały okres trwania ubezpieczenia. Jak już wspomniałem, typowym sposobem rozwiązania tego problemu jest uśrednianie składki (patrz wyżej, Rozdział I Składka w ubezpieczeniach na życie ). Jest on charakterystyczny dla ubezpieczeń terminowych, standardowych ubezpieczeń na życie i na dożycie. Jednak obecnie dochodzi do coraz większego uelastyczniania ubezpieczeń na życie, zwłaszcza ubezpieczeń mieszanych. Ubezpieczony zna wartość gromadzonych przez lata środków, zwiększać lub zmniejszać wysokość i częstotliwość wpłat. Typowym nowoczesnym ubezpieczeniem na życie jest unitlinked life assurance, czyli ubezpieczenie na życie związane z funduszem inwestycyjnym. b) Nadzór ubezpieczeniowy w Polsce dzieli natomiast ubezpieczenia na życie w sposób następujący : Ubezpieczenia na życie (zawiera wszystkie ubezpieczenia, oprócz tych o których mowa poniżej) Ubezpieczenia posagowe i zabezpieczenia dzieci (ubezpieczenia na życie i na dożycie, ubezpieczony jest osobą opiekującą się, zaopatrującą dzieci) Ubezpieczenie na życie z funduszem inwestycyjnym (tutaj najistotniejszą różnicą w stosunku do zwykłych ubezpieczeń na życie jest brak obostrzeń prawnych ograniczających swobodę inwestowania przez ubezpieczyciela zgromadzonych środków. Na zwykłe ubezpieczenia na życie takie regulacje nakłada Ustawa o Działalności Ubezpieczeniowej. W przypadku ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym następuję więc transfer ryzyka (inwestycji) na ubezpieczonego po prostu zgadza się on, bądź nie na to, że ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za wysokość stopy zwrotu z inwestycji, a co za tym idzie za poziom przyszłego świadczenia.) Ubezpieczenia rentowe Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe (ubezpieczenia te mogą być oferowane przez zakład ubezpieczeniowy oferujący ubezpieczenia I działu tylko jako dodatki do
w/w ubezpieczeń na życie. Oznacza to, że nie mogą być sprzedawane jako odrębny produkt, tak jak to robią zakłady ubezpieczeń, które zajmują się ubezpieczeniami II działu, czyli Majątkowe i inne osobowe ) IV. Produkty ubezpieczeń na życie W poniższym rozdziale przedstawione zostaną typowe ubezpieczenia na życie z jakimi można spotkać się na polskim rynku. a) Terminowe ubezpieczenia na życie Ubezpieczenie to zapewnia ochronę uprawnionej przez ubezpieczonego osoby na wypadek jego śmierci w okresie trwania ubezpieczenia. W sytuacji gdy ubezpieczony przeżyje ustalony w umowie okres czasu (zwykle oferowane są ubezpieczenia na czas od 1 roku do 20 lat) nie przysługuje żadne świadczenie pieniężne. Zwykle umowy terminowych ubezpieczeń na życie dopuszczają możliwość wznowienia po upływie okresu ubezpieczenia. Polega ona odnowieniu polisy na kolejny okres, bez konieczności ponownej oceny ryzyka, które z upływem lat w większości przypadków się zwiększa. Opcje wznowienia najczęściej obwarowane są jednak ograniczeniem wiekowym. Stosowana jest także opcja zamiany, dająca ubezpieczonemu możliwość przejścia z ubezpieczenia terminowego na bezterminowe. W takiej sytuacji nowe ubezpieczenie zawiera warunki i ocenę ryzyka poprzedniego. Jednakże sytuacja, w której np. 35 letni klienci (o stosunkowo niskim ryzyku), posiadający 20 letnie ubezpieczenie na życie, w wieku 54 lat próbowali przejść na ubezpieczenie bezterminowe na zasadach z przed 19-tu lat prowadziłaby do antyselekcji ryzyka. Zakłady ubezpieczeniowe bronią się przed nią, uniemożliwiając zastosowania opcji zamiany np. w ciągu 5 ostatnich lat okresu ubezpieczenia. Ubezpieczenia terminowe na życie oferowane są zarówno indywidualnym klientom, jak i grupom. W przypadku ubezpieczeń grupowych mamy zazwyczaj do czynienia z krótkim (1 rok) okresem trwania ubezpieczenia i jednorazową składką.
b) Bezterminowe ubezpieczenie na życie W tym ubezpieczeniu zakład ubezpieczeniowy zobowiązuje się do wypłaty świadczenia w wypadku śmierci ubezpieczonego, niezależnie od tego, kiedy do niej dojdzie (ale przed 100 rokiem życia). W porównaniu do terminowych ubezpieczeń na życie tutaj mamy praktycznie 100% pewność konieczności wypłaty świadczenia. Ubezpieczyciel musi więc odpowiednio ustalać składki i inwestować gromadzone środki, aby pokryć przyszłe świadczenia. Składka w ubezpieczeniach na całe życie może mieć natomiast charakter zarówno ograniczony, jak i nieograniczony. W pierwszym przypadku umowa ubezpieczenia określa np. do którego roku życia ubezpieczony ma obowiązek płacić składki, w drugim składka płacona jest aż do śmierci (lub ukończenia 100 roku życia). c) Ubezpieczenie na dożycie Ubezpieczenie to zakłada wypłatę świadczenia w momencie, gdy ubezpieczony dożyje czasu określonego w umowie. Daje to efekt podobny do oszczędzania, ale z jedną istotną różnicą. Poprzez ubezpieczenie na dożycie można uzyskać zwykle bardziej atrakcyjne świadczenie, aniżeli gdyby samemu gromadzić, czy inwestować środki. Związane to jest z tym, że ubezpieczyciel nie wypłaca świadczenia jeśli ubezpieczony nie dożyje wymaganego wieku, czyli część ubezpieczonych otrzymuje atrakcyjniejsze świadczenie, ponieważ reszta umiera przed końcem okresu ubezpieczenia i zakład ubezpieczeń nie musi nic wypłacać. Ryzykiem ubezpieczonego jest możliwość śmierci zbyt wcześnie, natomiast ryzykiem ubezpieczyciela jest ewentualność dożycia zbyt wielu ubezpieczonych do końca okresu trwania ubezpieczenia. Składka może być jednorazowa, bądź regularna. W niektórych umowach ubezpieczeń na dożycie znajdują się zapisy o zwrocie składek przy określonych przypadkach śmierci. d) Ubezpieczenie na życie i dożycie Zawiera ono w sobie terminowe ubezpieczenie na życie i ubezpieczenie na dożycie. W umowie ustalony jest okres trwania
ubezpieczenia (zwykle do 20 lat), w czasie którego śmierć ubezpieczonego zobowiązuje ubezpieczyciela do wypłaty świadczenia na rzecz uposażonego. Jeśli ubezpieczony dożyje określonego wieku, wówczas zakład ubezpieczeń wypłaca mu świadczenie. Z tego powodu ubezpieczenia na życie i dożycie są zwykle drogie i w zasadzie stanowią rodzaj lokaty inwestycyjnej (przy jednorazowej składce), bądź planu inwestycyjnego (przy regularnie opłacanej składce). e) Ubezpieczenie posagowe i rentowe Jest to ubezpieczenia zaopatrzenia dzieci. Mechanizm jego działania zakłada wypłatę świadczenia na rzecz uposażonego (dziecka), gdy dożyje ono określonego wieku. Dziecko otrzyma zaopatrzenie niezależnie od tego czy ubezpieczony także dożyje momentu jego wypłaty. Gdyby zmarł wcześniej, zakład ubezpieczeń odstępuje od pobierania składek, ale umowa ubezpieczeniowa jest nadal ważna. W sytuacji śmierci dziecka przed końcem okresu trwania ubezpieczenia umowa wygasa, ubezpieczyciel nie wypłaca świadczenia, ale zwraca ubezpieczonemu wpłacone składki. Świadczenie w ubezpieczeniu zaopatrzenia dzieci może być jednorazowa, bądź ratalna wypłata (np. w czasie trwania studiów ubezpieczenie stypendialne). Ubezpieczenie rentowe uzupełnia omówione wyżej ubezpieczenie o możliwość wypłacania renty dla dziecka w przypadku śmierci ubezpieczonego w okresie trwania ubezpieczenia. W ubezpieczeniach zaopatrzenia dziecka stosowane są także tzw. opcje inwalidzkie, zakładające wypłatę dożywotniej renty w sytuacji gdy dziecko stanie się inwalidą niezdolnym do pracy (w czasie trwania ubezpieczenia). Ubezpieczonym z opcją inwalidzką może być tylko prawny opiekun. f) Ubezpieczenie na życie z funduszem inwestycyjnym Jest to bezterminowe ubezpieczenie na życie. Pewne cechy ubezpieczenia na życie z funduszem inwestycyjnym zostały już wcześniej nakreślone. Teraz pokrótce przedstawię mechanizm jego działania czyli to co odróżnia je od standardowego ubezpieczenia
na całe życie (bezterminowego). Ubezpieczyciel nie gwarantuje tutaj wartości polisy (wspomniany już transfer ryzyka na ubezpieczonego). Pieniądze wpłacane są na specjalny rachunek, gdzie pokrywają koszt bieżącego ryzyka i koszty administracyjne i akwizycyjne, a nadwyżka jest inwestowana. Ubezpieczony wybiera w który fundusz chce lokować swoje składki (pozostałem po opłaceniu ryzyka), nabywając za nie jednostki udziału w nim, po ich bieżącej cenie.. Fundusze zobowiązane są do regularnego publikowania ceny jednostek udziału. W ten sposób ubezpieczony wiedząc ile ma jednostek ma zgromadzonych na swoim rachunku zna wartość swojego ubezpieczenia. Wartość polisy zależy od stopy zwrotu z inwestycji w funduszach (czyli wzrostu cen ich jednostek udziału). Zwykle największy wzrost wartości polisy można uzyskać inwestując w tzw. agresywne fundusze, zajmujące się głównie działalnością na rynku papierów wartościowych. Obarczone są jednak najwyższym ryzykiem inwestycyjnym. Bezpieczniejsze są fundusze oparte na skarbowych papierach dłużnych (np. Obligacjach Skarbu Państwa, gdzie jest gwarantowana stopa zwrotu), ale potencjalny zysk jest mniejszy. W przeciwieństwie do pozostałych ubezpieczeń, organ nadzoru nie ingeruje w gospodarkę finansową takich funduszy.