Ocena współczesnych i dawnych odmian pszenicy ozimej w aspekcie ich konkurencyjności z chwastami w warunkach rolnictwa ekologicznego



Podobne dokumenty
COMPARISON OF THE COMPETITIVENESS OF MODERN AND OLD WINTER WHEAT VARIETIES IN RELATION TO WEEDS

Konkurencyjność wybranych odmian pszenicy ozimej w stosunku do chwastów testowana w warunkach rolnictwa ekologicznego *

PORÓWNANIE KONKURENCYJNOŚCI W STOSUNKU DO CHWASTÓW 14 ODMIAN PSZENICY OZIMEJ UPRAWIANYCH W SYSTEMIE EKOLOGICZNYM W RÓŻNYCH REJONACH KRAJU

Zawartość / Content Pobranie / Uptake IT / TI. g kg -1 g kg -1 kg ha -1 kg ha -1 P S

OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH

WEED INFESTATION IN SPRING WHEAT CULTIVATED IN ORGANIC CROP PRODUCTION SYSTEM IN COMPARISON WITH OTHER CROP PRODUCTION SYSTEMS

THE WEED INFESTATION OF SPRING WHEAT VARIETIES CULTIVATED IN ORGANIC SYSTEM

KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH

Plonowanie wybranych gatunków roślin, wykorzystywanych do produkcji biogazu

OCENA BARWY ORAZ ZAWARTOŚCI BARWNIKÓW KAROTENOIDOWYCH W OWOCACH POMIDORA NOWYCH LINII HODOWLANYCH

Struktura plonu wybranych linii wsobnych żyta ozimego

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2012, Agric., Aliment., Pisc., Zootech.

POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ LASEROWĄ. 88 Powłoki elektroiskrowe WC-Co modyfikowane wiązką laserową. Wstęp

Występowanie drobnoustrojów pektynolitycznych w glebie w systemie ekologicznym i konwencjonalnym

WPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ

AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA ORAZ ZAWARTOŚĆ WITAMINY C I ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH W OWOCACH RÓŻNYCH GENOTYPÓW AKTINIDII (ACTINIDIA Lindl.

Wpływ dawek azotu na plon ziarna i jego komponenty u nowych odmian owsa

Acta Agrophysica, 2013, 20(1), 77-89

Nauka Przyroda Technologie

do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości w projekcie Dojrzała przedsiębiorczość

Ekonomiczna opłacalność chemicznego zwalczania chorób, szkodników i chwastów w rzepaku ozimym

KSZTAŁTOWANIE ŁUKOWO-KOŁOWEJ LINII ZĘBÓW W UZĘBIENIU CZOŁOWYM NA FREZARCE CNC

RANKING OF THE COMPETITIVE ABILITY AGAINST WEEDS OF 13 SPRING WHEAT VARIETIES CULTIVATED IN ORGANIC SYSTEM IN DIFFERENT REGIONS OF POLAND

Określenie reakcji nowych rodów i odmian pszenicy jarej na wybrane czynniki agrotechniczne

ZMIANY W PLONOWANIU, STRUKTURZE PLONU I BUDOWIE PRZESTRZENNEJ ŁANU DWÓCH ODMIAN OWSA W ZALEŻNOŚCI OD GĘSTOŚCI SIEWU

Plonowanie żyta mieszańcowego odmiany Nawid w warunkach rzadkich siewów

Dynamika wzrostu roślin pszenżyta ozimego odmian Woltario i Krakowiak w zależności od gęstości siewu

Ewa Tendziagolska, Piotr Kuc

THE EFFECT OF INTERCROPPING OF BROAD BEAN ( VICIA FABA

Toksyczność i genotoksyczność wód Wisły w Warszawie przed i po uruchomieniu układu przesyłowego ścieków do oczyszczalni Czajka

LASER TREATMENT WITH PREHEATING OF CAST IRON ELEMENTS

PORAŻENIE NASION ŁUBINU WĄSKOLISTNEGO ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W OBROCIE KOMERCYJNYM PRZEZ GRZYBY CHOROBOTWÓRCZE I SAPROTROFICZNE

Piłka nożna w badaniach statystycznych 1

BADANIE ZALEŻNOŚCI PRZENIKALNOŚCI MAGNETYCZNEJ

Wykorzystanie nawożenia azotem przez odmianę pszenżyta ozimego Fidelio w zależności od gęstości siewu

KARTA WZORÓW MATEMATYCZNYCH. (a + b) c = a c + b c. p% liczby a = p a 100 Liczba x, której p% jest równe a 100 a p

KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM

ZASTOSOWANIE GORĄCEJ WODY DO ODKAŻANIA Z PATOGENÓW GRZYBOWYCH NASION Z RODZINY BALDASZKOWATYCH PRZEZNACZONYCH DO UPRAWY EKOLOGICZNEJ

Weed infestation of oats in one variety and mixture of three varietes stands under organic farming

PODATNOŚĆ ODMIAN PIETRUSZKI NACIOWEJ NA PORAŻENIE PRZEZ PATOGENY GRZYBOWE. Wstęp

URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, 2011 DAR/A/J/2011/001

WPŁYW TERMINU SIEWU I ZBIORU NA PLONOWANIE ORAZ ZAWARTOŚĆ BIAŁKA W ZIARNIE PSZENICY JAREJ ODMIANY NAWRA *

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

WPŁYW TRENINGU NA WYBRANE PARAMETRY HEMATOLOGICZNE U KONI SPORTOWYCH. Katarzyna Neuberg, Henryk Geringer de Oedenberg

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 424 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR

THE COMPARISON OF COMPETITIVE ABILITY AGAINST WEEDS OF 10 VARIETIES OF RYE CULTIVATED IN ORGANIC SYSTEM

Reakcja odmian pszenicy ozimej na nawożenie azotem w doświadczeniach wazonowych

XB Płytowy, lutowany wymiennik ciepła

PORÓWNANIE REAKCJI PRODUKCYJNO-ROZWOJOWEJ ROŚLIN MIĘDZYPLONU ŚCIERNISKOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD GATUNKU I SPOSOBU SIEWU CZ. II. WZROST i KONKURENCJA

OCENA EKONOMICZNA UPRAWY MIESZANKI ŁUBINU WĄSKOLISTNEGO Z PSZENŻYTEM JARYM

Zbigniew Anyszka, Adam Dobrzański

WPŁYW SYSTEMÓW UPRAWY ROLI NA ZACHWASZCZENIE ŁUBINU ŻÓŁTEGO I WĄSKOLISTNEGO

WPŁYW SYSTEMU UPRAWY, NAWADNIANIA I NAWOŻENIA MINERALNEGO NA BIOMETRYKĘ SAMOKOŃCZĄCEGO I TRADYCYJNEGO MORFOTYPU BOBIKU

Ecological niche of weeds in spring cereals cultivars grown after winter oilseed rape

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego testującego składanego w trybie konkursowym w ramach PO KL

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU 2007 ROLNICTWO XCI NR 560

ODPORNOŚĆ NA ZUŻYCIE STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH

Ziemniak Polski 2015 nr 3 23

A N N A L E S 1 U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,

ANALYSIS OF YIELDING AND SELECTED BIOMETRIC PARAMETERS OF THE FRUIT OF SEVERAL HOT PEPPER (CAPSICUM ANNUUM L.) CULTIVARS.

WPŁYW WIELOLETNIEGO NAWOŻENIA MINERALNEGO I ZMIANOWANIA NA ZACHWASZCZENIE PSZENŻYTA OZIMEGO*

WPŁYW DODATKU PŁATKÓW OWSIANYCH NA JAKOŚĆ CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO

Diagnostyka uszkodzeñ wiæzadeæ krzyºowych w badaniu rezonansu magnetycznego

Reakcja pszenicy ozimej na stosowanie obniżonych dawek mieszaniny fluroksypyru i 2,4D

YIELDS OF THE SELECTED WINTER WHEAT VARIETIES CULTIVATED IN ORGANIC AND CONVENTIONAL CROP PRODUCTION SYSTEMS

KONKURS MATEMATYCZNY. Model odpowiedzi i schematy punktowania

Modelowanie sił skrawania występujących przy obróbce gniazd zaworowych

ZACHWASZCZENIE KUKURYDZY W ZALEŻNOŚCI OD UPRAWY ROLI I HERBICYDÓW

Reakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów

2. Tensometria mechaniczna

Tab.1 Powierzchnia i liczba ankietowanych pól

WPŁYW GŁĘBOKOŚCI ROBOCZEJ GLEBOGRYZARKI SADOWNICZEJ NA EFEKTYWNOŚĆ NISZCZENIA CHWASTÓW W SADACH

DZIAŁ 2. Figury geometryczne

Wpływ niektórych czynników na skład chemiczny ziarna pszenicy jarej

Metodologia szacowania wartości docelowych dla wskaźników wybranych do realizacji w zakresie EFS w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa

Normy PN-EN 288 (już wycofane) i ich zmodyfikowane

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych

WPŁYW HERBICYDÓW NA PLONOWANIE WYBRANYCH ODMIAN PSZENICY OZIMEJ

Wpływ czynników meteorologicznych na plon nasion i tłuszczu oraz zawartość tłuszczu w nasionach dwóch odmian soi

WPŁYW TEMPERATURY LIOFILIZACJI I METOD SUSZENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONEJ DYNI Agnieszka Ciurzyńska, Andrzej Lenart, Patrycja Kawka

symbol dodatkowy element graficzny kolorystyka typografia

EVALUATION OF THE BIOLOGICAL VALUE OF THE FRUIT OF SEVERAL HOT PEPPER (CAPSICUM ANNUUM L.) CULTIVARS. Introduction

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

Wpływ temperatury na kiełkowanie wybranych odmian pszenżyta jarego

Reakcja wybranych odmian jęczmienia jarego na gęstość siewu

Kształtowanie pokroju rośliny odmian jęczmienia jarego w warunkach różnego składu spektralnego promieniowania

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P)

Wpływ ościstości na wielkość ziarniaków pszenicy jarej

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

Rozwój roślin ziemniaka w zależności od systemu produkcji, jakości gleby i odmiany

Algorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

WYKORZYSTANIE TECHNIKI TSDA DO OCENY JAKOŚCI ORGANOLEPTYCZNEJ NAPARÓW ROOIBOS

Warszawa, czerwiec 2014 r.

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA NASGRO DO OPISU KRZYWYCH PROPAGACYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH

Analiza matematyczna i algebra liniowa

WPŁYW WILGOTNOŚCI NA SZTYWNOŚCIOWE TŁUMIENIE DRGAŃ KONSTRUKCJI DREWNIANYCH

Transkrypt:

11 Polish Journl of Agronomy 2011, 6, 11 16 Ocen współczesnych i dwnych odmin pszenicy ozimej w spekcie ich konkurencyjności z chwstmi w wrunkch rolnictw ekologicznego Bet Feledyn-Szewczyk Zkłd Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej Instytut Uprwy Nwożeni i Gleoznwstw-Pństwowy Instytut Bdwczy ul. Czrtoryskich 8, 24-100 Pułwy, Polsk Astrkt. Jedną z metod ogrniczni zchwszczeni w ekologicznym systemie produkcji jest doór odmin o większej konkurencyjności w stosunku do chwstów. Celem dń prowdzonych w ltch 2005 2010 yło porównnie konkurencyjności w stosunku do chwstów 15 ktulnie uprwinych orz 4 dwnych odmin pszenicy ozimej. Bdni przeprowdzono w Stcji Doświdczlnej IUNG-PIB w Osinch (woj. luelskie), n polu użytkownym od 1994 r. według zsd rolnictw ekologicznego. Oznczono liczeność i suchą msę chwstów orz wykonno pomiry iometryczne roślin pszenicy i prmetrów łnu. Stwierdzono, że spośród odmin współczesnych njwiększą konkurencyjnością w stosunku do chwstów chrkteryzowły się Sukces, Zyt, Mew i Smug, wśród odmin dwnych pszenic orkisz (odmin Schwenkorn) orz Ostk Kzimiersk. Młe zchwszczenie odmin pszenicy ozimej o njwiększej konkurencyjności yło związne z cechmi morfologicznymi roślin, tkimi jk: wysokość i rozkrzewienie, orz udową łnu osdą roślin i msą pszenicy. Njwiększą liczeność i msę chwstów stwierdzono w odminch: Kor, Kor Plus, Bogtk, Wydm orz Wysokolitewk Sztywnosłom. słow kluczowe: chwsty, odminy pszenicy ozimej, konkurencyjność, rolnictwo ekologiczne WSTĘP Zchwszczenie roślin uprwinych w ekologicznym systemie produkcji uwżne jest przez rolników z podstwowy prolem gospodrowni. Ow przed zgrożeniem ze strony chwstów i rkiem możliwości skutecznego ich zwlczni jest często główną przeszkodą w podjęciu decyzji o przestwiniu gospodrstw z konwencjonlnego n ekologiczne. Jedną z metod ogrnicz- Autor do kontktu: Bet Feledyn-Szewczyk e-mil: szewczyk@iung.pulwy.pl tel. +48 81 8863421 w. 327 Prc wpłynęł do redkcji 19 kwietni 2011 r. ni zchwszczeni w ekologicznym systemie produkcji jest doór odmin o większej konkurencyjności w stosunku do chwstów (Admczewski, Dorzński, 2008). Wyniki dń, prowdzonych głównie z grnicą, wskzują, że odminy roślin zożowych ze względu n odmienne cechy morfologiczne wykzują różny potencjł w konkurowniu z zchwszczeniem występującym w łnie (Christensen, 1995; Dvies, Welsh, 2001; Severs, Wright, 1999). O zdolności konkurencyjnej odmin roślin zożowych w stosunku do chwstów w njwiększym stopniu decydują tkie cechy, jk: wysokość, tempo wzrostu początkowego, powierzchni liści, kąt ustwieni liści orz rchitektur łnu (Crlson, Hill, 1985; Eisele, Köpke, 1997; Lemerle i in., 1996). Pnuje pogląd, że odminy dwne yły rdziej konkurencyjne w stosunku do chwstów, poniewż chrkteryzowły się większą długością źdźł, rozkrzewieniem, powierzchnią liści, które to cechy wpływły n zgęszczenie łnu i zcienienie powierzchni gley, ogrniczjąc wschody chwstów. Ntomist odminy współczesne, ze względu n skrócenie źdźł w procesie hodowli i promownie cech sprzyjjących większemu plonowi przy złożeniu stosowni chemicznej ochrony, mją n ogół mniejsze zdolności konkurencyjne w stosunku do chwstów (Didon, 2002). W związku z intensywnym rozwojem rolnictw ekologicznego w Polsce i koniecznością formułowni zleceń dl rolników istnieje potrze prowdzeni dń nd przydtnością odmin zóż do tego systemu gospodrowni, tkże w spekcie ich konkurencyjności z chwstmi. Celem wieloletnich dń prowdzonych w ltch 2005 2010 ył ocen zdolności konkurencyjnych w stosunku do chwstów 15 ktulnie uprwinych orz 4 wycofnych z rejestru odmin pszenicy ozimej. MATERIAŁ I METODY Bdni przeprowdzono w Stcji Doświdczlnej IUNG-PIB w Osinch (woj. luelskie), n polu użytkownym od 1994 r. według zsd rolnictw ekologicznego.

12 Polish Journl of Agronomy, No. 6, 2011 Stosowno 5-polowe zminownie: ziemnik xx pszenic j. + wsiewk koniczyny z trwą użytkown dw lt pszenic oz. + międzyplon. Kżde pole miło powierzchnię ok. 1 h, wystrczjącą do porównni w wrunkch produkcyjnych kilku odmin pszenicy w jednym roku. W ltch 2005 2007 uprwino odminy współczesne pszenicy ozimej: Korwet (w rejestrze do 2006 r.), Sukces, Zyt, Kor, Mew, Rom, orz odminy dwne: Kujwink Więcłwick (wpisn do Rejestru w 1967 r.), Ostk Kzimiersk (1964 r.), Wysokolitewk Sztywnosłom (1951 r.) i odminę Schwenkorn pszenicy orkisz. W ltch 2008 2010 w doświdczeniu testowno odminy współczesne: Kor Plus, Bogtk, Rywlk, Legend, Smug, Figur, Toncj, Wydm, Ostk Strzeleck, orz dwną odminę pszenicy orkisz Schwenkorn. Normy wysiewu pszenicy yły jednkowe dl wszystkich odmin: 5 mln ziren h -1. Jedynie w 2005 r. odminy dwne wysino w ilości 2,5 mln h -1 ze względu n młą ilość mteriłu siewnego. Orkisz wysiewno w ilości 250 kg h -1. Uprw przedsiewn zostł wykonn zgodnie z zsdmi poprwnej grotechniki, siew w optymlnym terminie (3. dekd wrześni). W celu ogrniczeni zchwszczeni wykonywno ronownie jeden rz jesienią orz 1 2-krotnie wiosną, w fzie krzewieni pszenicy, z pomocą rony chwstownik. Oznczono liczeność i suchą msę chwstów w łnch dnych odmin pszenicy w fzie dojrzłości woskowej. Anlizy wykonywno n powierzchnich prónych (0,5 m 2 ) wyznczonych z pomocą rmki, w 4 powtórzenich dl kżdej odminy. Wykonno pomiry iometryczne roślin pszenicy orz rchitektury łnów wyrnych odmin, oejmujące: rozkrzewienie roślin, wysokość, osdę roślin orz suchą msę części ndziemnych pszenicy. Do porównni stopni zchwszczeni łnów dnych odmin pszenicy wykorzystno tkże współczynnik iomsy, wyznczony według wzoru: współczynnik iomsy = ioms rośliny uprwnej/(ioms rośliny uprwnej i chwstów) 100% (Ptriquin, 1988). Do wyliczeń przyjęto powietrznie suchą msę części ndziemnych pszenicy i chwstów, wyprodukowną n powierzchni 1 m 2, oznczoną w fzie dojrzłości woskowej. Wyniki dń, oddzielnie dl kżdego roku, poddno nlizie wrincji, istotność różnic ocenino z pomocą testu Tukey n poziomie istotności α=0,05. Oliczeni wykonno przy pomocy progrmu Sttgrphic Plus wersj 2.1. WYNIKI Zchwszczenie pszenicy ozimej uprwinej w systemie ekologicznym różniło się w kolejnych ltch dń orz między odminmi. Njwiększą msę chwstów stwierdzono w 2010 r. (100 360 g m -2 ), co yło spowodowne przerzedzeniem łnów po zimie i licznym wy- Tel 1. Liczeność chwstów (szt. m -2 ) w różnych odminch pszenicy ozimej uprwinych w systemie ekologicznym w ltch 2005 2007 Tle 1. Numer of weeds per m 2 in different winter whet vrieties cultivted in orgnic system in the yers 2005 2007. Odminy Vrieties Kor Sukces Zyt Rom Korwet Mew Średnio odminy współczesne Men for modern vrieties orkisz Schwenkorn Kujwink Więcłwick Wysokolitewk Sztywnosłom Ostk Kzimiersk Średnio odminy dwne men for old vrieties Średnio dl wszystkich odmin men for ll vrieties Gtunki dominujące Dominnt species Lt; Yers 2005 2006 2007 66,0 c 167,5 36,5 40,0 118,5 32,5 51,5 161,0 27,5 46,5 159,5 21,5 96,0 c 121,5 41,0 52,0 91,5 22,5 Średnio Men 90,0 63,7 80,0 75,8 86,2 55,3 58,7 136,6 30,3 75,1 44,0 85,0 c 135,5 c 81,5 c - 70,0 84,5 94,5 40,5 33,0 51,0 33,5 42,3 62,7 90,3 69,8 86,5 83,0 39,5 66,3 69,8 118,7 34,0 71,6 Ppver rhoes Viol rvensis Cpsell urs-pstoris Chenopodium lum Polygonum convolvulus Stellri medi Viol rvensis Lmium purpureum,, c wrtości w kolumnch oznczone tkimi smymi litermi nie różnią się istotnie; Vlues in columns mrked with the sme letters re not significntly different

B. Feledyn-Szewczyk Konkurencyjność pszenicy z chwstmi w wrunkch rolnictw ekologicznego 13 Tel 2. Liczeność chwstów (szt. m -2 ) w różnych odminch pszenicy ozimej uprwinej w systemie ekologicznym w ltch 2008 2010 Tle 2. Numer of weeds per m 2 in different winter whet vrieties cultivted in orgnic system in the yers 2008 2010. Odminy Vrieties Kor Plus Bogtk Rywlk Legend Smug Figur Toncj Wydm Ostk Strzeleck Średnio odminy współczesne Men for modern vrieties Lt; Yers 2008 2009 2010 45,0 147,5 c 117,5 57,0 87,5 c 114,0 71,5 78,0 96,0 86,5 69,5 52,5 61,0 79,5 101,0 52,5 154,5 c 62,0 43,0 156,5 c 132,5 42,0 108,5 c 66,5 64,5 73,0 81,0 Średnio men 103,3 86,2 81,8 69,5 80,5 89,7 110,7 72,3 72,8 58,1 106,1 91,4 85,2 orkisz Schwenkorn 67,0 91,0 c 68,5 75,5 Średnio dl wszystkich odmin Men for ll vrieties 59,0 104,6 89,2 84,2 Viol rvensis Ppver rhoes Ppver rhoes Gtunki dominujące Stellri medi Viol rvensis Chenopodium lum Dominnt species Polygonum convolvulus,, c wrtości w kolumnch oznczone tkimi smymi litermi nie różnią się istotnie; Vlues in columns mrked with the sme letters re not significntly different g m -2 350 300 250 200 150 100 50 0 2005 2006 2007 średnio men Rys. 1. Such ms chwstów w różnych odminch pszenicy ozimej uprwinej w systemie ekologicznym w ltch 2005 2007 (fz dojrzłości woskowej) Fig. 1 Weed dry mtter in different winter whet vrieties cultivted in orgnic system in the yers 2005 2007 (dough stge).,, c wrtości oznczone tkimi smymi litermi w oręie roku nie różnią się istotnie; vlues mrked with the sme letters within the yer re not significntly different Kor Sukces Zyt Rom Korwet Mew orkisz Schwenkorn Kujwink Wysokolitewk Ostk Kzimiersk g m -2 400 350 300 250 200 150 100 50 0 c c c c c c c 2008 2009 2010 średnio men Kor Plus Bogtk Rywlk Legend Smug Figur Toncj Wydm Ostk Strzeleck orkisz Schwenkorn Schwenkorn Rys. 2. Such ms chwstów w różnych odminch pszenicy ozimej uprwinej w systemie ekologicznym w ltch 2008 2010 (fz dojrzłości woskowej) Fig. 2. Weed dry mtter in different winter whet vrieties cultivted in orgnic system in the yers 2008 2010 (dough stge).,, c wrtości oznczone tkimi smymi litermi w oręie roku nie różnią się istotnie; vlues mrked with the sme letters within the yer re not significntly different

14 Polish Journl of Agronomy, No. 6, 2011 Tel 3. Cechy morfologiczne i prmetry łnów wyrnych odmin pszenicy ozimej w systemie ekologicznym Tle 3. The morphologicl fetures nd cnopy prmeters of selected winter whet vrieties in orgnic system. Lt Yers 2005 2007 2008 2010 Odmin Vriety rozkrzewienie w fzie strzelni w źdźło tillering in shooting stge wysokość w fzie dojrzłości woskowej height of plnts in dough stge (cm) Wyszczególnienie; Specifiction osd roślin [szt. m -2 ] numer of plnts per m 2 such ms pszenicy whet dry mtter [g m -2 ] współczynnik iomsy iomss index [%] Kor 2,9 78 388 1250 92,7 Mew 3,1 85 418 1272 98,1 orkisz Schwenkorn 4,8 126 343 1402 97,6 Ostk Kzimiersk 3,6 125 371 1155 91,3 Kor Plus 3,5 86 348 646 81,6 Bogtk 4,0 92 307 666 78,8 Toncj 3,6 95 324 583 81,8 Smug 3,3 96 400 801 89,1 Ostk Strzeleck 4,3 92 327 655 82,6 orkisz Schwenkorn 5,6 120 290 753 86,4 stępowniem chwstów z domincją Ppver rhoes. W 2005 r. znczn liczeność i ms chwstów w dwnych odminch pszenicy (z wyjątkiem orkiszu Schwenkorn) wynikł z mniejszych ilości wysiewu tych odmin. Njmniejsze zchwszczenie pszenicy, niezleżnie od odminy, oserwowno w 2007 i 2008 r., ntomist w 2006 r. liczeność chwstów ył stosunkowo duż, le występowły głównie drone siewki Chenopodium lum, których ms ył niewielk, poniżej 30 g m -2 (t. 1, 2, rys. 1, 2). Spośród dnych odmin pszenicy ozimej njmniejszą liczeność i msę chwstów stwierdzono w odminch współczesnych: Sukces, Zyt, Mew i Smug orz dwnej odminie pszenicy orkisz Schwenkorn. Njrdziej zchwszczonymi odminmi yły Kor, Kor Plus, Bogtk, Wydm orz dwn odmin Wysokolitewk Sztywnosłom (t. 1, 2, rys. 1, 2). Poziom zchwszczeni łnów dnych odmin zleżł w dużym stopniu od ich zdolności konkurowni z chwstmi, co yło związne z cechmi morfologicznymi roślin orz prmetrmi łnu (t. 3). Spośród dnych odmin njwiększą wysokością chrkteryzowły się orkisz Schwenkorn i Ostk Kzimiersk. Njwiększ osd roślin występowł w łnch odmin Mew i Smug, such ms pszenicy ył njwiększ w odminch Smug i orkisz Schwenkorn. Odminy: Mew, Smug i orkisz Schwenkorn chrkteryzowły się pondto njwyższą wrtością współczynnik iomsy, wskzującą n njmniejszy udził msy chwstów w ogólnej iomsie ndziemnej łnu. Njmniej cech korzystnych w spekcie konkurencyjności z chwstmi wykzywły Kor i Kor Plus, które cechowły się krótkim źdźłem i młą krzewistością i ze względu n te cechy wydją się yć mniej przydtne dl rolnictw ekologicznego. Odminy dwne: Kujwink Więcłwick, Wysokolitewk Sztywnosłom i Ostk Kzimiersk, o potencjlnie dużej konkurencyjności w stosunku do chwstów (długie źdźło i duże rozkrzewienie), w 2005 r. yły silnie zchwszczone z uwgi n słe zgęszczenie łnu, spowodowne młą ilością wysiewu (t. 1, 2, rys. 1, 2). W kolejnych ltch dń, przy optymlnej osdzie roślin, ich konkurencyjność ył zliżon lu większ w porównniu do odmin współczesnych pszenicy ozimej. DYSKUSJA Wyniki dń wykzły różnice w konkurencyjności w stosunku do chwstów współczesnych i dwnych odmin pszenicy ozimej, wyrżjące się w poziomie zchwszczeni. Z litertury wynik, że odminy dwne ze względu n większe ulistnienie, rozkrzewienie, wysokość, szyszą kumulcję iomsy, powinny lepiej konkurowć z chwstmi (Didon, 2002; Eisele, Köpke, 1997; Lemerle i in., 1996). W przeprowdzonych dnich potwierdziło się to w przypdku odmin Ostk Kzimiersk i Kujwink Więcłwick orz odminy Schwenkorn pszenicy orkisz, ntomist zleżności tkiej nie stwierdzono dl Wysokolitewki Sztywnosłomej. Ntomist wśród dnych odmin współczesnych występowły odminy o cechch morfologicznych sprzyjjących dużej konkurencyjności z chwstmi, do których nleżły: Sukces, Zyt, Mew i Smug, chrkteryzujące się młym zchwszczeniem i plonujące wyżej niż odminy dwne. Dużą konkurencyj-

B. Feledyn-Szewczyk Konkurencyjność pszenicy z chwstmi w wrunkch rolnictw ekologicznego 15 ność odminy Zyt w stosunku do chwstów orz młą odminy Korwet potwierdzją wyniki dń Hod i in. (2008), ntomist Krwczyk i in. (2008) wykzli większą konkurencyjność w stosunku do chwstów odminy Mew niż odminy Wydm uprwinych w systemie ekologicznym. Różnice w konkurencyjności między odminmi roślin zożowych yły stwierdzne w dnich prowdzonych w Europie, Kndzie i Austrlii (Christensen, 1995; Hucl, 1998; Krwczyk i in., 2008; Lemerle i in., 1996; O Donovn i in., 2000; O Donovn i in., 2007). Przyczyn różnic w konkurencyjności z chwstmi uptruje się w wysokości roślin (Blyn i in., 1993; Chllih Burnside i in., 1986; Feledyn-Szewczyk, Duer, 2006, 2008; Hucl, 1998), chociż niektórzy utorzy uwżją, że czynnik ten m mrginlne znczenie (Storre, Snydon, 1992; Wicks i in., 1986). Odminy pszenicy ozimej przydtne do uprwy w rolnictwie ekologicznym powinny cechowć się dużą powierzchnią liści, poziomym ich ustwieniem orz długim okresem utrzymywni się ulistnieni (Eisele, Köpke, 1997; Severs, Wright, 1999). Njnowsze dni nd odminmi pszenicy i jęczmieni wykzły, że różnice w osdzie roślin między odminmi wpływją rdziej n zdolności konkurencyjne niż wysokość roślin czy przeniknie świtł w łnie (O Donovn, 2005). Zwiększenie ilości wysiewu poprwiło konkurencyjność w stosunku do chwstów jęczmieni (O Donovn i in., 1999) i pszenicy (Blckshw i in., 2000; Crlson, Hill, 1985; Krwczyk i in., 2008). Podoną zleżność stwierdzono w dnich włsnych w przypdku dwnych odmin pszenicy ozimej. Podwojenie normy wysiewu Ostki Kzimierskiej, Kujwinki Więcłwickiej i Wysokolitewki Sztywnosłomej wpłynęło n znczne zmniejszenie zchwszczeni. Do innych metod grotechnicznych zwiększni konkurencyjności rośliny uprwnej w stosunku do chwstów, tym smym mksymlizcji plonu i ogrniczeni strt finnsowych, nleży zpewnienie zwrtego łnu poprzez stosownie mteriłu siewnego wysokiej jkości orz sterownie terminem siewu (Admczewski, Dorzński, 2008; Bond, Grundy, 2001; Cusens i in., 1987). WNIOSKI 1. Spośród odmin współczesnych njwiększą konkurencyjnością w stosunku do chwstów chrkteryzowły się Sukces, Zyt, Mew i Smug, wśród odmin dwnych Ostk Kzimiersk i pszenic orkisz (odmin Schwenkorn). 2. Młe zchwszczenie odmin pszenicy ozimej o njwiększej konkurencyjności yło związne z cechmi morfologicznymi roślin, tkimi jk: wysokość, rozkrzewienie, orz z udową łnu: osdą i msą roślin pszenicy. 3. Njwiększą liczeność i msę chwstów stwierdzono w odminch: Kor, Kor Plus, Bogtk, Wydm orz Wysokolitewk Sztywnosłom. LITERATURA Admczewski K., Dorzński A., 2008. Znczenie i możliwości wykorzystni metod grotechnicznych i nie mechnicznych do regulowni zchwszczeni w ekologicznej uprwie roślin. 221-241. W: Poszukiwnie nowych rozwiązń w ochronie uprw ekologicznych; Mtyjszczyk E., IOR, Poznń. Blyn R.S., Mlik R.K., Pnwr R.S., Singh S., 1993. Competitive ility of winter whet cultivrs with wild ot (Aven ludovicin). Weed Sci., 39: 154-158. Blckshw R. E., Semch G. P., O Donovn J. T., 2000. Utiliztion of whet seed rte to mnge redstem filree (Erodium cicutrium) in zero-till cropping system. Weed Technol., 14: 389-396. Bond W., Grundy A. C., 2001. Non-chemicl weed mngement in orgnic frming system. Weed Res., 41: 383-405. Crlson H.L., Hill J.E., 1985. Wild ot (Aven ftu) competition in spring whet: plnt density effects. Weed Sci., 33: 176-181. Cusens R., Brin P., O Donovn J. T., O Sullivn P.A., 1987. The use of iologiclly relistic equtions to descrie the effects of weed density nd reltive time of emergence on crop yield. Weed Sci., 35: 720-725. Chllih Burnside O. C., Wicks G. A., Johnson V. A., 1986. Competition etween winter whet (Triticum estivum) cultivrs nd downy rome (Bromus tectorum). Weed Sci., 34: 689-693. Christensen S., 1995. Weed suppression ility of spring rley vrieties. Weed Res., 35: 241-247. Dvies D.H.K., Welsh J.P., 2001. Weed control in orgnic cerels nd pulses. 77-114. W: Orgnic cerels nd pulses; Younie D., Tylor B.R., Welsh J.P., Wilkinson J.M., Chlcome Pulictions, Lincoln. Didon U. M. E., 2002. Vrition etween rley cultivrs in erly response to weed competition. J. Agron. Crop Sci., 188: 176-184. Eisele J.-A., Köpke U., 1997. Choice of cultivrs in orgnic frming: New criteri for winter whet ideotypes. Plnzenuwissenschften, 1: 19-24. Feledyn-Szewczyk B., Duer I., 2006. Ocen konkurencyjności odmin pszenicy ozimej uprwinej w ekologicznym systemie produkcji w stosunku do chwstów. J. Res. Appl. Agric. Eng., 51(2): 30-35. Feledyn-Szewczyk B., Duer I., 2008. Konkurencyjność wyrnych odmin pszenicy ozimej w stosunku do chwstów testown w wrunkch rolnictw ekologicznego. Biul. IHAR, 247: 3-13. Hod S., Topp C., Dvies K., 2008. Selection of cerels for weed suppression in orgnic griculture: method sed on cultivr sensitivity to weed growth, Euphytic, 163: 355-366. Hucl P., 1998. Response to weed control y four spring genotypes differing in competitive ility. Cn. J. Plnt. Sci., 78: 171-173. Krwczyk R., Kczmrek S., Kniuczk Z., 2008. Wyrne metody grotechniczne regulcji zchwszczeni pszenicy ozimej uprwinej w ekologicznym i konwencjonlnym systemie produkcji. 242-249. W: Poszukiwnie nowych rozwiązń w ochronie uprw ekologicznych; Mtyjszczyk E., IOR, Poznń.

16 Polish Journl of Agronomy, No. 6, 2011 Lemerle D., Vereek B., Cousens R.D., Coomers N.E., 1996. The potentil for selecting whet vrieties strongly competitive ginst weeds. Weed Res., 36: 505-513. O Donovn J.T., Newmn J.C., Hrker K.N., Blckshow R. E., McAndrew D.W., 1999. Effect of rley plnt density on wild ot interference, shoot iomss nd seed yield under zero tillge. Cn. J. Plnt Sci., 79: 655-662. O Donovn J.T., Hrker K.N., Clyton G.W., Hll L.M., 2000. Wild ot (Aven ftu) interference in rley (Hordeum vulgre) is influenced y rley vriety nd seeding rte. Weed Technol., 14: 624-629. O Donovn J.T., Blckshw R.E., Hrker K.N., Clyton G. W., McKenzie R., 2005. Vrile plnt estlishment contriutes to differences in competitiveness with wild ot mong whet nd rley vrieties. Cn. J. Plnt Sci., 85: 771-776. O Donovn J.T., Blckshw R.E., Hrker K. N., Clyton G.W., Moyer J.R., Dosdll L.M., Murice D.C., Turkington T.K., 2007. Integrted pproches to mnging weeds in spring- -sown crops in western Cnd. Crop Protect., 26: 390-398. Ptriquin D.G. 1988. Weed control in orgnic frming systems: 303-317. W: Weed Mngement in Agroecosystems: Ecologicl Approches; red.: M.A Altieri., M. Liemn, CRC Press, Inc. Storre E.H., Snydon R.W., 1992. A comprison of root nd shoot competition etween spring cerels nd Aven ftu L. Weed Res., 32: 45-55. Severs G. P., Wright K.J., 1999. Crop cnopy development nd structure influence weed suppression. Weed Res., 39: 319-328. Wicks G.A., Rmsel R.E., Nordquist P.T., Smith J.W., Chllih R.E., 1986. Impct of whet cultivrs on estlishment nd suppression of summer nnul weeds. Agron. J., 78: 59-62. B. Feledyn-Szewczyk THE EVALUATION OF MODERN AND OLD WINTER WHEAT VARIETIES IN THE ASPECT OF THEIR COMPETI- TIVENESS DUE TO WEEDS IN ORGANIC SYSTEM Summry The selection of vrieties with etter competitive ility ginst weeds is one of the method of weed control in orgnic frming. Due to incresing interest in orgnic frming in Polnd there is need to conduct the reserch on usefulness of different cerel vrieties to orgnic system in the spect of their competitiveness regrding weeds. The im of the long-term reserch crried out in the yers 2005 2010 ws to compre the competitive ility due to weeds of 15 modern nd 4 old winter whet vrieties. The study ws conducted t the Experimentl Sttion of Institute of Soil Science nd Plnt Cultivtion Stte Reserch Institute in Osiny (Lulin province) on the experimentl fields used in ecologicl wy since 1994. The numer of weeds nd their dry mtter were ssessed in dough stge. Biometric mesurements of whet plnts nd cnopy structure study of selected winter whet vrieties were done. Biomss index ws used to compre the level of weed infesttion in different winter whet vrieties. The results showed tht the iggest competitive ility ginst weeds chrcterized modern vrieties: Sukces, Zyt, Mew, Smug nd old vrieties: spelt (vr. Schwenkorn) nd Ostk Kzimiersk. Low level of weed infesttion in the most competitive vrieties depended on the morphologicl fetures of plnts, such s: height, tillering nd plnt cnopy structure: numer of plnts nd whet dry mtter. Numer of weeds nd their dry mtter were the iggest in vrieties: Kor, Kor Plus, Bogtk, Wydm nd Wysokolitewk Sztywnosłom. key words: weeds, winter whet vrieties, competitiveness, orgnic frming