GMP+ Feed Safety Assurance scheme

GMP+ Feed Safety Assurance scheme Transport drogowy GMP+ B4.1 B 4.1 PL B.V. Wszelkie prawa zastrzeżone. Informacje zawarte w tej publikacji mogą być przeglądane na ekranie, kopiowane oraz drukowane wyłącznie na użytek własny, niekomercyjny. Wszelkie inne użycie wymaga wcześniejszej pisemnej zgody GMP+ International B.V.

Historia dokumentu Przegląd nr / Data zatwierdzenia 0.0 / 09-2010 Przeniesienie dokumentu z PDV do Poprawka Dotyczy Data wdrożenia Cały dokument 01-01-2011 Usunięcie terminu kategoria ładunku transport drogowy (LR) 0.1 / 09-2011 Aktualizacja wstępu Usunięcie zapisów dotyczących handlu. Zmiany redakcyjne. Niektóre punkty 1.1/1.2 1.3 01-01-2011 01-01-2012 01-01-2012 Transport drogowy 2/30

INDEKS 1 WSTĘP 6 1.1 INFORMACJE OGÓLNE 6 1.2 STRUKTURA GMP+ FEED SAFETY ASSURANCE SCHEMEFOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. 1.3 ZAKRES I ZASTOSOWANIE NINIEJSZEGO STANDARDU 7 1.4 STRUKTURA NINIEJSZEGO STANDARDU 8 1.5 WYŁĄCZENIE WYMOGÓW 9 2 ODNOŚNIKI NORMATYWNE 10 2.1 DOKUMENTY GMP+ 10 2.2 ZGODNOŚĆ Z PRAWEM 10 3 TERMINY I DEFINICJE 10 4 SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA PASZ 11 4.1 WYMOGI DLA SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA PASZ 11 4.2 DOKUMENTACJA 12 4.2.1 Informacje ogólne 12 4.2.2 Podręcznik jakości 13 4.2.3 Kontrola dokumentacji 13 4.2.4 Kontrola akt 13 5 OPOWIEDZIALNOŚĆ ZARZĄDU 15 5.1 ZAANGAŻOWANIE ZARZĄDU 15 5.2 POLITYKA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA PASZ 15 5.3 PLANOWANIE 15 5.3.1 Cele bezpieczeństwa pasz 15 5.3.2 Planowanie systemu bezpieczeństwa pasz 15 5.4 ODPOWIEDZIALNOŚĆ, UPRAWNIENIA ORAZ KOMUNIKACJA W SPRAWIE BEZPIECZEŃSTWA PASZ 16 5.4.1 Odpowiedzialność i uprawnienia 16 5.4.2 Zespół HACCP 16 5.4.3 Przedstawiciel zarządu 16 5.4.4 Komunikacja wewnętrzna 16 5.5 PRZEGLĄDY MENEDŻERSKIE 16 5.5.1 Informacje ogólne 16 5.5.2 Dane do przeglądu 17 5.5.3 Wyniki przeglądu 17 6 ZARZĄDZANIE ZASOBAMI 18 6.1 ZAPEWNIENIE ZASOBÓW 18 6.2 PERSONEL 18 Transport drogowy 3/30

6.2.1 Informacje ogólne 18 6.2.2 Kompetencje, świadomość, szkolenia 18 6.3 INFRASTRUKTURA 19 6.3.1 Wymogi podstawowe 19 6.3.2 Wymogi dla urządzeń, powierzchni produkcyjnych oraz wyposażenia 19 6.4 ŚRODOWISKO PRACY 20 6.4.1 Utrzymanie i konserwacja 20 6.4.2 Czyszczenie 20 6.4.3 Kontrola odpadów 20 6.5 IDENTYFIKOWALNOŚĆ I ŚLEDZENIE PRODUKTÓW 20 7 KONTROLA PROCESU 22 7.1 PROGRAM WYMOGÓW PODSTAWOWYCH 22 7.2 PLANOWANIE UZYSKANIA BEZPIECZNEGO PRODUKTU 22 7.3 WYMOGI DOTYCZĄCE TRANSPORTU 22 7.3.1 Określenie wymogów dla transportu 22 7.3.2 Przegląd wymogów dotyczących transportu 23 7.3.3 Opis produktu na podstawie wymogów (specyfikacji) 23 7.3.4 Komunikacja z klientem 23 7.4 INFORMACJE NA TEMAT PROCESU 23 7.5 ANALIZA ZAGROŻEŃ 23 7.6 OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE ŚRODKI KONTROLI 23 7.7 STANDARDY 23 7.8 MONITORING I POMIARY 23 7.9 DZIAŁANIA NAPRAWCZE 23 7.10 ZATWIERDZENIE PLANU HACCP 24 7.11 ZAKUPY 24 7.11.1 Proces zakupów 24 7.12 TRANSPORT 24 7.12.1 Kontrola transportu 24 7.12.2 Przyjęcie zamówienia oraz sposób czyszczenia 24 7.12.3 Kontrola podczas załadunku 25 7.12.4 Czyszczenie 25 7.12.5 Monitoring i pomiary 26 7.12.6 Rejestracja danych 26 7.12.7 Działania naprawcze 27 8 POMIARY, ANALIZY I USPRAWNIENIA 28 8.1 INFORMACJE OGÓLNE 28 8.2 AUDYT WEWNĘTRZNY 28 8.3 WERYFIKACJA SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA PASZ. 28 8.4 USPRAWNIENIA 29 8.4.1 Ciągłe usprawnienia 29 Transport drogowy 4/30

8.4.2 Działania naprawcze 29 8.4.3 Działania zapobiegawcze 29 8.4.4 Procedura wczesnego ostrzegania 29 Transport drogowy 5/30

1 Wstęp Wstęp 1.1 Informacje ogólne GMP+ Feed Safety Assurance Scheme (GMP+ FSA scheme) został zapoczątkowany i opracowany w roku 1992 przez holenderski przemysł paszowy, jako odpowiedź na mniej lub bardziej poważne incydenty związane ze skażeniem materiałów paszowych. Chociaż zainicjowany jako system krajowy, rozwinął się na skalę międzynarodową, a jest obecnie zarządzany przez firmę GMP+International we wspólpracy z szeregiem partnerów międzynarodowych. GMP+ FSA scheme jest całościowym systemem zapewnienia bezpieczeństwa pasz we wszystkich ogniwach łańcucha paszowego. W wielu krajach i na różnych rynkach udokumentowanie bezpieczeństwa pasz stanowi warunek konieczny dla ich wprowadzania do obrotu ( patent na sprzedaż ), a uczestnictwo w systemie GMP+FSA scheme może znakomicie ułatwić jego spełnienie. Podstawową zasadą GMP+FSA scheme jest uznanie, że łańcuch paszowy stanowi część łańcucha żywnościowego. Właściwe zapewnienie bezpieczeństwa pasz w całym łańcuchu paszowym jest kwestią priorytetową. Jest istotne, aby firmy brały na siebie odpowiedzialność w tym względzie reagując we właściwy i przekonujący sposób na potrzebę zapewnienia bezpiecznych pasz w łańcuchu produkcji żywnościowej. Bazując na faktycznych potrzebach, w systemie GMP+FSA scheme zintegrowano szereg elementów, takich jak wymogi systemu zarządzania jakością (ISO 9001), HACCP, standardy dla produktów, śledzenie, monitorowanie, programy warunków wstępnych, objęcie całego łańcucha oraz System Wczesnego Ostrzegania. Wspólnie z partnerami GMP+ firma GMP+International w sposób przejrzysty ustala klarowne wymogi dla zagwarantowania bezpieczeństwa pasz, co pozwala organizacjom certyfikującym przeprowadzić niezależną certyfikację zgodną z GMP+. GMP+International wspiera uczestników systemu GMP+ poprzez przekazywanie użytecznych i praktycznych informacji za pomocą różnych baz danych, biuletynów, list pytań i odpowiedzi oraz seminariów. 1.2 Struktura GMP+ Feed Safety Assurance Scheme Dokumenty tworzące GMP+ Feed Safety Assurance scheme są podzielone na kilka grup. Na następnej stronie znajduje się schemat przedstawiający podział dokumentów stanowiących zawartość GMP+ FSA scheme : Transport drogowy 6/30

Wszystkie te dokumenty są dostępne na stronie internetowej (www.gmpplus.org). Niniejszy dokument jest oznaczony jako standard GMP+ B4.1 Transport drogowy i jest częścią systemu zapewnienia bezpieczeństwa pasz GMP+. 1.3 Zakres i zastosowanie niniejszego standardu Niniejszy standard zawiera warunki i wymogi w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa pasz odnośnie: a. Transportu drogowego pasz, b. Zawarcia umowy na transport drogowy pasz. Przez transport drogowy rozumie się: przewóz pasz samochodami ciężarowymi oraz innymi pojazdami drogowymi dla potrzeb własnej firmy lub dla stron trzecich. Oprócz transportu w sensie fizycznym w kategorii tej ujęte są wszystkie działania wymagane w procesie organizacji transportu, takie jak planowanie, zakupy, czyszczenie, sporządzanie dokumentacji. Wszystko to będzie dalej zwane transportem. Wymogi niniejszego standardu odnoszą się do firm, niezależnie od ich rodzaju lub wielkości, które realizują działania objęte zakresem niniejszego standardu. Nie ma Transport drogowy 7/30

znaczenia, czy firma taka prowadzi działalność na własny rachunek czy też na rzecz strony trzeciej jako podwykonawca (dostawca usług). Odpowiedzialność uczestnika realizującego usługi transportu lub organizującego transport w ramach niniejszego standardu jest ograniczona wyłącznie do transportu materiałów paszowych. W odniesieniu do innych form transportu lub przemieszczania pasz mają zastosowanie inne standardy GMP+FSA scheme. Każdy uczestnik musi ustalić typowe dla swojej firmy zagrożenia dla bezpieczeństwa pasz oraz analizować i kontrolować te zagrożenia przez zastosowanie zasad HACCP. Niniejszy standard opisuje szczegółowo rodzaje zagrożeń dla pasz i działań objętych standardem. Ponadto, standard ten zawiera opisy działań kontrolnych związanych z wyszczególnionymi zagrożeniami. Uczestnik może zawrzeć te działania kontrolne w programach warunków wstępnych (podstawowych) lub realizować je jako szczególne środki kontroli w odniesieniu do konkretnego krytycznego punktu kontroli. Niniejszy standard zawiera także wymogi dotyczące inspekcji i przeglądów. Jeśli uczestnik prowadzi działalność związaną z paszami, której nie obejmuje zakres niniejszego standardu, wówczas może być konieczne zastosowanie innego standardu GMP+ zamiast lub w połączeniu z niniejszym standardem. Więcej informacji - patrz GMP+ C1 Wymogi Akceptacji i Procedury dla Organizacji Certyfikujących, Aneks 1 Uczestnik jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo składników pasz oraz wszystkich swoich działań, jak również za sprawdzanie zgodności z wymogami. Spełnienie wymogów tego standardu oraz uzyskanie właściwego certyfikatu pozwoli uczestnikowi wykazać jakość oraz bezpieczeństwo składników jego pasz lub usług świadczonych stronom trzecim. Irrespective of the obligations arising from this standard, the participant will only place on the market or offer services regarding feeds which are safe for animals and (indirectly) safe for the consumers of the animal products. Uczestnik nie może wprowadzać na rynek żadnych pasz mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumentów produktów zwierzęcych, zwierząt bądź środowiska. 1.4 Struktura niniejszego standardu Niniejszy standard skonstruowany jest według ostatniej wersji ISO 9001. Struktura tego standardu jest (prawie) taka sama jak ISO 9001 oraz GMP+ B1, aby firmy, które nie tylko transportują, ale także produkują, przetwarzają lub wprowadzają pasze zwierzęce do obrotu, mogły stosować standard dotyczący transportu bez problemów. Punkty w niniejszym tekście oznaczone symbolem a *) które zostały wypełnione przez aplikanta w ramach certyfikacji na bazie innego standardu GMP+, nie muszą być realizowane w ramach niniejszego standardu. Transport drogowy 8/30

Załączniki GMP+ (GMP+ BAxx), do których są odnośniki w tekście standardu, są oddzielnymi dokumentami GMP+ w ramach grupy B, które nie są dołączone do niniejszego standardu. Jeśli istnieje odnośnik do załącznika w niniejszym standardzie, załącznik ten stosuje się w ramach niniejszego standardu. Patrz rozdział 2. 1.5 Wyłączenie wymogów Istnieje możliwość, że pewne wymogi nie odnoszą się do uczestnika. W takim przypadku uczestnik może wyłączyć takie wymogi z zakresu obowiązywania. Wyłączenie takie musi jednak być uzasadnione i udokumentowane. Wyłączenia wymogów nie mogą w żadnym wypadku prowadzić do sytuacji, w której uczestnik dostarcza pasze lub oferuje usługi nie będące zgodne z zasadami bezpieczeństwa pasz określonymi w systemie GMP+ FSA scheme. Żadne wymogi nie mogą być wyłączone tylko dlatego, że uczestnik uważa je za niepotrzebne z powodu braku zainteresowania klientów lub dlatego, że stosowanie się do tych wymogów nie stanowi obowiązku prawnego, lub też dlatego, że dana firma jest za mała. Transport drogowy 9/30

2 Odnośniki normatywne 2.1 Dokumenty GMP+ Oprócz wymogów ujętych w niniejszym standardzie, uczestnik zobowiązany jest także stosować się do wymogów zawartych w załącznikach GMP+ (GMP+ BAxx), do których są odwołania w niniejszym standardzie. Uczestnik musi także postępować zgodnie z właściwymi wymogami zapisanymi w dokumentach GMP+A. Dokumenty te znajdują się na stronie internetowej GMP+International (www.gmpplus.org) 2.2 Zgodność z prawem Podczas opracowywania niniejszego standardu szczególną uwagę poświęcono włączeniu właściwych wymogów z obowiązujących przepisów prawa paszowego. Jednakże, postępowanie zgodne z niniejszym standardem nie stanowi gwarancji zgodności ze wszystkimi wymogami prawnymi oraz nie oznacza, że prawo dotyczące pasz może być w jakikolwiek sposób omijane. Odpowiedzialnością uczestnika jest postępowanie zgodne z obowiązującym prawem paszowym. Poza wymogami niniejszego standardu uczestnik musi także kontrolować swoje działania dla zapewnienia, że wszystkie jego działania w zakresie produkcji pasz są zgodne z wymogami prawnymi oraz że wszystkie składniki pasz, jakie produkuje i dostarcza są zgodne z wymogami. 3 Terminy i definicje Patrz GMP+ A2 Definicje i skróty Transport drogowy 10/30

4 System bezpieczeństwa pasz 4.1 Wymogi dla systemu bezpieczeństwa pasz Uczestnik musi opracować, udokumentować, wdrożyć oraz utrzymywać system bezpieczeństwa pasz tak, aby spełniał on wymogi niniejszego standardu. System bezpieczeństwa pasz musi być stale doskonalony. Aplikant musi: a. Określić i szczegółowo opisać zakres systemu bezpieczeństwa pasz. Zakres ten musi obejmować cały transport, za który aplikant jest odpowiedzialny: 1. Aplikant jest odpowiedzialny za transport. 2. Aplikant musi opisać cały wykonywany transport pasz. 3. Uwzględnić w systemie bezpieczeństwa pasz wszystkie miejsca, z których odbywa się transport pasz. 4. Opisać wszystkie inne działania, czyli działania nie objęte niniejszym standardem lub innym standardem GMP+ oraz zagwarantować, że działania te nie będą miały negatywnego wpływu na bezpieczeństwo pasz. 5. Uczestnik powinien kontrolować wszystkie działania związane z transportem poprzez własny system bezpieczeństwa pasz zgodny z wymogami niniejszego standardu. Powyższe dotyczy własnego transportu drogowego: - Pasz własnych lub pasz stron trzecich; - Zarówno opakowanych (włącznie z zapieczętowanymi kontenerami) jak i nie opakowanych pasz W odniesieniu do transportu zleconego podwykonawcy: Jeśli uczestnik zleci transport, musi zagwarantować zgodność z wymogami niniejszego standardu GMP+ Transport drogowy. Transport taki może być podzlecony tylko firmie zatwierdzonej certyfikatem GMP+. Patrz punkt 7.11. Wyjątkiem jest np.: Jeśli uczestnik korzysta z zewnętrznego przewoźnika w zakresie transportu drogowego produktów opakowanych (włącznie z zapieczętowanymi kontenerami), przewoźnik ten nie musi posiadać certyfikatu GMP+. 6. transport drogowy produktów roślinnych na cele spożywcze 1 może pod warunkiem, że przewoźnik takich produktów jest zatwierdzony certyfikatem HACCP być realizowany przez firmę paszową w środkach transportu przeznaczonych do przewożenia artykułów żywnościowych. b. Ustalić metody działania dla efektywnej realizacji transportu. 1 Produkty roślinne na cele spożywcze to wszystkie substancje i produkty przetwarzane, częściowo przetwarzane lub nieprzetworzone, które są przeznaczone do konsumpcji przez ludzi lub wobec których jest oczekiwanie, że będą one konsumowane przez ludzi. Transport drogowy 11/30

c. Udostępnić środki i zasoby oraz informacje wymagane dla prawidłowej realizacji transportu. d. Monitorować i oceniać metody działania. e. Wdrożyć działania konieczne dla osiągnięcia planowanych wyników oraz stale usprawniać procesu transportu. Metody działania muszą być poddane kontroli przez aplikanta zgodnie z wymogami niniejszego standardu. UWAGA: jeśli kilka firm prowadzi działania objęte niniejszym standardem w jednym miejscu, każda z tych firm musi posiadać certyfikat na te działania. Patrz GMP+ A1 Przepisy ogólne. 4.2 Dokumentacja 4.2.1 Informacje ogólne Dokumentacja systemu bezpieczeństwa pasz musi zawierać: a. Deklarację zaangażowania kadry zarządzającej, politykę firmy odnośnie bezpieczeństwa pasz oraz cele działań na rzecz bezpieczeństwa pasz. b. Podręcznik jakości c. Udokumentowane procedury wymagane w ramach niniejszego standardu GMP+ d. Dokumenty zapewniające efektywne planowanie, wdrożenie oraz kontrolę nad procesami transportu. e. Zapisy danych wymagane przez niniejszy standard (patrz punkt 4.2.4) f. Wszystkie właściwe zezwolenia, dane oraz certifikaty wymagane przez przepisy prawne dotyczące pasz. Aplikant zobowiązany jest utrzymywać rejestr z następującą dokumentacją: a. Dokumentacja związana z transportem i kontrolami. b. Kompletna dokumentacja opisująca krytyczne punkty kontroli w procesie transportu, służaca do sporządzenia i wdrożenia planu jakości zarzadzania, opisanego w punkcie 7.12 oraz w załączniku GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dotyczące Transportu Drogowego. c. Wyniki przeprowadzonych kontroli. Wszystkie te dokumenty powinny zawierać informacje, dzięki którym będzie możliwe odtworzenie historii transportu każdej partii produktu wprowadzonego na rynek po to, by w razie reklamacji możliwe było ustalenie odpowiedzialności. (patrz także 4.2.4) UWAGA: Struktura dokumentacji systemu bezpieczeństwa pasz może się różnić w zależności od: a. Wielkości firmy i typu transportu; b. Rodzaju i kompleksowości transportu; c. Wiedzy i kompetencji personelu. Transport drogowy 12/30

4.2.2 Podręcznik jakości Aplikant zobowiązany jest opracować i na bieżąco aktualizować podręcznik jakości, który powinien zawierać następujące elementy: a. Zakres obowiązywania systemu bezpieczeństwa pasz, włącznie ze szczegółami dotyczącymi jakichkolwiek wyłączeń wraz z dokładnym uzasadnieniem takich wyłączeń. b. Udokumentowane procedury wymagane jako minimum w ramach standardów GMP+ utworzonych dla celów systemu bezpieczeństwa pasz. c. Opis działań związanych z transportem i zależności pomiędzy tymi działaniami; d. Struktura dokumentacji. 4.2.3 Kontrola dokumentacji Dokumenty, które są wymagane przez system bezpieczeństwa pasz muszą być poddawane kontroli. Istnieje udokumentowana procedura, która reguluje kwestie upoważnień do zatwierdzania, wydawania oraz kontrolowania dokumentów i danych. Zgodnie z procedurą działania kontrolne mają na celu: a. Sprawdzenie dokumentów pod kątem ich dostosowania zanim zostaną rozdystrybuowane; b. Dokonanie oceny dokumentów i ich aktualizacji, jeśli to konieczne, a następnie ponownego zatwierdzenia; np. w przypadku zmian w odpowiednich aktach prawnych dotyczących pasz i/lub standardach GMP+. c. Zaznajomienie się ze zmianami oraz aktualnym statusem dokumentów; d. Zapewnienie aktualnych wersji dokumentów dla miejsc pracy, w których prowadzona jest działalność związana z transportem pasz; e. Zapewnienie czytelności i właściwego rozróżniania dokumentów; wyraźnego oznaczania dokumentów otrzymanych z zewnątrz i kontrolowania ich dystrybucji, aby nie dopuścić do niezamierzonego użycia dokumentów nieaktualnych. Dokumenty nieaktualne należy odpowiednio opisywać jeżeli, z jakichś przyczyn, są one przechowywane. Zapisy danych muszą być zgodne z wymogami w punkcie 4.2.4. 4.2.4 Kontrola akt Prowadzenie zapisów ma na celu dostarczanie dowodów na realizację wymogów oraz skuteczny przebieg procesów w ramach systemu bezpieczeństwa pasz. Akta te muszą być czytelne i łatwe do odnalezienia. Należy opracować i udokumentować procedurę działań kontrolnych mających sprawdzać zbieranie i opracowywanie danych, ich przechowywanie, ochronę, sposoby odnajdywania oraz ewentualnego niszczenia akt. Transport drogowy 13/30

Okres przechowywania akt wynosi co najmniej trzy lata, chyba że dłuższy czas jest wymagany przez przepisy prawne dotyczące pasz lub inne regulacje. Transport drogowy 14/30

5 Opowiedzialność zarządu 5.1 Zaangażowanie zarządu Kierownictwo firmy powinno wykazać zaangażowanie w rozwój oraz wdrażanie systemu bezpieczeństwa pasz, jak również w ciągłe usprawnianie jego skuteczności poprzez następujące działania: a. Informowanie pracowników firmy o znaczeniu wypełniania wymogów zarówno pochodzących od klientów jak i wynikających z prawa paszowego; b. Ustalanie polityki firmy odnośnie bezpieczeństwa pasz; (patrz punkt 5.2); c. Wydawanie oświadczeń; d. Ustalanie celów dla systemu bezpieczeństwa pasz (patrz punkt 5.3.1); e. Przeprowadzanie przeglądów (patrz punkt 5.5); f. Zapewnienie dostępności środków (patrz punkt 5.4.4). 5.2 Polityka dotycząca bezpieczeństwa pasz Kierownictwo firmy musi zapewnić, że polityka firmy odnośnie bezpieczeństwa pasz spełnia następujące kryteria: a. Jest właściwa dla transportu bezpiecznych pasz; b. Jest dostosowana do wymogów klientów; c. Zawiera przepisy, dzięki którym firma ma spełniać wymogi systemu bezpieczeństwa pasz; d. Zapewnia ramy tworzenia i oceny celów systemu bezpieczeństwa pasz; e. Jest znana i zrozumiała dla pracowników firmy, oraz; f. Jest poddawana regularnym ocenom dla zapewnienia jej ciągłej adekwatności i doskonalenia. 5.3 Planowanie 5.3.1 Cele bezpieczeństwa pasz Kadra zarządzająca jest zobowiązana zapewnić ustalenie konkretnych celów i zadań dla wszystkich szczebli struktury firmy odnośnie bezpieczeństwa pasz i bezpiecznego transportu pasz. Cele te muszą być mierzalne i zgodne z polityką firmy w sprawie bezpieczeństwa pasz. 5.3.2 Planowanie systemu bezpieczeństwa pasz Kadra zarządzająca musi zagwarantować: a. wdrożenie i prawidłowe utrzymanie systemu bezpieczeństwa pasz dla spełnienia wymogów zarówno tych zawartych w punkcie 4.1 jak i związanych z celami bezpieczeństwa pasz oraz b. sprawne i spójne funkcjonowanie systemu bezpieczeństwa pasz w przypadku gdy są planowane i wdrażane zmiany w systemie. Transport drogowy 15/30

5.4 Odpowiedzialność, uprawnienia oraz komunikacja w sprawie bezpieczeństwa pasz 5.4.1 Odpowiedzialność i uprawnienia Kadra zarządzająca ma obowiązek zapewnić szczegółowe określenie zakresu odpowiedzialności i kompetencji oraz przesłanie ich w formie pisemnej pracownikom firmy. Aplikant ma obowiązek zarejestrować zakres i rodzaj odpowiedzialności na wykresie przedstawiającym strukturę organizacyjną firmy. 5.4.2 Zespół HACCP -- 5.4.3 Przedstawiciel zarządu Zarząd firmy wyznaczy swojego przedstawiciela, który będzie uprawniony i odpowiedzialny za następujące działania: a. Utworzenie i wdrożenie systemu bezpieczeństwa zgodnie z niniejszym standardem b. Składanie sprawozdań dla zarządu na temat funkcjonowania systemu oraz informowanie o ewentualnej potrzebie zmian lub usprawnień, oraz c. Propagowanie wiedzy na temat wymogów ze strony klientów firmy. UWAGA: w małych firmach te zadania i kompetencje mogą należeć do jednej osoby. 5.4.4 Komunikacja wewnętrzna Kadra zarządzająca ma obowiązek zapewnić właściwe metody komunikacji wewnątrz firmy, koniecznej dla skuteczności systemu bezpieczeństwa pasz oraz jego zgodności ze standardem GMP+. 5.5 Przeglądy menedżerskie 5.5.1 Informacje ogólne Kierownictwo firmy zobowiązane jest dokonywać przeglądu systemu co najmniej raz do roku dla zbadania jego skuteczności i zgodności z niniejszym standardem. Przegląd taki musi także zawierać ocenę możliwości usprawnień oraz potrzeby zmian w systemie dotyczących polityki firmy w zakresie bezpieczeństwa pasz lub jej celów i założeń. Przebieg i wyniki przeglądów menedżerskich muszą być ujęte w dokumentach (punkt 4.2.4) Transport drogowy 16/30

5.5.2 Dane do przeglądu Przegląd menedżerski musi zawierać następujące informacje: a. Wyniki audytów wewnętrznych (punkt 8.2) oraz weryfikacji (8.3) b. Ocenę dostawców (włącznie z wynajętymi przewoźnikami oraz dostawcami środków czyszczących i dezynfekujących) (7.11.1; 8.3) c. Wyniki audytów zewnętrznych d. Informację zwrotną od klientów e. Stopień zgodności transportu pasz z wymogami f. Status działań prewencyjnych i naprawczych g. Działania będące konsekwencją poprzednich przeglądów h. Zmiany, które mogą wpływać na system bezpieczeństwa pasz oraz i. Zalecenia dotyczące usprawnień. 5.5.3 Wyniki przeglądu Przegląd menedżerski musi skutkować wnioskami dotyczącymi wyłączeń oraz działań w zakresie: a. Poprawy skuteczności systemu bezpieczeństwa pasz b. Ulepszeń w procesie transportu pod kątem dostosowania do wymagań klientów oraz c. Zapotrzebowania na środki i zasoby. Transport drogowy 17/30

6 Zarządzanie zasobami 6.1 Zapewnienie zasobów Aplikant musi określić, jakie środki i zasoby są konieczne oraz zapewnić dostępność tych zasobów w celu: a. Wdrożenia i utrzymania systemu bezpieczeństwa pasz i ciągłego doskonalenia jego skuteczności; b. Usprawniania systemu poprzez spełnienie wymogów uczestników łańcucha paszowego ustanowionych w ramach GMP+ FSA scheme. 6.2 Personel 6.2.1 Informacje ogólne Personel wykonujący pracę mającą wpływ na bezpieczeństwo pasz musi posiadać kompetencje oparte na właściwym wykształceniu, wyszkoleniu, umiejętnościach oraz doświadczeniu. Aplikant musi posiadać wystarczającą kadrę reprezentującą umiejętności i kwalifikacje niezbędne dla bezpieczeństwa procesu transportu pasz. Należy sporządzić wykres struktury organizacyjnej firmy, jak również przygotować opis kwalifikacji (na przykład posiadane dyplomy, doświadczenie zawodowe) oraz zadań personelu nadzorującego. Opis ten powinien być udostępniony władzom odpowiedzialnym za inspekcje. Personel odpowiedzialny za transport musi zostać dokładnie poinformowany na piśmie o zadaniach, odpowiedzialności oraz uprawnieniach, szczególnie w przypadku zmian, dla zapewnienia optymalnego stopnia bezpieczeństwa pasz. W razie potrzeby, należy wyznaczyć osobę z odpowiednimi kwalifikacjami do prowadzenia kontroli jakości. 6.2.2 Kompetencje, świadomość, szkolenia Aplikant ma obowiązek: a. Określić umiejętności niezbędne pracownikom wykonującym pracę mającą wpływ na bezpieczeństwo transportu pasz. b. Zapewnić szkolenia lub podjąć inne działania dla zaspokojenia potrzeb związanych z doskonaleniem personelu. c. Poddać ocenie skuteczność podjętych działań d. Zapewnić świadomość personelu o znaczeniu ich działań związanych z bezpieczeństwem pasz i stopniu, w jakim pracownicy przyczyniają się do osiągnięcia celów związanych z bezpieczeństwem pasz. e. Prowadzić dokumentację związaną z wykształceniem, szkoleniami, umiejętnościami i doświadczeniem personelu (punkt 4.2.4) Transport drogowy 18/30

6.3 Infrastruktura Aplikant ma obowiązek określić, zapewnić i utrzymywać infrastrukturę konieczną dla spełnienia wymogów dotyczących bezpiecznego transportu. W skład infrastruktury zaliczają się: a. Budynki, stanowiska pracy i związane z nimi urządzenia (takie jak narzędzia i maszyny) b. Środki transportu i/lub ładownie c. Wyposażenie (software i hardware) oraz d. Usługi wspomagające (na przykład komunikacja). 6.3.1 Wymogi podstawowe Aplikant zapewni, że środki transportu (pojazdy) będą: a. Wykonane z odpowiednich materiałów, tak aby mogły być skutecznie czyszczone i konserwowane umożliwiając tym samym ochronę pasz przed skażeniami. Odnosi się to w szczególności do materiałów i powierzchni, które mają bezpośrednią styczność z paszami; b. W dobrym stanie technicznym; c. Funkcjonalne, zgodnie z przeznaczeniem; d. Umożliwiać działanie zgodne z dobrymi praktykami higieny; e. Czyste, włącznie z maską, wolne od widocznych resztek poprzednich ładunków. 6.3.2 Wymogi dla urządzeń, powierzchni produkcyjnych oraz wyposażenia 6.3.2.1 Urządzenia Urządzenia muszą zapewnić: a. Możliwie najmniejsze prawdopodobieństwo błedów oraz uniknięcie, w jak największym stopniu, zanieczyszczeń lub innych szkodliwych wpływów na bezpieczeństwo i jakość pasz b. Zapobieganie powstawaniu pomyłek w rozróżnianiu i użyciu produktów, właściwą identyfikację produktów i zapobieganie zanieczyszczeniom krzyżowym i psuciu się produktów. Należy stosować skuteczne programy zwalczania szkodników. 6.3.2.2 Powierzchnie produkcyjne Powierzchnie przeznaczone dla środków transportu oraz ładownie jak również ich bezpośrednie otoczenie muszą być czyste. Rozkład, układ topograficzny oraz wielkość powierzchni produkcyjnych, a także wyposażenie muszą umożliwiać: a. Prawidłowe czyszczenie i/lub odkażanie oraz konserwację. b. Dostęp do powierzchni produkcyjnych na terenie zakładu wyłącznie dla osób posiadających zezwolenie wydane przez aplikanta. Transport drogowy 19/30

6.3.2.3 Ładownie W odniesieniu do komór ładunkowych, należy zapewnić: a. Czystość, opróżnienie po poprzednim ładunku oraz oczyszczenie z pozostałości i zapachów po poprzednich ładunkach; b. Osuszenie jeśli następne ładunki to towar suchy lub wymagający suchych warunków; c. Przykrycie, chyba że uczestnik wykaże, że brak przykrycia komór ładunkowych nie stwarza żadnego zagrożenia dla produktów. 6.4 Środowisko pracy 6.4.1 Utrzymanie i konserwacja -- 6.4.2 Czyszczenie Należy zapobiegać przedostawaniu się do pasz organizmów szkodliwych, aby nie doszło do zepsucia towaru. Tam, gdzie to konieczne, temperatura musi być utrzymywana na jak najniższym poziomie dla zapobiegania rozkładowi lub zbrylaniu produktów. Należy wprowadzić odpowiednie programy czyszczenia określajęce metody, częstotliwość oraz czas trwania czyszczenia. Środki czyszczące oraz odkażające wymagają szczególnej dbałości. Muszą być dostosowane do przewidzianych działan i nie mogą stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa pasz. Należy minimalizować pozostałości po środkach czyszczących i odkażających. 6.4.3 Kontrola odpadów Odpady oraz materiały używane przez aplikanta a niepożądane w paszach muszą zostać zidentyfikowane i odseparowane. Muszą one być usunięte we właściwy sposób i nie mogą być wykorzystane jako pasze. Nieczystości i odpady muszą być zbierane i przechowywane w specjalnych pojemnikach. Miejsca, gdzie odpady są odbierane i przechowywane muszą być ujęte w programach oczyszczania i dezynfekcji. Aplikant ma obowiązek wyraźnego określenia sposobów usuwania i kontroli nieczystości oraz wykazania, że nie ma możliwości, aby nieczystości dostały się do łańcucha paszowego. 6.5 Identyfikowalność i śledzenie produktów Aplikant musi podjąć stosowne kroki dla zapewnienia pełnej identyfikowalności transportowanych pasz. Aplikant ma obowiązek prowadzić rejestr ze wszystkimi szczegółami dotyczącymi transportu, tak aby można było skutecznie śledzić drogę produktu. Transport drogowy 20/30

Aplikant wykonujący transport ma obowiązek zarejestrować przynajmniej następujące dane: a. Ilości i rodzaje produktów 2 dla każdego klienta (klient=odbiorca usługi transportu) b. Kopie dokumentów towarzyszących, gwarancji, certyfikatów; c. Adresy miejsc załadunku i wyładunku ; d. Identyfikację i kody komór ładunkowych do przewozu luzem; e. Dane dotyczące klientów i adresów miejsc załadunku i wyładunku mogą być dokumentowane w formie kodowanej, o ile jest możliwy wgląd w dane dotyczące użytych kodów dla audytorów zewnętrznych. Komory ładunkowe do przewozu luzem muszą być oznaczone i muszą zapewnić identyfikowalność kolejnych ładunków w danej komorze poprzez na przykład kodowanie komór czy prowadzenie szczegółowych zapisów, dostępnych w danym środku transportu. N.B. wymogi dotyczące zapisów ujęte są także w punkcie 7.12.6. 2 Włącznie z (conajmniej) kategoria ładunku program czyszczenia GMP+ BA14 Minimalne wymogi dla transportu drogowego Transport drogowy 21/30

7 Kontrola procesu 7.1 Program wymogów podstawowych -- 7.2 Planowanie uzyskania bezpiecznego produktu Aplikant ma obowiązek wprowadzenia, wdrożenia i utrzymania jednej lub więcej pisemnych procedur opartych na zasadach HACCP. Wspomniane zasady to: a. Określenie zagrożeń, którym należy zapobiegać i które w przypadku, gdy się pojawią, należy eliminować lub minimalizować (punkt 7.5); b. Określenie krytycznych punktów kontroli w miejscu lub miejscach, gdzie kontrola jest niezbędna dla zapobiegania lub eliminowania zagrożeń lub też ich zmniejszania do akceptowalnego poziomu (punkt 7.6); c. Ustalenie limitów w krytycznych punktach kontroli, które pozwalają rozróżnić stan akceptowalny od nieakceptowalnego w celu prewencji, eliminowania lub redukowania zagrożeń (patrz punkt 7.7) ; d. Ustalenie i wdrożenie skutecznych procedur monitoringu w krytycznych punktach kontroli (patrz punkt 7.8); e. Ustalenie działań naprawczych gdy monitoring wykaże, że jakiś krytyczny punkt kontroli jest poza kontrolą (punkt 7.9); f. Ustanowienie procedur dla zweryfikowania czy działania i środki wspomniane w podpunktach (a) do (e) są kompletne i funkcjonują skutecznie. Procedury weryfikacji powinny być realizowane regularnie (punkt 7.10 I 8.3) ; b. Utworzenie dokumentów i zapisów dostosowanych do rodzaju i wielkości działalności dotyczącej pasz dla wykazania skutecznego stosowania środków wspomnianych w podpunktach (a) do (f) (patrz 4.2.1). Zasady HACCP opisane powyżej zostały wyszczególnione w niniejszym standardzie dla transportu pasz i skutkują odpowiednimi środkami kontroli w odniesieniu do procesu transportu oraz programów czyszczenia i dezynfekcji. Aplikant wdraża zasady HACCP korzystając ze wspomnianych środków (działań) kontrolnych opisanych w punkcie 7.12 niniejszego standardu oraz instrukcji związanych z etapami procesu transportu, czyszczenia i dezynfekcji (GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dotyczące Transportu Drogowego) 7.3 Wymogi dotyczące transportu 7.3.1 Określenie wymogów dla transportu Aplikant jest zobowiązany ustalić wymogi dotyczące transportu, które powinny zawierać przynajmniej: a. Odpowiednie wymogi z GMP+ FSA scheme oraz szczególne wymogi klientów; b. Wymogi nie wynikające z konsultacji z klientami, ale konieczne dla prawidłowego przebiegu procesu transportu; c. Przepisy prawa dotyczące transportu pasz, oraz d. Dodatkowe wymogi określone przez aplikanta, odnoszące się do bezpiecznego transportu pasz. Transport drogowy 22/30

7.3.2 Przegląd wymogów dotyczących transportu Aplikant musi zapoznać się z wymogami dla transportu. Przed przyjęciem zlecenia transportowego powinien on przeprowadzić przegląd wymogów i zagwarantować: a. Ustalenie właściwych wymogów dla transportu (patrz punkt 7.3.1); b. Określenie sposobów spełnienia wymogów dodatkowych wynikających z kontraktu lub zamówień, które odbiegają od wymogów ustalonych wcześniej, oraz c. Zdolność do spełnienia powyższych wymogów. Wyniki przeglądu oraz związanych z nim działań muszą być odpowiednio dokumentowane (patrz punkt 4.2.4). Jeśli w wymogach dotyczących transportu zachodzą zmiany, aplikant zapewni odpowiednie poprawki w dokumentach oraz poinformuje o tych zmianach właściwy personel. 7.3.3 Opis produktu na podstawie wymogów (specyfikacji) -- 7.3.4 Komunikacja z klientem Aplikant jest zobowiązany opracować i wdrożyć skuteczne środki komunikacji z klientami w odniesieniu do: a. Informacji na temat transportu; b. Zapytań, kontraktów lub obsługi zamówień, wraz z poprawkami, oraz c. Informacji zwrotnej od klienta Aplikant musi posiadać system rejestrowania i obsługi reklamacji. 7.4 Informacje na temat procesu -- 7.5 Analiza zagrożeń -- 7.6 Ogólne i szczegółowe środki kontroli -- 7.7 Standardy -- 7.8 Monitoring i pomiary -- 7.9 Działania naprawcze -- Transport drogowy 23/30

7.10 Zatwierdzenie planu HACCP -- 7.11 Zakupy 7.11.1 Proces zakupów Aplikant zobowiązany jest zagwarantować, że zakupione towary i usługi są zgodne z wymogami niniejszego standardu. Wszyscy przewoźnicy zewnętrzni, z których usług aplikant korzysta powinni posiadać certyfikat GMP+. Patrz GMP+ BA10 Minimalne Wymogi dla Zakupów. 7.12 Transport 7.12.1 Kontrola transportu Aplikant zobowiązany jest sporządzić opis prowadzonych działań związanych z transportem. Opis ten musi zawierać co najmniej ilość oraz rodzaj środków transportu, rodzaje ładunków transportowanych oraz metody czyszczenia. W przypadku zmian w procesie transportu aplikant musi dokonać przeglądu opisu i procedur, a następnie zmodyfikować je, jeśli to konieczne. Transport pasz powinien być realizowany w taki sposób, by możliwe było uniknięcie sytuacji, w której poprzednio przewożone produkty powodują zanieczyszczenie następnych ładunków. Aplikant musi to zapewnić poprzez odpowiednie czynności związane z czyszczeniem po każdym ładunku, kontrolami i sprawdzaniem oraz odpowiednim udokumentowaniem tych procedur. Patrz GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dla Transportu Drogowego. W transportach łączonych pasze nie mogą mieszać się między sobą. Transport produktów opakowanych musi odbywać się w czystych i suchych komorach ładunkowych. Ładownie muszą być całkowicie opróżnione i oczyszczone z wszelkich pozostałości oraz zapachów z poprzednich ładunków. Konieczna jest także kontrola pod kątem obecności pasz, substancji niepożądanych i innych czynników zanieczyszczających, szkodliwych dla zdrowia ludzi lub zwierząt. Kontrole mają przyczyniać się do minimalizowania tych zagrożeń. 7.12.2 Przyjęcie zamówienia oraz sposób czyszczenia Aplikant musi posiadać udokumentowaną procedurę dla przyjmowania zamówień na transport pasz. Przed przyjęciem zlecenia na transport aplikant musi ustalić następujące dane: a. jaki produkt będzie transportowany b. jaki jest właściwy sposób czyszczenia. W celu ustalenia tych danych aplikant powinien poprosić o informacje od klienta. Transport drogowy 24/30

Przed załadunkiem należy ustalić sposób czyszczenia dla ładunków poprzednich i dla nowego ładunku zgodnie z załącznikiem GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dla Transportu Drogowego, w którym zostały opisane szczegółowo wymogi dotyczące oczyszczania i dezynfekcji dla danej kolejności ładunków. W celu ustalenia danych wspomnianych powyżej, aplikant musi znać rodzaj produktu, włącznie z jego składem, także chemicznym. Jeśli podczas załadunku lub podczas transportu wystąpią nieprawidłowości, wówczas aplikant powinien zastosować działania naprawcze. (patrz 8.4.4) 7.12.3 Kontrola podczas załadunku Przed każdym transportem pasz należy dokonać sprawdzenia wizualnego czy komory ładunkowe są czyste oraz opróżnione i wolne od pozostałości po poprzednich ładunkach. Należy także sprawdzić, czy są one odpowiednio suche lub osuszone jeśli następny ładunek zawiera suchy towar. Kierowca powinien dokonać wizualnej inspekcji produktu podczas załadunku. 7.12.4 Czyszczenie Po zakończonym transporcie należy przeprowadzić czyszczenie i dezynfekcję zgodnie z programami czyszczenia określonymi w GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dla Transportu Drogowego. Aplikant musi opracować program czyszczenia, zgodnie z wymogami prawnymi i dodatkowymi wymogami dotyczącymi czyszczenia (i dezynfekcji) środków transportu wyszczególnionymi w załączniku GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dla Transportu Drogowego. Standard ten opisuje możliwe sekwencje załadunku oraz odpowiednie dla nich programy czyszczenia. Programy czyszczenia zawierają: a. Zadania i odpowiedzialność za proces czyszczenia b. Metody czyszczenia; c. Częstotliwość i czas czyszczenia; d. Użyte programy czyszczenia w zależności od poprzednich ładunków; e. Najważniejsze punkty wymagające uwagi w odniesieniu do danego środka transportu, czyli ustalenie, które części pojazdu należy rozebrać w celu oczyszczenia (dotyczy to np. miejsc trudnych do czyszczenia jak rury, przewody, pompy i inne trudno dostępne miejsca). f. Środki czyszczące i dezynfekujące. Musza one być właściwe dla celu, w jakim są użyte. Nie mogą także stanowić zagrożenia dla przewożonych pasz. Należy minimalizować pozostałości po środkach czyszczących. Każdy program czyszczenia sporządzony dla danej ładowni musi być sprawdzony pod kątem efektywności (zatwierdzony). Może on wówczas przyjęty jako oficjalna metoda czyszczenia dla każdej podobnie skonstruowanej komory ładunkowej (patrz GMP+ BA14 Minimalne wymogi dla transportu drogowego). Po każdym czyszczeniu należy przeprowadzić kontrolę wizualną. Wynik kontroli musi być odnotowany w dzienniku wraz z wykazem transportowanych ładunków, programów czyszczenia i środków do tego użytych. Transport drogowy 25/30

7.12.5 Monitoring i pomiary 7.12.5.1 Sprawdzanie skuteczności programów oczyszczania i dezynfekcji Aplikant musi dokonać przeglądu skuteczności metod oczyszczania i dezynfekcji przez dodatkowe inspekcje. Należy sporządzić program kontroli, zawierający częstotliwość tych inspekcji. 7.12.5.2 Zarządzanie monitoringiem i sprzętem pomiarowym Aplikant musi ustalić, przed wdrożeniem planu monitoringu, jaki sprzęt pomiarowy jest niezbędny dla wykazania bezpieczeństwa produktu. Sprzęt pomiarowy musi być zarejestrowany. (patrz 4.2.4) Aplikant musi określić procesy dla zapewnienia odpowiedniego przebiegu monitoringu i pomiarów zgodnie z wymogami. Jeśli jest to konieczne dla osiągnięcia wiarygodnych wyników, sprzęt pomiarowy musi: a. Być kalibrowany lub weryfikowany w określonych odstępach czasu lub przed użyciem zgodnie ze standardami opartymi na standardach krajowych lub międzynarodowych. Jeśli takie standardy nie istnieją, podstawa kalibracji lub weryfikacji sprzętu musi być odnotowana (4.2.4) a kontrole będą odbywały się zgodnie ze standardowymi wykazami; b. Dostosowany i modyfikowany, jeśli zajdzie potrzeba; c. Identyfikowalny aby można było określić statusu kalibracji; d. Zabezpieczony przed manipulacjami, które mogłyby wypaczyć wyniki pomiarów; e. Chroniony przed uszkodzeniami podczas obsługi, konserwacji lub przechowywania. Jeśli są podejrzenia, że sprzęt pomiarowy nie działa zgodnie z wymogami, aplikant musi ocenić i odnotować ważność poprzednich wyników pomiarów. Aplikant musi wówczas podjąć właściwe działania odnośnie urządzeń i produktów, na które sprzęt pomiarowy może mieć wpływ. Zapisy dotyczące kalibracji i weryfikacji muszą być dokładnie prowadzone. (patrz 4.2.4) Jeśli w pomiarach i monitoringu jest używane oprogramowanie komputerowe, należy potwierdzić jego zgodność z zamierzonym zastosowaniem. Powinno to nastąpić przed pierwszym użyciem i zostać potwierdzone, w razie potrzeby. 7.12.6 Rejestracja danych Rejestrowanie danych obejmuje transport, czyszczenie pomiędzy kolejnymi transportami towarów luzem oraz kontrole. a. Załadunki powinny być rejestrowane przez kierowcę. W przypadku transportu luzem należy rejestrować dane dla każdej komory ładunkowej. Zapisy te są dokonywane w dzienniku podróży dostępnym w środku transportu, mogą być w formie elektronicznej. Należy udostępnić zapisy dotyczące trzech Transport drogowy 26/30

poprzedzających ładunków w danej komorze (potwierdzone datą i podpisem przewoźnika). Dane zawarte w raportach dziennych pojazdu muszą być przeniesione do dziennika w biurze firmy transportowej. Patrz także wymogi rejestracyjne w 6.5. b. Należy udostępnić dokumentację oficjalną, w tym listy przewozowe. c. Zabiegi czyszczenia i dezynfekcji każdej komory ładunkowej muszą być odnotowane w dokumentach i parafowane przez kierowcę, w formie tradycyjnej lub elektronicznej. Wynik czyszczenia lub dezynfekcji musi być sprawdzony wizualnie i odnotowany wraz z danymi dotyczącymi poprzednich ładunków oraz działań czyszczących. d. Wymagane kontrole oraz inne czynności sprawdzające muszą zostać odnotowane. Przewoźnik musi wykazać, że w przeszłości nie transportował żadnych zakazanych ładunków w danej komorze ładunkowej. (patrz GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dla Transportu Drogowego). Po przewiezieniu ładunku zakazanego transport pasz jest bezwzględnie zabroniony, chyba że dana ładownia lub środek transportu został dopuszczony do przewozu zgodnie z procedurą opisaną w GMP+ BA14 Minimalne Wymogi dla Transportu Drogowego. 7.12.7 Działania naprawcze Aplikant jest zobowiązany odnotować i kontrolować wszelkie niezgodności z wymogami niniejszego standardu aby zapobiec niewłaściwemu użyciu lub dostawie produktu. Kontrola i związane z nią zadania i kompetencje dotyczące postępowania w przypadku nieprawidłowości muszą być zdefiniowane w udokumentowanej procedurze. Aplikant zobowiązany jest reagować na wspomniane wyżej niezgodności poprzez jedno lub kilka możliwych działań: d. Działania zmierzające do usunięcia niezgodności; e. Dopuszczenie do użycia, wydania lub przyjęcia za zgodą klienta i/lub kompetentnych władz; f. Działania zmierzające do wykluczenia użycia zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. Jeśli w ładowni do przewozu luzem stwierdzono pasze z niedozwolonymi substancjami i/lub bakteriami, ładownia taka musi zostać wymyta i zdezynfekowana, tak aby nie nastąpiło skażenie kolejnego ładunku. Należy prowadzić szczegółową dokumentację dotyczącą rodzaju i charakteru wyżej wspomnianych niezgodności oraz podjętych działań, włącznie z uzyskanymi pozwoleniami (punkt 4.2.4). Jeśli dana niezgodność zostanie skorygowana, musi nastąpić ponowna kontrola dla zweryfikowania, czy w wyniku działań naprawczych spełnione są wymogi. UWAGA: Kontrola taka powinna zapewnić identyfikację, udokumentowanie, ocenę, segregację oraz usunięcie produktów nie spełniających wymogów oraz poinformowanie wszystkich zainteresowanych stron, wewnętrznych i zewnętrznych. Transport drogowy 27/30

8 Pomiary, analizy i usprawnienia 8.1 Informacje ogólne Aplikant ma obowiązek zaplanować i wdrożyć wymagany monitoring, pomiary, analizy, proces usprawnień w celu: a. Wykazania zgodności transportu pasz z wymogami; b. Zapewnienia zgodności systemu bezpieczeństwa pasz z wymogami; oraz c. Ciągłego usprawniania skuteczności systemu bezpieczeństwa pasz. 8.2 Audyt wewnętrzny Aplikant ma obowiązek przeprowadzenia audytów wewnętrznych w planowanych odstępach czasu dla ustalenia, czy system bezpieczeństwa pasz: a. Jest zgodny z planem (patrz punkt 7.2), niniejszym standardem GMP+ i własnym systemem bezpieczeństwa opracowanym przez aplikanta oraz b. Jest skutecznie wdrożony i utrzymywany. Coroczny audyt (to znaczy minimum 1 raz na 12 miesięcy) musi być zaplanowany i przeprowadzony w odniesieniu do wszystkich etapów procesu transportu. Należy uwzględnić wyniki poprzednich audytów. Kryteria audytu oraz jego zakres, częstotliwość i używane metody powinny zostać dokładnie opisane. Wybór audytorów oraz sposób prowadzenia audytu muszą zapewnić obiektywność i bezstronność. Audytorzy nie będą poddawać audytowi swojej własnej pracy. Zakres odpowiedzialności oraz wymogi dla planowania i prowadzenia audytów, jak również składania sprawozdań z ich wyników musza być ujęte w odpowiedniej procedurze. (patrz 4.2.4) Menedżerowie odpowiedzialni za obszar podany audytowi zobowiązani są podjąć właściwe działania, aby niezwłocznie wyeliminować wykryte niezgodności i ich przyczyny. Kolejne czynności to weryfikacja podjętych działań naprawczych. Aplikant musi dokładnie zarejestrowac wyniki weryfikacji. 8.3 Weryfikacja systemu bezpieczeństwa pasz. Aplikant ma obowiązek co najmniej raz do roku ustalić, zebrać i przeanalizować odpowiednie dane potwierdzające dostosowanie i efektywność systemu bezpieczeństwa pasz oraz pozwalające na ocenę możliwości ciągłego doskonalenia skuteczności systemu. Odpowiednie dane pochodzą z monitoringu i pomiarów oraz z innych właściwych źródeł (audyty wewnętrzne/zewnętrzne, reklamacje, zapisy, oceny). Analiza tych danych musi dostarczyc informacji odnoszących się do: a. Zgodności z wymogami dotyczącymi transportu pasz (patrz punkt 7.3.) b. Cech charakterystycznych i kierunków zmian w procesie transportu, oraz możliwych środków zapobiegawczych; c. Dostawców Transport drogowy 28/30

UWAGA: wynik tej analizy stanowi częściowo wkład do przeglądu menedżerskiego. (punkt 5.5.2) 8.4 Usprawnienia 8.4.1 Ciągłe usprawnienia Aplikant musi stale ulepszać skuteczność systemu bezpieczeństwa pasz kierując się zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa pasz i polityką firmy w tym zakresie, celami polityki bezpieczeństwa pasz, wynikami audytów, analizą danych, działaniami naprawczymi i zapobiegawczymi, jak również przeglądem menedżerskim. 8.4.2 Działania naprawcze Aplikant zobowiązany jest podjąć działania służące wyeliminowaniu przyczyny niezgodności ze standardami, aby zapobiec powtórzeniu się takich niezgodności. Działania naprawcze muszą być dostosowane do skutków tych nieprawidłowości. Należy opracować i udokumentować procedurę dla: a. Przeglądów niezgodności (także reklamacji ze strony klientów); b. Określenia przyczyn tych niezgodności; c. Oceny konieczności podjęcia działań w celu zapobiegania powtórzeniu się nieprawidłowości; d. Zdefiniowania i wdrożenia potrzebnych działań; e. Dokumentacji wyników działań; (patrz 4.2.4), oraz f. Przeglądu podjętych działań naprawczych. 8.4.3 Działania zapobiegawcze Aplikant ma obowiązek zdefiniować środki służące wyeliminowaniu przyczyn potencjalnych niezgodności. Działania zapobiegawcze muszą byćadekwatne do skutków potencjalnych problemów. Należy opracować i udokumentować procedurę dla: a. Określenia potencjalnych niezgodności i ich przyczyn; b. Oceny potrzeby działań zapobiegających wystąpieniu niezgodności; c. Określenia i wdrożenia koniecznych działań; d. Dokumentowania wyników podjętych działań; (patrz 4.2.4), oraz e. Przeglądu podjętych działań zapobiegawczych. 8.4.4 Procedura wczesnego ostrzegania Uczestnik winien posiadać udokumentowaną procedurę dotyczącą wczesnego sygnalizowania przypadków, kiedy pasza nie spełnia norm bezpieczeństwa opisanych w GMP+ Feed Safety Assurance scheme, i kiedy mogą ucierpieć kolejne ogniwa łańcucha paszowego. Sygnały takie będą poddane ocenie. Jeśli istnieje potencjalne zagrożenie, którego aplikant nie jest w stanie kontrolować sam i które może powodować szkody dla innych, wówczas aplikant jest zobowiązany udzielić dokładnych informacji o takim Transport drogowy 29/30

zagrożeniu. Powinno się to odbyć zgodnie z załącznikiem GMP+ BA5 Minimalne Wymogi Systemu Wczesnego Ostrzegania EWS. Transport drogowy 30/30