Maria Krysakowska Kuratorium Oświaty w Krakowie Zmiany w kształceniu zawodowym od 1 września 2012 r. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1206) oraz nowe rozporządzenia wykonawcze do ustawy wprowadziły od 1 września 2012 r. istotne zmiany w typach szkół ponadgimnazjalnych, w przebiegu i organizacji kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie zawodowe. Obszary zmian obejmują: a) strukturę szkół ponadgimnazjalnych, b) klasyfikację zawodów szkolnictwa zawodowego, c) obudowę programowę kształcenia ogólnego i zawodowego nowe podstawy programowe, d) kwalifikacyjne kursy zawodowe, e) organizacja kształcenia zawodowego ramowe plany nauczania, f) system egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Dodatkowo, szkoły te przygotować się muszą do realizacji zadań wynikających z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487). Wszystko to oznacza, że reforma programowa dotarła właśnie do IV etapu edukacyjnego. Na mocy art. 7 ust. 2 i 3 cytowanej wyżej ustawy, z dniem 1 września 2012 r., w systemie oświaty funkcjonować będą następujące szkoły ponadgimnazjalne: 3-letnie liceum ogólnokształcące dla młodzieży i dorosłych, 4-letnie technikum dla młodzieży, 3-letnia zasadnicza szkoła zawodowa dla młodzieży, 3-letnia szkoła specjalna dla młodzieży, szkoła policealna kształcąca w cyklu od 1 roku do 2,5 roku. Zatem od dnia 1 września 2012 r. (art. 7 ust. 2) zaprzestaje się naboru do klas pierwszych: liceów profilowanych dla młodzieży i dorosłych, uzupełniających liceów ogólnokształcących dla młodzieży i dorosłych, technikum uzupełniającego dla młodzieży, zasadniczej szkoły zawodowej dla dorosłych, a od dnia 1 września 2013 r. (art. 7 ust. 3) zaprzestaje się naboru do klasy pierwszej: technikum uzupełniającego dla dorosłych.
Organy prowadzące dotychczasowe: licea profilowane dla dorosłych, uzupełniające licea ogólnokształcące dla młodzieży, uzupełniające licea ogólnokształcące dla dorosłych, technika uzupełniające dla młodzieży, technika uzupełniające dla dorosłych, technika dla dorosłych, zasadnicze szkoły zawodowe dla dorosłych w terminie do dnia 31 sierpnia 2015 r. będą mogły je zlikwidować lub przekształcić je w licea ogólnokształcące dla dorosłych. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r. Nr 2, poz. 7) określa typy szkół i zawody, w których od 1 września 2012 r. prowadzi się kształcenie zawodowe. Szkoły ponadgimnazjalne mogą prowadzić kształcenie w 200 zawodach, w ramach których wyodrębniono 252 kwalifikacje. Dla 161 zawodów przewiduje się możliwość nauczania zarówno w systemie szkolnym (kształcenie w odpowiednim typie szkoły), jak i w formach kursowych (na kwalifikacyjnych kursach zawodowych). Na podstawie cytowanego rozporządzenia zawody ratownik medyczny i dietetyk, począwszy od roku 2013/2014, będą wygaszane. Zawody otrzymały nowe, sześciocyfrowe symbole, zgodnie z klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Pojawiły się nowe zawody, nazwy innych zostały zmienione, jeszcze inne połączono, pogrupowano, niektóre wykreślono. Z klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego usunięte zostały następujące zawody: technik geofizyk, technik hydrolog, technik meteorolog, technik informacji naukowej, monter instalacji gazowych, monter-instalator urządzeń technicznych w budownictwie wiejskim, monter instrumentów muzycznych, technik urządzeń audiowizualnych, technik dźwięku. Zmienione zostały nazwy dla zawodów: korektor i stroiciel instrumentów muzycznych na stroiciel fortepianów i pianin, technik instrumentów muzycznych na technik budowy fortepianów i pianin, wiertacz odwiertów eksploatacyjnych i geofizycznych na wiertacz, kucharz małej gastronomii na kucharz, murarz na murarz-tynkarz, rzeźnik-wędliniarz na wędliniarz, asystent operatora dźwięk na technik realizacji nagrań i nagłośnień, technik organizacji produkcji filmowej i telewizyjnej na asystent kierownika produkcji filmowej/telewizyjnej. W nowej klasyfikacji znalazły się zawody, które zostały połączone i nadano im inną nazwę: posadzkarz + technolog robót wykończeniowych w budownictwie + malarz-tapeciarz = monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, technik organizacji usług gastronomicznych + technik żywienia i gospodarstwa domowego + kucharz = technik żywienia i usług gastronomicznych, monter instalacji i urządzeń sanitarnych + monter sieci komunalnych = monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych,
renowator zabytków architektury + technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego = technik renowacji elementów architektury Zawód technik poligraf zostały podzielony na dwa zawody: technik procesów drukowania i technik procesów introligatorskich Do klasyfikacji dodano zawód technik sterylizacji medycznej. Obszary kształcenia zawodowego z podziałem na zawody Liczba zawodów w obszarach i kwalifikacje
W rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, w klasyfikacji właściwej, zawarto informacje dotyczące: numeru zawodu, właściwego wnioskodawcy ministra, na wniosek którego zawód został zgłoszony do klasyfikacji, obszaru kształcenia, typu szkoły ponadgimnazjalnej, w której prowadzone jest kształcenie w danym zawodzie, tj. trzyletniej zasadniczej szkoły zawodowej, czteroletniego technikum oraz szkoły policealnej o okresach nauczania 1 2,5 roku, kwalifikacji wyodrębnionych dla zawodów z podaniem ich nazw i przyjętą w klasyfikacji zawodów numeracją K1, K2, K3, możliwości prowadzenia kształcenia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie poszczególnych kwalifikacji, szczególnych uwarunkowań lub ograniczeń związanych z kształceniem w danym zawodzie.
Minister Edukacji Narodowej na podstawie - art. 22 ust. 2 pkt 2a ustawy o systemie oświaty - w rozporządzeniu z dnia 10 stycznia 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach opublikował nową podstawę programową kształcenia w zawodach. Szkoła w procesie kształcenia w danym zawodzie uwzględnia: 1) ogólne cele i zadania kształcenia zawodowego, 2) cele kształcenia w zawodzie, 3) efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (PDG), języka obcego wspomagającego kształcenie zawodowe (JOZ), kompetencje personalne i społeczne (KPS), organizacja pracy małych zespołów (OMZ - wymagane w technikum i szkole policealnej) 4) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia; 5) efekty kształcenia właściwe dla każdej wyodrębnionej w danym zawodzie kwalifikacji; 6) warunki realizacji kształcenia w danym zawodzie. Działalność edukacyjna szkoły w zakresie kształcenia w danym zawodzie jest określona przez opracowany przez nauczyciela lub zespół nauczycieli program nauczania
w zawodzie, dopuszczany do użytku w danej szkole przez jej dyrektora. Realizowany w szkole program nauczania w zawodzie musi uwzględniać wszystkie elementy podstawy programowej, uporządkowane zgodnie z jej strukturą wynikającą z zastosowanych oznaczeń i powiązań. Opracowane w szkole, uwzględniające nową podstawę programową, programy nauczania dla zawodów mogą przybierać, tak jak dotychczas, układ treści o strukturze przedmiotowej lub modułowej. Przypisana dla każdego zawodu minimalna liczba godzin kształcenia dla efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i efektów dla obszaru kształcenia oraz dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie jest podstawą konstruowania przez szkoły ramowych planów nauczania dla poszczególnych zawodów. Zgodnie z art. 3, ust. 1, pkt 20 cytowanej na wstępie ustawy szkoły mogą prowadzić także kwalifikacyjne kursy zawodowe dla dorosłych (kształcenie zawodowe dorosłych w formach pozaszkolnych). Przez kwalifikacyjny kurs zawodowy należy rozumieć kurs, którego program nauczania uwzględnia podstawę programową kształcenia w zawodach, w zakresie jednej kwalifikacji, w wymiarze godzin opisanym dla tej kwalifikacji w podstawie programowej kształcenia w zawodach, którego ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie tej kwalifikacji. Kwalifikacyjne kursy zawodowe zgodnie z art. 68a ust. 2 ustawy o systemie oświaty mogą być prowadzone przez: 1) publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; 2) niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; 3) publiczne i niepubliczne placówki i ośrodki, o których mowa w ust. 1 pkt 2 (publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego); 4) instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową (np. Ochotnicze Hufce Pracy); 5) podmioty prowadzące działalność oświatową, o której mowa w art. 83a ust. 2. (Działalność oświatowa nieobejmująca prowadzenia szkoły, placówki lub zespołu, o którym mowa w art. 90a ust. 1, może być podejmowana na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - Dz. U. Nr 173, poz. 1807).
Przykład określenia liczby godzin kształcenia zawodowego dla zawodu sprzedawca Kształcenie w zasadniczej szkole zawodowej 630 godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 970 godzin na kształcenie zawodowe praktyczne Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów A.18. Prowadzenie sprzedaży Minimum 200 godz. Minimum 700 godz. Zgodnie z Europejskimi Ramami Kwalifikacji i trwającymi aktualnie pracami nad Krajowymi Ramami Kwalifikacji w opisach poszczególnych zawodów ujęte zostały w języku efektów kształcenia zakresy wiedzy, umiejętności i kompetencji, w tym kompetencji personalno-społecznych. Wyodrębnienie kwalifikacji w zawodach oraz możliwość zdawania egzaminów z zakresu poszczególnych kwalifikacji na bieżąco, w toku nauki, jak również możliwość zdobywania kwalifikacji wyodrębnionych w innych zawodach poprzez udział w kwalifikacyjnych kursach zawodowych, stwarza warunki kształcenia i doskonalenia zawodowego w duchu idei uczenia się przez całe życie. Likwidacja szkół dla dorosłych kształcących w zawodzie (z wyjątkiem szkół policealnych, w których kształcić mogą się wyłącznie osoby posiadające wykształcenie średnie) nie spowoduje utrudnienia dostępu do możliwości uzyskiwania przez osoby dorosłe kwalifikacji zawodowych. Od 1 września 2012 r. pojawiają się nowe możliwości uzyskiwania kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, uzyskiwania w wyniku egzaminu zewnętrznego organizowanego przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną oraz uzupełniania wykształcenia ogólnego w liceach
ogólnokształcących dla dorosłych lub w wyniku zdania egzaminów eksternistycznych.. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikację w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzyma świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada: poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz świadectwa potwierdzające uzyskanie wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, uzyskane po zdaniu egzaminów z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Podział zawodów na wyodrębnione kwalifikacje powoduje w latach następnych (2013 2016) zmianę zasad przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Uczniowie lub słuchacze kształcący się w zawodach dwu lub trzykwalifikacyjnych będą zdawać ten egzamin po każdej w pełni zakończonej kwalifikacji w trakcie cyklu kształcenia. Zasady przeprowadzania egzaminu zostały opublikowane w zmienionym rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i trybu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. W dniu 20 stycznia 2012 r. Minister Edukacji Narodowej podpisał rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych. Nowe rozporządzenie to kolejny etap wdrażania nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach, której głównym celem jest poprawa efektów kształcenia. Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego dla klas IV-VI szkoły podstawowej (II etap edukacyjny) i nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach dla szkół ponadgimnazjalnych (IV etap edukacyjny): zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego, technikum i szkoły policealnej zacznie obowiązywać od 1 września 2012 r. i będzie wdrażana sukcesywnie począwszy od klasy IV szkoły podstawowej i klas I wymienionych szkół ponadgimnazjalnych. W stosunku do obecnie obowiązującego rozporządzenia nie ulegają zmianie następujące elementy: ogólna liczba godzin przeznaczonych na obowiązkowe zajęcia nie będzie mniejsza od dotychczas obowiązującej; zasady podziału na grupy na niektórych rodzajach zajęć (od 1 września 2013 r. zajęcia informatyki mają być organizowane tak, by przy jednym komputerze był jeden uczeń);
możliwość przyznania przez organ prowadzący do 3 godzin tygodniowo na oddział w roku szkolnym na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i na zajęcia dodatkowe; możliwość organizowania przez najbliższe trzy lata szkolne, za zgodą organu prowadzącego, klasy wstępnej w liceum ogólnokształcącym z oddziałami dwujęzycznymi; ramowe plany nauczania dla stopniowo likwidowanych szkół (liceum profilowane, zasadnicza szkoła zawodowa i technikum dla dorosłych, dwuletnie uzupełniające liceum ogólnokształcące, trzyletnie technikum uzupełniające). Wprowadzone w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych zmiany to: inna niż dotychczasowa konstrukcja ramowego planu nauczania: w miejsce tygodniowego wymiaru godzin w cyklu kształcenia na poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne zostały określone minimalne liczby godzin przeznaczone na te zajęcia w całym cyklu kształcenia; określenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru obowiązkowych zajęć edukacyjnych w poszczególnych klasach poszczególnych typów szkół; określenie minimalnych liczb godzin w cyklu kształcenia na kształcenie zawodowe teoretyczne i kształcenie zawodowe praktyczne; na nowo zdefiniowane godziny do dyspozycji dyrektora szkoły; nieuwzględnienie wymiaru godzin na zajęcia religii/etyki i na nauczanie języka mniejszości narodowych, etnicznych lub języka regionalnego - wymiar godzin na te zajęcia będzie określony w odpowiednich rozporządzeniach; określenie liczby godzin na zajęcia rewalidacyjne dla ucznia niepełnosprawnego w oddziale ogólnodostępnym i integracyjnym. W zasadniczej szkole zawodowej w trzyletnim okresie nauczania minimalny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą wynosi: a) język polski 160 godzin, b) język obcy nowożytny 130 godzin, c) historia 60 godzin, d) wiedza o społeczeństwie 30 godzin, e) podstawy przedsiębiorczości 60 godzin,
f) geografia 30 godzin, g) biologia 30 godzin, h) chemia 30 godzin, i) fizyka 30 godzin, j) matematyka 130 godzin, k) informatyka 30 godzin, l) wychowanie fizyczne 290 godzin, m) edukacja dla bezpieczeństwa 30 godzin, n) kształcenie zawodowe teoretyczne 630 godzin, o) kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin, p) zajęcia z wychowawcą 95 godzin; Minimalny wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych wynosi w oddziale specjalnym - 960 godzin na oddział, a w oddziale ogólnodostępnym lub integracyjnym - 190 godzin na ucznia. Ramowy plan nauczania dla zasadniczej szkoły zawodowej określił także tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych dla uczniów poszczególnych klas, którzy nie są młodocianymi pracownikami. Wymiar ten wynosi: w klasie I - 27 godzin, w klasie II - 29 godzin, w klasie III - 30 godzin. Uczniowie będący młodocianymi pracownikami, skierowani przez pracodawcę na dokształcanie teoretyczne do ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego odbywają kształcenie zawodowe teoretyczne odrębnie dla każdego zawodu przez okres 4 tygodni w każdej klasie, w wymiarze 34 godzin tygodniowo. W przypadku uczniów będących młodocianymi pracownikami, dyrektor szkoły ustala, w każdej klasie, liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu, organizowaną u pracodawców. Przykładowy ramowy plan nauczania dla zasadniczej szkoły zawodowej Zawód: mechanik-monter maszyn i urządzeń; symbol 723310
Podbudowa programowa: gimnazjum Kwalifikacje: K1 - Montaż i obsługa maszyn i urządzeń (M.17.) W technikum w czteroletnim okresie nauczania minimalny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą wynosi:
a) na przedmioty w zakresie podstawowym: - język polski - 360 godzin, - dwa języki obce nowożytne - 450 godzin (godziny te mogą być dowolnie rozdzielone pomiędzy zajęcia z tych języków), - wiedza o kulturze - 30 godzin, - historia - 60 godzin, - wiedza o społeczeństwie - 30 godzin, - podstawy przedsiębiorczości 60 godzin, - geografia - 30 godzin, - biologia - 30 godzin, - chemia - 30 godzin, - fizyka - 30 godzin, - matematyka - 300 godzin, - informatyka - 30 godzin, - wychowanie fizyczne - 360 godzin, - edukacja dla bezpieczeństwa - 30 godzin, b) na przedmioty w zakresie rozszerzonym (dodatkowo, poza wymiarem godzin określonym w lit. a dla przedmiotów w zakresie podstawowym): - język polski, historia, geografia, biologia, chemia, fizyka, historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia po 240 godzin, - język obcy nowożytny, wiedza o społeczeństwie, matematyka oraz informatyka po 180 godzin, c) na przedmioty uzupełniające: historia i społeczeństwo oraz przyroda po 120 godzin, ekonomia w praktyce oraz zajęcia artystyczne 30 godzin, d) na kształcenie zawodowe teoretyczne 735 godzin, e) na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin f) na zajęcia z wychowawcą - 120 godzin. W czteroletnim okresie nauczania w technikum na przedmioty w zakresie rozszerzonym i na przedmioty uzupełniające należy przeznaczyć łącznie co najmniej 540 godzin. Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych dla uczniów poszczególnych klas technikum wynosi: w klasie I - 33 godziny, w klasie II - 35 godzin, w klasie III - 34 godziny i w klasie IV - 31 godzin.
Przedmioty w zakresie podstawowym, z wyjątkiem przedmiotów: język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej, etnicznej lub język regionalny i matematyka, realizowane są w klasach I i II. Dyrektor technikum, po zasięgnięciu opinii rady technikum, a jeżeli rada technikum nie została powołana - po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego, uwzględniając zawód, w którym kształci szkoła, zainteresowania uczniów oraz możliwości organizacyjne, kadrowe i finansowe technikum, organizuje nauczanie tak, aby każdy uczeń wybrał spośród przedmiotów oferowanych przez szkołę 2 przedmioty ujęte w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym. Jednym z tych przedmiotów powinna być: matematyka, biologia, geografia, fizyka lub chemia. Każdy uczeń technikum realizuje przedmiot uzupełniający historia i społeczeństwo, jednak uczniowie, którzy realizują w zakresie rozszerzonym: 1) historię i z wyjątkiem matematyki jeden z przedmiotów: biologia, chemia, fizyka, geografia, obowiązani są realizować przedmiot uzupełniający ekonomia w praktyce, 2) historie i matematykę, obowiązani są realizować przedmiot uzupełniający przyroda. Zapisy ramowego planu nauczania dla szkoły policealnej dla młodzieży określają w dwuletnim okresie nauczania obowiązkowe zajęcia edukacyjne, które należy zrealizować co najmniej w wymiarze: 1) na kształcenie zawodowe teoretyczne - 800 godzin; 2) na kształcenie zawodowe praktyczne 800 godzin; 3) na wychowanie fizyczne 190 godzin. Praktyki zawodowe powinny być realizowane w wymiarze określonym w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych dla uczniów poszczególnych semestrów wynosi po 28 godzin. Przykładowy ramowy plan nauczania dla technikum Zawód: technik mechanik; symbol 311504 Podbudowa programowa: gimnazjum Kwalifikacje: K1 Wykonywanie i naprawa elementów maszyn, urządzeń i narzędzi (M.20.), K2 Organizacja i nadzorowanie procesów produkcji maszyn i urządzeń (M.44.)
W szkole policealnej dla dorosłych w dwuletnim okresie nauczania minimalny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych wynosi: : 1) w szkołach prowadzących zajęcia w formie stacjonarnej: a) kształcenie zawodowe teoretyczne 590 godz. b) kształcenie zawodowe praktyczne 590 godz. c) podstawy przedsiębiorczości (prowadzone tylko dla słuchaczy, którzy na wcześniejszym etapie nauki nie realizowali tych zajęć) 30 godz. d) w szkołach prowadzących zajęcia w formie zaocznej: e) kształcenie zawodowe teoretyczne 340 godz. f) kształcenie zawodowe praktyczne 340 godz. g) podstawy przedsiębiorczości (prowadzone tylko dla słuchaczy, którzy na wcześniejszym etapie nauki nie realizowali tych zajęć) 20 godz. W przypadku 1 - rocznego, 1,5 - rocznego lub 2,5 letniego okresu nauczania ogólny wymiar godzin określonych dla 2 letniego okresu nauczania ulega odpowiedniemu proporcjonalnemu zwiększeniu lub zmniejszeniu przy zachowaniu minimalnego wymiaru godzin zajęć podstaw przedsiębiorczości przewidzianego dla 2 letniego okresu nauczania. Wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych dla słuchaczy w poszczególnych semestrach wynosi:
a) w szkołach prowadzących zajęcia w formie stacjonarnej po 19 godz. tygodniowo b) w szkołach prowadzących zajęcia w formie zaocznej po 175 godz. Praktyki zawodowe są realizowane w wymiarze określonym w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Przykładowy ramowy plan nauczania dla szkoły policealnej Zawód: Terapeuta zajęciowy; symbol: 325907 (2 lata) Podbudowa programowa: szkoły dające wykształcenie średnie Kwalifikacje: K1 - Świadczenie usług w zakresie terapii zajęciowej (Z.9.) Minimalny wymiar praktyk zawodowych tyg. godz. sem I - zgodnie z podstawą programową sem II - zgodnie z podstawą programową 2 80 sem III - zgodnie z podstawą programową sem IV - zgodnie z podstawą programową 2 80 Razem 4 160 Egzamin potwierdzający kwalifikację( K1) odbywa się pod koniec II semestru klasy II.
Szkoły prowadzące kształcenie zawodowe stoją zatem przed trudnym zadaniem opracowania szkolnego planu nauczania uwzględniającego regulacje wynikające z rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej w sprawie: ramowych planów nauczania, podstawy programowej kształcenia w zawodach oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego. Niezwykle ważnym zadaniem zespołów nauczycielskich staje się właściwe przygotowanie szkolnych programów nauczania dla kształcenia ogólnego i zawodowego. Wynikające z przedstawionych rozporządzeń prawo stosowania przez szkołę autonomicznych rozwiązania w zakresie realizacji procesu dydaktycznego musi jednak uwzględniać korelację kształcenia ogólnego i zawodowego. Kompetencje nabyte i rozwijane w procesie kształcenia ogólnego, muszą być spójne, z uwzględnieniem wiedzy i umiejętności z niższych etapów edukacyjnych i stanowić podbudowę kształcenia w zawodach. Powiązanie wiedzy ogólnej z wiedzą zawodową ma przyczynić się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych i zwiększać szanse absolwentów na rynku pracy.