+ Micro-Helikopter MSP190 RTF

+ Micro-Helikopter MSP190 RTF Nr. zam. 1199402 Wersja 07/14 7

Spis treści + Strona 1. Wprowadzenie...3 2. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem...3 3. Objaśnienie symboli...4 4. Opis produktu...4 5. Zakres dostawy...4 6. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa...5 a) Informacje ogólne...5 b) Przed uruchomieniem...6 c) Podczas użytkowania...6 7. Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów...7 8. Elementy obsługi nadajnika...8 9. Uruchomienie nadajnika...9 a) Wkładanie baterii...9 b) Włączanie nadajnika...10 10. Uruchomienie modelu śmigłowca... 11 a) Ładowanie akumulatora napędu... 11 b) Kontrola mechaniki napędu...12 c) Zakładanie akumulatora napędu...13 d) Ustawienie czułości sterowania...14 e) Podłączanie akumulatora napędu...15 f) Podstawowe informacje dotyczące sterowania modelami śmigłowców...16 g) Porady praktyczne dotyczące lotu przy pierwszym starcie...18 h) Używanie trymerów modelu śmigłowca...19 11. Dokładne ustawienie modelu śmigłowca...22 12. Połączenie z modelem śmigłowca...23 13. Konserwacja i utrzymanie...24 a) Wymiana łopat wirnika...24 b) Wymiana śmigła tylnego wirnika...25 c) Wymiana usterzenia pionowego...25 d) Kontrola połączeń skręcanych...25 14. Utylizacja...26 a) Informacje ogólne...26 b) Baterie i akumulatory...26 15. Deklaracja zgodności (DOC)...26 16. Usuwanie awarii...27 17. Dane techniczne...28 2

1. Wprowadzenie Szanowni Państwo, dziękujemy za zakup tego produktu. Produkt ten spełnia wymogi przepisów prawa krajowego i europejskiego. W celu utrzymania tego stanu oraz zapewnienia bezpiecznej eksploatacji użytkownik musi stosować się się niniejszej instrukcji użytkowania! Niniejszej instrukcja obsługi należy do tego produktu Zawiera ona ważne wskazówki dotyczące uruchomienia produktu oraz postępowania z nim. Należy o tym pamiętać przekazując produkt osobom trzecim. Należy zachować niniejszą instrukcję użytkowania do późniejszego korzystania! Wszystkie zawarte tutaj nazwy firm i nazwy produktów są znakami towarowymi należącymi do poszczególnych właścicieli. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kontakt z Biurem obsługi Klienta: Klient indywidualny Klient biznesowy E-mail: bok@conrad.pl b2b@conrad.pl Tel: 801 005 133 (12) 622 98 22 (12) 622 98 00 Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Kniaźnina 12, 31-637 Kraków, Polska 2. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem Niniejszy produkt to model śmigłowca z napędem elektrycznym, który jest sterowany bezprzewodowo drogą radiową przy użyciu zawartego w zestawie urządzenia do zdalnego sterowania. Model jest przeznaczony wyłącznie do użytku w pomieszczeniach. Model śmigłowca jest wstępnie zmontowany, jest gotowy do lotu i jest dostarczany z zamontowanymi komponentami zdalnego sterowania i napędu. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Produkt jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. Należy stosować się do wszystkich wskazówek dotyczących bezpieczeństwa zawartych w niniejszej instrukcji! Zawierają one ważne informacje dotyczące postępowania z produktem. Użytkownik jest odpowiedzialny za bezpieczne użytkowanie modelu! 3

3. Objaśnienie symboli Symbol wykrzyknika informuje o szczególnych zagrożeniach podczas obchodzenia się z produktem, jego eksploatacją lub obsługą. Symbol strzałki oznacza specjalne porady i wskazówki dotyczące obsługi. 4. Opis produktu Gotowy do lotu mini helikopter ma jedną głowicę z wirnikiem, przy którym kąt pochylenia łopat jest ustawiony na stałe i nie może być zmieniany. Wznoszenie się i opadanie śmigłowca odbywa się jedynie przez zmianę obrotów głównego wirnika. Tarcza sterująca z dwoma punktami zaczepienia przesuniętymi o 90 jest sterowana przez 2 serwa. Zamierzone pochylanie i przechylanie tarczy sterującej powoduje ciągle powtarzające się, zależne od kierunku (cykliczne) przestawienie łopat, co umożliwia lot w wybranym kierunku. Stabilizację głowicy wirnika zapewnia obracający się drążek stanowiący przeciwwagę. Stabilizację względem osi pionowej (wał głównego wirnika) zapewnia wirnik ogonowy, które także jest ustawiony pod stałym kątem i jest napędzany przez osobny silnik elektryczny. Do sterowania względem osi pionowej silni pracuje z rożnymi obrotami. Centralna płytka elektroniczna umieszczona pod pokrywą kabiny zawiera wszystkie komponenty niezbędne do regulacji i sterowania śmigłowcem. Znajdujące się w zestawie urządzenie do zdalnego sterowania 2,4 GHz umożliwia dokładne sterowanie modelem. Do korzystania z urządzenia potrzebnych jest 6 baterii Mignon (np. Conrad nr zam. 652506, 6x). 5. Zakres dostawy gotowy do lotu złożony śmigłowiec z napędem elektrycznym radiowy nadajnik zdalnego sterowania akumulator napędu kabel USB do ładowania dodatkowe łopaty głównego wirnika dodatkowe śmigło ogonowe dodatkowe usterzenie pionowe instrukcja użytkowania 4

6. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa W przypadku szkód spowodowanych nieprzestrzeganiem niniejszej instrukcji użytkowania wygasa gwarancja. Producent nie ponosi odpowiedzialności za dalsze szkody! Przy szkodach rzeczowych i osobowych spowodowanych nieodpowiednim obchodzeniem się z urządzeniem lub nieprzestrzeganiem wskazówek dotyczących bezpieczeństwa producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności! W takich przypadkach wygasa gwarancja. Ponadto gwarancja nie obejmuje zwykłego zużycia podczas eksploatacji (np. zużyte koła zębate) oraz uszkodzeń powstałych w wypadkach (np. pęknięte pałąki przy płozach lub łopaty wirników itp.). Szanowni Państwo, te wskazówki dotyczące bezpieczeństwa mają przyczynić się nie tylko do ochrony produktu lecz także mają zapewnić bezpieczeństwo Państwu i innym osobom. Dlatego przed uruchomieniem urządzenia należy uważnie przeczytać niniejszy rozdział. a) Informacje ogólne Uwaga, ważna wskazówka! Podczas użytkowania modelu mogą powstać szkody rzeczowe lub obrażenia ciała osób. Należy zatem pamiętać o zapewnieniu odpowiedniego i wystarczającego ubezpieczenia podczas użytkowania modelu, np. obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Jeśli posiadają Państwo już obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, należy przed rozpoczęciem użytkowania modelu sprawdzić u ubezpieczyciela, czy ubezpieczenie obejmuje także model. Należy pamiętać: W niektórych krajach istnieje obowiązek ubezpieczania wszystkich modeli latających! Ze względów bezpieczeństwa oraz ze względu na warunki dopuszczenia (CE) zabronione jest dokonywanie samowolnych przeróbek i/lub zmian produktu. Produkt nie jest zabawką, jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Użytkownik nie posiadający jeszcze wystarczających umiejętności w obchodzeniu się ze zdalnie sterowanymi modelami powinien skontaktować się z doświadczonym modelarzem lub z klubem modelarskim. Nie pozostawiać opakowania bez nadzoru. Opakowanie może stać się niebezpieczną zabawką dla dziecka. W przypadku pytań, które nie są wyjaśnione w instrukcji użytkowania, należy skontaktować się z naszym działem Doradztwa technicznego (dane kontaktowe podano w rozdziale 1) lub z inną wykwalifikowana osobą. Obsługa i użytkowanie zdalnie sterowanych modeli pojazdów wymaga nauki! Osoby, które do tej pory nigdy nie sterowały tego typu modelów, muszą postępować bardzo ostrożnie i na początek muszą zapoznać się z reakcjami modelu na polecenia zdalnego sterowania. Należy wykazać się cierpliwością! 5

b) Przed uruchomieniem Najpierw należy włączyć nadajnik a dopiero później śmigłowiec. Tylko w ten sposób nadajnik i odbiornik mogą się ze sobą zgrać, aby model pewnie reagował na polecenia pochodzące z nadajnika. Sprawdzić bezpieczeństwo działania modelu i urządzenia zdalnego sterowania. Zwrócić uwagę na widocznie uszkodzenia jak np. uszkodzone połączenia wtykowe lub uszkodzone kable. Wszystkie ruchome części modelu muszą poruszać się swobodnie, lecz nie mogą mieć luzów na łożyskach. Niezbędny do latania akumulator napędu musi być przed lotem naładowany. Sprawdzać, czy baterie w nadajniku zdalnego sterowania mają jeszcze odpowiednią ilość energii (wskaźnik na nadajniku). Jeśli baterie są wyczerpane, należy wymienić cały zestaw a nie tylko pojedyncze ogniwa. c) Podczas użytkowania Podczas użytkowania produktu nie podejmować żadnych ryzykownych działań! Bezpieczeństwo samego użytkownika oraz otoczenia zależą wyłącznie od odpowiedzialnego postępowania z modelem. Niepoprawna obsługa może spowodować ciężkie uszkodzenia ciała i szkody rzeczowe! Podczas lotu zapewnić bezpieczną odległość od osób, zwierząt i przedmiotów. Nigdy nie próbować łapać ręką lecącego modelu! Można wykonywać loty modelem tylko wtedy, gdy zdolność reakcji sterującego nie jest w żaden sposób ograniczona. Zmęczenie, spożywanie alkoholu lub zażywanie lekarstw mogą być przyczyną błędnych reakcji. Silniki, regulatory silników i akumulator napędu mogą się podczas pracy nagrzewać. Dlatego przed rozpoczęciem ładowania akumulatora lub przed startem z innym, właśnie naładowanym akumulatorem należy odczekać 5-10 minut. Zdalne sterowanie (nadajnik) musi być włączone zawsze, gdy używany jest model. Po wylądowaniu zawsze najpierw odłączyć akumulator napędu od śmigłowca a dopiero później wyłączyć zdalne sterowanie. Podczas użytkowania nigdy nie wyłączać nadajnika, gdy model jest włączony. Nie wystawiać modelu i zdalnego sterowania przez dłuższy czas na bezpośrednie działanie promieni słonecznych lub wysokich temperatur. 6

7. Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów Chociaż używanie baterii i akumulatorów jest obecnie w codziennym życiu bardzo powszechnie, to jednak występują przy tym liczne zagrożenia i problemy. Należy zatem bezwzględnie stosować się do poniższych informacji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z bateriami i akumulatorami. Baterie i akumulatory przechowywać poza zasięgiem dzieci. Nie pozostawiać baterii/akumulatorów bez nadzoru, zachodzi ryzyko połknięcia ich przez dzieci lub zwierzęta. Jeśli coś takiego się zdarzy, należy natychmiast sprowadzić lekarza. Nie można baterii/akumulatorów zwierać, demontować lub wrzucać do ognia. Niebezpieczeństwo wybuchu! Baterie/akumulatory, z których nastąpił wyciek lub baterie/akumulatory uszkodzone mogą przy kontakcie ze skórą spowodować poparzenia. W takim przypadku należy użyć odpowiednich rękawic ochronnych. Zwykłe baterie nie mogą być ładowane. Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Ła dować można tylko nadające się do tego akumulatory (1,2 V) przy użyciu odpowiednich ładowarek. Baterie (1,5 V) są przeznaczone do jednorazowego użytku i po wyczerpaniu muszą zostać poddane zgodnej z przepisami utylizacji. Przy wkładaniu baterii i podłączaniu ładowarki zwracać uwagę na odpowiednie ułożenie biegunów (plus/+ i minus/- ). Przy błędnym ułożeniu biegunów uszkodzeniu ulegnie nie tylko nadajnik lecz także model i akumulatory. Ponadto zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Zawsze wymieniać na raz wszystkie baterie. Nie mieszać baterii pełnych z częściowo rozładowanymi. Stosować zawsze takie same baterie tego samego typu i producenta. Nigdy nie mieszać baterii z akumulatorami. Do zasilania nadajnika zdalnego sterowania stosować wyłącznie baterie. W przypadku dłuższego nieużywania (np. magazynowanie) należy wyjąć baterie umieszczone w urządzeniu zdalnego sterowania, aby nie dopuścić do uszkodzeń spowodowanych wyciekami z baterii. 7

8. Elementy obsługi nadajnika Rysunek 1 1 Antena nadajnika 2 Przycisk trymera funkcji pochylenia 3 Dźwignie sterownicze funkcji pochylenia i przechylenia 4 Przycisk trymera funkcji przechylenia 5 Gniazdo ładowania 6 Włącznik/wyłącznik 7 Przycisk trymera funkcji ogona 8 Dźwignie sterownicze funkcji wznoszenia i ogona 9 Przycisk trymera funkcji wznoszenia 10 Wskaźnik diodowy LED 8

9. Uruchomienie nadajnika W dalszej części niniejszej instrukcji cyfry podawane w tekście odnoszą się zawsze na rysunku obok lub do rysunków umieszczonych w poszczególnych rozdziałach. Odniesienia do innych rysunków są podawane zawsze z informacją z odpowiednim numerem rysunku. a) Wkładanie baterii Do zasilania nadajnik potrzebuje 6 baterii typu AA/Mignon (np. można zamówić Conrad nr zam. 652506, 6x). Ważne! Do zasilania nadajnika należy stosować wyłącznie baterie (1,5 V/ogniwo) a nie akumulatory (1,2 V/ogniwo). Przy użyciu akumulatorów nie będzie możliwe dostateczne naładowanie akumulatora napędu w modelu (ładowanie akumulatora napędu jest możliwe przez nadajnik). Zalecamy stosowanie w nadajniku tylko baterii alkalicznych wysokiej jakości. Przy wkładaniu baterii należy postępować w następujący sposób: 3 komory baterii znajdują się z tyłu obudowy nadajnika. Odciągnąć do góry zatrzask (1) środkowej komory baterii (2) i unieść pokrywę. Ułożyć cztery baterie mignon/ AA zgodnie z instrukcjami (3) na dnie komory baterii. Następnie nałożyć pokrywę komory (1) i zatrzasną zamknięcie (3). Zsunąć w dół pokrywy prawej i lewej komory baterii (4). Ułożyć po jednej baterii mignon/aa zgodnie z instrukcjami na dnie komory baterii. Nasunąć obie pokrywy od dołu aż do zatrzaśnięcia się końcówek (5). Rysunek 2 9

b) Włączanie nadajnika Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem i ogonem (patrz także rys. 1, poz. 8) całkowicie do siebie w najniższe położenie (patrz strzałki na rysunku po prawej). Przesunąć włącznik/wyłącznik (patrz także rys. 1, poz. 6) z lewej pozycji OFF (WYŁ) do prawej ON (ZAŁ). Wskaźnik LED (patrz także rys. 1, poz. 10) zapala się na czerwono i sygnalizuje w ten sposób odpowiednie zasilanie nadajnika. Uwaga! Rysunek 3 Jeśli zasilanie napięciem będzie niewystarczające do poprawnej pracy nadajnika, wskaźnik LED będzie migał na czerwono a nadajnik będzie wydawał w regularnych odstępach czasu (co 5 sekund) krótki sygnał alarmowy. W takim wypadku należy natychmiast zakończyć lot modelu i włożyć do nadajnika nowy zestaw baterii. 10

10. Uruchomienie modelu śmigłowca a) Ładowanie akumulatora napędu Akumulator napędu (patrz rys. 4, poz. 1) można ładować albo przez gniazdo ładowania USB na nadajniku (patrz rys. 1, poz. 5), przez gniazdo USB komputera /notebooka lub przez zwykła, dostępną w handlu ładowarkę podłączaną do gniazda USB. W każdym przypadku należy zastosować znajdujący się w zestawie kabel ładowania USB (patrz rys. 4, poz. 2). Połączyć akumulator napędu (1) z zabezpieczoną przed zamianą biegunów wtyczką kabla ładowania USB (3). Należy wykonać te czynności z wyczuciem i używać nadmiernej siły. Następnie podłączyć wtyczkę USB kabla ładowania (4) zgodnie z poniższym rysunkiem 4 do nadajnika. Ze względu na technikę wykonywania zdjęć kabel ładowania USB na rys. 4 jest ukazany w stanie zwiniętym. Przed użyciem należy zdjąć opaskę kablową i rozwinąć kabel. Włączyć nadajnik włącznikiem (patrz także rys. 1, poz. 6). Wskaźnik LED na nadajniku (patrz także rys. 1, poz. 10) zapala się na początku na czerwono a po ok. 3 sekundach zaczyna migać na zielono. Wskaźnik ładowania we wtyczce USB (5) kabla ładowania świeci się cały czas na czerwono. Trwa ładowanie akumulatora napędu. Po zakończeniu procesu ładowania wskaźnik LED na nadajniku świeci się ciągle na zielono a wskaźnik ładowania we wtyczce USB kabla ładowania gaśnie. Należy niezwłocznie odłączyć akumulator (1) od kabla ładowania (2) i wyciągnąć wtyczkę USB (4) z gniazda USB ładowania na nadajniku. Następnie wyłączyć nadajnik. Jeśli akumulator napędu do naładowania zostanie podłączony do komputera lub ładowarki USB, wskaźnik kontroli ładowania we wtyczce USB kabla ładowania (patrz rys. 4 i rys. 5, poz. 5) jedynie do optycznego wskazania procesu ładowania. Zgaśnięcie wskaźnika LED oznacza koniec ładowania i akumulator napędu musi zostać odłączony od kabla ładowania a kabel ładowania od komputera lub ładowarki USB. Rysunek 4 Rysunek 5 11

Podczas ładowania przez nadajnik zdalnego sterowania pobierana jest energia z umieszczonych tam baterii. Powoduje to zmniejszenie się czasu działania nadajnika. Dlatego podczas lotu należy zwracać uwagę na wskaźnik naładowania baterii oraz sygnały akustyczne nadajnika i natychmiast przerwać lot w przypadku niedostatecznego zasilania urządzenia zdalnego sterowania. Aby chronić baterie w nadajniku zalecamy ładowanie akumulatora napędu z komputera lub ładowarki USB. Uwaga! Nie podłączać kabla ładowania doi huba USB bez własnego zasilania (np. gniazdo USB przy klawiaturze itp.), ponieważ dostępny tam prąd jest niewystarczający dla funkcji ładowania. Do ładowania akumulator należy położyć na niepalnym podłożu i podczas ładowania nie można zostawiać akumulatora bez nadzoru. Po podłączeniu kabla ładowania do komputera system operacyjny nie rozpoznaje go jako nowy sprzęt, ponieważ port USB jest używany wyłącznie do ładowania. Należy pamiętać, że porty USB komputera/notebooka zazwyczaj są aktywne tylko wtedy, gdy komputer/notebook są włączone. Dlatego zalecamy podłączanie kabla ładowania do komputera/notebooka tylko wtedy, gdy urządzenia te są włączone. b) Kontrola mechaniki napędu Przed uruchomieniem modelu niezbędne jest skontrolowanie mechaniki napędu. Tylko w przypadku, gdy mechanika pracuje, pewnie, bez luzów i całkowicie swobodnie, model może latać przy wykorzystaniu jak najmniejszej energii. Dlatego działanie mechaniki należy krótko sprawdzać przed każdym lotem. W tym celu należy ostrożnie obrócić w obie strony główny wirnik i sprawdzić przy tym współdziałanie głównego koła zębatego (1) z zębnikami silnika (2). Koła zębate muszą się wzajemnie zazębiać być zakleszczania się i bez abyt dużego tarcia. Wał silnika z zębnikiem napędowym musi być ustawiony absolutnie prosto i nie może bić podczas obracania się. Drążek przeciwwagi (3) na górnym wirniku musi być ustawiony prosto a jego końcówki muszą dać się lekko poruszać w górę i w dół. Dźwignie sterowania górnego wirnika (4) nie mogą ciężko poruszać się lub klinować się w żadnym położeniu. Rysunek 6 12

c) Zakładanie akumulatora napędu Naładowany akumulator napędu (1) wsuwa się od tyłu do mocowania akumulatora (2) pod pałąkami płóz. Złącze akumulatora (3) musi być skierowane do tyłu. Przesunąć akumulator do przodu tak daleko, aby plastikowy kołnierz akumulatora (4) był dociśnięty do tylnego mocowania (5). Rysunek 7 13

d) Ustawienie czułości sterowania Zdalne sterowanie daje możliwość zredukowania w razie potrzeby czułości sterowania (funkcja Dual Rate). Przy zredukowanej czułości sterowania model śmigłowca reaguje znacznie mniejszymi ruchami na polecenia nadajnika. To ustawienie jest zalecane dla początkujących. Użytkownik, który opanował sterowanie śmigłowcem i może w każdej sytuacji mieć model pod kontrolą, może wykorzystać pełną czułość sterowania i tym samym maksymalną zwrotność modelu. Do przełączania czułości sterowania służy lewa dźwignia sterowania. Sposób postępowania: Włączyć nadajnik zdalnego sterowania i ustawić lewą dźwignię sterowania (patrz także rys. 1, poz. 8) w pozycji środkowej. Nacisnąć z góry na dźwignię. Nadajnik wyda dwa krótkie sygnały informując w ten sposób o zredukowanej czułości sterowania. Aby powrócić do pełnej czułości sterowania, należy ponownie nacisnąć z góry na dźwignię sterowania. Nadajnik wyda jeden krótki sygnał informując w ten sposób o pełnej czułości sterowania. Rysunek 8 Po wyłączeniu i ponownym włączeniu nadajnika zawsze jest ustawiona pełna czułość sterowania (nawet jeśli wcześniej ustawiona była zredukowana czułość sterowania). 14

e) Podłączanie akumulatora napędu Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem i ogonem (patrz także rys. 1, poz. 8) w najniższe położenie i włączyć nadajnik. Bezpośrednio po tym podłączyć zabezpieczony przed zamiana biegunów wtyk kabla podłączeniowego śmigłowca do akumulatora napędu. Elektronika śmigłowca przeprowadza teraz strojenie. Informuje o tym migająca bardzo szybko czerwona dioda LED (1) pod pokrywą kabiny. W tym czasie nie można ruszać i obracać śmigłowca. Strojenie kończy się po ok. 5 sekundach i dioda LED w modelu świeci się światłem ciągłym. Obydwa serwa tarczy sterującej ustawiają się w pozycji wyjściowej a tarcza sterująca (2) powinna być ustawiona poziomo (patrz linia pomocnicza na dolnym rysunku na ilustracji nr 9). Model śmigłowca jest gotowy do startu. Jeśli tarcza sterująca jest ustawiona krzywo, można za pomocą trymerów lub przez obrócenie drążków łączonych przegubowo dokładnie ustawić tarczę. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w kolejnych rozdziałach Używanie trymerów modelu śmigłowca i Dokładne ustawienie modelu śmigłowca. Jeśli po strojeniu dioda LED w modelu będzie migać powoli, oznacza to, że albo nie jest włączony nadajnik lub model stracił połączenie z nadajnikiem. W takim przypadku należy sprawdzić działanie nadajnika lub ponownie nawiązać połączenie między nadajnikiem a modelem. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w kolejnym rozdziale Dokładne ustawienie modelu śmigłowca. Rysunek 9 15

f) Podstawowe informacje dotyczące sterowania modelami śmigłowców Przed uruchomieniem modelu należy zapoznać się z dostępnymi możliwościami funkcji sterowania, aby móc bezpiecznie kontrolować model. Kontrolę nad modelem śmigłowca przeznaczonym do użytku w pomieszczeniach utrzymuje się za pomocą dwóch dźwigni sterowania na nadajniku zdalnego sterowania. Do dyspozycji są następujące funkcje: Funkcja wznoszenia (Pitch) Za pomocą funkcji wznoszenia ustala się wysokość lotu śmigłowca (patrz rys. 10). Do obsługi tej funkcji służy lewa dźwignia sterowania (patrz także rys. 1, poz. 8). Dźwignia może być przesuwana do przodu i do tyłu a puszczona nie wraca do samoczynnie do pozycji środkowej, jak to ma miejsce przy innych funkcjach sterowania. Ponieważ nie ma możliwości zmiany kąta ustawiania łopat wirnika, do regulacji wysokości lotu służy zmiana obrotów głównego wirnika. Gdy dźwignia jest maksymalnie przyciągnięta do obsługującego, silnik napędu jest wyłączony i wirnik nie obraca się. Gdy dźwignia jest wychylana do przodu, główny wirnik zaczyna się obracać a obroty rosną wraz z przesuwaniem dźwigni. Gdy dźwignia znajduje się w pozycji środkowej, główny wirnik pracuje z takimi obrotami, że śmigłowiec może się unosić. Równolegle do głównego wirnika automatycznie odpowiednio regulowane są także obroty wirnika ogonowego. Rysunek 10 16

Funkcja ogona Podczas obracania się głównego wirnika w kierunku ruchu wskazówek zegara (patrząc z góry) powstaje na kadłubie moment obrotowy działają w kierunku przeciwnym. Z tego powodu wirnik ogonowy jest dobrany w taki sposób, aby zapobiegał obracaniu się kadłuba. Gdy dźwignia sterowania funkcją ogona (patrz rys. 1, poz. 8) jest w pozycji środkowej, obroty wirnika ogonowego są automatycznie dobierane w taki sposób, aby śmigłowiec stabilnie unosił się w powietrzu i nie obracał się względem osi pionowej (wał wirnika). Przesunięcie dźwigni w lewo powoduje zmniejszenie obrotów wirnika ogonowego i przód kadłuba śmigłowca obraca się w lewo. Przesunięcie dźwigni w prawo powoduje zwiększenie obrotów wirnika ogonowego i przód kadłuba śmigłowca obraca się w prawo. Funkcja przechylenia (Roll) Rysunek 11 Dzięki funkcji przechylenia można poruszać modelem na boki w prawą i lewą stronę (patrz rys. 12). Do obsługi tej funkcji służy prawa dźwignia sterowania (patrz także rys. 1, poz. 3). Lekkie przesunięcie dźwigni w lewo powoduje dryfowanie modelu w lewą stronę. Przesunięcie w prawo powoduje dryfowanie modelu w prawą stronę. Rysunek 12 17

Funkcja pochylenia (Nick) Dzięki funkcji pochylenia można poruszać modelem do przodu i do tyłu (patrz rys. 13). Do obsługi tej funkcji także służy prawa dźwignia sterowania (patrz także rys. 1, poz. 3). Lekkie przesunięcie dźwigni do przodu powoduje, że model leci do przodu. Przesunięcie dźwigni do tyłu powoduje, że model leci do tyłu. Rysunek 13 g) Porady praktyczne dotyczące lotu przy pierwszym starcie Chociaż model będzie mógł latać później w mniejszych pomieszczeniach, do pierwszego lotu zalecamy znaleźć pustą powierzchnię o wymiarach ok. 3 x 3 m. Podłoże powinno być gładkie (płytki, parkiet itp), aby już na krótko przed oderwaniem się modelu od ziemi można było rozpoznać, czy model wykazuje skłonność dryfowania w określonym kierunku. Należy stanąć dokładnie za śmigłowcem. Tak długo, jak osoba sterująca znajduje się dokładnie za śmigłowcem, model reaguje na polecenia sterowania prawo, lewo, przód, tył dokładnie tak, jak widzi to operator. Jeśli natomiast model jest zwrócony dziobem do operatora, reaguje dokładnie odwrotnie niż polecenia wydawane przez nadajnik. Uwaga! Jeśli wirniki uderzą w jakieś przedmioty i zablokują się lub jeśli model przewróci się w piasku, należy natychmiast przesunąć dźwignię wznoszenia (patrz także rys. 1, poz. 8) do najniższego położenia, aby przerwać zasilanie prądem obydwu wirników. Uwaga, ważne! Nigdy nie próbować złapać ręką lecącego śmigłowca. Znaczne ryzyko obrażeń ciała. 18

h) Używanie trymerów modelu śmigłowca Włączyć najpierw nadajnik a następnie uruchomić model. Bardzo ostrożnie przesuwać dźwignię wznoszenia (patrz także rys. 1, poz. 8) z najniższego położenia (silnik wyłączony) do przodu i obserwować zachowanie się modelu. Na krótko przed oderwaniem się śmigłowca od ziemi można zaobserwować, w jakim kierunku model chce polecieć. Trymer ogona: Jeśli śmigłowiec wykazuje skłonność obrotu dziobem w prawo, należy zredukować obroty do momentu, aż śmigłowiec z powrotem będzie pewnie stać na płozach i nacisnąć wielokrotnie lewy przycisk trymera funkcji ogona (patrz także rys. 1, poz. 7). Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji obracania się w prawo. Jeśli dziób kadłuba obraca się w lewo, należy naciskać prawy przycisk trymera funkcji ogona. Każde naciśnięcie przycisku potwierdzane jest krótkim dźwiękiem. Ustawiona wartość trymera ogona nie jest zapamiętywana i musi być ustawiana po każdym włączeniu zdalnego sterowania. Rysunek 14 19

Trymer przechylenia: Jeśli śmigłowiec wykazuje skłonność dryfowania lub przechylania się w prawo, należy zredukować obroty do momentu, aż śmigłowiec z powrotem będzie pewnie stać na płozach i nacisnąć lewy przycisk trymera funkcji przechylenia (patrz także rys. 1, poz. 4). Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji dryfowania w prawo. Jeśli śmigłowiec wykazuje tendencję dryfowania w lewo, należy naciskać prawy przycisk trymera funkcji przechylenia (patrz także rys. 1, poz. 4). Każde naciśnięcie przycisku potwierdzane jest krótkim dźwiękiem o rożnej wysokości. Obydwie pozycje krańcowe trymerów sygnalizowane są serią szybkich dźwięków a pozycja środkowa trymera sygnalizowana jest dłuższym dźwiękiem. W prawo i lewo można przestawiać trymer o 16 kroków. Ostatnia ustawiona wartość trymera jest automatycznie zapamiętywana i jest używana po kolejnym włączeniu zdalnego sterowania. Rysunek 15 20

Trymer pochylenia: Jeśli śmigłowiec wykazuje skłonność dryfowania do przodu, należy zredukować obroty do momentu, aż śmigłowiec z powrotem będzie pewnie stać na płozach i nacisnąć dolny przycisk trymera funkcji pochylenia (patrz także rys. 1, poz. 2). Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji dryfowania do przodu. Jeśli śmigłowiec wykazuje tendencję dryfowania do tyłu, należy naciskać górny przycisk trymera funkcji pochylenia (patrz także rys. 1, poz. 2). Każde naciśnięcie przycisku potwierdzane jest krótkim dźwiękiem o rożnej wysokości. Obydwie pozycje krańcowe trymerów sygnalizowane są serią szybkich dźwięków a pozycja środkowa trymera sygnalizowana jest dłuższym dźwiękiem. W górę i w dół można przestawiać trymer o 16 kroków. Ostatnia ustawiona wartość trymera jest automatycznie zapamiętywana i jest używana po kolejnym włączeniu zdalnego sterowania. Rysunek 16 Jeśli zakresy nastaw trymera pochylenia i przechylenia nie wystarczą do dokonania optymalnej korekty, pozostaje jeszcze możliwość mechanicznej zmiany sterowania łopat głównego wirnika. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w kolejnym rozdziale Dokładne ustawienie modelu śmigłowca. Trymer wznoszenia: Obydwoma przyciskami trymera wznoszenia (patrz rys. 1, poz. 9) ustawić środkową wartość funkcji wznoszenia (długi sygnał akustyczny). Śmigłowiec powinien unosić się na stałej wysokości tak długo, jak dźwignia sterowania wznoszeniem znajduje się w środkowej pozycji. W razie potrzeby można oboma przyciskami trymera skorygować pozycję dźwigni sterowania, w której śmigłowiec unosi się na stałej wysokości. Uwaga, ważne! Jeśli górny przycisk trymera zostanie naciśnięty tyle razy, że osiągnięta zostanie pozycja krańcowa, przy podłączonym akumulatorze napędu mogą uruchomić się wirniki śmigłowca mimo tego, że dźwignia sterowania wznoszeniem będzie znajdować się cały czas w najniższej pozycji. Jeśli akumulator napędu zostanie podłączony dopiero po tym, gdy korekta wznoszenia zostanie ustawiona górnym przyciskiem trymera na wartość końcową, elektronika w modelu nie rozpoznaje pozycji Silnik wyłączony). Wirniki nie zaczną się obracać, gdy dźwignia sterowania wznoszeniem zostanie przesunięta do przodu. 21

11. Dokładne ustawienie modelu śmigłowca Jeśli wystąpi konieczność znacznego przestawienia trymera pochylenia i przechylenia dla uzyskania stabilnego unoszenia się śmigłowca, jest jeszcze możliwość mechanicznej korekty drążków tarczy sterującej. Do wykonania tych prac zaleca się zdemontowanie osłony kabiny. W tym celu z prawej i lewej strony ściągnąć pierścienie gumowe (1) z bolców mocujących (2). Odłożyć pierścienie w odpowiednim miejscu, żeby ich nie zgubić. Ściągnąć osłonę kabiny (3) z bolców i wysunąć ją do przodu. Lewy drążek (4) tarczy sterującej (patrząc od tyłu w kierunku lotu) odpowiada za funkcję przechylenia a prawy drążek (5) za funkcję pochylenia. Aby sprawdzić, należy wykonać odpowiednie polecenie sterowania. Jeśli tarcza sterująca jest pochylona i śmigłowiec cały czas ma tendencję do lotu w jednym kierunku, można odczepić panewki (6) drążków od ramion tarczy sterującej (7) i obracając je ustawić odpowiednią długość zespołu drążków. Do odczepiania i zaczepiania panewek najlepiej użyć małej pęsety lub małych szczypiec. Należy pracować z odpowiednim wyczuciem, aby nie uszkodzić drążków tarczy sterowniczej lub nie odłamać elementów. Ustawić drążki w taki sposób, aby śmigłowiec stabilnie utrzymywał się w powietrzu bez konieczności znacznego wysuwania trymerów pochylenia i przechylenia z ich pozycji środkowych. Montaż osłony kabiny odbywa się w odwrotnej kolejności niż demontaż. Uwaga! Rysunek 17 Zawsze przed rozpoczęciem prac związanych z konserwacją lub ustawieniem należy najpierw odłączyć akumulator napędu od modelu. 22

12. Połączenie z modelem śmigłowca Nadajnik i odbiornik są dostrojone do siebie (połączone) już fabrycznie i mogą być od razu używane. Odświeżenie połączenia wymagane jest jedynie po wymianie odbiornika lub nadajnika lub w celu usunięcia błędnego działania. Ponieważ każdy producent stosuje różne metody kodowania, zarówno nadajnik jak i odbiornik nie może współpracować i być łączony z produktem innego producenta. Przywracanie połączenia: Do przywrócenia połączenia między nadajnikiem a odbiornikiem należy odłączyć akumulator napędu i wyłączyć nadajnik. Model śmigłowca i nadajnik zdalnego sterowania muszą znajdować się blisko siebie (max 1 m). Sposób postępowania: Podłączyć akumulator napędu do modelu. Czerwona dioda LED z lewej strony za osłona kabiny (1) miga szybko przez ok. 5 sekund. W czasie, gdy dioda LED na modelu szybko miga, należy wcisnąć lewą dźwignię sterowania, przytrzymać ją wciśniętą i włącznikiem włączyć nadajnik (patrz także rys. 1, poz. 6). Nadajnik wydaje krótkie sygnały a dioda LED na nadajniku (patrz także rys. 1, poz. 10) świeci się na zmianę na czerwono i zielono. W tym czasie dioda LED na modelu miga powoli. Puścić lewą dźwignię sterowania i odczekać, aż procedura nawiązywania połączenia zakończy się po ok. 3 sekundach. Gdy nawiązywanie połączenia zakończy się pomyślnie, dioda LED na nadajniku oraz na modelu znowu świecą się ciągle na czerwono a sygnał akustyczny wyłącza się. Rysunek 18 Proces nawiązywania połączenia jest tym samym zakończony i śmigłowiec powinien ponownie reagować na polecenia z nadajnika. Jeśli tak się nie dzieje, należy powtórzyć procedurę. 23

13. Konserwacja i utrzymanie Model i zdalne sterowanie mogą być czyszczone z zewnątrz tylko miękką, suchą szmatką lub pędzelkiem. W żadnym wypadku nie należy stosować agresywnych środków czyszczących lub roztworów chemicznych, ponieważ może to spowodować uszkodzenie powierzchni obudowy. Wszystkie części obracające się muszą poruszać się swobodnie, ale nie mogą mieć luzów na łożyskach. Wały silnika i wał wirnika muszą być ustawione absolutnie prosto i nie mogą bić podczas obracania się. Przy wymianie części mechanicznych stosować wyłącznie oferowane przez producenta oryginalne części zamienne. Lista części zamiennych znajduje się na naszej stronie internetowej www.conrad.com w części dokumentów do pobrania dla poszczególnych produktów. a) Wymiana łopat wirnika Jeśli po kontakcie z przeszkodą łopata wirnika wykazuje widoczne uszkodzenia (pęknięcia lub wyłamane fragmenty), musi oba zostać wymieniona. Najpierw należy ostrożnie odłączyć panewki drążków (1) od przegubów kulowych łopat silnika. Należy do tego użyć pęsety lub odpowiednich szczypiec. Następnie należy odkręcić śrubki mocujące (2). Następnie rozłączane są od siebie obydwie łopaty wirnika i zdejmowane z głowicy wirnika. Podczas montażu nowych łopat najpierw należy umieścić oba czopy obrotowe (3) w głowicy wirnika a następnie złożyć ze sobą obie łopaty. Po prawidłowym zamontowaniu łopat wirnika można wkręcić śrubki mocujące. Na końcu należy zawiesić ponownie zespoły drążków. Podczas wciskania panewek należy pracować z odpowiednim wyczuciem, aby nie uszkodzić drążków łopat lub nie odłamać elementów. Rysunek 19 24

b) Wymiana śmigła tylnego wirnika Śmigło tylnego wirnika (1) jest nasunięte na wał silnika (2) i możne je łatwo zdjąć z wału. Ściągnąć ręką uszkodzone śmigło a przy ściąganiu i nasuwaniu nowego śmigła uważać, żeby nie wygiąć wału. Rysunek 20 c) Wymiana usterzenia pionowego Usterzenie pionowe (1) jest za pomocą zatrzasków (2) pewnie zamontowane na wsporniku ogonowym (3). Aby zdjąć usterzenie pionowe, należy małym śrubokrętem odblokować zatrzaski. Nowe usterzenie pionowe należy następnie ostrożnie docisnąć do wspornika aż zatrzaski ponownie pewnie się zablokują. Rysunek 21 d) Kontrola połączeń skręcanych W regularnych odstępach czasu należy sprawdzać wszystkie połączenia skręcane śmigłowca. Szczególna uwagę należy przy tym zwracać uwagę na śrubki (1, 2 i 3) przy wale wirnika. Rysunek 22 25

14. Utylizacja a) Informacje ogólne Po ostatecznym wycofaniu urządzenia z użycia należy poddać je utylizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wyjąć baterie/akumulatory i zutylizować je osobno. b) Baterie i akumulatory Użytkownik urządzenia jest ustawowo (rozporządzenie o bateriach) zobowiązany do zwrotu starych zużytych baterii i akumulatorów. Ich utylizacja ze śmieciami domowymi jest zabroniona! Baterie i akumulatory zawierające szkodliwe substancje są oznaczone symbolem ukazanym obok, który informuje o zakazie ich utylizacji ze śmieciami domowymi. Oznaczenia decydujących metali ciężkich brzmią: Cd=kadm, Hg=rtęć, Pb=ołów (oznaczenie jest podane na baterii/akumulatorze np. pod ukazanym po lewej stronie symbolem kontenera na śmieci). Zużyte baterie/akumulatory można oddawać nieodpłatnie w miejscach zbiórki organizowanych przez gminę, w naszych filiach lub wszędzie tam, gdzie są sprzedawane baterie i akumulatory. W ten sposób użytkownik spełnia swoje ustawowe zobowiązania oraz przyczynia się do ochrony środowiska. 15. Deklaracja zgodności (DOC) Producent oświadcza niniejszym, że niniejszy produkt spełnia podstawowe wymagania i inne istotne przepisy dyrektywy 1999/5/WE. Deklaracja zgodności dotycząca tego produktu znajduje się na stronie internetowej www.conrad.com. 26

16. Usuwanie awarii Model oraz urządzenie zdalnego sterowania zostały wprawdzie zbudowane zgodnie z aktualnym stanem techniki, lecz mimo to mogą pojawić się błędy w działaniu lub awarie. Z tego powodu podajemy poniżej kilka informacji, w jaki sposób można usunąć ewentualne awarie. Problem Nadajnik nie reaguje. Nadajnik samoczynnie wyłącza się natychmiast lub po krótkim czasie. Model nie reaguje, dioda LED w śmigłowcu miga powoli. Wirniki nie obracają się. Śmigłowiec nie wzbija się w powietrze. Śmigłowiec leci zawsze w jednym kierunku. Hubschrauber fliegt ständig in eine Richtung. Śmigłowiec obraca się wokół osi pionowej (wału wirnika). Rozwiązanie Sprawdzić baterie baterie w nadajniku. Sprawdzić ułożenie biegunów baterii w nadajniku. Sprawdzić włącznik. Sprawdzić i ew. wymienić baterie w nadajniku. Sprawdzić działanie urządzenia zdalnego sterowania Sprawdzić połączenie z modelem. Sprawdzić stan naładowania akumulatora napędu. Sprawdzić swobodę poruszania się elementów mechanicznych. Ustawić trymer wznoszenia w pozycji środkowej. Sprawdzić stan naładowania akumulatora napędu. Sprawdzić swobodę poruszania się elementów mechanicznych napędu. Wymienić akumulator napędu. Sprawdzić stan naładowania akumulatora napędu. Sprawdzić swobodę poruszania się elementów mechanicznych napędu. Wymienić akumulator napędu. Ustawić trymery na nadajniku. Ustawić tarczę sterującą. Niekorzystne warunki lotu (wiatr lub przeciągi) Powtórzyć procedurę włączania uważając, aby w tym czasie nie poruszać i nie obracać śmigłowca. Ustawić trymer ogona Sprawdzić swobodę poruszania się wirnika ogonowego. 27

17. Dane techniczne Nadajnik: Częstotliwość nadawcza...2,4 GHz Ilość kanałów...4 Zasilanie prądem...9 V/DC (6 baterii typu AA/Mignon) Wymiary (szer. x wys. x gł.)...170 x 210 x 70 mm Waga z bateriami...ok. 335 g Śmigłowiec: Średnica wirnika...191 mm Długość kadłuba (bez łopat wirnika)...203 mm Waga z akumulatorem...32 g Akumulator napędu...3,7 V/150 mah, 15C 28

29

30

31

+ Stopka redakcyjna To publikacja została opublikowana przez Conrad Electronic SE, Klaus-Conrad-Str. 1, D-92240 Hirschau, Niemcy (www.conrad.com). Wszelkie prawa odnośnie tego tłumaczenia są zastrzeżone. Reprodukowanie w jakiejkolwiek formie, kopiowanie, tworzenie mikrofilmów lub przechowywanie za pomocą urządzeń elektronicznych do przetwarzania danych jest zabronione bez pisemnej zgody wydawcy. Powielanie w całości lub w części jest zabronione. Publikacja ta odpowiada stanowi technicznemu urządzeń w chwili druku. Copyright 2014 by Conrad Electronic SE. V1_0714_01