Scenariusz zajęć i zabaw Z Nauką w Las dla dzieci w wieku 5-6 lat Cele ogólne: - poznanie budowy pojedynczego drzewa - zwrócenie uwagi na róŝnorodność w świecie drzew - poznanie funkcji i znaczenia drzewa i lasu - zapoznanie z problematyką efektu cieplarnianego - zapoznanie ze sposobami zmniejszenia emisji dwutlenku węgla Cele szczegółowe: Wiadomości: Przedszkolak: - wymienia z czego zbudowane jest drzewo (korzeń, pień, korona z liśćmi) - rozumie co to jest tlen i dwutlenek węgla - rozumie Ŝe w wyniku oddychania człowieka wydalany jest dwutlenek węgla wykorzystywany przez drzewa do tworzenia swoich tkanek - rozumie, Ŝe nadmiar dwutlenku węgla w powietrzu jest szkodliwy dla człowieka i innych organizmów na Ziemi - wymienia po dwa przykłady zmniejszenia emisji dwutlenku węgla np. przez posadzenie drzewa, jazda na rowerze zamiast samochodem, nie niszczenie drzew, Umiejętności: - dokonuje podziału drzew na iglaste i liściaste - kojarzy emisje dwutlenku z transportem samochodowym i jej zmniejszanie z sadzeniem drzew - potrafi na prostym schemacie pokazać w jaki sposób drzewo się odŝywia (pobiera wodę z rozpuszczonymi w niej substancjami, oraz światło słoneczne i gazy z naszego oddychania, wydala tlen i wodę) - potrafi skojarzyć produkcję tlenu z procesami zachodzącymi w liściach i igłach drzew Postawy i zainteresowania: - kształtowanie etycznej postawy w stosunku do drzew - uwraŝliwienie na potrzebę ochrony przyrody - podnoszenie osobistej odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego - zainteresowanie się problematyką efektu cieplarnianego Metody nauczania: Rozmowa, pokaz, obserwacja, metoda ćwiczeń praktycznych, metoda gier i zabaw dydaktycznych, metoda zabaw i gier ruchowych Środki dydaktyczne: Kartonowe układanki przedstawiające schemat drzewa liściastego i iglastego, strzałki kartonowe, kartonowe symbole naczynia z wodą z solami mineralnymi, energii słonecznej (słońce z promieniami), gazów (oddychający człowiek), emisji dwutlenku węgla (samochód z wyeksponowaną rura wydechową, kominy fabryki), baloniki, piórka Forma pracy: Praca zbiorowa, praca w grupach, praca indywidualna Czas trwania: 2h
Literatura dla nauczyciela: 1. http://www.aeris.eko.org.pl/ 2. http://www.przed.webd.pl/scenariusze/index.php 3. http://www.publikacje.edu.pl/dziedziny.php?przedmiot=wychprzed 4. http://www.przed.webd.pl/ Przebieg zajęć: Ćwiczenie 1 (gra dydaktyczna) Cel: Nauka budowy drzewa, dokonanie podziału drzew na iglaste i liściaste Dzieci zostaną zapoznane z ogólną budowa drzewa poprzez wspólne ułoŝenie układanki ( 2 schematy drzewa iglastego i liściastego z korzeniem, pniem i koroną na duŝym kartonie). Po uprzednim podzieleniu dzieci na dwie grupy jedna będzie miała za zadanie odnaleźć wcześniej ukryte na sali np.3 czerwone teczki z fragmentami drzewa liściastego, druga trzy Ŝółte teczki z fragmentami drzewa iglastego. Po odnalezieniu i ułoŝeniu schematów nauczyciel poprowadzi rozmowę z dziećmi. Nauczyciel: Zapyta jak nazywają się drzewa które mają liście Dzieci: Oczekiwana odpowiedź - liściaste Nauczyciel: Zapyta jak nazywają się drzewa które mają igły Dzieci: Oczekiwana odpowiedź - iglaste Nauczyciel wyjaśni, Ŝe choć drzewa są róŝne i są ich róŝne rodzaje to wszystkie mają jedną wspólną i wspaniałą cechę mianowicie bez nich nie byłoby Ŝycia na Ziemi gdyŝ produkują taki specjalny gaz znajdujący się w powietrzu mianowicie, tlen. Ćwiczenie 2 (elementy doświadczenia laboratoryjnego, rozmowa) Cel: Zapoznanie dzieci ze sposobem odŝywiania się drzew. Nauczyciel poprosi aby dzieci napiły się z wcześniej przygotowanych do tego celu plastikowych kubeczków wody. Następnie do wody w dzbanku nasypie cukier i zapyta co teraz robi? Dzieci: Oczekiwana odpowiedź sypie cukier do wody. Nauczyciel: (mieszając wodę z cukrem) zapyta co teraz dzieje się z cukrem w odzie. Dzieci: Oczekiwana odpowiedź rozpuszcza się. Nauczyciel rozleje po małej ilości wody z cukrem i poprosi o to aby ja dzieci wypiły i zapyta czy teraz woda lepiej smakuje? Nauczyciel: Zapyta co drzewo je? Dzieci: Oczekiwane róŝne odpowiedzi Nauczyciel: Wyjaśni, Ŝe drzewo pobiera rozpuszczone w wodzie róŝne substancje tak jak człowiek pije rozpuszczony np. w herbacie cukier do tego celu potrzebna mu są korzenie. Woda do gleby dostaje się wraz z deszczem. Nauczyciel: zapyta czy drzewo oprócz wody z rozpuszczonymi w niej róŝnymi substancjami potrzebuje jeszcze do Ŝycia cos innego? Dzieci: Oczekiwana odpowiedź- tak Nauczyciel: zapyta co drzewo jeszcze potrzebuje do Ŝycia?
Nauczyciel: zapyta czy drzewo mogłoby rosnąc w piwnicy gdzie nie ma światła? Dzieci: Oczekiwana odpowiedź- nie. Nauczyciel wyjaśnia, Ŝe drzewo do Ŝycia potrzebuje światła słonecznego. Pomoce: kubeczki, dzbanek, woda, cukier Ćwiczenie 3 (zabawa ruchowa, pokaz, rozmowa) Cel: Zapoznanie z procesem oddychania, terminami gaz, tlen, dwutlenek węgla Pomoce: balonik, piórka, worki foliowe Dzieci otrzymają baloniki, piórka, woreczki foliowe, jedne z nich spróbują same nadmuchać baloniki, inne będą dmuchać na piórka i podrzucać wcześniej nadmuchane baloniki, inne będą miały za zadanie nabierać powietrze do worków foliowych. W ramach ćwiczenia dzieci mogą zagrać w zabawę Baloniku nasz malutki Po zabawie ruchowej nauczyciel pokazując kolejno balonik, poruszając woreczkiem, dmuchając na piórko zapyta co znajduje się w baloniku, w woreczku, czym dmucha na piórko. Zabawa ta będzie pretekstem do wyjaśnienia, Ŝe powietrze znajduje się wszędzie w baloniku, w naszych płucach dzięki czemu moŝemy dmuchać na piórka. Nauczyciel: zapyta czy człowiek mógłby Ŝyć bez powietrza? Dzieci: Oczekiwana odpowiedź nie. Nauczyciel: Czy powietrze jest gazem? Dzieci: Oczekiwana odpowiedź tak. Nauczyciel wyjaśnia Ŝe powietrze składa się z róŝnych gazów najwaŝniejszy dla nas jest tlen bez którego nie moglibyśmy oddychać oraz dwutlenek węgla który gdy jest go za duŝo moŝe nam zaszkodzić. Nauczyciel: Kto produkuje tlen do oddychania? Dzieci: Oczekiwana odpowiedź: drzewa Nauczyciel: Skąd bierze się dwutlenek węgla? Nauczyciel prosi dzieci Ŝeby nabrały powietrza i je wypuściły. Następnie pokazując schemat z narysowanym liściem i wylatującymi z niego bąbelkami (tlenem) ze strzałeczkami do ust człowieka (jedna w kierunku ust z bąbelkami tlenu, druga w kierunku liścia z bąbelkami dwutlenku węgla) wyjaśnia Ŝe oddychając pobieramy tlen a wypuszczamy dwutlenek węgla. Nauczyciel: Pyta czy teraz dzieci juŝ wiedza skąd się bierze dwutlenek węgla? Oczekiwana odpowiedź tak. Nauczyciel wyjaśnia, Ŝe oddychając wydalamy dwutlenek węgla ale teŝ samochody i fabryki produkują duŝo dwutlenku węgla, który gdy jest go za duŝo szkodzi człowiekowi i innym zwierzętom. Ćwiczenie 4 Cel: Podsumowanie dotychczasowych wiadomości, poruszenie problemu efektu cieplarnianego oraz w jaki sposób zmniejszać emisję dwutlenku węgla. Dzieci zostaną podzielona na dwie grupy, będą pracowały na dwóch wcześniej ułoŝonych schematach, kaŝda z grup otrzyma strzałki, symbol naczynia z wodą z rozpuszczonymi solami mineralnymi, symbol światła słonecznego z promieniami, symbol oddychającego człowieka, oraz symbol kominów fabryki, symbol pojedynczego liścia/igły ze strzałkami z bąbelkami tlenu i dwutlenku węgla. Nauczyciel poprosi dzieci aby po kolei w miarę jego opowiadania o drzewie układały do schematu drzewa róŝne symbole i zacznie swoją opowieść.
Nauczyciel: Drzewo korzeniami pobiera pokarm rozpuszczony w wodzie z gleby Dzieci: w pobliŝu korzeni umieszczają symbol naczynia z wodą z rozpuszczonymi w niej solami mineralnymi. Nauczyciel: Drzewo przez specjalne rurki w pniu transportuje wodę z rozpuszczonymi w niej solami mineralnymi do liści gdzie znajduje się fabryka produkująca róŝne substancje z których budowane jest całe drzewo Dzieci za pomocą strzałek pokazują jak przepływa woda do liści. Nauczyciel: Liście do produkcji róŝnych potrzebnych drzewu substancji potrzebują pokarm z wodą oraz światło słoneczne Dzieci układają w pobliŝu korony drzewa słońce z promieniami. Nauczyciel: Drzewo oprócz światła i wody z rozpuszczonymi w niej róŝnymi substancjami potrzebuje teŝ dwutlenek węgla do budowy swojego ciała, dwutlenek węgla powstaje wtedy gdy oddychamy, powstaje teŝ w fabrykach, w czasie jazdy samochodem Dzieci układają w pobliŝu korony drzewa symbol oddychającego człowieka, symbol fabryki, samochodu Nauczyciel: Drzewo w liściach produkuje tlen, gaz który potrzebny jest człowiekowi i innym organizmom do oddychania Dzieci układają na koronie symbol liścia produkującego tlen. Po ułoŝeniu prawidłowo strzałek i symboli dzieci przyglądną się swojej pracy. Następnie nauczyciel zapyta czy nadmiar dwutlenku węgla jest szkodliwy dla Ŝycia na Ziemi. Oczekiwana odpowiedź tak. Nauczyciel poprosi Ŝeby dzieci wymieniły patrząc na schematy ułoŝone schematy, kto i co produkuje dwutlenek węgla (dzieci wymieniają: człowiek, fabryka, samochód). Nauczyciel zapyta kto produkuje tlen? Oczekiwana odpowiedź drzewa. Nauczyciel zapyta co się dzieje gdy jest za duŝo dwutlenku węgla na Ziemi? Nauczyciel: wyjaśnia, ze dwutlenek węgla powoduje powstanie takiej warstwy na Ziemi, która działa jak folia w cieplarni i powoduje, Ŝe na Ziemi robi się coraz cieplej, w wyniku czego mogą się stopić lodowce i zmieni się klimat. Nauczyciel zapyta czy moŝemy coś robić Ŝeby nie zrobiło się za duŝo dwutlenku węgla na Ziemi? Oczekiwane róŝne odpowiedzi Nauczyciel wyjaśnia, Ŝe do tego Ŝeby nie zrobiło się zbyt duŝo dwutlenku węgla na Ziemi potrzebne jest bardzo duŝo drzew dlatego trzeba chronić lasy, które rosną na Ziemi oraz sadzić drzewa, moŝna teŝ np. zamiast samochodem dojeŝdŝać rowerem do pracy. Pomoce: układanka ze schematami drzewa liściastego i iglastego na duŝym i trwałym kartonie(podzielona na 3 części, pień, korzenie, korona z liśćmi), strzałki kartonowe, symbol naczynia z wodą i solami mineralnymi, symbol liścia jako fabryka cukrów, symbol tlenu wydalanego z liść, symbol światła słonecznego, symbol oddychającego człowieka, symbol fabryki, samochodu. Na zakończenie zajęć dzieci zostaną zaproszone do ogródka Ŝeby posadzić drzewko.
PRZEWIDYWANE OSIAGNIĘCIA UCZNIÓW: Uczeń: umie odróŝnić drzewo iglaste od liściastego wie, Ŝe drzewa i lasy są niezbędne do istnienia Ŝycia na Ziemi rozumie potrzebę ochrony lasów i drzew poczuwa się do odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze wie Ŝe nadmiar dwutlenku węgla jest szkodliwy dla człowieka i innych zwierząt wie, Ŝe drzewa produkują tlen rozumie skąd bierze się dwutlenek węgla rozumie, Ŝe nadmiar dwutlenku węgla powoduje efekt cieplarniany nabywa umiejętność pracy w grupie Opracowała: Katarzyna Kurek Wszystkie prawa zastrzeŝone, Fundacja Aeris Futuro