Finansowanie planów rozwojowych w firmie. Niejeden przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą zastanawia się nad sposobem finansowania swoich planów rozwojowych. Wybór rozstrzyga się w wielu przypadkach między kredytem a leasingiem. Większość przedsiębiorców przy podejmowaniu decyzji kieruje się kosztem pozyskania kapitału, czyli kwotą, jaką należy zapłacić za to, aby dany podmiot udzielił finansowania. Krótko mówiąc, chodzi o odsetki i inne opłaty pochodne, jak na przykład opłaty manipulacyjne. Oprócz kosztu kapitału przedsiębiorca powinien także zwrócić uwagę na aspekty podatkowe. Wniniejszym artykule przedstawione zostanie praktyczne podejście do wyboru jednej z tych form. Leasing Od wielu lat leasing jest jedną z najpopularniejszych form finansowania środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Przemiany gospodarcze w latach dziewięćdziesiątych przyczyniły się do rozwoju leasingu, lecz dopiero w 2000 r. ustawodawca wprowadził regulacje wtym zakresie do kodeksu cywilnego, a w 2001 r. dostosował regulacje podatkowe. 1 / 12
Obecnie definicję leasingu można znaleźć w art.709 1, który brzmi: Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu wuzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu ztytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Innymi słowy, korzystającemu (leasingobiorcy) przysługuje prawo do używania rzeczy niebędących jego własnością; jednocześnie jest on zobowiązany dokonywać płatności za używanie przedmiotu, spłacając tym samym jego wartość. W praktyce najczęściej spotyka się dwa rodzaje umów leasingu: finansowy i operacyjny. Leasin g finansowy polega na oddaniu rzeczy korzystającemu, w zamian za płatność rat leasingowych. Korzystający może amortyzować posiadaną rzecz. Kosztami uzyskania przychodu są: część odsetkowa raty leasingowej, amortyzacja i wszelkie koszty eksploatacyjne. Ponieważ konstrukcja leasingu finansowego w prawie podatkowym uznawana jest za nabycie towarów, obowiązkiem korzystającego jest zapłata całej kwoty naliczonego podatku VAT od wartości przedmiotu nabywanego w leasing. Leasingowany przedmiot przechodzi na własność korzystającego po spłacie ostatniej raty. Leasing operacyjny różni się konstrukcją od leasingu finansowego. Według przepisów podatkowych, aby mówić o leasingu operacyjnym, muszą zostać spełnione następujące warunki: - umowa musi być zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji (oczywiście podatkowej) jeżeli jej przedmiotem są podlegające amortyzacji rzeczy ruchome, wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres dziesięciu lat, jeśli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości 2 / 12
oraz - suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Normatywny okres amortyzacji to okres, w którym wysokość odpisów amortyzacyjnych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, wynikająca z zastosowania stawek amortyzacyjnych określonych w ustawie, zrównuje się z wartością początkową środków trwałych lub WNiP. Cechą odróżniającą leasing operacyjny od leasingu finansowego jest sposób rachunkowego ujęcia amortyzacji. Korzystający z leasingu operacyjnego nie może amortyzować posiadanego przedmiotu. Przywilej odpisów amortyzacyjnych w tym przypadku należy do finansującego. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza się opłaty manipulacyjne, pełną ratę pomniejszoną o podatek VAT, prowizje i koszty użytkowania przedmiotu. Korzystający może odliczyć VAT od raty leasingowej. W zakresie odliczenia VAT-u istnieją pewne ograniczenia. Dotyczą one szczególnie odliczenia w przypadku leasingu samochodów osobowych. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 tony, kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze, jednak nie więcej niż 6 000 zł. Korzystający z leasingu finansowego, płacąc cały VAT od wartości przedmiotu, odlicza tylko 6 000 zł, a pozostała część podwyższa wartość leasingowanego przedmiotu. Natomiast w przypadku leasingu operacyjnego odliczeniu podlega 60 proc. podatku VAT z danej raty leasingowej do łącznej sumy odliczeń równej 6 000 zł, a pozostały do odliczenia VAT obciąża 3 / 12
koszty uzyskania przychodów w danym okresie. Powyższe regulacje nie dotyczą samochodów z tak zwaną kratką" i ciężarowych. Do zalet korzystania z leasingu można zaliczyć: - uniknięcie uciążliwej konieczności prowadzenia dokumentacji, - większą elastyczność leasingodawcy w negocjacjach, - możliwość zaoferowania przez leasingodawcę ceny niższej od ofert dostępnych na rynku dilerów czy przedstawicieli handlowych, ze względu na specjalizację w leasingu określonej grupy środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych, - w przypadku problemów z regularną spłatą zadłużenia, u korzystającego występuje możliwość cesji praw i obowiązków na osobę trzecią, zaakceptowaną przez finansującego, - w wariancie leasingu operacyjnego wszystkie raty stanowią koszt uzyskania przychodu, - brak dodatkowych opłat i prowizji, - krótki okres realizacji zamówienia. Kredyt Gdy finansujemy zakup środka trwałego korzystając z kredytu, do kosztów możemy zaliczyć odsetki od raty kredytowej i amortyzację. W przypadku, gdy prowizje od kredytu będą naliczone do dnia przyjęcia przedmiotu do użytkowania, podwyższają one wartość środka trwałego, co w konsekwencji przekłada się na wyższą amortyzację. Natomiast w momencie naliczenia prowizji przez bank po przyjęciu środka trwałego, stanowią one koszty bieżące. Podatek VAT można odliczyć w całości, chyba że finansujemy kredytem zakup samochodu osobowego. W tym przypadku także obowiązują przepisy mówiące o możliwości odliczenia podatku jedynie w 60 proc., nie więcej niż 6 000 zł. 4 / 12
Zalety kredytu: - przedsiębiorca otrzymuje opinię specjalistów na temat planowanego przedsięwzięcia, - otrzymujemy informacje o kondycji finansowej naszego przedsiębiorstwa, - możliwość otrzymania środków na skomplikowane przedsięwzięcia poprzez łączenie różnych produktów finansowych, - możliwość poprawienia płynności finansowej, np. kredytem obrotowym. Warto w tym miejscu podkreślić, że od 1 stycznia 2011 r. przedsiębiorcy stracą możliwość odliczenia 100 proc. podatku VAT od zakupionego samochodu z kratką" i zaczną obowiązywać przez co najmniej dwa lata przepisy stosowane dla samochodów osobowych bez kratki". Oszczędności podatkowe O ile każdy przedsiębiorca będzie mógł dość łatwo porównać oprocentowanie i dodatkowe koszty obciążające transakcje leasingu bądź kredytu, o tyle nie każdy potrafi spojrzeć na oszczędności od strony podatkowej, czyli na wykorzystanie tak zwanego efektu tarczy podatkowej. Poniższy przykład ilustruje, jak porównać oferty. 5 / 12
Kredyt Leasing operacyjny Wartość środka trwałego netto 65 000,00 65 000,00 Wartość zadłużenia brutto 79 300,00 65 000,00 Minimalna wpłata własna 12 200,00 10 000,00 6 / 12
Opłaty i prowizje 1 369,39 0,00 Wartość kapitału, od którego naliczane są odsetki 68 469,39 55 000,00 Okres spłaty 48 m-cy 48 m-cy Rata w zł 1 766,32 7 / 12
1 410,48 Całkowita spłata (kapitał + odsetki) 83 016,9 76 942,56 Koszty uzyskania przychodu Odsetki, opłaty, prowizje 8 / 12
14 547,51 11 942,56 Opłata początkowa 10 000,00 10 000,00 Amortyzacja (30 proc.) 65 000,00 0,00 Wartość spłaty kapitału kwalifikowany do KUP 0,00 55 000,00 9 / 12
Razem 79 547,51 76 942,56 Stopa podatkowa 19 proc. 19 proc. Wartość tarczy podatkowej 15 114,03 14 619,09 Całkowity koszt - tarcza podatkowa 64 433,48 10 / 12
62 323,47 Źródło: Opracowanie własne na podstawie zebranych ofert Z powyższego przykładu wynika, że w przypadku leasingu dzięki efektowi tarczy podatkowej koszt całkowity jest niższy niż w kredycie. Korzyść wynikająca z porównania dwóch źródeł finansowania wynosi 2 110 zł. Zaciągając kredyt na zakup środka trwałego, banki często udzielają kredytu także na VAT, tak jak w analizowanym przypadku. Stąd wartość zadłużenia brutto jest wyższa w przypadku kredytu. W przypadku leasingu spłacana jest wartość netto środka trwałego. W analizowanym przykładzie korzyść podatkowa nie jest znacząca dla zadanego okresu. Jednak gdy inwestycja pochłania kilka lub kilkanaście milionów, warto przeanalizować korzyści płynące z jednej bądź drugiej formy finansowania. Biorąc pod uwagę oprocentowanie wraz z opłatami i prowizjami, leasing przegrywa nieznacznie z kredytem. W analizowanym przypadku całkowity koszt kredytu wynosi 21,25 proc., a leasingu - 21,7 proc. Pomimo wymiernych korzyści płynących z wykorzystania leasingu jako formy finansowania, przedsiębiorcy nadal chętniej wybierają kredyt. Należy zwrócić uwagę, że finansowanie działalności to nie tylko zakup środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych. W dużym zakresie, prócz działalności inwestycyjnej, przedsiębiorcy finansują kredytami bieżącą działalność operacyjną. Tu można wymienić kredyty obrotowe czy w rachunku bieżącym. Tak wysoka dysproporcja wynika właśnie z wykorzystania kredytów na szeroko rozumianą działalność, nie tylko inwestycyjną. 11 / 12
Do najczęściej finansowanych aktywów trwałych należą pojazdy i maszyny. Coraz częściej firmy leasingują nieruchomości i sprzęt IT, w tym także specjalistyczne oprogramowanie. Inwestycje w informatyzację przedsiębiorstw stanowią niejednokrotnie przewagę konkurencyjną, ale jej wdrożenie jest dość kosztowne. Stąd rośnie popularność leasingu w branży IT. Niestety firmy leasingowe ostrożnie podchodzą do leasingowania oprogramowania, ponieważ w przypadku problemów finansowych przedsiębiorcy trudno jest znaleźć chętnych na przejęcie leasingu w formie cesji. 12 / 12